YIRA yere i ekpo loo gbɛnɛ. Bu edoba, kere Setan gbī egbee i gbanialoo loo Jɛhova, yira yerebah i nɛ kɔ i “dap zimɛ dɛ̄dɛɛ̄ ekpā lo a gaa bɛ miā lo pɔrɔ-edɔɔ̄.” (Ɛfɛs 6:16) Tɛ̄maloo yira, i dap be eebah pya taāŋa a le doodoo egu. Jizɔs bee kɔ nɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ kɔ: “Lo a le bui ɛrɛ yira doodoo eyuu mustard, bui kɔ nɛ gbɛnɛ kpokɛ̄ ama, ‘Aakɛ̄, kii li kɛnima,’ e a ekii.” (Mat 17:20) Kuma sɔ̄ yira dap doo kɔ i agɛrɛtɛ̄ i gbanialoo loo Jɛhova a, elee kɔ i bip aba ii kɔ: E na yira a? Bu mɛ sīdee na kɛ̄tɔɔ̄ i beenyiɛ ɛrɛ pah nyɔɔ i yira a? I dap agɛrɛtɛ̄ i yira doodoo wa? E i ɛrɛ yira bu mɛɛ̄?​—⁠Rom 4:⁠3.

Ɛrɛ yira eenyɔɔ aba yiyiga ale susuā pya nu Baibol kɔ, nyɔɔbee “kunɛ pya pɔrɔ-edɔɔ̄ yiinage [kɔ Bari le] sa yegia.” (Jem 2:19) Lo a le wo, e na yira a?

Baibol baatɛ̄ baɛ nu yira lu. Tuatua, “yira lu nu aabaloo lo nu i gaa bɛābu.” (Hib 11:1a) Lo o ɛrɛ yira, o yiga kaāna kɔ dɛ̄dɛɛ̄ nu Jɛhova kɔ lu kaka le kɔ ba edooa gbɔmɛɛ̄. Bu edoba, Jɛhova bee kɔ nɛ pya Izrɛl kɔ: “Lo a le bui gbee na yii-bɔma-dum loo sɔ̄ pie le na yii-bɔma-dum lo sɔ̄ edɛɛ̄, lokwa sɔ̄ pie le sɔ̄ edɛɛ̄ naale elu nyɔɔ wa sɔ̄ a bee lu esere, lo sɔ̄ na yii-bɔma-dum loo Devid na zooro elunage egbee.” (Jer 33:​20, 21) O ebee kɛɛrɛge kɔ a ɛrɛ dee zue naale emɔna, lo edap doo kɔ i aa ɛrɛna edɛɛ̄ ale pie ni? Lo oo ɛrɛ baɛbaɛ beenyiɛ kumaloo pya dɛmnu a le bunyɔɔ lo a gaa kiā taɛ kɛ̄ a bee lu esere wa doo, leege kɔ o ɛrɛ bɔɔ kɔ nɛɛ a bee wa dɛm naale edap doo gbɔmɛɛ̄ ye yii ni? Eeye doo pippip!​—⁠Ais 55:​10, 11; Mat 5:⁠18.

Eree Baɛ, yira “lu nu alu egbī muɛ̄ lo a naa lu emɔma dɛɛ̄.” Lu ekɔ yira “lu nu alu egbī muɛ̄” ale “nu alu eyiga kaāna” kere pya lo nu i yiga a sii lu emɔma dɛɛ̄. (Hib 11:1b.) Bu mɛ sīdee na o dap yiga nu o sii mɔma dɛɛ̄ ani? Naa kɛɛrɛ kɔ ziī nwiī bip a kɔ, ‘o tɛɛ̄ doodoo wa suā kɔ efɔp le?’ Kere o sii dap muɛ̄ efɔp lɔgɔ dee, o dap doo kɔ lo nwiī a suā pya nu a tɔgɛ kɔ efɔp le, doodoo sere piogi, nu a sira sɔ̄ efɔp dɔ, le pya lo dɔɔ̄na. Aba sɔ̄ lo nwiī yiga pya nu a tɔgɛ kɔ efɔp le a, e bɔātɛ̄ yiga kɔ a waɛ e’ɛrɛ yira bu nu ii mɔmadɛɛ̄. Bu aba lo sīdee, yira dɛɛa nyɔɔ pya nu a tɔgɛ lo nu.​—⁠Rom 1:⁠20.

