Skip to content

Skip to table of contents

NU A BEE SIRA

M Edoora Nu A Bɔloo Kɔ M Bee Doo

M Edoora Nu A Bɔloo Kɔ M Bee Doo

BU NU a eeloo taa tup le lop zua, Donald Ridley bee lu nɛɛ biaɛ a wee kɔ ue bee Pya Ekeebee Jɛhova bie tɔ biaɛ. A wee para kɔ ue bee pya wuga loo dumɛ kɔ dee lera wa nɛ lo ekiī yaa miī loo. A bee yerebah doo kɔ Pya Ekeebee Jɛhova a dap eebah gbɛnɛ-edo ue a bee lu edoo bie supreme court. Pya ye gbo wee ye kure Don, a wee para tam, kumalookɛ̄, sa para su loo nɛ.

Bu zua 2019, Don bee ɛrɛ eyɔloo bu puī lo a naa bee ɛrɛ boa. Lo eyɔloo bee yiiloo kaāna sa a bee u nyɔɔ 16 biradee bu Ɛrɛtaa Enɔɔ̄ bu zua 2019. Eloh a ye kiiloo na ama.

M bee mɛā butɔ a naa aadee lu mɛnɛ bie St. Paul, Minnesota, U.S.A. bu zua 1954, sa i wee si tɔbari Fada. Mda na lo eree baɛ nwiī yɛɛ o’oo bee nwiī ba ɛrɛ a. M bee si tɔkpa pya tɔbari Fada, m bee lu nwī a wee yerebah nɛ Fada bie tɔbari. Mɛ, mm wee suā Baibol kaāna. Kerewo, m wee yiga kɔ Bari a bee dɛm dɛ̄dɛɛ̄ nu le, sa m bee muɛ̄ kɔ tɔbari Fada naale edap mɛ yerebah nɛ kɔ m suā ye loo sa ye taāŋabah.

NƆNƆ KAKA UE

Taɛ na tua zua bie William Mitchell College of Law, Pya Ekeebee Jɛhova bee kpoga bū na be. M gaa bee log nu, e lo dam le wa bee kɔ ba gaa le obiae lu. Sɔ̄ ba e’obia lu, m bee wa bip baɛ ebip kɔ: “E na anua pya bag dogo kiisī ee pya kaāna dogo a?” le “E na edap doo kɔ pya nɛɛ a ɛrɛ ɛɛbu a?” M bee su baɛ ekpedɛɛ̄ kpa a kura The Truth That Leads to Eternal Life le New World Translation of the Holy Scriptures, wa aābah. M bee yiga nage lo enɔ Baibol. Lo ama bee doo kɔ m suā gbɛnɛ-edo nu. Bu mɛ bee ɛɛ sɔ̄ m bee nɔ kɔ Buɛ̄-mɛnɛ Bari gaa le bɛɛ miɔŋɔ nɛɛ a kɛnɛkɛ̄. M bee muɛ̄ kɔ bɛbɛɛ miɔŋɔ nɛɛ edɔa sa su ezialoo, tɔga, pɔrɔ biaɛ le laba-laba nua bu nyɔuwe.

Bu bagara sɔ̄ bu zua 1982 m bee kiīloo nɛ Jɛhova sa liamaā sɔ̄ esaa bu lo zua bie kɔnvɛnsɔn a kura “Kingdom Truth” a bee lu e’ɛrɛ li St. Paul Civic Center. M bee obia si uwe su Minnesota bar exam bie lo civic center lo kaɛ a za nyɔɔnɛ. Bu Lop Enɔɔ̄, bee lu ekɔ mɛ nɛ kɔ m tɛɛ̄ lo ɛma-ɛp sa nyim tura lo ebiaɛ ue.

Bie kɔnvɛnsɔn a kura “Kingdom Truth” m bee zɔ̄ŋia Mike Richardson alu nɛɛ a wee si tam Bɛtɛl li Brooklyn, lo a bee mɛ baatɛ̄ nɛ kɔ tɔ tam lok e’ina li bee kɛ̄. M bee nyɛŋiabu pya ue kookoo nɛɛ Itiopia alu e’ɛm bu kpa Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 8:36 sa m bee bip aba mm kɔ, ‘E na a mɛ kpaɛ̄ lɛɛloo esitam bie lo Tɔ Tam Lok a?’ Nyɔɔwo m bee yere bee lo esitam Bɛtɛl.

