Skip to content

Skip to table of contents

23 EKOBEE UE ENƆ

“Ɛbaa Leere Lokwa Lɔgɔ Nɛɛ Naa Su I Aā”!

“Ɛbaa Leere Lokwa Lɔgɔ Nɛɛ Naa Su I Aā”!

“Ɛbaa leere lokwa lɔgɔ nɛɛ naa su i aā tɛ̄maloo wereloo suānu le ekobu kiaŋana dookɛ̄ nama tɔgɛnu pya nɛɛ le doo.”—KƆL 2:8.

YƆƆ 96 Muɛ̄ Ue Bari Lu Zɔ A Kuī

DASĪ TƐƐ̄NYƆƆ *

1. Dookɛ̄ Pya Kɔlɔsi 2:​4, 8 kɔ doo, e na Setan doo lo e’aa i ekɛɛrɛ yaa bah ye a?

SETAN gbī kɔ i aa were na loo Jɛhova. Lokwa a i kpaɛ̄ lɛɛloo ewereloo Jɛhova, a piiga lo egbee i ekɛɛrɛ, sa gbī nage esu i aā sa doo kɔ i kɛɛrɛ nu dookɛ̄ alɛ kɛɛrɛ nu doo. A gbī esu pya nu a wee i nia i zuā kɔ i nyɔɔnɛe ye.​—⁠Buū Pya Kɔlɔsi 2:​4, 8.

2-3. (a) E na anua a lee kɔ i gbaɛ̄tɔ̄loo zuurabahtɔ̄ a le bu Pya Kɔlɔsi 2:8 ani? (b) E na i gaa le nɔ bu lo ekobee ue ama a?

2 Luge kaka kɔ Setan dap i dag ni? Aiī, a dap! Nyɛŋiabu kɔ, Pɔɔl naa bee ɛm zuurabahtɔ̄ a le bu kpa Pya Kɔlɔsi 2:8 ma pya a sii yiga. A bee ɛm ma pya Nɛɛ Kraist a bee lu esu kaɛ edɔɔ̄ tɔā nɔɔ̄ bee. (Kɔl 1:​2, 5) Bee dap waɛ kɔ a lu edag pya lo Nɛɛ Kraist, e a dap nage lu edag ili anii’ee. (1 Kɔr 10:12) E na anua a? Nyɔɔbee ebee lu etop Setan tɛrɛ a kɛnɛkɛ̄, sa a gaa piiga kuma kɛ̄ a dap doo lo edag pya zooro Bari ba bɔloo eture nyiɛ loo. (Mum 12:​9, 12, 17) Gbaānage loo wo, i tɔɔ̄ bu eku sɔ̄ pya piya nɛɛ le pya dag nɛɛ gaa “nyim kiisī bu pɔrɔ dogo.”​—⁠2 Tim 3:​1, 13.

3 Bu ekobee ue ama, i gaa le nɔ nu akiiloo kɛ̄ Setan su “ekobu kiaŋana” zuā i ekɛɛrɛ doo. I gaa le yere nukuādɛɛ̄ loo taa ye “kiaŋana.” (Ɛfɛs 6:11) E bu lo ekobee ue a nyɔɔnɛ li, i gaa le nɔ kɛ̄ edap be eeba ɛrɛgeba pɔrɔ pah ye kiaŋana ebee ɛrɛ nyɔɔ i ekɛɛrɛ doo. Nyaawo, doraa i dasī kɛɛrɛ nu i dap nɔ aāloo sīdee Setan bee dag pya Izrɛl sɔ̄ ba e’ina bu Buɛ̄ A Bee Lu Eyira Yii Loo.

DOĀ-ƐP PYA IZRƐL KƆ BA A DOO YƆ

4-6. Dookɛ̄ Deuteronomi 11:​10-15 kɔ doo, amunu nyaa bu sīdee foh nu na pya Izrɛl gaa le doo sɔ̄ ba e’ina bu Buɛ̄ A Bee Lu Eyira Yii Loo ani?