Kuma sɔ̄ yira lu nu alu egbī muɛ̄ a, lokwa ziī nɛɛ ɛrɛ yira, a ɛrɛ edasī ɛrɛ “suānu kaka.” (1 Tim 2:⁠4) Mɛ aba ɛrɛ suānu naa gbɔɛ̄. Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee ɛm kɔ: “Beenyiɛ na nɛɛ su nyia” a. (Rom 10:10) Naale aba eyiga kaka ue na nɛɛ edoo a, mɛ, e ɛp nage nua nu a dɔbiī. Aba lo a doo wo na edap lu ezū ye kɔ a tɔgɛ ye yira a, lo a kura kɔ etɔɔ̄dum dookɛ̄ Bari gbī doo. (Jem 2: 20) Nɛɛ a naa wereloo Jɛhova aābu dɛ̄dɛɛ̄ ye beenyiɛ dap nage kiī pya nu ebee gbī muɛ̄ sa nyɔɔnɛ pya nu ebee suā kɔ a naa lee tua sɔ̄ ale egbī enyɔɔnɛ ye taɛ namloo. (2 Pit 3:​3, 4; Jud 18) Nu anua kere bu sɔ̄ a bee lu e’ɛm Baibol, naale dɛ̄dɛɛ̄ pya a bee mɔmadɛɛ̄ nyɛŋia tam na a bee ɛrɛ yira a. (Buā 14:11; Jɔn 12:37) Kaɛ edɔɔ̄ Bari wee doo kɔ aba pya ba wereloo kaka ue a ɛrɛ yira.​—⁠Gal 5:22; 2 Tɛs 2:​10, 11.

Mɛnɛ Devid le yɛɛ pya nɛɛ a bee ɛrɛ e’agatɛ̄ yira. (Hib 11:​32, 33) Kerewo, naale dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ a bee le butɔ Devid na a bee ɛrɛ dua yira ama a. Bu edoba, ɛrɛ sɔ̄ gbɛnɛ wuga Devid a kura Eliab bee tɔgɛ kɔ a naa ɛrɛe yira sɔ̄ a bee kɔgara ue Devid kɔ a naa doo leere lo e’ɛrɛ saŋ loo ue Goliat bee kɔ. (1 Sam 17:​26-28) Lɔgɔ nɛɛ naa ɛrɛ yira sɔ̄ a mɛā; ale kɔ a su aābah ye tɛ ale ye ka, nyɔɔwo nu a bee doo kɔ Devid a ɛrɛ yira na ye gbanialoo loo Bari.

Devid muūna nu a bee doo kɔ a ɛrɛ dua e’agatɛ̄ yira ama bu kpa Le-yɔɔ 27. (1 barakpaɛ̄) Devid bee kiisī lo ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ nu a bee ye siraloo sɔ̄ akii adumɛ le kɛ̄ Jɛhova bee ye agara lɛɛbah pya ye dam baara doo. (2, 3 barakpaɛ̄) Bu ye bee ɛɛ kaāna lo etɔɔ̄ tɔkaɛ Jɛhova. (4 barakpaɛ̄) Devid le pya dɔɔ̄na bee gbaa taāŋabah Bari bie bu tɔkaɛ. (6 barakpaɛ̄) A wee yere kara nɛ Jɛhova aābu nyiɛ ye gbɛnɛkpo sɔ̄. (7, 8 barakpaɛ̄) Devid bee gbī nage kɔ Jɛhova a tɔgɛe ye nu. (11 barakpaɛ̄) Yira bee kuī loo Devid mmɛ kɛ̄ a bip ebip a dana taɛ kɔ: ‘Mɛ kɛ̄ na m bee le lo mm bee ɛrɛ yira’ a?​—⁠13 barakpaɛ̄.

O dap ɛrɛ yira doodoo Devid lo o kɛɛrɛ nu dookɛ̄ a bee doo sa ɛrɛ dua dogo a bee ɛrɛ dookɛ̄ alu e’ɛm bu Le-yɔɔ 27 ekobee doo. Kuma sɔ̄ yira dɛɛa nyɔɔ kaka suānu a, kɛ̄ o kiisī lo enɔ Muɛ̄ Ue Bari le pya kpa esu nɔā Baibol doo, kɛ̄ ɛ’ɛrɛ lo eyuu edɔɔ̄ ama ewaɛ nage a loo doolo. (Yɔɔ 1:​2, 3) Sɔ̄ o nɔnu, su gbɛnɛkpo sɔ̄ ɛā ekɛɛrɛ nyɔɔ. Lo o doo wo, nia o ɛrɛ loo Jɛhova enyim. Kɛ̄ ɛɛbu o ɛrɛ loo Jɛhova kuī doo, kɛ̄ o taɛ lo e’ɛrɛ ye yira bu tɛ̄maloo etaāŋa ye bah bie enɔānu sa kɔ nu akiiloo o bɛābu nɛ pya dɔɔ̄na enyim nage doolo. (Hib 10:​23-25) Gbaāloo wo, i tɔgɛ kɔ i ɛrɛe yira tɛ̄maloo ekiisī lo ‘eyere kara dɛ̄dɛɛ̄ dee, sa ii ie kɔ beenyiɛ i a dɔ.’ (Luk 18:​1-8) Nyɔɔwo, ‘o aa ɔbɛ eyere kara’ nɛ Jɛhova, sa dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ kɔ “alɛ e’ɛp [a].” (1 Tɛs 5:17; 1 Pit 5:⁠7) Yira zū i kɔ i doo dogo, e nu i doo e agɛrɛtɛ̄ i yira​—⁠Jem 2:⁠22.

