1. E na Jɛhova edora a nɛ a?

O BEE tɛɛ̄ doodoo wa lu nɛɛ Ekeebee Jɛhova? Tuatua, o bee dā “le yereue,” naa daba aābah o tɛ le ka, pya le ɔɔ aa siniatam ale pya o gbo tɔkpa, ale sɔ̄ aa bee lu ezue ue aā ziī tɔ yii ziī. (Maak 13:10) Lɛɛ a ɛrɛ nɛɛ a su gbɛnɛ-edo sɔ̄ le epiaga a nyɔɔnɛ nɔā Baibol. Bu lo enɔānu, o bee nɔ lo ewereloo Jɛhova sa o muɛ kɔ a weree a loo. Jɛhova ebee a zuura nua loo kaka ue, e nyaawo o elua ziī nɛɛ a gaa nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs Kraist, e o ɛmadɛɛ̄ lo e’ɛrɛ dum a naa tah. (Jɔn 6:44) Lɔgɔ baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ bu a ɛɛ kaāna kɔ Jɛhova esua ziī nɛɛ a tɔŋɛ kaka ue sa esua a nua ziī ye zooro.

2. E na i nɔ bu ekobee ue ama a?

² Sɔ̄ i esuā kaka ue anyaawo a, i ɛrɛ dee lo eyerebah nɛ pya dɔɔ̄na kɔ ba a gbaa i loo nyɔɔ dee dum a naa tah. A dap i waɛloo ezue ue aā ziī tɔ yii ziī, mɛ a dap i agabah ekɔ nɛ nɛɛ kɔ i nyɔɔnɛe ye nɔ Baibol sa ye nyɔɔnɛ nɔ. A lege kɛ̄ a a tɔɔ̄loo doo lo ni? Lo a le wo, naa daba pya nu elu ekɔ bu ekobee ue ama eyerebah a nɛ. I gaa le kɔnia pya nu a i zū kɔ i doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. I nɔnage kɛ̄ i dap be eebah pya nu finiabah a i dap ɔbɛ lɛɛloo sere enɔānu Baibol doo. Tuatua, doraa i kɔnia nu anua ii le elu aba pya a zue le yereue mɛ i lunage pya a tɔgɛ nu.

3. E na anua i zue ue a?

³ Sɔ̄ Jizɔs bee le a kɛnɛkɛ̄, a ɛrɛ baɛ lok a bee nɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ. Tuatua, a bee wa kɔ nɛ kɔ ba a zue  le yereue akiiloo Buɛ̄-mɛnɛ Bari, e a bee wa tɔgɛ kɛ̄ ba esere baloo doo. (Mat 10:7; Luk 8:1) Pio nu Jizɔs bee wa kɔ nɛ na nu ba edoo sɔ̄ pya nɛɛ gbaɛ̄tɔ̄, le sɔ̄ ba naa gbaɛ̄tɔ̄ yereue Buɛ̄-mɛnɛ. (Luk 9:2-5) A bee kɔnage kɛ̄ wa tam zue ue ekiisī doo, kɔ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ eyira “ekeebee nɛ dɛ̄dɛɛ̄ edonyɔɔ.” (Mat 24:14; Doonu 1:8) Kereadoo pya nɛɛ gbaɛ̄tɔ̄ ale ba naa gbaɛ̄tɔ̄ lo yereue, pya a wee nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs ɛrɛ ekɔ nu akiiloo Buɛ̄-mɛnɛ Bari le pya nu edoo nɛ pya nɛɛ.

4. Dookɛ̄ kpa Matiu 28:18-20 kɔ doo, e na i ɛrɛ edoo gbaāloo zue nu akiiloo Buɛ̄-mɛnɛ Bari a?

⁴ E na a bee lu eree baɛ lok Jizɔs bee nɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ a? A bee kɔ nɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ kɔ ba a tɔgɛ pya enyɔɔnɛ ye dumɛ kɔ ba a sere dɛ̄dɛɛ̄ nu a bee nɛ bu lok. Ekɔ a lege aba pya a bee le bu tua sɔ̄ o’oo tup zua na a bee kuu kɔ ba a zue ue sa tɔgɛ nu dookɛ̄ pio nɛɛ kɔ doo a? Eeye, Jizɔs bee kɔ lo tam ekiisī mmɛ bu ilii dee, “mmɛ kuma lo sɔ̄ ama.” (Buū Matiu 28:18-20.) Naa daba Jizɔs bee wa nɛ lo tam sɔ̄ a bee siraloo nu a eeloo 500 pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ. (1 Kɔr 15:6) E bu nu Jizɔs bee muuna nɛ Jɔn, a bee baatɛ̄ kɔ alu e’ɛmadɛɛ̄ kɔ dɛ̄dɛɛ̄ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ a yerebah nɛ pya dɔɔ̄na kɔ ba a nɔ nu akiiloo Jɛhova.—Mum 22:17.

