1. Ena anua bu a wee ɛɛ loo pya a ɛrɛ egerebu a?

 PYA a ɛrɛ egerebu wee nia dɛ̄dɛɛ̄ ii. Ena anua ani? I wee nwadɛɛ̄ pya ba dap yira baɛ ziī nu sa loo wa naa bɛ. Wee i nia kɔ pya dɔɔ̄na a ɛrɛ i egerebu loo sɔ̄ i tɛɛ̄ ekwɔ. E bu i ɛɛ kɔ nɛɛ a bee i nɔɛ̄ Baibol bee i ɛrɛ egerebu loo sɔ̄ i bee le aa piiga lo enɔ nu, yiga nu i nɔ, sa su pya nu i nɔ yere bu dogo. E naa ɛp kɛ̄ bu i ɛɛ kaāna kɔ Jɛhova ɛrɛ i egerebu loo doo a!—Rom 2:4.

2. Bu pya amunu kɛ̄tɔɔ̄ na a dap i agaloo e’egerebu a?

² Kere a wee i nia sɔ̄ pya dɔɔ̄na ɛrɛ egerebu, pio sɔ̄ naa wee aadee i waɛloo e’egerebu. Bu edoba, loo i dap bɛ sɔ̄ i fah le nyɔɔ etaā aa kiā kina kina, eetɔɔ̄ na sɔ̄ i ebiɛā dumɛ loo kɛ̄ i aa bee kii. Bu i dap biira sɔ̄ pya dɔɔ̄na i yere saŋ bu. E siga sɔ̄ dap i agaloo ekiisī lo etɔɔ̄baɛ aā nyɔuwe Jɛhova eyira yii loo. E niage a e’agɛrɛbah ɛrɛ egerebu ni? Bu ekobee ue ama, i gaa le ɛp nu a kura ɛrɛ egerebu le nu anua a kuī gbɛnɛ kɔ i ɛrɛ egerebu. Sa i ɛpnage pya nu a dap i yerebah nɛ kɔ i agɛrɛbah ɛrɛ egerebu.

3. Nɛɛ a ɛrɛ egerebu wee doo dogo doodoo wa sɔ̄ alu ebiire ye bu ni?

³ Naa ɛp nia sīdee i dap tɔgɛ egerebu ama. Tuatua, nɛɛ a ɛrɛ egerebu naa wee nwaabah ɛrɛ saŋ. A wee piiga lo eziireloo sɔ̄ alu ebiire ye bu ale sɔ̄ a ɛrɛ ziī nu aa  ye taɛŋɛ. Kerebah ue a kɔ “naa wee nwaabah ɛrɛ saŋ” bee dasī sira bu Baibol sɔ̄ a bee lu ekɔ Jɛhova lu “Bari lo toesaɛ̄ le ewonu, lo a naa wee nwaabah ɛrɛ saŋ, sa mma bu wereloo a naa wee nyaa le kaāna yira.”—A’aa 34:6.

4. Ena nɛɛ a ɛrɛ egerebu wee doo sɔ̄ a gaa tɔɔ̄baɛ ziī nu a?

⁴ Eree baɛ, nɛɛ a ɛrɛ egerebu dap tɔɔ̄baɛ nu sa loo ye naa bɛ. A wee piiga lo eziireloo sa bu ye naa biira lo ziī nu a bee le aa tɔɔ̄baɛ biɛ̄ dee eekɛ̄ a bee ɛmadɛɛ̄ doo. (Mat 18:26, 27) Ɛrɛ gbɛnɛ-edo kɛ̄tɔɔ̄ a gbī kɔ i ziireloo sa tɔɔ̄baɛ. Bu edoba, lu ebɛɛ̄ kɔ i egerebu sɔ̄ i aa gbaɛ̄tɔ̄loo ue nɛɛ aa kɔ sa ii kɔ ue sɔrɛ yɛɛ ue lo nɛɛ aa kɔ. (Job 36:2) Dap lunage ebɛɛ̄ kɔ i egerebu sɔ̄ i aa yerebah nɛ nɛɛ i gaa tɔgɛ nu kɔ a dābeeloo ziī tɔgɛnu Baibol ale kɔ a ɔbɛ ziī pɔrɔ elap.

