Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

TILE 5

Kɛzi Yɛtwe Yɛ Nwo Yɛfi Ewiade Ne Anwo La

Kɛzi Yɛtwe Yɛ Nwo Yɛfi Ewiade Ne Anwo La

“Bɛnle ewiade ne afoa.”​—DWƆN 15:19.

1. Nɔe ne mɔɔ aleɛ kye a Gyisɛse bawu la, ɛnee duzu a ɔlɛdwenle nwo a?

ƐNEE ɔle nɔɔzo mɔɔ aleɛ kye a Gyisɛse bawu a. Ɛnee ɔze kɛ ɔka ekyii ɔgyakyi ye ɛdoavolɛma ne ɔkɔ, na ɛnee ɔlɛdwenle bɛ kenle bie nwo. Ɔzele bɛ kɛ: “Bɛnle ewiade ne afoa.” (Dwɔn 15:19) Nzinlii ɔvale bɛ nwo asɔneyɛlɛ ɔdole ɔ Ze anyunlu kɛ: “Bɛnle ewiade ne afoa kɛ mɔɔ menle ewiade ne afoa la.” (Dwɔn 17:15, 16) Duzu a ɛnee Gyisɛse ɛlɛkile a?

2. Duzu a le “ewiade ne” mɔɔ Gyisɛse hanle nwolɛ edwɛkɛ la?

2 Wɔ ɛke, “ewiade ne” gyi ɛkɛ ne maa menli mɔɔ bɛnze Nyamenle na bɛwɔ Seetan tumi bo la. (Dwɔn 14:30; Ɛfɛsɛsema 2:2; Gyemise 4:4; 1 Dwɔn 5:19) Kɛzi yɛbahile kɛ ‘yɛnle ewiade ne afoa’ ɛ? Wɔ tile ɛhye anu, yɛbazuzu ndenle ngakyile nwo: Yɛdi nɔhalɛ yɛmaa Nyamenle Belemgbunlililɛ ne yɛɛ yɛngyinla afoa biala, kile kɛ yɛnva yɛ nwo yɛnwulowula maanyɛlɛ nu. Yɛko yɛtia ewiade sunsum ne. Yɛ adɛladeɛ nee yɛ anwoziezielɛ le kɛnlɛma, yɛɛ yɛlɛ ezukoa nwo adwenle kpalɛ. Eza yɛwula Nyamenle konle ninyɛne ne mɔɔ yeva yemaa yɛ la.​—Nea Awieleɛdwɛkɛ 16.

DI NƆHALƐ MAA NYAMENLE BELEMGBUNLILILƐ NE

3. Kɛzi Gyisɛse bule maanyɛlɛ edwɛkɛ ɛ?

3 Mekɛ mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, ɔnwunle kɛ menli lɛ ngyegyelɛ dɔɔnwo yɛɛ ɛbɛlabɔlɛ ɛnla aze ɛmmaa bɛ. Ɛnee ɔdwenle bɛ nwo kpalɛ na ɔkulo kɛ ɔboa bɛ. Ɔyɛle maanyɛlɛ nu kpanyinli ɔ? Kyɛkyɛ. Ɛnee ɔze kɛ mɔɔ menli hyia nwolɛ kpalɛ la a le Nyamenle Belemgbunlililɛ anzɛɛ arane ne. Gyisɛse bayɛ zɔhane Belemgbunlililɛ ne azo Belemgbunli, na Belemgbunlililɛ ne a ɛnee ye edwɛkɛhanlɛ ne gyi zo titili a. (Daneɛle 7:13, 14; Luku 4:43; 17:20, 21) Gyisɛse anva ɔ nwo anwulowula maanyɛlɛ edwɛkɛ nu, yɛɛ yeangyinla afoa biala ɛlɛ. Mɔɔ Gyisɛse gyi Wulomu Amɛnlado Pɔnteɛse Paelɛte anyunlu la, ɔhanle kɛ: “Me Belemgbunlililɛ ɛnvi ewiade ɛhye anu.” (Dwɔn 18:36) Ye ɛdoavolɛma noko angyinla afoa biala. Buluku ne mɔɔ bɛfɛlɛ ye On the Road to Civilization la hanle kɛ alimoa Kilisienema “amkpondɛ gyinlabelɛ wɔ maanyɛlɛ nu.” Zɔhane ala a nɔhalɛ Kilisienema bu ye ɛnɛ a. Yɛfa nɔhalɛlilɛ yɛgyinla Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anzi na yɛngyinla afoa biala wɔ ewiade maanyɛlɛ edwɛkɛ nu.​—Mateyu 24:14.