5. Dookɛ̄ 1 Pya Kɔrint 3:6-9 kɔ doo, bu mɛ sīdee na Pɔɔl bee tɔgɛ kɛ̄ zue ue le tɔgɛnu gbaaloo ziī doo a?

⁵ Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee su tam doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs dooreloo si tam loo nu alu efoh, lo a tɔgɛ kɔ i ɛrɛ edoo nu a eenyɔɔ aba fofoh eyuu. A bee nyɛŋiabu Pya Kɔrint kɔ: “Mda bee foh nu Apɔlɔs tɔ̄ maā tɛ̄. . . . Bɔɔlo na kere nam Bari” a. (Buū 1 Pya Kɔrint 3:6-9.) Doodoo pya a gaa si tam bu “kere nam Bari,” naale aba efoh eyuu na i wee doo a, mɛ i wee tɔ̄nage maā tɛ̄ sa wee ɛp kɛ̄ nu i bee foh aa dum doo. (Jɔn 4:35) Nyɔɔwo, i suā kɔ Bari na a doo kɔ pya lo eyuu a nyim a.

6. Sɔ̄ i gaa tɔgɛnu pya nɛɛ, e na i ɛrɛ eyerebah wa nɛ kɔ ba a doo a?

⁶ I gaa gbī pya a “bee lu esere wa loo dum a naa tah.” (Doonu 13:48) Lokwa i dap doo kɔ pya nɛɛ alu pya a gaa nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs, i ɛrɛ eyerebah wa nɛ (1) kɔ ba a dābeeloo, (2) yiga, le (3) su pya nu ba nɔ aābu Baibol yerebu dogo. (Jɔn 17:3; Kɔl 2:6, 7; 1 Tɛs 2:13) Dɛ̄dɛɛ̄ pya a le bu bɔŋanaloo dap yerebah nɛ pya aa nɔ Baibol tɛ̄maloo etɔgɛ wereloo wa kumaloo sa su baɛ bah wa suā sɔ̄ ba si pya i enɔānu. (Jɔn 13:35) Nɛɛ a gaa nyɔɔnɛ nɛɛ nɔnu dapnage su gbɛnɛkpo sɔ̄ le mɛm yeābah nɛ nɛɛ a gaa nɔnu lokwa a dap lɛɛbaloo pya dogo ale yira “a aga” elɛɛbaloo. (2 Kɔr 10:4, 5) A dap su gbɛnɛ-edo enɔɔ̄ lɛɛ a gae lu eyerebah nɛ nɛɛ aa nɔnu kɔ a nyaanabah loo pya elap dogo ama sa liamaā. Mɛ lo epiaga naa lu pe.

7. E na a i zū kɔ i si tam zue ue sa doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs a?

⁷ E na anua i si tam zue ue sa doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs ani? Tuatua, nyɔɔbee i wereloo Jɛhova. Sɔ̄ o piiga lo egbaɛ̄tɔ̄loo lok a kɔ i zue ue sa doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs, o gaa tɔgɛ kɔ o wereeloo Bari. (1 Jɔn 5:3) Bee le wereloo o ɛrɛ loo Jɛhova na a bee a zū kɔ o zue ue aā ziī tɔ yii ziī a. A bee waɛge egbaɛ̄tɔ̄loo lok ama ni? Dap lu kɔ a naa bee waɛ. Ekɔ bɔɔ naa bee a aa tua sɔ̄ o  bee yii nu tɔ nɛɛ lo ezue ue ni? Baɛbaɛ beenyiɛ naale loo, taɛ kɛ̄ a bee a tɔɔ̄loo doolo! Mɛ o bee suā kɔ tam Jizɔs gbī kɔ o doo na ama, e o gbaɛ̄tɔ̄ sa doo. E naa daba sɔ̄ sɔ̄ aa kiisī, tam zue ue naa agana a loo. E sere enɔānu Baibol anyaawo ni a? A dɔɛ a bu ni? Dap le doo wo. Kerewo, lo o bara Jɛhova kɔ a yerebah a nɛ lo ebe eebah bɔɔ sa ɛrɛ e’agaloo lo esere enɔānu Baibol, a dap yerebah lo enyimɛ o taɛ lo edoo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs.