5. Dɔɔ̄na amunu sīdee na i dap tɔgɛ egerebu a?

⁵ Eree taa, nɛɛ a ɛrɛ egerebu wee sueloo kɛ̄ doo nu. Bu kaka, pio sɔ̄ wee lu ebɛɛ̄ kɔ i nwaabah doo nu. Kerewo, sɔ̄ nɛɛ a ɛrɛ egerebu aa si ziī gbɛnɛ tam, naa wee nwaabah si sɔ̄ a sii dābeeloo, e a naa wee gbara lo esi lo tam. Taāwo, a wee su sɔ̄ ɛma kɛ̄ esi doo. Lɛɛ a su kuma sɔ̄ a bɔloo siā.

6. Ena nɛɛ a ɛrɛ egerebu wee doo sɔ̄ a kpesī taāŋa ale doā-ɛp a?

⁶ Eree nia, nɛɛ a ɛrɛ egerebu wee piiga lo etama doā-ɛp sa naa kpɛa kpɛa. Nyɔɔwo, nɛɛ a egerebu wee ziirenage loo. Kerewo naa bee piya lo i kɔ nɛ ziī i gbo nu a i taɛ̄ŋɛ. Mɛ nɛɛ a ɛrɛ egerebu wee kiisī lo e’ɛrɛ le ekɛɛrɛ kuma sɔ̄ aa piiga lo egerebu. (Kɔl 1:11) Alu ebɛɛ̄ kɔ Pya Nɛɛ Kraist a tɔgɛ egerebu bu dɛ̄dɛɛ̄ sīdee ama. Ena anua a? I naa ɛp pio nu anua.

7. Dookɛ̄ Jemes 5:7, 8 kɔ doo, ena anua a kuī kɔ i ɛrɛ egerebu a? (Ɛpnage foto.)

⁷ Nɛɛ a egerebu e’ɛrɛ kpɔā. Doodoo pya zooro Bari ba bee bɔ ture nyiɛ loo sɔ̄ akii adumɛ, alu ebɛɛ̄ kɔ i su egerebu tɔ̄ma baɛ sɔ̄ Bari edoo gbɔ̄mɛɛ dɛ̄dɛɛ̄ ye yii. (Hib 6:11, 12) Baibol su i kɛ̄tɔɔ̄ dooreloo nɛɛ foh nu. (Buū Jemes 5:7, 8.) Nɛɛ foh nu wee si e’agatam lo efoh sa tɔ̄maātɛ̄ pya nu a foh, kerewo a naa suā taɛ sɔ̄ a gaa le nyim. Nyɔɔwo lo nɛɛ foh nu wee egerebu tɔɔ̄baɛ, sa suā kɔ a gaa le bugara nu a bee foh. Kɛ̄ i egerenage bu sa lu kirikiri doolo bu tam i gaa si lo enyɔɔnɛ dumɛ Kraist, kere ii “suā dee Nɛɛ-a-i-ɛrɛ elu.” (Mat 24:42) I egerebu tɔɔ̄baɛ sa suā leere kɔ Jɛhova gaa le doo dɛ̄dɛɛ̄ pya ye yii taɛ sɔ̄ a bee sere. Lo ii egerebu dap i mma lo etɔɔ̄ ye baɛ sa i dɔ aabu kaka ue kinakina. I dapnage bɔātɛ̄ ekponia pya nu a dap i nɛ ekpeloo anyaawo. Mɛ lo i ziireloo, i dap egerebu mmɛ kuma sa i ɛrɛ kpɔā.—Maika 7:7; Mat 24:13.