Ɛkola ɛkilehile deɛmɔti ɛfa nɔhalɛlilɛ ɛgyinla Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anzi la anu ɔ?

4. Kɛzi nɔhalɛ Kilisienema gyinla Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anzi ɛ?

4 Maanle agyakɛnugyinlavolɛma mɔɔ wɔ maanle gyɛne nu la ɛnva bɛ nwo ɛnwulowula maanle zɔhane maanyɛlɛ edwɛkɛ nu. Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛlɛ anyelazo kɛ bɛ nee Kelaese bali tumi wɔ anwuma la wɔ tɛnlabelɛ ko ne ala anu. Pɔɔlo hɛlɛle hɔmaanle Kilisienema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la kɛ: “Yɛle agyakɛnugyinlavolɛma, yɛgyi Kelaese agyakɛ anu.” (2 Kɔlentema 5:20) Menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la gyi Nyamenle arane ne agyakɛ anu. Bɛnva bɛ nwo bɛnwulowula ewiade ɛhye maanyɛlɛ nee arane edwɛkɛ nu. (Felepaema 3:20) Emomu, menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la ɛboa menli mgbe dɔɔnwo ɛmaa bɛzukoa Nyamenle arane ne anwo debie. “Mboane gyɛne” ne mɔɔ bɛlɛ anyelazo kɛ bɛbadɛnla Nyamenle ewiade fofolɛ ne anu dahuu la, boa menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la. Bɛdabɛ noko bɛngyinla afoa biala. (Dwɔn 10:16; Mateyu 25:31-40) Ɔda ali wienyi kɛ, nɔhalɛ Kilisienenli biala ɛnrɛva ɔ nwo ɛnrɛwulowula ewiade ɛhye maanyɛlɛ edwɛkɛ nu.​—Kenga Ayezaya 2:2-4.

5. Debie ko mɔɔ ɔti Kilisienema ɛngɔ konle la a le boni?

5 Nɔhalɛ Kilisienema bu bɛ gɔnwo mɔ diedima kɔsɔɔti kɛ bɛ mbusuafoɔ yɛɛ bɛle ko ɔnva nwo maanle mɔɔ bɛwɔ nu anzɛɛ kɛzi bɛtetele bɛ la. (1 Kɔlentema 1:10) Saa yɛkɔ konle a, yɛbaho yɛatia yɛdayɛ mumua ne yɛ mbusuafoɔ, yɛ gɔnwo mɔ diedima mɔɔ Gyisɛse hanle kɛ yɛhulo bɛ la. (Dwɔn 13:34, 35; 1 Dwɔn 3:10-12) Mɔɔ tɛla ɛhye la, Gyisɛse hanle hilele ye ɛdoavolɛma kɛ bɛhulo bɛ kpɔvolɛma bɔbɔ.​—Mateyu 5:44; 26:52.