8. Dookɛ̄ Maak 6:34 kɔ doo, dɔɔ̄na e na edap i zū kɔ i tɔgɛ nu pya dɔɔ̄na a?

⁸ Eree baɛ, wereloo i ɛrɛ loo pya le ii le zū i kɔ i tɔgɛ wa kaka ue. A ɛrɛ dee loo Jizɔs le pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ bee ɔ sɔ̄ ba ezuera ue sah. Ba bee gbī kɛ̄ ba eseea, mɛ gbɛnɛ eku nɛɛ bee wa gbī muɛ. Jizɔs bee wa ɛrɛ toesaɛ̄ loo, sa a bɔātɛ̄ etɔgɛ “wa nu gbɛnɛ.” (Buū Maak 6:34.) A bee piiga taɛ lo sɔ̄ kere loo ye ebee ɔ. E na anua a? Jizɔs bee su ye loo sere dɔ pya gbɛnɛ eku nɛɛ a. A bee muɛ kɛ̄ ba gaa bee tɔga sa naa ɛrɛ bɛābu doo, e a gbī eyerebah wa nɛ. Pya nɛɛ lenage bu dua kɛ̄tɔɔ̄ ama anii’ee. O aa ɛp kɛ̄ ba mɛā doo, kereadoo a bee kɔ ba naa ɛrɛ lɔgɔ taāŋa. Ba le doodoo naana pee a gaa dag pe, sa naa ɛrɛ nɛɛ a wa kuūdɛɛ̄loo. Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee kɔ nu akiiloo pya ba le doo wo doodoo bee ba naa suāloo Bari sa naa ɛrɛ bɛābu. (Ɛfɛs 2:12) Ba le nyɔɔ dee “a ture nɛɛ bu pepe”! (Mat 7:13) Sɔ̄ i kɛɛrɛbu loo kɛ̄tɔɔ̄ bu edɔɔ̄ pya a le i kɛ̄ zue ue, wereloo le toesaɛ̄ zū i kɔ i yerebah wa nɛ. E nyɔnyɔɔnɛ wa nɔ Baibol na aba sīdee a lee eera i wa dap yerebah nɛ a.

9. Dookɛ̄ Pya Filipai 2:13 kɔ doo, mɛ sīdee na Jɛhova edap a yerebah nɛ a?

⁹ Pio sɔ̄ bɔɔ dap a aa lo ebɔātɛ̄ enɔānu Baibol nyɔɔbee o suā kɔ esue a gbɛnɛ-edo sɔ̄ le epiaga bah. Lo a le doo wo, kɔ kɛ̄ nu a tɔɔ̄loo doo nɛ Jɛhova. Bara ye kɔ a yerebah a nɛ kɔ o ɛrɛ taɛ lo egbī nɛɛ o nyɔɔnɛ nɔ Baibol. (Buū Pya Filipai 2:13.) Nɛɛ lɛɛratam Jɔn kɔ i nɛ kɔ Bari e’agara kara a gbaaloo ye ekɛɛrɛ. (1 Jɔn 5:14, 15) Nyɔɔwo o dap dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ Jɛhova kɔ eyerebah a nɛ kɔ o ɛrɛ taɛ lo e’ɛrɛ epoo bu tam doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs.

10-11. E na a dap doo kɔ i aa sere enɔānu Baibol a?

¹⁰ I su tam zue ue nua nu a i kuī loo, kere taāŋa doo kɔ i aa dap doo dookɛ̄ i wee doo bu tam doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. Doraa i ɛp pio lo nu finiabah le kɛ̄ i dap be eebah doo.

¹¹ I kɛ̄tɔɔ̄ dap doo kɔ i aa doo pio nu i bee gbī edoo. Bu edoba, pio pya zue ue e’ana ale loo wa naa nwaɛ̄. Ekɔ dua kɛ̄tɔɔ̄ o le bu lo ni? Lo a le doo wo, naa kɛɛrɛ pio nu i enɔā aāloo dumɛloo COVID-19. I enɔā kɔ i dap sere enɔānu Baibol tɛ̄ma nyɔɔ fon ale bu kɔmputa. Nyɔɔwo, o dap yira o tɔ nyɔɔnɛ nɛɛ ɛrɛ enɔānu Baibol. A ɛrɛnage dɔɔ̄na biī a le bu. Pio nɛɛ wee ɛrɛ taɛ lo enɔ Baibol, mɛ ba naa wee le tɔ sɔ̄ pya i wuga wee zue ue ina wa be. Kerewo, ba dap le tɔ bagara lɔɔrɛ ale uunɛ. O dapge nyɔɔnɛ nɛɛ nɔnu lo sɔ̄ ni? Bee le uunɛ na Jizɔs bee tɔgɛnu Nikodimɔs a, lo a le sɔ̄ a bee lee loo Nikodimɔs.—Jɔn 3:1, 2.