8. Bu mɛ sīdee na egerebu i yerebah nɛ sɔ̄ i nyɔɔnɛ pya dɔɔ̄na dania nu a? (Pya Kɔlɔsi 3:12, 13)

⁸ Alu ebɛɛ̄ kɔ i egerebu lokwa i dap nyɔɔnɛ ziī dania nu. A yerebah i nɛ kɔ i gbaɛ̄tɔ̄loo pya dɔɔ̄na leere sɔ̄ ba gaa i kɔ ue nɛ. (Jem 1:19) Egerebu yerenage bah i nɛ kɔ i yɔ wa tɔɔ̄ bu efɛɛloo. A kpega i lɛɛ loo enwaabah doo dogo sa kɔ ue a naa bɔloo sɔ̄ ziī nu naa nia i. E lo i egerebu, ii le enwaabah ɛrɛ saŋ sɔ̄ nɛɛ i doo piya nu loo. Taā i ye obara kpɛ, i kiisī lo esu “esaɛ̄ beenyiɛ lɛɛbaloo nɛ ɛrɛgeba nɛɛ lo a le ɛrɛgeba nɛɛ pima [i] ue.”—Buū Pya Kɔlɔsi 3:12, 13.

9. Bu mɛ sīdee na egerebu dap i yerebah nɛ sɔ̄ alu ebɛɛ̄ kɔ i biaɛ nu fii a? (Kam 21:5)

⁹ Egerebu dapnage i yerebah nɛ kɔ i biaɛ nu fii bu sīdee a lee. Taā i gbara ale doo nu dookɛ̄ a i nia doo, i su sɔ̄ gbiātɛ̄ nu sa ɛp lo a lee kaāna. (Buū Kam 21:5.) Bu edoba, lo i gaa gbī tam esi, i dap gbī esi tua tam i muɛ, kere lo tam edoo kɔ i aa taāŋanabah Jɛhova leere. Kerewo, lo i egerebu, i su sɔ̄ ɛā ekɛɛrɛ nyɔɔ pio nu a le doodoo kɛ̄ lo tam le, buā sɔ̄ esu, le pah lo tam e’ɛrɛ nyɔɔ i butɔ le i taāŋabah. Lo i egerebu i dap biaɛ nu fii bu sīdee a lee.

10. Bu mɛ sīdee na Nɛɛ Kraist dap ɛrɛ egerebu sa nyimɛ yere loo a?

¹⁰ Yere kara bara kɔ o egerebu a yiiloo. Egerebu lu ziī gah loo eyuu edɔɔ̄. (Gal 5:22, 23) Nyɔɔwo i dap bara Jɛhova kɔ a nɛ i ye kaɛ edɔɔ̄ sa i yerebah nɛ kɔ i dap mum ye bee. Lo i kpesī ziī kɛ̄tɔɔ̄ a doo kɔ a aga i bah lo e’egerebu, i kiisī lo e “bara” ye kɔ a nɛ i ye kaɛ edɔɔ̄ lokwa i dap egerebu. (Luk 11:9, 13) I dapnage bara Jɛhova kɔ a yerebah i nɛ kɔ i ɛp nu dookɛ̄ alɛ ɛp doo. Lɛɛ sɔ̄ i eyere kara sah, alu ebɛɛ̄ kɔ i doo kuma kɛ̄ i dap doo lo e’egerebu ziī ziī biradee. Kuma kɛ̄ i bara Jɛhova kɔ a nɛ i egerebu sa piiga lo e’egerebu doo, kɛ̄ i egerebu enyimnage yiiloo sa lu dogo a i le bu doolo.

11-12. Bu mɛ sīdee na Jɛhova etɔgɛ kɔ a ɛrɛe egerebu a?

¹¹ Ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ pya edoba a le bu Baibol. Baibol aara gbɛnɛ-edo edoba akiiloo pya nɛɛ ba bee ɛrɛ egerebu. Sɔ̄ i ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ nu i buū a wa kiiloo, i  dap nɔ pya sīdee i tɔgɛ egerebu. Lɛɛ i gae ɛp pio pya edoba ama, i naa ɛp lo edoba a kuī eera, lo a le lo Jɛhova.