4 Bu kiaŋana, Setan bee dag pya Izrɛl kɔ ba a doo yɔ. A bee sere baloo doodoo wa? A bee suā kɔ nuede bɛɛ̄ wa, nyɔɔwo a bee su lo ama nua nu zaɛ̄ wa nɛ lokwa ba doo nu a gbī. Sɔ̄ pya Izrɛl bee aā eyii bu Buɛ̄ A Bee Lu Eyira Yii Loo, bee lu ebɛɛ̄ kɔ ba a nɔ aā sīdee foh nu. Sɔ̄ pya Izrɛl bee le Ijipt, ba wee ibi maā aā bu pɛnɛ Nail tɔ̄ loo nu ba foh. Kerewo, foh nu bu Buɛ̄ A Bee Lu Eyira Yii Loo naa dɛɛa nyɔɔ ibi maā aā ziī kɛ̄ su tɔ̄ loo, taāwo, boo le biara na a wee doo kɔ nu a dum a. (Buū Deuteronomi 11:​10-15; Ais 18:​4, 5) Nyɔɔwo, lu ebɛɛ̄ kɔ pya Izrɛl a nɔ aā sīdee foh nu. Lo ama naa le ewaɛ nyɔnɛbee gbɛnɛ-edo pya ba bee para foh nu ebee u bia bu kpo sagara wii.

Bu mɛ sīdee na Setan bee dap nyaana ekɛɛrɛ pya Izrɛl a wee foh nu a? (Ɛp 4-6 barakpaɛ̄) *

5 Jɛhova bee baatɛ̄ nɛ pya ye nɛɛ kɔ wa kɛ̄tɔɔ̄ enyaa. Sɔ̄ a esaa, a bee nɛ zuurabahtɔ̄ lo a bee bee kɔ a naa kii loo foh nu doo pippip: “Ɛbaa leere taā a doo a lu edag bui beenyiɛ e bui kiiya sa si tam nɛ pya dɔɔ̄na bari sa wa tuabah kɛ̄ nɛ.” (Deut 11:​16, 17) E na anua Jɛhova bee zuurabahtɔ̄ pya Izrɛl kɔ ba aa si tam nɛ dɔɔ̄na bari sɔ̄ a gaa bee kɔ nu akiiloo foh nu ani?

6 Jɛhova bee suā kɔ a gaa lu edoā-ɛp pya Izrɛl lo ba si loo pya dɔɔ̄na buɛ̄ sa nɔ wa sīdee foh nu. Lu kaka kɔ, pya nɛɛ a bee le lo buɛ̄ bee para foh nu ee pya Izrɛl, e pya nɛɛ Bari dap wa nɔ foh nu aābah, mɛ a ɛrɛ nu bɔɔ a le. Pya Kenan ama wee taāŋabah bari Beel. Ba wee ɛp Beel nua bari a ɛrɛ bunyɔɔ lo a wee dɔɔrɛ boo. Jɛhova naa bee gbī kɔ a lu edag pya ye nɛɛ tɛ̄maloo ekwɔ yira ama. Kerewo, pya Izrɛl bee sagɛ lo etaāŋabah Beel gbɛnɛ-edo sɔ̄. (Buā 25:​3, 5; Biaɛ 2:13; 1 Mɛnɛ 18:18) Nyaawo, yere nukuādɛɛ̄ loo kɛ̄ Setan bee aa pya Izrɛl doo.

TAA NU SETAN BEE SU DAŊA PYA IZRƐL

7. Amunu nu a doā-ɛp yira na pya Izrɛl bee kpesī sɔ̄ ba bee yii bu Buɛ̄ A Bee Lu Eyira Yii Loo a?

7 Tuatua nu Setan bee wa su daŋa na taɛ lo edoo nu dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ gaa doo lokwa boo dɔɔ bu lo buɛ̄. Boo naa wee aadee dɔɔ bu lo Buɛ̄ A Bee Lu Eyira Yii Loo aā bu Nia Enɔɔ̄ mmɛ bu Ɛrɛnia Enɔɔ̄ dɛ̄dɛɛ̄ zua. Boo a wee bɔātɛ̄ dɔɔ aābu Lop Enɔɔ̄ na a wee doo kɔ nu ba foh a dum a. Setan bee dag pya Izrɛl kɔ ba a yiga kɔ ba ɛrɛ edoo nu pya a wa tɛɛ̄ ɛŋɛnɛ ba wee taāŋabah yɔ a gaa doo, lokwa nu ba foh dap lee. Pya a wa tɛɛ̄ ɛŋɛnɛ wee yiga kɔ a lu ebɛɛ̄ kɔ ba a wɔp zɔɔ nɛ wa bari lokwa wa bari dɔɔrɛ boo. Pya a naa ɛrɛ yira bu Jɛhova wee yiga kɔ aba nu a dap doo kɔ boo a dɔɔ na ama, nyɔɔwo, ba wee waara zɔɔ nɛ ekwɔ bari a kura Beel.