Bu na tɛ le ka naa bee ɛɛ kɔ m elua ziī yɛɛ Pya Ekeebee Jɛhova. Na tɛ bee mɛ bip biī si tam nɛ Watchtower doodoo nɛɛ biaɛ edɔ mɛ nɛ. M bee ye baatɛ̄ nɛ kɔ lo tam lu tam nɛɛ kiīloo nɛ lo esi. M bee ye kɔnage nɛ kɔ elu enɛ mɛ $75 ziī ziī enɔɔ̄, lo alu nu a wee lu e dɔɔ̄ nɛ pya a gaa si tam Bɛtɛl bu ziī ziī enɔɔ̄.

Nyɔɔbee m ebee yiga lo esitam tɔ biaɛ ue, lo ama bee doo kɔ mm bee dap bɔātɛ̄ tam Bɛtɛl aba sɔ̄, nyɔɔwo m bee bɔātɛ̄ na tam Bɛtɛl li Brooklyn, New York bu zua 1984. A bee lu ekɔ m si tam Tɔ tam Lok. Pya edaābeeloo m bee ɛrɛ aā tɔ biaɛ ue bee mɛ kpɛ̄naloo loo nu a gaa lu sī.

SISIKƐ̄ KWABALOO STANLEY THEATER

Kɛ̄ Stanley Theater bee mɛā doo sɔ̄ a bee lu eyaɛ

Stanley Theater a le Jersey City li New Jersey bee lu eyaɛ bu Lop Le Ziī Enɔɔ̄ bu zua 1983. Pya wuga bee si wee bip kere kpa kɔ ebee sikɛ̄ lu ekwabaloo kɛ̄ alu esu miā le maā a le bu daānu doo. Sɔ̄ ba bee zɔŋia pya a gaa bee bɛɛ lo barasī, pya lo wuga bee wa kɔ nɛ kɔ ba gbī esue Stanley Theater nua kɛ̄ Pya Ekeebee Jɛhova ewee ɛrɛ wa kɔnvɛnsɔn. Lo ama bee nua taāŋa. Lok a bɛɛ Jersey City bee kɔ alu etop pya kɛ̄ etɔɔ̄ taāŋabah Bari aba kɛ̄ pya nɛɛ wee le. Stanley Theater bee le taɛ kɛ̄ a wee lu etɔɔ̄ uradu, nyɔɔwo, pya a bɛɛ lo kɛ̄ naa bee yiga enɛ wa kpa kɔ ba a kwabaloo lo kɛ̄. Pya lo wuga bee biibahkɛ̄ bara mɛ a naa bee lu edā wa bara.

Bu na tua kaɛ esiatam bie Bɛtɛl, bɔŋanaloo bee yere lo ue tɔbiaɛ. Kuma sɔ̄ m bee aā esah tam tɔbiaɛ loo baɛ zua bie St. Paul, Minnesota a, m ebee muɛ̄ pio ue a le doo wo. Ziī wuga nɛɛdam kɔ ebee lu esu Stanley Theater daā keekee doonu a doodoo si ee fim le pati. Nyɔɔwo, e na anua a naa bɔloo kɔ alu etɔɔ̄ taāŋabah Bari a? Pya lo tɔbiaɛ bee ɛp bu lo ue sa kɔ pya Jersey City edɔa lok kɔ ba naa nɛ dee pya nɛɛ kɔ ba a taāŋabah Bari bu yɔrɔ. Lo tɔbiaɛ bee nɛ lok kɔ alu enɛ wa pya kpa alu ebɛɛ̄, sa m bee muɛ̄ kɛ̄ Jɛhova nɛ leelee ye bɔŋanaloo bu lera sīdee lo enyimɛ ye tam doo. Bu mɛ bee ɛɛ kaāna lo esu dɔ bu.