¹² Bie bu gɔh Idɛn, Satan bee gbee bee Jɛhova sa kɔ wereloo le kaāna biaɛ naale bu ye bɛbɛɛ. Taā Jɛhova ye gbeesī aba sɔ̄, a bee ziireloo sa aaloo ye, nyɔɔbee a suā kɔ esu sɔ̄ lo etɔgɛ kɔ ye bɛbɛɛ lu lo a lee eera. E kuma sɔ̄ a gaa tɔɔ̄ge baɛ a, aa egerebu loo egbɛa alu esu nua nyɔɔ ye bee. Gbaāloo wo, aā lo sɔ̄ Jɛhova lege aa egerebu lokwa gbɛnɛ-edo nɛɛ dap ɛrɛ dee lo e’ɛrɛ dum anaatah. (2 Pit 3:9, 15) Lo ama edora kɔ gbɛnɛ-edo nɛɛ a suā ye loo. Lo i sere ekɛɛrɛ nyɔɔ pya biī a le bu kɛ̄ Jɛhova egerebu doo, edap doo kɔ a waɛ i bah lo etɔɔ̄ baɛ sɔ̄ esu kuma nua.

13. Bu mɛ sīdee na Jizɔs nɔ egerebu aābah ye Tɛ bu sīdee a mmana a? (Ɛpnage foto.)

¹³ Jizɔs nɔ egerebu aābah ye Tɛ bu sīdee a mmana, e a bee tɔgɛ elap dogo ama sɔ̄ a bee le a kɛnɛkɛ̄. A naa bee ye waɛbah lo e’egerebu dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄, eetɔɔ̄ na kumaloo pya ɛm kpa le pya Farisii ba lu baɛ sī. (Jɔn 8:25-27) Kerewo, doodoo ye Tɛ, Jizɔs naa bee nwaabah ɛrɛ saŋ. A naa bee obara kpɛ sɔ̄ ba bee ye kɔ gbɛ ale sɔ̄ a bee lu eyere ye saŋ bu. (1 Pit 2:23) Jizɔs bee ziireloo sa egerebu bu pya doā-ɛp a bee kpesī sa naa kpɛa kpɛa. Kɛādoo a lo Baibol kɔ i nɛ kɔ, “kɛɛrɛabu lo nɛɛ a egerebu aaloo baaloo pya pɔrɔ dogo lo edoo ye.” (Hib 12:2, 3) Tɛ̄maloo yerebah Jɛhova, ili dapnage egerebu bu ɛrɛgeba doā-ɛp i kpe sī.

14. Ena i dap nɔ aāloo kɛ̄ Abreham bee egerebu doo a? (Pya Hibru 6:15) (Ɛpnage foto.)

 ¹⁴ E lo adoo kuma naa lu sɔ̄ i bee ɛmadɛɛ̄ ni a? Naadaba i bee ɛmadɛɛ̄ kɔ kuma elu nyɔɔnyɔɔ sɔ̄ akii adumɛ. Bɔɔ dap i aa kɔ ii le elena dum sɔ̄ elu. Ena edap i yerebah nɛ kɔ i kiisī lo egerebu sa tɔɔ̄baɛ a? Kɛɛrɛbu edoba Abreham. Sɔ̄ Abreham sii bee ɛrɛ nwiī sɔ̄ ebee lu 75 zua, Jɛhova bee ye yira yii nɛ kɔ: “M ga le doo kɔ o lu gbɛnɛ edonyɔɔ.” (Jɛn 12:1-4) Ekɔ Abreham bee muɛge sɔ̄ lo yii bee dooa gbɔɔ̄mɛ ni? Naa bee muɛ sɔ̄ a dooa tah dee. Sɔ̄ 25 zua etɛ̄na aā sɔ̄ a bee fia yee Pɛnɛ Yufretis, a bee muɛ sɔ̄ ye nwiī Aizik bee mɛā bu nyɛŋia sīdee. E sɔ̄ 60 zua etɛ̄na, Isɔ le Jekɔb ba lu miɔŋɔ ye nwiī bee mɛā. (Buū Pya Hibru 6:15.) Mɛ Abreham naa bee muɛ sɔ̄ pya ye manamana bee lu gbɛnɛ edonyɔɔ sa ɛrɛ Buɛ̄ A Bee Lu Eyira Yii Loo. Kerewo, gbara a bɔ ture nyiɛ loo ama bee ɛrɛ kaāna gbanialoo kumaloo Nɛɛ a bee ye dɛm. (Jem 2:23) E naa ɛp kɛ̄ bu Abreham e’ɛɛ sɔ̄ elu elɛɛ ye kɛ̄ bu luh, sɔ̄ esuā kɔ ye yira le egerebu bee nua leelee loo dɛ̄dɛɛ̄ edonyɔɔ doo a! (Jɛn 22:18) Ena i nɔ aāloo a? Pio sɔ̄ ii le edap le dum sa muɛ sɔ̄ dɛ̄dɛɛ̄ pya yii Jɛhova edooa. Mɛ lo i ɛrɛ egerebu doodoo Abreham, i suā leere kɔ Jɛhova enɛ i ekpɛanu anyaawo, e lo a eera bu ye aā nyɔuwe a eyira yii loo.—Maak 10:29, 30.