6. Kɛzi Gyihova azonvolɛ mɔɔ ɛyila bɛ nwo zo la bu arane ne mɔ ɛ?

6 Kɛmɔ yɛle Kilisienema la ati, yɛngyinla afoa biala ɛdeɛ, noko yɛyɛ gyima ɛsesebɛ yɛfa yɛkile kɛ yɛle maanlema kpalɛ. Kɛ neazo la, yɛdi arane mɛla zo na yɛtua yɛ adwule yɛmaa ye yɛfa yɛkile kɛ yɛbu ye. Noko dahuu yɛnea kɛ yɛbava ‘Nyamenle ɛdeɛ yɛamaa Nyamenle.’ (Maake 12:17; Wulomuma 13:1-7; 1 Kɔlentema 6:19, 20) Mɔɔ le “Nyamenle ɛdeɛ” la bie a le ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye, yɛ tieyɛ nee yɛ ɛzonlenlɛ. Yɛlɛ ɛhulolɛ kɛ yɛbava yɛ ngoane yɛabɔ afɔle tɛla kɛ yɛbayɛ Gyihova anwo anzosesebɛ.​—Luku 4:8; 10:27; kenga Gyima ne 5:29; Wulomuma 14:8.

KO TIA “EWIADE SUNSUM” NE

7, 8. Duzu a le “ewiade sunsum” ne, na kɛzi ɔka menli ɛ?

7 Yɛ nwo mɔɔ yɛtwe yɛfi Seetan ewiade ne anwo la kile kɛ yɛmmaa “ewiade sunsum” ne ɛngile yɛ adenle. Zɔhane sunsum ne a le adwenle nee subane mɔɔ vi Seetan ɛkɛ, na ɔkile menli mɔɔ ɛnzonle Gyihova la adenle la. Noko Kilisienema ko tia subane ɛhye. Kɛ mɔɔ Pɔɔlo hanle la, “tɛ ewiade sunsum a yɛnyianle a, emomu sunsum ne mɔɔ vi Nyamenle ɛkɛ la.”​—1 Kɔlentema 2:12; Ɛfɛsɛsema 2:2, 3; nea Awieleɛdwɛkɛ 17.

8 Ewiade sunsum ne maa menli yɛ angomedi, anwomemaazo na bɛte atua. Ɔmaa bɛdwenle kɛ ɔnle kɛ bɛtie Nyamenle. Seetan kulo kɛ menli yɛ debie biala mɔɔ bɛkulo mɔɔ bɛndwenle mɔɔ bavi nu ara la anwo a. Ɔkulo kɛ menli die di kɛ “nwonane nu atiakunluwɔzo nee ɛnyelɛzo atiakunluwɔzo” a le ninyɛne mɔɔ anwo hyia kpalɛ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu a. (1 Dwɔn 2:16; 1 Timote 6:9, 10) Abɔnsam ɛlɛbɔ mɔdenle ɛsesebɛ kɛ ɔbɛlɛbɛla Gyihova azonvolɛ na yeado yɛ agyiba yeamaa yɛanyia ye adwenle ne bie.​—Dwɔn 8:44; Gyima ne 13:10; 1 Dwɔn 3:8.

9. Kɛzi ewiade sunsum ne bahola aha yɛ ɛ?

9 Ewiade sunsum ne ɛbɔ yɛ ɛyia kɛ anwoma mɔɔ yɛdie yɛkɔ yɛ nu la. Saa yɛambɔ mɔdenle yɛango yɛantia zɔhane sunsum ne a, ɔbaha yɛ. (Kenga Mrɛlɛbulɛ 4:23.) Ɛhye bahola abɔ ɔ bo wɔ adenle mɔɔ yɛsuzu kɛ edwɛkɛ ɛnle nwo la azo, bie a le kɛ yɛbamaa adwenle mɔɔ menli mɔɔ ɛnzonle Gyihova la lɛ nee subane mɔɔ bɛda ye ali la anyia yɛ nwo zo tumi. (Mrɛlɛbulɛ 13:20; 1 Kɔlentema 15:33) Anzɛɛ ninyɛne le kɛ nlanwonvoninli, ɛkpɔkyelɛ anzɛɛ ɛzulɛ wɔ nwɔhoalilɛ nu bahola anyia yɛ nwo zo tumi.​—Nea Awieleɛdwɛkɛ 18.

10. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaho yɛatia ewiade sunsum ne ɛ?