Uunɛ lɛɛ Jizɔs gae u, a bee kɔ nɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ kɔ: “Yira loo Bari, yii nage loo mda.” (Jɔn 14:⁠1) Nyɔɔwo alu ebɛɛ̄ kɔ i aa ɛrɛ yira aba bu Jɛhova mɛ i yira nage bu Jizɔs. O dap ɛrɛ yira bu Jizɔs doodoo wa ni? I naa kɔ nu akiiloo bu taa sīdee.

Tuatua, ɛp dɔɔ̄nu a’agara nua nu Bari nɛ taɛ olo. Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee kɔ: “M tɔɔ̄ bu yira a le bu Nwiī nɛɛdam Bari, lo a bee mɛ wereloo, sa su ye loo mɛ nɛ nyɔɔ mda.” (Gal 2:20) Lo o ɛrɛ yira bu Jizɔs, o yiga kaāna kɔ a’agara dap a yerebah nɛ, a nɛ bɛābu loo dum a naa tah, le kɔ alu nu a tɔgɛ gbɛnɛ wereloo Bari a ɛrɛ loo. (Rom 8:​32, 38, 39; Ɛfɛs 1:⁠7) Lo ama eyerebah a nɛ kɔ o aa bialoo kɛɛrɛ pɔrɔ pɔrɔ nu akiiloo aba ɔɔ.​—⁠2 Tɛs 2:​16, 17.

Eree baɛ, tɔɔ̄ waɛloo Jɛhova tɛ̄maloo eyere kara ye nɛ, lo waara zɔɔ Jizɔs doo kɔ a waɛ. Nyɔɔ a’agara, i dap yere kara nɛ Jɛhova, sa “su e’aga nyiɛ . . . ina loo kasi ewonu lokwa i su toesaɛ̄ sa muɛ̄ ewonu eyerebah i nɛ sɔ̄ nu ebee i loo.” (Hib 4:​15, 16; 10:​19-22) Yere kara doo kɔ i biaɛfii lo ekiī doā-ɛp si pɔrɔ.​—⁠Luk 22:⁠40.

Eree taa, gbaɛ̄tɔ̄loo Jizɔs. Nɛɛ lɛɛratam Jɔn bee ɛm kɔ: “Nɛɛ a yira loo Nwiī nɛɛdam e’ɛrɛ dum a naa tah; nɛɛ a naa yira loo Nwiī nɛɛdam naale emuɛ̄ dum, mɛ saŋ Bari edɔa ye nyɔɔ.” (Jɔn 3:36) Yere nukuādɛɛ̄ loo kɔ Jɔn sere kee yɛɛ ɛrɛ yira le lɛɛbeekɛɛ̄. Nyɔɔwo, o ɛrɛ yira bu Jizɔs sɔ̄ o ye gbaɛ̄tɔ̄loo. O gbaɛ̄tɔ̄loo Jizɔs tɛ̄maloo e “doo lok Kraist gbɔ̄mɛɛ̄,” lo a lu, dɛ̄dɛɛ̄ nu a bee i tɔgɛ sa i nɛ bu lok. (Gal 6:⁠2) O gbaɛ̄ nage tɔ̄ loo Jizɔs sɔ̄ o su zuurabahtɔ̄ a nɛ tɛ̄maloo “zooro a bɔloo eture nyiɛ loo sa suā nu.” (Mat 24:45) Gbāgbaɛ̄tɔ̄ loo Jizɔs edoo kɔ i ɛrɛ mɛm esu egerebu doā-ɛp a bee fii efɔp.​—⁠Luk 6:​47, 48.

Ɛrɛ sɔ̄ ziī gbara bee to loo Jizɔs sa kɔ: “M yira! Yerebah nɛ na . . . yira!” (Maak 9:24) A bee ɛrɛ yira, mɛ bu kumalookɛ̄ gbara ama bee bara kɔ a gbī enyimɛ e ye yira. Doodoo gbara ama, a ɛrɛ nu edap i siraloo sa i bara kɔ i gbī enyimɛ e i yira. Dookɛ̄ i emɔna doo, dɛ̄dɛɛ̄ ii dap agɛrɛtɛ̄ i yira, i agɛrɛtɛ̄ i yira sɔ̄ i nɔ Muɛ̄ Ue Bari sa ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ, lo a dap i yerebah nɛ kɔ i tɔgɛ nia loo pya nu Jɛhova edoora i nɛ. I yira e’aga nage tɛ̄ sɔ̄ pya i wuga bu yira le ii gbaa taāŋabah Jɛhova, sɔ̄ i kɔ i bɛābu nɛ pya dɔɔ̄na sa kiisī lo eyere kara. Gbaāloo wo, sɔ̄ i agɛrɛtɛ̄ i yira, i ɛrɛ ekpɛanu a lee eera. Muɛ̄ Ue Bari yere i mɛm loo kɔ: “Bɔɔlo pya wereloo, wuaa bui loo nɛ nyɔɔ doodoo tɔ nyɔɔ bui yira a le kaɛ eenyɔɔ . . . sereaa bui loo bu wereloo Bari.”​—⁠Jud 20, 21.