Pya wuga bee bɔātɛ̄ gbɛnɛ esiatam lo kɛ̄, e ba bee tɔɔ̄ Assembly Hall li Jersey City ɛrɛ lo eree 79 tɔkpa Gilead nyɔɔ 8 biradee bu Ɛrɛnia Enɔɔ̄ bu zua 1985, sɔ̄ a sii lu ziī zua aā sɔ̄ lo tam bee bɔātɛ̄. Bu mɛ bee ɛɛ kaāna lo eyerebah bu esiatam Jɛhova. E a bee mɛ nɛ ɛɛbu ee ɛrɛgeba tam m ebee dasī si lɛɛ m gae lu Bɛtɛl. Mm bee suā kɔ Jɛhova esu mɛ siā pya dɔɔ̄na tam sɔ̄ sɔ̄ gaa kiisī.

KƆ UE BEE DEE A LERA NƐ NƐƐ KƆ AA LU ESU MIĪ YE BOĀ

Bu pya zua 1980, naa wee aadee waɛbah gbɛnɛ-edo tɔpie le pya dɔktɔ lo eyiga kɔ alu ebo ziī Nɛɛ Ekeebee sa ba naa yere ye miī loo. A wee lu kaāna nu gbanasī nɛ wa bu le loo nyɔɔbee pya biaɛ wee kɔ dee naa lera wa nɛ kɔ ba a kiī yaa miī loo. Pya biaɛ wee kɛɛrɛ kɔ lo a naa lu eyere wa miī loo mɛ lo wa dap u bie ye nwiī a bee maɛ̄.

Nyɔɔ 29 biradee bu Lop Le Baɛ Enɔɔ̄ bu zua 1988 a, Wuga nɛɛwa a kura Denise Nicoleau bee pee gbɛnɛ-edo miī sɔ̄ a bee maɛ̄ ye nwiī nɛɛdam. Ye miī bee dɔ kiikɛ̄ ee 5.0 gram, sa nɛɛ a wee ye doo pie loo bee kɔ a yaa miī loo. Wuga nɛɛwa a kura Nicoleau naa bee yiga. Lo dee a za nyɔɔnɛ, pya lo tɔpie bee su ekpo aā tɔbiaɛ lo edap ye yere miī loo. Ziī nɛɛ biaɛ bee kɔ ba a yere miī loo wuga Nɛɛwa Nicoleau sɔ̄ ba naa kɔ ye nɛ ale ye dam.

Nyɔɔ 30 bira dee bu Lop Le Baɛ Enɔɔ̄, pya ba wee sitam lo tɔpie bee su bah ekpo yeā miī loo wuga Nɛɛwa Nicoleau kaɛlɛɛ kɔ ye dam le pya ye nɛɛ ba bee ye le kpaɛ̄ naa yiga. Ye loo uunɛ, bee lu e’aa pya ye wuga le pya kanɛɛ yere kpɔgɔrɔ nyɔɔbee ba kpega daɛ wuga Nɛɛwa Nicoleau bee le nyɔɔ sa naa yiga kɔ ba a yere ye miī loo. Taɛ lɔɔrɛ Dee Nwīpīnikaɛ nyɔɔ 31 biradee bu Lop Le Baɛ Enɔɔ̄, niuzpaper, TV, le radio a le naɛsī loo New York City bee kɔ nu akiiloo lo aa.

Philip Brumley le mm sɔ̄ i bee lege zege

Ye lɔɔrɛ Monday, M bee nyɔɔnɛ ziī nɛɛ a le wa tɔ biaɛ a kura Milton Mollen kɔnia ue. M bee kɔ kɛ̄ lo ue bee kia doo, kɔ lo nɛɛ biaɛ biibahtɛ̄ kpa sɔ̄ a sii wa dā ue aā nu. Lo nɛɛ biaɛ a kura Mollen bee mɛ kɔ nɛ kɔ m obia lu ye sɔɔ̄pie lo ekɔnia nu akiiloo pya lok a ɛrɛ nu edoo kiiloo lo ue. Nɛɛ kuūdɛɛ̄loo a kura Philip Brumley bee mɛ nyɔɔnɛ si tɔtam Mollen lo loo uunɛ. Lo nɛɛ biaɛ bee kue nage lo nɛɛ biaɛ a wee kɔ ue bee pya lo tɔpie nua. I ekɔaue bee agaba. A ɛrɛ sɔ̄ a ina sa wuga Brumley ɛm nu nyɔɔ kpa mɛ tɛ̄ma nɛ kɔ “m kuma muɛ̄ kɛ̄.” A bee le kaāna zuurabahtɔ̄ nyɔnɛbee m gaa bee gbī etɔgɛ kɔ nu pya lo nɛɛ kuūdɛɛ̄loo gaa doo bee piya.