10 Kɛ ɔkɛyɛ na yɛammaa ewiade sunsum ne angile yɛ adenle ɛ? Ɔwɔ kɛ yɛbikye Gyihova kpalɛ na yɛmaa ye nrɛlɛbɛ ne kile yɛ adenle. Ɔwɔ kɛ yɛkɔ zo yɛsɛlɛ ye sunsum nwuanzanwuanza ne na yɛmaa yɛ nye bolo yɛsonle ye. Gyihova a le Awie mɔɔ lɛ tumi kpole wɔ aleɛabo amuala a. Yɛdie yɛdi kɛ ɔbahola yeaboa yɛ yeamaa yɛaho yɛatia ewiade sunsum ne.​—1 Dwɔn 4:4.

MAA WƆ ANWOZIEZIELƐ ƐWULA NYAMENLE ANYUNLUNYIA

11. Kɛzi ewiade sunsum ne ɛnyia kɛzi menli siezie bɛ nwo la azo tumi ɛ?

11 Eza yɛdua yɛ tɛladeɛwulalɛ nee yɛ anwoziezielɛ zo yɛkile kɛ yɛnle ewiade ne afoa. Menli dɔɔnwo mɔɔ wɔ ewiade la siezie bɛ nwo fa twehwe awie mɔ adwenle ba bɛ nwo zo, maa awie mɔ nyia ɛbɛlatane nwo adwenle, fa kile kɛ bɛde atua anzɛɛ fa kile kɛ bɛlɛ ezukoa. Bie mɔ noko ɛndwenle kɛzi bɛ anwoziezielɛ de la anwo. Bie a bɛyɛ bɛ nwo sesakaa anzɛɛ bɛyɛ bɛ nwo evinli. Yɛnrɛhola yɛnrɛmaa subane ɛhye mɔ ɛnrɛnyia yɛ tɛladeɛwulalɛ anzɛɛ yɛ anwoziezielɛ zo tumi.

Asoo me anwoziezielɛ wula Gyihova anyunlunyia ɔ?

12, 13. Ngyinlazo boni mɔ a ɔwɔ kɛ boa yɛ maa yɛsi tɛladeɛ mɔɔ yɛbawula la anwo kpɔkɛ a?

12 Kɛmɔ yɛle Gyihova azonvolɛ la ati, dahuu yɛkulo kɛ yɛsiezie yɛ nwo yɛmaa ɔyɛ kɛnlɛma, ɔyɛ bɔkɔbɔkɔ, ɔsɔ ɛnyelɛ na ɔfɛta ɛleka mɔɔ yɛlɛkɔ la. Yɛfa “mɛlɛbɛnwoaze nee adwenle mɔɔ anu la ɛkɛ la” yɛwula adɛladeɛ yɛfa ‘yɛkile kɛ yɛsonle Nyamenle.’​—1 Timote 2:9, 10; Dwuudu 21.

13 Kɛzi yɛsiezie yɛ nwo la bahola aha kɛzi awie mɔ bu Gyihova nee ye menli la. Yɛkulo kɛ yɛyɛ debie biala yɛwula “Nyamenle anyunlunyia.” (1 Kɔlentema 10:31) Mɛlɛbɛnwoaze kile kɛ yɛkile ɛbulɛ yɛamaa kɛzi awie mɔ te nganeɛ nee kɛzi bɛdwenle la. Yemɔti saa yɛlɛsi tɛladeɛ mɔɔ yɛbawula anzɛɛ yɛ anwoziezielɛ nwo kpɔkɛ a, yɛkakye kɛ yɛ kpɔkɛzilɛ ne ka awie mɔ.​—1 Kɔlentema 4:9; 2 Kɔlentema 6:3, 4; 7:1.

14. Saa yɛlɛsiezie yɛ nwo yɛamaa Kilisiene gyimalilɛ bie a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛdwenle nwo a?

