1-2. Ena edap i yerebah nɛ kɔ i dābeeloo kɛ̄ a tɔɔ̄loo Jɛhova doo sɔ̄ alu egbee ye bee a?

 NAA kɛɛrɛ kɔ, ziī nɛɛ o wereloo kɔ ziī gbɛnɛ pɔrɔ ue a kumaloo. O suā kɔ lo ue lu esah, kerewo pio nɛɛ yiga kɔ ɛɛ kaka ue. E lo a bee piya gbɛnɛ na bee ba bɔātɛ̄ wee kɔnage lo esah nɛ pya nɛɛ, e gbɛnɛ-edo nɛɛ yiganage. Etɔɔ̄ a loo doodoo wa? Lo o wereloo pya dɔɔ̄na le kɛ̄ e’ɛrɛ pah nyɔɔ o le bee doo, lo esah ue edoo kɔ bu a a biira, naale wo ni?—Kam 22:1.

² Edobah ama doo kɔ i dābeeloo kɛ̄ nu bee tɔɔ̄loo Jɛhova doo sɔ̄ a bee lu egbee ye bee. Ziī ye nwiīnɛɛdam a bee dɛm li bunyɔɔ bee ye kɔ esah loo nɛ Iv alu tua nɛɛwa a bee dɛm. Iv bee yiga lo esah. Lo esah bee doo kɔ i tua tɛ le ka a lɛɛbeekɛɛ̄ Jɛhova. E wo bee doo kɔ pɔrɔ le luh a tɛɛ̄ inaloo dɛ̄dɛɛ̄ miɔŋɔ nɛɛ. (Jɛn 3:1-6; Rom 5:12) Esah Setan bee kɔ bie bu gɔh Idɛn na anua dɛ̄dɛɛ̄ taāŋa a le bu nyɔuwe anii’ee doodoo luh, nɔ̄, le tɔga a. Ekɔ gbee ye bee le pya nu a sira aabu ama dooge kɔ Jɛhova a ɛrɛ ekiɛ̄nu ni? Bu kaka, a kiɛ̄ ye. Kerewo, Jɛhova naa si saŋ yeekɛ̄. Bu kaka, a kiisī lo elu ‘Bari ɛɛbu’—1 Tim 1:11.

3. Amunu dee na a i kpaānɛ a?

³ I ɛrɛ dee lo eyerebah doo kɔ bee Jɛhova a le kaɛ tɛ̄maloo egbaɛ̄tɔ̄loo ye lok a waɛ, lo a kɔ: “Leeraa bee Jɛhova!” (Yɔɔ 113:1) I doo wo tɛ̄maloo ekɔ pya lele nu a Ye kiiloo nɛ pya dɔɔ̄na. O leerage bee Jɛhova ni? Dooraa i naa kɛɛrɛbu taa nu eyerebah i nɛ kɔ i leera bee Jɛhova i Bari aābu dɛ̄dɛɛ̄ i beenyiɛ.

SƆ̄ I LEERA BEE JƐHOVA, I DOO KƆ BU YE A ƐƐ

4. Ena anua a ɛɛrɛbu Jɛhova sɔ̄ i ye leera a? Naa nɛ edobah. (Ɛpnage foto.)

⁴ I doo kɔ bu i Tɛ a le li bunyɔɔ a ɛɛ sɔ̄ i leera ye bee.  (Yɔɔ 119:108) Kerewo, ekɔ lo ama kura kɔ Bari a dap doo dɛ̄dɛɛ̄ nu le doodoo miɔŋɔ nɛɛ a naa mmana lo ba wee gbī kɔ pya dɔɔ̄na a leera wa lokwa ba ɛrɛ e’agaloo ni? Eeye. Naa kɛɛrɛbu edobah ama. Ziī nwīgbagbara nwiīnɛɛwa su bah pigara oo ye tɛ sa ye kɔ nɛ kɔ: “O lee ee dɛ̄dɛɛ̄ tɛ a le bu nyɔuwe!” Ye tɛ kɛgɛ sa bu ye ɛɛ kaāna. Ena anua a? I dapge kɔ lo gbara naa ɛrɛ e’agaloo sa gaa gbī e’agaloo sa lu nɛɛ a dɛɛa nyɔɔ ye nwiī ni? Eeye. Taāwo, i suā kɔ ye tɛ lu nɛɛ a agaloo sa ɛrɛ ɛɛbu sɔ̄ ye nwiīnɛɛwa gaa tɔgɛ wereloo le nia ye kumaloo. A suā kɔ sɔ̄ enyima lu nɛɛ, pya elap dogo ama eyerebah ye nɛ kɔ a ɛrɛ ɛɛbu. Bu aba lo sīdee, bu Jɛhova alu Tɛ a kuī ee dɛ̄dɛɛ̄ tɛ ɛɛ sɔ̄ i ye leera.