12. Pya e na a doo kɔ i suā kɔ i dabe lu nɛɛ a para tɔgɛnu a?

¹² I dap kɛɛrɛ kɔ ii le edabe sere enɔānu Baibol. Naa daba i kɛɛrɛ kɔ doodoo nɛɛ tɔgɛnu, i dasī ɛrɛ suānu ale kari yereloo  lɛɛ i gae nyɔɔnɛ nɛɛ nɔ nu. Lo a le kɛ̄ nu a tɔɔ̄loo doolo, ɛp taa nu eyerebah a nɛ ama. Tuatua, Jɛhova ɛp kɔ o nyim tura lo etɔgɛ nu pya dɔɔ̄na. (2 Kɔr 3:5) Eree baɛ, Jizɔs nɛɛ a ɛrɛ dɛ̄dɛɛ̄ ekpo bunyɔɔ le kɛnɛkɛ̄, enɛa a ekpo lo etɔgɛ nu. (Mat 28:18) Lo eree taa, o dap gbī yerebah aābah pya dɔɔ̄na. Jizɔs bee dɛɛa nyɔɔ nu ye Tɛ bee ye tɔgɛ kɔ a kɔ, e olo dapnage doo wo. (Jɔn 8:28; 12:49) Gbaāloo wo, o dap bip nɛɛ a wee kuūdɛɛ̄loo o eku tam zue ue bu bɔŋanaloo, ziī nɛɛ sɛmdee a para tɔgɛnu, ale ziī nɛɛ a ɛrɛ kari zuema ue kɔ a yerebah a nɛ lo ebɔātɛ̄ sa sere enɔānu Baibol. Ziī sīdee o dap lu nɛɛ a para tɔgɛnu na tɛ̄maloo ele kɛ̄ sɔ̄ ziī pya zue ue ama gaa sere enɔānu Baibol.

13. E na anua i kpɛ̄naloo lo enyaana baloo i sīdee tɔgɛnu a?

¹³ A dap i agaloo esu aā sīdee le aā nu tam daānu. Kɛ̄ i sere baloo sere enɔānu Baibol doo anyaawo enyaa. Taɛ kpa i gaa su seā enɔānu a kura Ɛrɛ Ekpeloo Dum Mmɛ Deedee!, gbī kɔ i kpɛ̄naloo lo enɔānu sa i aabaloo bu sīdee alu kee loo kɛ̄ i wee sere baloo enɔānu doo sɔ̄ akii adumɛ. I buū pio barakpaɛ̄ sa i nyɔɔnɛ nɛɛ aa nɔnu a kɔnia ue kaāna. Sɔ̄ i gaa nɔɛ̄nu nɛɛ, i su pya i vidio le pya nu tam a le bu kɔmputa doodoo JW Library^® daānu leere. Lo oo suā kɛ̄ esu pya nu tam ama daānu doo, kɔ nɛ ziī nɛɛ a a dap yerebah nɛ kɔ a tɔgɛ a kɛ̄ esu wa daānu doo. Naa wee waɛbah miɔŋɔ nɛɛ lo enyaana baloo kɛ̄ ba wee doo nu doo sa nyɔɔnɛ aā sīdee doo nu. Mɛ tɛ̄maloo yerebah Jɛhova le yerebah a aabah pya dɔɔ̄na, ewaɛ a loo ekwabaloo sa ɛrɛ ekpeloo lo etɔgɛ nu pya dɔɔ̄na. Dookɛ̄ ziī nɛɛ sɛmdee kɔ doo, lo sīdee enɔānu “lu lo a kpeloo nɛɛ aa nɔ nu le nɛɛ a gaa tɔgɛ nu.”

14. E na a lee kɔ i nyɛŋiabu sɔ̄ i gaa zue ue bie kɛ̄ pya nɛɛ naa gbī egbaɛ̄ i tɔ̄loo a, e 1 Pya Kɔrint 3:6, 7 yere i mɛm loo doodoo wa?