8. Baatɛ̄ lo eree baɛ nu Setan bee su daŋa pya Izrɛl.

8 Setan bee su lo eree baɛ nu daŋa pya Izrɛl. A bee doo kɔ ba a ɛrɛ taɛ kunagā. Pya edonyɔɔ ama wee taāŋabah wa bari tɛ̄maloo dogo kunagā. Pya nɛɛwa le nɛɛdam wee gbaa kunagā bu tɔkaɛ bu lo ekwɔ sīdee taāŋabah ama. Ba wee buū kɔ kunagā le dɛ̄dɛɛ̄ sīdee maniakɛ̄ lee, kere a lu yɛɛ nɛɛdam le nɛɛdam ale nɛɛwa le nɛɛwa! (Deut 23:​17, 18; 1 Mɛnɛ 14:24) Pya a wee taāŋabah yɔ ama wee yiga kɔ doo dogo ama edoo kɔ nu ba foh a lee. Sīdee taāŋabah yɔ a nyimɛ dogo kunagā ama bee nia gbɛnɛ-edo pya Izrɛl, e lo ama bee doo kɔ ba a taāŋabah ekwɔ bari. Bu kaka, Setan e aara wa.

9. Dookɛ̄ Hosea 2:​16, 17 kɔ doo, bu mɛ sīdee na Setan bee kwɔɔgɛ kɛ̄ pya Izrɛl ɛmadɛɛ̄ Jɛhova doo ani?

9 Setan bee su lo eree taa nu daŋa pya Izrɛl. A bee kwɔɔgɛ ekɛɛrɛ pya Izrɛl kumaloo kɛ̄ ba ɛmadɛɛ̄ Jɛhova doo. Bu dee nɛɛ zue ue Jeremaia, Jɛhova bee kɔ pya zue ue esah doo kɔ pya Ye nɛɛ a iberee Ye bee “tɛ̄maloo Beel.” (Jer 23:27) Bu kaka, pya nɛɛ Bari bee ɔbɛ ekue bee Jɛhova, sa su Beel nyaana loo; lo nu a kura na “Tɛ ɛrɛ” ale “Tɛtɔ.” Lo ama ekwɔɔgɛ ekɛɛrɛ pya Izrɛl kumaloo nɛɛ Jɛhova le Beel lu, lo a dap doo kɔ ba a su taāŋabah Beel pig yɛɛ taāŋabah Jɛhova.​—⁠Buū Hosea 2:​16, 17.

PYA KIAŊANA SETAN BU ILII DEE AMA

10. Amunu kiaŋana na Setan su daŋa pya nɛɛ anii’ee a?

10 Pya kiaŋana Setan sii nyaa bu ilii dee ama. A aa pya nɛɛ tɛ̄maloo edoo kɔ ba a doo nu a wee nia gbɛnɛ-edo nɛɛ, nyimɛ dogo kunagā, le kwɔ ekɛɛrɛ pya nɛɛ kumaloo taɛ nɛɛ Jɛhova lu. Doraa i bɔātɛ̄ aāloo ye kpɛdumɛ kiaŋana.