Aā bakie kuma bale: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, mda, le Mario Moreno—pya a bee i kɔ ue bee bie Supreme Court a le U.S. bu ue Watchtower v. Bie buɛ̄ Stratton.—Buū Awake! January 8, 2003 3,4-5,6-8, le 9-11 naɛsī

Sɔ̄ ziī awa etɛ̄na, Gbɛnɛ nɛɛ biaɛ a kura Mollen bee kɔ lo ue na elu tuatua ue ba edasī ɛp bu lo dee a za nyɔɔnɛ a. Sɔ̄ i gaa bee aa ye tɔtam, Gbɛnɛ nɛɛ biaɛ a kura Mollen bee kɔ pya a gaa kuūdɛɛ̄loo lo tɔpie ɛrɛ “gbɛnɛ tam esi li nyɔ’ee.” Lo ama kura kɔ a naale ewaɛbah nɛɛ a gaa kɔ ue bee pya tɔpie ama lo ekɔ nu anua a lee kɔ alu esu bah ekpo aā wuga nɛɛwa Nicoleau kɔ a yaa miī loo. M bee kɛɛrɛ kɔ Jɛhova gaa gbī kɔ i be eeba ue ama. A bee mɛ lu nyɛŋia loo kɔ Jɛhova gaa i su daānu lokwa alu edoo gbɔ̄mɛɛ̄ nu a gbī.

I bee le gaa kpɛ̄naloo mmɛ taɛ pie edɛɛ̄ lokwa i dap ɛrɛ nu i kɔ lo dee a za nyɔɔnɛ. Lo tɔbiaɛ waɛ kpaɛ̄ Bɛtɛl a le Brooklyn, nyɔɔwo pio pya i wuga nɛɛdam le nɛɛwa bee kiā ina lo kɛ̄. Sɔ̄ nia nɛɛ a gaa si tam lo tɔbiaɛ a edaā nu i kɔ sah, ba bee biaɛfii kɔ ba naale eyere nae miī loo lo wuga nɛɛwa. Lo gbɛnɛ tɔbiaɛ bee biaɛ ue leere Wuga nɛɛwa Nicoleau, sa kɔ nɛɛ a biibahtɛ̄ kpa kɔ alu edoo pie loo ziī nɛɛ sɔ̄ a naa lu edasī bip ue aā nu lo nɛɛ dɔ lok.

Pya gbɛnɛ tɔbiaɛ li New York bee biibahtɛ̄ kpa kɔ alu edoo pie loo wuga nɛɛwa Nicoleau sa aa lu eyere ye miī loo. Lo ama na lo tuatua yɛɛ nia ue akiiloo yaa miī loo alu edoo bie gbɛnɛgbɛnɛ tɔbiaɛ a legara barasī United States lo m e’ɛrɛ bah bu a. (Buū ekpo a kura “ Pya Eebah A Bee Lu E’ɛrɛ Bie Gbɛnɛ Tɔbiaɛ.”) M enyɔɔnɛ pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa a le Bɛtɛl si uwe ue akiiloo kuūdɛɛ̄loo pya miɔŋɔ, lɛa wa ale dam bah, le lok akiiloo yaɛ kɛnɛkɛ̄ le tɔ.