5. Amunu esah ue na i tɔgɛ kɔ a naa lu kaka sɔ̄ i leera bee Jɛhova a?

⁵ Sɔ̄ i leera i Tɛ a le li bunyɔɔ, i yerebah lo etɔgɛ kɔ esah lo Setan i kɔ kumaloo naa lu kaka. Setan kɔ lɔgɔ nwiī nɛɛ naale edap kiisī lo ekɔ ue leere bee Bari. Nu a gaa kɔ na bee lɔgɔ ii ii ɛrɛ e’agatɛ̄ yira. A kɔ dɛ̄dɛɛ̄ ii i aa dumɛ Bari lo i kɛɛrɛ kɔ edɔbiī i nɛ lo i doo wo. (Job 1:9-11; 2:4) Mɛ Job bee kiisī lo e’ɛrɛ yira sa tɔgɛ kɔ Setan lu nɛɛ esah? E olo ni a? Dee kpaānɛ ziī ziī ii kɔ i dap kiisī lo etɔɔ̄ agara nɛ bee i Tɛ sa ye taāŋabah bu bɔ ture nyiɛ loo. (Kam 27:11) Bu kaka, alu nu ka i nɛ sɔ̄ i doo wo.

6. Bu mɛ sīdee na i dap nɔ Mɛnɛ Devid le pya Livai a? (Nehemia 9:5)

⁶ Pya a wereloo Jɛhova wee leera ye bee aābu dɛ̄dɛɛ̄ wa beenyiɛ. Mɛnɛ Devid bee ɛm kɔ: “Leeraa Jɛhova, aa na piogi; doolo dɛ̄dɛɛ̄ nu a mɛ le bu, leera ye bee kaɛ!” (Yɔɔ 103:1) Devid bee suā kɔ nu leera bee Jɛhova kura na leera Jɛhova alɛɛ loo. Nu bee Jɛhova kura na dua nɛɛ alu, lo a le ye lele elap dogo le pya nyɛŋia tam a si. Devid bee gbī eleera sa sere bee ye Tɛ kaɛ. A bee gbī edoo wo tɛ̄maloo “dɛ̄dɛɛ̄ nu a [ye] le bu” lo a le tɛ̄maloo dɛ̄dɛɛ̄ ye beenyiɛ. Bu aba lo sīdee, pya Livai wee zaāsī bu eleera Jɛhova. Bu kumaloo kɛ̄, ba bee yiga kɔ pya wa ue naale edap leera bee Jɛhova a le kaɛ mmɛnɛ. (Buū Nehemia 9:5.) Lɔgɔ baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ kɛ̄ ba kumaloo kɛ̄ sa leera bee Jɛhova aābu wa beenyiɛ doo bee doo kɔ bu ye a ɛɛ.