14 Kɛzi yɛsiezie yɛ nwo wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛkɔ debiezukoalɛ anzɛɛ daselɛlilɛ la ɛ? Yɛtwehwe adwenle yɛba yɛ nwo zo somaa ɔ? Asoo yɛ tɛladeɛwulalɛ yɛ awie mɔ nyiane ɔ? Asoo yɛte nganeɛ kɛ kɛzi yɛsiezie yɛ nwo la ɛnvale awie mɔ anwo na ɔle yɛdayɛ yɛ edwɛkɛ ɔ? (Felepaema 4:5; 1 Pita 5:6) Nɔhalɛ nu, yɛkulo kɛ yɛsiezie yɛ nwo kɛnlɛma, noko ninyɛne mɔɔ bamaa yɛ nwo ayɛ fɛ la a le yɛ Kilisiene subane ne mɔ. Subane ɛhye mɔ a Gyihova nea yɛ a ɔnwu ye a. Bɛkile sonla holɛ mɔɔ yɛde la, “ahonle nu sonla mɔɔ vea, . . .  mɔɔ sonle bolɛ kpole wɔ Nyamenle anyunlu” la.​—1 Pita 3:3, 4.

15. Duzu ati a Gyihova ɛngile yɛ tɛladeɛ fɔɔnwo mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛwula nee kɛzi ɔwɔ kɛ yɛsiezie yɛ nwo la ɛ?

15 Gyihova ɛtɛmaanle yɛ mɛla dɔɔnwo wɔ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛwula nee mɔɔ ɔnle kɛ yɛwula la anwo. Emomu yemaa yɛ Baebolo ngyinlazo mɔɔ kola boa yɛ maa yɛsi kpɔkɛ kpalɛ la. (Hibuluma 5:14) Ɔkulo kɛ yɛmaa yɛ kpɔkɛzilɛ, kpole o, ekyi o, gyinla ɛlɔlɛ mɔɔ yɛlɛ yɛmaa ye nee awie mɔ la azo. (Kenga Maake 12:30, 31.) Gyihova menli mɔɔ wɔ ewiade amuala la gyinla bɛ amaamuo nee mɔɔ bɛdabɛ mumua ne bɛkulo la azo siezie bɛ nwo. Anwoziezielɛ ngakyile ɛhye mɔ le kɛnlɛma na ɔyɛ anyelielɛ.

EZUKOA NWO ADWENLE KPALƐ

16. Kɛzi adwenle mɔɔ ewiade ne lɛ ye wɔ ezukoa nwo la nee mɔɔ Gyisɛse hilehilele la le ngakyile ɛ? Kpuya boni mɔ a ɔwɔ kɛ yɛbiza yɛ nwo a?

16 Seetan kulo kɛ menli dwenle kɛ ezukoa nee nwonane afoa nu ninyɛne a bamaa bɛ nye alie a, noko Gyihova azonvolɛ ze kɛ ɛhye ɛnle nɔhalɛ. Yɛdie Gyisɛse edwɛkɛ ne yɛdi kɛ: “Saa sonla nyia ɔ nwo bɔbɔ a, ye ninyɛne ne ɛnrɛhola ɛnrɛmaa ye ngoane.” (Luku 12:15) Ezukoa ɛngola ɛmmaa yɛ nye ɛnlie bɔkɔɔ. Ɔngola ɔmmaa yɛnnyia agɔnwolɛma kpalɛ, yɛ nzo nu ɛndwo yɛ bɔkɔɔ anzɛɛ yɛnnyia dahuu ngoane. Nɔhalɛ nu, yɛhyia nwonane afoa nu ninyɛne bie mɔ yɛɛ yɛkulo kɛ yɛ nye die wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu. Noko Gyisɛse hilehilele yɛ kɛ, saa yɛ nee Nyamenle nyia agɔnwolɛvalɛ kpalɛ na yɛ ɛzonlenlɛ ne kyia yɛ tɛla debie biala wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu a, yɛ nye balie. (Mateyu 5:3; 6:22, ɔbodwɛkɛ) Biza ɛ nwo kɛ: ‘Asoo adwenle mɔɔ ewiade ne lɛ wɔ ezukoa nwo la bie a melɛ ɔ? Asoo ezukoa a le debie titili mɔɔ medwenle nwo anzɛɛ meka nwolɛ edwɛkɛ ɔ?’​—Luku 6:45; 21:34-36; 2 Dwɔn 6.