NA IYA DAM LE WA LE NA BUTƆ

Na wa Dawn le mm

Sɔ̄ m bee dasī muɛ̄ na wa Dawn, a bee le wa ye dam ye lɛa bah sa a gaa kuūdɛɛ̄loo taa pya miɔŋɔ. A gaa bee doo gbora sa gaa sinage tam sɛmdee. A etɛ̄na bu e’aga kɛ̄tɔɔ̄, e ye biaɛfii lo etaāŋabah Jɛhova bee mɛ tɔaloo kaāna. Bu zua 1992, i bee si District Kɔnvɛnsɔn a kura “Light Bearers” li New York City sa m bee ye kɔ nɛ kɔ m iie ye. I bee iya ziī sɔ̄ ziī zua etɛ̄na. Ɛrɛ wa a su taāŋabah Jɛhova nua tuatua sa fɛɛrɛloo lu dɔɔ̄nu a aabah Jɛhova. Dawn eyerebah mɛ nɛ kaāna kuma sɔ̄ i etɔ̄na kpaɛ̄ ziī ama.—Kam 31:12.

Sɔ̄ i bee iya ziī, ye tua nwiī bee le 16 zua, lo eree baɛ bee le 13 zua, e lo eree taa bee le 11 zua. M bee gbī elu le tɛ, m bee buū sa doo dɛ̄dɛɛ̄ nu a le bu pya i kpa akiiloo kuūdɛɛ̄loo pya miɔŋɔ oo buɛ̄. I bee kpesī gbɛnɛ-edo nu finiabah bu pya zua ama, mɛ bu mɛ ɛɛ kɔ pya lo miɔŋɔ su mɛ nua wa gbo ba dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ le wa wereloo tɛ. I wee su baɛbah suā gbo pya i miɔŋɔ, sa i wee ɛrɛ ekpeloo lo ele kpaɛ̄ pya zege ba ɛrɛ mɛm ama.

Bu zua 2013, Dawn le mm bee kii Wisconsin lokwa i dap yerebah nɛ pya i tɛ le ka ba e’ana. A bee mɛ lu nyɛŋia loo kɔ pya bɔŋanaloo naa bee kɔ m ɔbɛ na tam Bɛtɛl. Ba bee mɛ kɔ nɛ kɔ m kiisī lo ewee si na tam bu nwī kere sɔ̄ sa yerebah nɛ bɔŋanaloo sɔ̄ ba ɛrɛ ziī ue tɔbiaɛ.

NYAA A BUGIA SIRA

Bu Ɛrɛnia Enɔɔ̄ bu zua 2018, m bee muɛ̄ kɔ m bialoo wee dasī ɔŋɛ bɛɛ lɛɛ m gae kɔ ue ee kɛ̄ m wee doo. Dɔktɔ a wee i doo pie loo bee mɛ ɛp, mɛ a naa bee suā nu anua lo taāŋa. Sɔ̄ a esaa, dɔɔ̄na dɔktɔ bee kɔ m siloo dɔktɔ a wee ɛp nu akiiloo edee-oo nɛɛ. Bu Tua Enɔɔ̄ bu zua 2019, lo dɔktɔ bee muɛ̄ ziī eyɔloo bu puī a kura progressive supranuclear palsy (PSP).

Sɔ̄ taa biradee etɛ̄na, sɔ̄ m gaa bee bira bii laɛgɛloo a wee mɛ nia, m bee dɔ sa bara bale me bee buna. Lo bii wee mɛ nia ebira kaāna, sa m wee para ebira. Kerewo, m bee muɛ̄ kɔ mm gaa bee dapna bira. A bee mɛ lu nyɛŋialoo kɛ̄ lo dumɛloo bee nyim yiiloo doo, sa mmɛ kɛ̄ a bee mɛ agabah ekɔ ue, kiā sa de nuede.

Bu mɛ ɛɛ kaāna kɔ m esua na tam doodoo nɛɛ biaɛ su yeābah nɛ bɔŋanaloo Jɛhova. A nɛnage mɛ gbɛnɛ ɛɛbu kɔ m e’ɛma pio kpa lo pya dɔktɔ le pya biaɛ dap buū. Tɛɛ̄ ɛŋɛnɛ nyɔuwe, m ekɔa ue bee Pya Ekeebee Jɛhova kɔ ba dap dooa pie loo sa lunage ebaa wa loo sɔ̄ a naa lu eyere wa miī loo. Kerewo, m kɔ dookɛ̄ nɛɛ ɛm leyere ue Luk bee ɛm doo bu kpa Luk 17:10 kɔ: ‘M lu zooro a naa le dɛɛ̄ lɔgɔ nu. M edoora nu a bɔloo kɔ m bee doo.’