7. Mɛ sīdee na i dap leera Jɛhova sɔ̄ i le uwe zue ue le sɔ̄ i gaa nyɔɔnɛ pya nɛɛ dānia nu ziī ziī biradee a?

⁷ Nii’ee i dap doo kɔ bu Jɛhova a ɛɛ  tɛ̄maloo ekɔ nu a ye kiiloo bu sīdee a tɔgɛ kɔ i ɛrɛ nia le wereloo ye kumaloo. Sɔ̄ i le uwe zue ue, nu i seeasī na lo ezuura pya nɛɛ nua loo Jɛhova, lo eyerebah wa nɛ kɔ ba a ɛp i Tɛ a ɛrɛ wereloo dookɛ̄ ili ye ɛp doo. (Jem 4:8) Bu i ɛɛ lo etɔgɛ pya nɛɛ kɛ̄ Baibol baatɛ̄ dua nɛɛ Jɛhova lu doo, kɛ̄ a muūna ye wereloo, kaāna biaɛ, suānu, ekpo, le pya ye dɔɔ̄na le elap dogo siā doo. I leeranage Jɛhova sa doo kɔ bu ye a ɛɛ sɔ̄ i piiga lo enɔ ye. (Ɛfɛs 5:1) Sɔ̄ i doo wo, tɔgɛ kɔ i lu kee loo pya nɛɛ a le bu lo pɔrɔ nyɔuwe ama. Pya nɛɛ emuɛ kɔ i lu kee sa ba bip kɔ ena anua a? (Mat 5:14-16) Sɔ̄ i gaa wa nyɔɔnɛ dānia nu ziī ziī dee, i dap wa baatɛ̄ nɛ nu anua i doodoo wo. E lo ama edoo kɔ pya nɛɛ le beenyiɛ a tɔɔ̄ waɛloo i Bari. Sɔ̄ i leera Jɛhova bu pya sīdee ama, i doo kɔ nyiɛ ye a ɛɛ.—1 Tim 2:3, 4.

SƆ̄ I LEERA BEE JƐHOVA I DOO KƆ BU JIZƆS A ƐƐ

8. Bu mɛ sīdee na Jizɔs bee zaāsī lo eleera bee Jɛhova a?

⁸ Ye Nwiīnɛɛdam suā loo Tɛ a ee dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ Bari bee dɛm lo ba le li bunyɔɔ le nyɔɔ kɛnɛkɛ̄. (Mat 11:27) Jizɔs wereloo ye Tɛ, e a zaāsī lo eleera bee Jɛhova. (Jɔn 14:31) Sɔ̄ a gaa bee yere kara nɛ ye Tɛ uunɛ lɛɛ a gae u, a bee kue bee lo tam a kuī gbɛnɛ yɛɛ pya tam a bee si sɔ̄ a bee le a kɛnɛkɛ̄ kɔ: “M edora kɔ ba a suā o bee.” (Jɔn 17:26) Bu mɛ sīdee na Jizɔs bee doo lo ama a?

9. Bu mɛ sīdee na Jizɔs su kam baātɛ̄ dua nɛɛ ye Tɛ lu leere i nɛ a?

⁹ Jizɔs bee doo nu a eenyɔɔ aba ekɔ nɛ pya nɛɛ kɔ bee Bari kura Jɛhova. Pya Juu lo Jizɔs bee tɔgɛ nu ama ebee suā bee Bari. Mɛ Jizɔs bee dasī kɔ ‘Nɛɛ Jɛhova lu siā.’ (Jɔn 1:17, 18) Bu edobah, naɛsī Kpa Kaɛ a bee lu e’ɛm bu muɛ̄ ue Hibru tɔgɛ kɔ Jɛhova lu nɛɛ a ɛrɛ toesaɛ̄ le esaɛ̄ beenyiɛ. (A’aa 34:5-7) Jizɔs bee doo kɔ kaka ue ama a sirapie leere sɔ̄ a bee kɔ nu akiiloo kam nwiī pee zɔ le ye tɛ. Sɔ̄ i buū nu akiiloo sɔ̄ ye tɛ bee muɛ ye nwiī ekiiya a, “sɔ̄ a le kɛ̄ a binia” sa a teera ye nyɔɔnɛ, ye pigara bahloo sa ye kuɛ̄ nuunu loo, ye aaloo nɛ aābu dɛ̄dɛɛ̄ ye beenyiɛ, doo kɔ i muɛ leere kɛ̄ Jɛhova ɛrɛ toesaɛ̄ le esaɛ̄ beenyiɛ doo. (Luk 15:11-32) Jizɔs bee yerebah nɛ pya nɛɛ kɔ ba a muɛ taɛ nɛɛ Jɛhova lu.