17. Saa ɛkpo adwenle mɔɔ ewiade ne lɛ ye wɔ ezukoa nwo la a, kɛzi wɔ ɛbɛlabɔlɛ bayɛ kpalɛ ɛ?

17 Saa yɛfa yɛ adwenle yɛsie Gyihova ɛzonlenlɛ zo na yɛkpo adwenle mɔɔ ewiade ne lɛ ye wɔ ezukoa nwo la a, yɛ ɛbɛlabɔlɛ bayɛ kpalɛ. (Mateyu 11:29, 30) Yɛ kunlu badwo yɛ nwo na yɛ nzo nu adwo yɛ yɛɛ yɛ ahonle badɔ yɛ azule nu. (Mateyu 6:31, 32; Wulomuma 15:13) Yɛnrɛdwenledwenle nwonane afoa nu ninyɛne nwo dɔɔnwo. (Kenga 1 Timote 6:9, 10.) Yɛ nye balie kɛ yɛbahyɛ debie. (Gyima ne 20:35) Na kɛzi yɛbɔ yɛ ɛbɛla la bamaa yɛanyia mekɛ dɔɔnwo yɛamaa menli mɔɔ yɛkulo bɛ la. Bie bɔbɔ a ɔbamaa yɛ nafelɛ ayɛ yɛ fɛ.​—Nolobɔvo 5:12.

“KONLE NINYƐNE NE AMUALA”

18. Duzu a Seetan ɛlɛbɔ mɔdenle kɛ ɔfa yeayɛ yɛ a?

18 Seetan ɛlɛbɔ mɔdenle biala kɛ ɔsɛkye agɔnwolɛvalɛ mɔɔ yɛ nee Gyihova lɛ la, ɔti ɔwɔ kɛ yɛyɛ biala mɔɔ yɛbahola la kɛ yɛbabɔ nwolɛ bane. Yɛ nee “sunsum ɛtane ɛlɔne” ɛlɛko. (Ɛfɛsɛsema 6:12) Seetan nee ye sunsum ɛtane ne mɔ ɛngulo kɛ yɛ nye die anzɛɛ yɛtɛnla aze dahuu. (1 Pita 5:8) Agbɔvolɛ ɛhye mɔ mɔɔ lɛ tumi la nee yɛ ɛlɛko, noko ɔlua Gyihova moalɛ zo yɛbahola yɛali konim!

19. Kɛzi Ɛfɛsɛsema 6:14-18 la ka Kilisienenli “konle ninyɛne ne” anwo edwɛkɛ ɛ?

19 Tete ne, ɛnee sogyama wula konle ninyɛne fa bɔ bɛ nwo bane wɔ konle nu. Zɔhane ala a ɔwɔ kɛ yɛwula “konle ninyɛne ne” mɔɔ Gyihova ɛva ɛmaa yɛ la a. (Ɛfɛsɛsema 6:13) Ɔbabɔ yɛ nwo bane. Yɛkenga konle ninyɛne ɛhye anwo edwɛkɛ wɔ Ɛfɛsɛsema 6:14-18 la kɛ: “Yemɔti bɛgyinla kpundii, bɛva nɔhalɛ ne bɛyɛ bɛlɛte bɛhye bɛ nze zo, bɛwula tenleneyɛlɛ akɛnrazo enyinlike ne, na bɛwula mgbɔlaboa bɛva bɛziezie bɛ nwo bɛbɔ anzodwolɛ edwɛkpa ne nolo. Ɛhye mɔ amuala anzi, bɛva diedi enyinlike kpole ne mɔɔ bɛbava bɛanlua amumuyɛnli ne ɛda ne mɔ mɔɔ ɛlɛsɔ la amuala la. Eza bɛlie ngoanelielɛ bulalɛ kyɛlɛ ne nee sunsum ne konle dadeɛ ne mɔɔ le Nyamenle edwɛkɛ ne la, bɛlua sunsum ne azo bɛyɛ asɔne mekɛ biala, bɛva asɔneyɛlɛ muala nee modolɛ muala bie bɛyɛ.”

20. Duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛ “konle ninyɛne ne” aboa yɛ a?

20 Saa sogyanli arɛle fi ye konle ninyɛne ne bie na ye sonlabaka ne ɛleka bie da ɛkɛ a, ɛkɛ ne a ye kpɔvolɛ ne balua ɔ sa aha ye a. Saa yɛkpondɛ kɛ yɛ “konle ninyɛne ne” bɔ yɛ nwo bane a, ɔnle kɛ yɛ rɛle fi ko bɔbɔ. Ɔwɔ kɛ yɛwula ye mekɛ ne amuala na yɛnea zo boɛ. Yɛbahɔ zo yɛaho kɔkpula kɛ bɛbazɛkye Seetan ewiade ne na bɛaye Seetan nee ye sunsum ɛtane ne mɔ bɛavi azɛlɛ ye azo la. (Yekile 12:17; 20:1-3) Ɔti saa yɛlɛko yɛatia atiakunluwɔzo ɛtane anzɛɛ yɛ sinlidɔlɛ bie a, ɔnle kɛ yɛ sa nu to!​—1 Kɔlentema 9:27.

21. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛali konim wɔ yɛ konle ne anu ɛ?

21 Ɔhale yɛ ngome a, anrɛɛ yɛnrɛhola yɛ nee Abɔnsam ɛnrɛho. Noko ɔlua Gyihova moalɛ zo yɛbahola! Amaa yɛahɔ zo yɛali nɔhalɛ la, ɔwɔ kɛ yɛsɛlɛ Gyihova, yɛsukoa ye Edwɛkɛ ne na yɛ nee yɛ mediema mrenyia nee mraalɛ tu. (Hibuluma 10:24, 25) Ninyɛne ɛhye mɔ baboa yɛ yeamaa yɛahɔ zo yɛali nɔhalɛ yɛamaa Nyamenle na yeamaa yɛaziezie yɛ nwo kɛ yɛko yɛamaa yɛ diedi ne.

SIEZIE Ɛ NWO KO MAA WƆ DIEDI NE

22, 23. (a) Kɛ ɔkɛyɛ na yɛaziezie yɛ nwo yɛaho yɛamaa yɛ diedi ne dahuu ɛ? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ tile bieko anu a?

22 Ɔwɔ kɛ yɛsiezie yɛ nwo kɛ yɛbaho yɛamaa yɛ diedi ne dahuu. (Dwɔn 15:19) Gyihova Alasevolɛ yɛ bɛ ninyɛne ngakyile fi menli dɔɔnwo ɛdeɛ nwo wɔ edwɛkɛ bie mɔ anu. Biza ɛ nwo kɛ: ‘Asoo amgba mete deɛmɔti yɛyɛ yɛ ninyɛne ngakyile la abo ɔ? Medie medi kɛ mɔɔ Baebolo ne nee akɛlɛ nɔhavo nee badwema ne ka la le kpalɛ ɔ? Asoo ɔyɛ me fɛ kɛ mele Gyihova Dasevolɛ ɔ? (Edwɛne 34:2; Mateyu 10:32, 33) Asoo mebahola meahilehile me diedi ne anu meahile awie mɔ ɔ?’​—Mateyu 24:45; Dwɔn 17:17; kenga 1 Pita 3:15.

23 Wɔ tɛnlabelɛ dɔɔnwo anu, mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛyɛ amaa yɛahwe yɛ nwo yɛavi ewiade ne anwo la da ali wienyi. Noko ɔdwu mekɛ ne bie a, ɔnla ali. Seetan bɔ mɔdenle kɛ ɔdua ndenle ngakyile zo yeazua yɛ ɛhane. Ye ɛhane ne ko a le ninyɛne mɔɔ yɛfa yɛdielie yɛ nye la. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛakpa anyelielɛ ninyɛne nrɛlɛbɛ nu ɛ? Yɛbanwu ɛhye wɔ tile bieko anu.