¹⁴ Dap lu kɔ i tɔɔ̄ kɛ̄ a naa waɛ ebɔātɛ̄ sere enɔānu Baibol. Dap lu kɔ pya nɛɛ naa gbī egbaɛ̄tɔ̄ i ue ale ba gbana i sī. E na edap i yerebah nɛ kɔ i ɛmadɛɛ̄ lenu aābu i kɛ̄ zue ue kere a le doo wo a? Nyɛŋiabu kɔ kɛ̄tɔɔ̄ pya nɛɛ dap nwaabah nyaa bu pɔrɔ nyɔuwe i le ama, sa pya a naa wee gbī egbaɛ̄tɔ̄ tua sɔ̄ dap gbaɛ̄tɔ̄ sɔ̄ esaa. (Mat 5:3) Pio pya a wee kiī i kpa sɔ̄ akii adumɛ sikɛ̄ yiga kɔ i nyɔɔnɛ wa nɔ Baibol. I suānage kɔ Jɛhova na Tɛ-ɛrɛ nu e’aā wii a. (Mat 9:38) A gbī kɔ i kiisī lo efoh sa tɔ̄ maā tɛ̄, kerewo alɛ na edoo kɔ a nyim a. (1 Kɔr 3:6, 7) E naa ɛp kɛ̄ a i yere mɛm loo doo kɔ kere ii gaa sere enɔānu Baibol anyaawo, Jɛhova wee i nɛ ekpɛanu dɛɛa nyɔɔ i epiaga, e a naale nyɔɔ nu a sira aabu tam i si doo a! *

15. A tɔɔ̄loo Jɛhova doodoo wa sɔ̄ ziī nɛɛ nɔ Baibol sa su nu a gaa nɔ yerebu dogo?

¹⁵ Bu Jɛhova ɛɛ sɔ̄ nɛɛ su kaka ue Baibol le sɔ̄ a kɔ nu a gaa nɔ nɛ pya dɔɔ̄na. (Kam 23:15, 16) Naa ɛp kɛ̄ bu Jɛhova ɛɛ doo sɔ̄ a muɛ pya ye nɛɛ ba gaa su mɛm zuema ue sa tɔgɛ nu pya nɛɛ anii’ee a! Bu edoba, kaɛlɛɛ eyɔloo a tɛɛ̄ ɛŋɛnɛ nyɔuwe, kpɛa esiatam loo zua 2020 tɔgɛ kɔ a bee lu esere nu alu 7,705,765 enɔānu Baibol, lo a yerebah nɛ 241,994 pya nɛɛ  kɔ ba a kiīloo nɛ Jɛhova sa liamaā. Pya aā nɛɛ a gaa nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs ama esikɛ̄ sere enɔānu Baibol sa doonage kɔ pya dɔɔ̄na nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. (Luk 6:40) Bu sīdee baɛbaɛ beenyiɛ naale loo, bu Jɛhova ɛɛ kaāna sɔ̄ i ɛrɛ epoo bu tam doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs.

16. E na alu le nu seeasī a?

¹⁶ Dodoo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs naale ewara tam, mɛ tɛ̄maloo yerebah Jɛhova i dap tɔgɛ nu pya aā nɛɛ kɔ ba a wereloo i Tɛ a le li bunyɔɔ. I dapge su nua nu i seeasī lo ebɔātɛ̄ sa sere kere alu ziī enɔānu Baibol ni? Nu esira aabu dap i ɔbɛ lo i su dee a i kpaānɛ bima ɛrɛgeba nɛɛ i zɔ̄ŋia lo a le eniage ye enyɔɔnɛ i nɔ nu. I suā leere kɔ Jɛhova enɛ leelee i epiaga.

17. E tɔɔ̄ i loo doodoo wa lo i dap nyɔɔnɛ pya nɛɛ nɔ Baibol?

¹⁷ Mɛ dua dee a i kpaānɛ lo ezue sa tɔgɛ kaka ue pya dɔɔ̄na sɛh! Tam ama doo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu. Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl a bee yerebah nɛ gbɛnɛ-edo pya a bee le Tɛsalɔnaika kɔ ba alu pya a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs, bee kɔ kɛ̄ a ye tɔɔ̄loo doo sɔ̄ a kɔ: “E na a le ilii bɛābu ale ɛɛbu ale pɛgɛrɛ eeba kaaga kɛ̄sī i Nɛɛ-a-i-ɛrɛ Jizɔs sɔ̄ a elu? A naale bɔɔlo ni? Nyɔnɛbee bɔɔlo na ilii ka le ilii ɛɛbu” a. (1 Tɛs 2:19, 20; Doonu 17:1-4) Kɛ̄ nu tɔɔ̄nage loo gbɛnɛ-edo nɛɛ doolo anii’ee. Ziī wuga nɛɛwa a kura Stéphanie lo ye dam le ɛɛ eyerebah nɛ gbɛnɛ-edo nɛɛ kɔ ba a liamaā bee kɔ: “Lɔgɔ nu a i dap nɛ kaāna ɛɛbu bee sɔ̄ i yerebah nɛ pya nɛɛ kɔ ba a kiīloo nɛ Jɛhova naale.”