10. (a) I tɛɛ̄ doodoo wa suā kɔ Jizɔs wee su taɛ bee Bari ye kure sa gbīnage kɔ pya dɔɔ̄na a doo wo? (Maak 5:19) (Ɛpnage foto.) (b) Ena Jizɔs gbī kɔ i doo anii’ee a?

¹⁰ Ekɔ Jizɔs bee gbīge kɔ pya nɛɛ a su taɛ bee ye Tɛ Ye kure ni? Aiī. Pio pya zaāsī yigabari bee kɛɛrɛ kɔ a naa lu enwadɛɛ̄ Bari lo alu ekue ye taɛ ye bee, mɛ Jizɔs naa bee lɛɛbahloo kɔ dua ekɛɛrɛ Kpa Kaɛ naa yerekpotɛ̄ ama a kpaɛ̄ ye lɛɛ loo enɛ ka bee ye Tɛ. Naa kɛɛrɛbu sɔ̄ a bee bo ziī gbara pɔrɔ edɔɔ̄ bee nɛ taāŋa li barasī Gɛrasa. Bɔɔ bee aa pya nɛɛ sa ba bara Jizɔs kɔ a aa lo barasī, nyɔɔwo, a bee aa lo barasī. (Maak 5:16, 17) Kerewo, Jizɔs bee gbī kɔ pya nɛɛ a le lo kɛ̄ a suā bee Jɛhova. Nyɔɔwo Jizɔs bee kɔ nɛ gbara a bee bo ama kɔ aa kɔ nu a doo, mɛ a kɔ nu Jɛhova edora nɛ pya lo buɛ̄. (Buū Maak 5:19.) a Nii’ee, a gbīnage kɔ i doo kɔ pya nɛɛ a le bu yube  nyɔuwe a suā bee ye Tɛ! (Mat 24:14; 28:19, 20) Sɔ̄ i doo wo, i doo kɔ bu i Mɛnɛ Jizɔs a ɛɛ.

11. Ena Jizɔs bee tɔgɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ kɔ ba a yere kara bara a, e ena anua lo ama lu gbɛnɛ a? (Ezekiel 36:23)

¹¹ Jizɔs suā kɔ ekɛɛrɛ Jɛhova na lo edoo kɔ ye bee a le kaɛ, tɛ̄maloo edoo kɔ pya nɛɛ a suā kɔ pya ue alu edɛrɛ ye lu esah. Ɛɛ na anua i Tɛ-ɛrɛ bee tɔgɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ kɔ ba a yere kara bara kɔ: “Ilii Tɛ a le li bunyɔɔ, Doolo o bee le kaɛ.” (Mat 6:9) Jizɔs suā kɔ lo ama na ue a kuī ee dɛ̄dɛɛ̄ ue a kpesī dɛ̄dɛɛ̄ nu alu edɛm a. (Buū Ezekiel 36:23.) Lɔgɔ nɛɛ Bari bee dɛm a le li bunyɔɔ ale kɛnɛkɛ̄ sii sere bee Jɛhova kaɛ ee kɛ̄ Jizɔs edoora doo. Kerewo, sɔ̄ a bee lu e’aa Jizɔs, amunu pɔrɔ na pya ye dam baara bee ye dɛrɛ a? Ba bee kɔ a kɔ Bari gbee! Jizɔs suā kɔ gbee bee ye Tɛ a le kaɛ lu pɔrɔ a kuī ee dɛ̄dɛɛ̄ pɔrɔ. A bee ye taɛ̄ŋɛ gbɛnɛ kɔ ba gaa le dɛrɛ ye ue sa ye biaɛ begee kɔ a kɔ Bari gbee. Dap lu nu anua Jizɔs bee le bu “gbɛnɛ eyɔloo beenyiɛ” sɔ̄ ba ebee sah e’aa ye lo.—Luk 22:41-44.