15. Ena i dap kɛɛrɛbu loo sɔ̄ i gaa nɔ nu nyɔɔ i loo a?

¹⁵ Baibol aaranage gbɛnɛ-edo edoba akiiloo pya nɛɛ ba bee egerebu. (Jem  5:10) Ena anua oo gbītɛ̄ nu a wa kiiloo aābu Baibol a? b Bu edoba, kere alu kɔ a bee lu etɔ̄ nɔɔ̄ bee Devid sɔ̄ a bee lege etera, a bee egerebu bu gbɛnɛ-edo zua lɛɛ a gae lu mɛnɛ. Simiɔn le Anna bee taāŋabah Jɛhova bu bɔ ture nyiɛ loo sɔ̄ ba gaa bee tɔɔ̄baɛ Mɛsaia a bee lu eyira yii loo. (Luk 2:25, 36-38) Kuma sɔ̄ o aa nɔ nu akiiloo pya nɛɛ ama, gbī ture loo pya ebip ama: Ena a bee dap yerebah nɛ nɛɛ ama kɔ a egerebu a? Bu mɛ sīdee na a bee ɛrɛ biī sɔ̄ a bee egerebu a? M dap ye nɔ doodoo wa? O dapnage ɛrɛ biī tɛ̄maloo enɔ nu akiiloo pya nɛɛ a naa bee ɛrɛ egerebu. (1 Sam 13:8-14) O dap bip kɔ: ‘Ena a bee dap doo kɔ ba aa ɛrɛ egerebu a? E amunu pɔrɔ nu na a bee wa siraloo a?’

16. Pio amunu biī na i ɛrɛ sɔ̄ i egerebu a?

¹⁶ Kɛɛrɛbu pya biī a le bu ɛrɛ egerebu. Sɔ̄ i egerebu, loo i wee sukɛ̄ sa bu i ɛɛ. Nyɔɔwo, egerebu dap doo kɔ i le bu nwanaloo bu namloo sa nyiɛ i sukɛ̄. Sɔ̄ i ɛrɛ egerebu loo pya dɔɔ̄na i wee wa nyɔɔnɛ ɛrɛ le gbanialoo. I bɔŋanaloo wee agɛrɛbah le bu gbaaloo. Sɔ̄ ii nwaabah ɛrɛ saŋ sɔ̄ nɛɛ i biire bu, edoo kɔ taāŋa aa sira. (Yɔɔ 37:8, ɛp ue a le kɛɛ̄ [NWT]; Kam 14:29) Mɛ lo a kuī eera na bee, sɔ̄ i egerebu i gaa nɔ i Tɛ a le li bunyɔɔ sa ye tɔɔ̄ waɛloo kaāna.

17. Ena i biaɛfii lo edoo a?

¹⁷ Naa ɛp kɛ̄ egerebu lu gbɛnɛ le elap dogo doo a! Kuma sɔ̄ a naa wee aadee waɛ kɔ i egerebu dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄ a, tɛ̄maloo yerebah Jɛhova i dap kiisī lo enɔ elap dogo ama. E kuma sɔ̄ i aa egerebu baɛ aā nyɔuwe a, i dap suā leere kɔ, “dɛɛ̄ Jɛhova le nyɔɔ pya a ye ɛrɛ bɔɔ loo, nyɔɔ pya a ɛmadɛɛ̄ ye wereloo a naa wee nyaa.” (Yɔɔ 33:18) Doraa dɛ̄dɛɛ̄ ii i biaɛfii lo ekiisī lo eyaa beenyiɛ egerebu.