12. Bu mɛ sīdee na Jizɔs bee sere bee ye Tɛ kaɛ bu sīdee a kuī eera a?

¹² Lo esere bee ye Tɛ kaɛ, Jizɔs bee egerebu kɛ̄bah dɛ̄dɛɛ̄ tɔga, egbɛa, le pya ue gbee bee alu ekɔ ye kumaloo. A bee suā kɔ egbaɛ̄naetɔ̄ ye Tɛ bu dɛ̄dɛɛ̄ nu, nyɔɔwo a naa bee ɛrɛ kɛɛ loo lɔgɔ nu. (Hib 12:2) A bee suānage kɔ taɛ Setan na a gaa ye be bu sɔ̄ a bee le bu taāŋa ama a. (Luk 22:2-4; 23:33, 34) Taɛ nu Setan bee gbī na lo egbee ye e’agatɛ̄ yira, kerewo, a naa bee dap doo wo doo pippip! Bu kpɛdumɛ, Jizɔs bee tɔgɛ siā kɔ Setan lu nɛɛ esah le kɔ Jɛhova ɛrɛ pya ye zooro a ye tɔɔ̄ agara nɛ, pya ba kiisī lo eyira agɛrɛ kere ba kpesī e’agabah doā-ɛp!

13. Bu mɛ sīdee na o doo kɔ bu o Mɛnɛ a gaa bɛɛ a ɛɛ a?

¹³ O gbīge edoo nu e’ɛɛrɛ bu o Mɛnɛ a gaa bɛɛ ni? Lo a le wo, kiisī lo eleera bee Jɛhova sa yerebah nɛ pya dɔɔ̄na kɔ ba a suā taɛ nɛɛ i Bari lu. Lo o doo wo, o gaa lap pah ekaɛtɔ Jizɔs. (1 Pit 2:21) Doodoo Jizɔs, o gaa doo kɔ bu Jɛhova a ɛɛ sa gaa tɔgɛ kɔ ye nɛɛ baa lo a le Setan lu gbɛnɛ nɛɛ esah!

 SƆ̄ I LEERA BEE JƐHOVA, I YEREBAH LO EKPƆĀ DUM PYA NƐƐ

14-15. E alu nyɛŋia na a dap sira sɔ̄ i tɔgɛ pya nɛɛ nu akiiloo Jɛhova a?

¹⁴ I dap yerebah lo ekpɔā dum pio nɛɛ sɔ̄ i leera bee Jɛhova. Bu mɛ sīdee? Kɛādoo, Setan e “zimɛ ekɛɛrɛ pya a naa yira.” (2 Kɔr 4:4) Wo edora kɔ ba a yiga pya esah Setan kɔ doodoo: Bari naale, Bari le kɛ̄ a binia loo miɔŋɔ nɛɛ sa naa kuū i dɛɛ̄loo, Bari lu nɛɛ bag lo a tɔg pya pɔrɔ mmɛ deedee. Nu dɛ̄dɛɛ̄ esah ama gaa doo mmɛnɛ na: Lo egɔ̄ ale gbee bee Jɛhova le dua nɛɛ alu lokwa pya nɛɛ naa ɛrɛ taɛ lo etɔɔ̄ ye yii loo. Mɛ sɔ̄ i zue ue, i doo kɔ Setan aa dap doo wo. I wee tɔgɛ kaka ue akiiloo i Tɛ pya nɛɛ, sa leera bee i Bari a le kaɛ. Sa ena a sira aabu a?

¹⁵ Muɛ̄ Ue Bari alu kaka si ekpo kaāna. Sɔ̄ i tɔgɛ pya nɛɛ nu akiiloo Jɛhova le dua nɛɛ alu doo kɔ i muɛ nu alu nyɛŋia. Esah Setan kɔ lo ezimɛ dɛɛ̄ pya nɛɛ bɔātɛ̄ e’ɛɛa ee, e pya nɛɛ ama bɔātɛ̄ etaāŋabah i wereloo Tɛ dookɛ̄ i doo. Dua ekpo a ɛrɛ lu wa nyɛŋia loo. (Ais 40:26) Ba dɛrɛ ye nyiɛ nyɔɔ kɔ ebiaɛ kaāna biaɛ. (Deut 32:4) Ba nɔ gbɛnɛ-edo nu aāloo ye suānu a kii nyɔɔ. (Ais 55:9; Rom 11:33) E a nɛ wa egbɔ̄nyiɛ sɔ̄ ba suā kɔ alu Bari wereloo. (1 Jɔn 4:8) Kuma sɔ̄ ba tɔɔ̄ waɛloo Jɛhova a, wa bɛābu lo etɔɔ̄ dum anaatah sa lu pya ye miɔŋɔ kiisī lo e’agatɛ̄. Alu leelee i nɛ kɔ i ɛrɛ dee lo eyerebah nɛ pya nɛɛ kɔ ba a tɔɔ̄ waɛloo wa Tɛ! Sɔ̄ i doo wo, Jɛhova buū i nua pya a ye “yɔ . . . si tam.”—1 Kɔr 3:5, 9.

16. Tɔɔ̄ loo pio nɛɛ doodoo wa sɔ̄ ba suā bee Bari? Naa nɛ edobah.

¹⁶ Tua sɔ̄, i dap aadee tɔgɛ pya nɛɛ kɔ bee Bari kura Jɛhova. Aba lo ama dap ɛrɛ kaāna pah nyɔɔ nɛɛ a ɛrɛ le beenyiɛ. Bu edobah, naa bee lu ekpɔā ziī nwiīnɛɛwa a le zege ye bee kura Aaliyah b bie butɔ ba lu Pya Nɛɛ Kraist. Kerewo, wa sīdee taāŋabah naa bee ye su loo, e a naa bee tɔɔ̄nage waɛloo Bari. Lo  ama bee nyaa sɔ̄ a bee bɔātɛ̄ enyɔɔnɛ Pya Ekeebee nɔ nu. A bee bɔātɛ̄ e’ɛp Bari nua ye gbo. A bee ye lu nyɛŋialoo sɔ̄ a suā kɔ elua elɛɛ bee Bari bu gbɛnɛ-edo Baibol sa su pya esobee a le doodoo Nɛɛ-a-i-ɛrɛ yere ye dɔ. Nɔnɔ bee Jɛhova bee nyaana ye dum. A bee kɔ: “Mdaa kaāna Gbo ɛrɛ bee!” Ena a sira aabu a? A kɔ: “Nyaawo m ɛrɛ kaāna efɛɛloo bu beenyiɛ. Ka yii mɛ loo.” Bee lu ekpɔā ziī gbara a kura Steve a wee uɛ yɔɔ, doodoo nɛɛ Juu lo ba naa wee su wa taāŋabah biābii. A bee kpoora loo ye lɛɛ loo ɛrɛgebah sīdee taāŋabah nyɔɔbee a muɛ kɔ ba doogi dogo baɛsī. Kerewo, sɔ̄ ye ka bee u sa a bee le bu ekiɛ̄nu, a bee yiga lo egbaaloo sɔ̄ ziī Nɛɛ Ekeebee Jɛhova aa bee sere enɔānu Baibol. A bee ye tɔaloo kaāna sɔ̄ a bee nɔ nu bee Bari kura. A kɔ: “M sii bee suā bee Bari doo pippip.” Sa kɔ gbaāloo kɔ: “Nii’ee na alu tua sɔ̄ m dābeeloo kɔ bu kaka Bari le a! M muɛ ye nua nɛɛ a le. Lo sɔ̄ na m bee suā kɔ m e’ɛrɛe kaāna Gbo a.”

17. Ena anua o biaɛfii lo ewee leera bee Jɛhova a? (Ɛpnage foto.)

¹⁷ Sɔ̄ o gaa zue ue sa tɔgɛ nu, o wee dooge kɔ pya nɛɛ a suā kɔ bee Bari kura Jɛhova ni? O wee wa yeregebah nɛ kɔ ba a suā taɛ nɛɛ Bari lu ni? Sɔ̄ o doo wo, o aa leera bee Bari. Kiisī lo eleera bee Bari tɛ̄maloo eyerebah nɛ pya nɛɛ kɔ ba a suā dua Nɛɛ alu. Lo o doo wo, o kpɔā dum pya nɛɛ. E lo o doo wo, o gaa nyɔɔnɛ nage dumɛ o Mɛnɛ Kraist Jizɔs. E lo a kuī eera na kɔ, o doo kɔ bu o wereloo Tɛ Jɛhova a ɛɛ. Kiisī lo e “leera [ye] bee mmɛ dee anaatah”!—Yɔɔ 145:2.