11. Bu mɛ sīdee na Setan ekwɔɔgɛ ekɛɛrɛ pya nɛɛ kumaloo kɛ̄ ba ɛmadɛɛ̄ Jɛhova doo a?

11 Setan kwɔɔgɛ ekɛɛrɛ pya nɛɛ kumaloo nɛɛ Jɛhova lu. Sɔ̄ pya nɛɛ-lɛɛratam Jizɔs e’ua sah, siga pya nɛɛ ba kɔ ba lue pya Nɛɛ Kraist bee bɔātɛ̄ lo etɔgɛ esah tɔgɛnu. (Doonu 20:​29, 30; 2 Tɛs 2:⁠3) Pya ba ana yira ama bee bɔātɛ̄ ekwɔ ekɛɛrɛ pya nɛɛ kumaloo taɛ nɛɛ lo kaka Bari lu. Bu edoba, ba bee biewo e’ɛm taɛ bee Bari yere bu Baibol sa su “Nɛɛ-a-i-ɛrɛ” yere lo dɔ. Tɛ̄maloo elɛɛ taɛ bee Bari sa su “Nɛɛ-a-i-ɛrɛ” yere lo dɔ edoora kɔ a agabah pya nɛɛ a gaa buū Baibol lo esuā kee a le yɛɛ Jɛhova le pya dɔɔ̄na “nɛɛ-a-i-ɛrɛ” a lu ekue bee bu Kpa Kaɛ. (1 Kɔr 8:⁠5) Aba “Nɛɛ-a-i-ɛrɛ” ba kɔ a lu bee Jɛhova na ba kɔnage kɔ a lu bee Jizɔs a, e lo ama doo kɔ a aga edābeeloo kɔ Jɛhova lu kee loo Jizɔs. (Jɔn 17:⁠3) Lo ekwɔ ekɛɛrɛ ama na a maɛ tɔgɛnu Taa Ka Bari Bu Ziī a, e tɔgɛnu ama naa gbaaloo nu Muɛ̄ Ue Bari kɔ. Nyɔɔwo, gbɛnɛ-edo nɛɛ muɛ̄ Bari nua nɛɛ a aga edābeeloo sa yiga kɔ a naa waɛ esuāloo Bari doo pippip. Gbɛnɛ bee esah sɛh!​—⁠Doonu pya Nɛɛ-lɛɛratam 17:⁠27.

Bu mɛ sīdee na Setan esua ekwɔ sīdee taāŋabah nyimɛ dogo a naa ɛɛ ani? (Ɛp 12 barakpaɛ̄) *

12. E na ekwɔ sīdee yigabari enyimɛ a, e e na esira aabu dookɛ̄ Pya Rom 1:​28-31 baatɛ̄ doo ani?

12 Setan doo kɔ pya nɛɛ a ɛrɛ taɛ kunagā. Bu dee pya Izrɛl, Setan bee su ekwɔ sīdee yigabari nyimɛ dogo kunagā. Taɛ kɛ̄ a gaa doo nage lo anii’ee. Ekwɔ sīdee taāŋabah ɛp kɔ dogo kunagā naa bee piya sa ba yere nage kpotɛ̄. Nyɔɔwo, gbɛnɛkpo pya ba kɔ ba gaa taāŋae bah Bari naa gaa tɔɔ̄na dum a ɛɛ dookɛ̄ Bari kɔ doo. Nɛɛ-lɛɛratam Pɔɔl bee baatɛ̄ nu esira aabu lo ama bu ye kpa a bee ɛm ma pya Rom. (Buū Pya Rom 1:​28-31.) Yɛɛ pya “nu a naa bɔloo” na dɛ̄dɛɛ̄ sīdee maniakɛ̄ a naa ɛɛ, gbaā nage loo maniakɛ̄ yɛɛ nɛɛdam le nɛɛdam ale nɛɛwa le nɛɛwa. (Rom 1:​24-27, 32; Mum 2:20) A lu ebɛɛ̄ kaāna kɔ i nyɔɔnɛ tɔgɛnu Baibol.

13. Dɔɔ̄na e na Setan su daŋa pya nɛɛ a?

13 Setan nyimɛ taɛ gbī edoo nu dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ gaa doo. Wee nia dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ e ɛrɛ nu edoo lokwa ba dap kuūdɛɛ̄loo aba aba le pya wa butɔ. (1 Tim 5:⁠8) I dap para pya nu a le doo wo sɔ̄ i si tɔkpa sa nɔ nu kaāna. Mɛ i ɛrɛ enwaɛ̄dɛɛ̄. Naale aba kɛ̄ esu bah siā nu doo na gbɛnɛ-edo tɔkpa a le i barasī tɔgɛ a, mɛ ba tɔgɛ nage suānu miɔŋɔ nɛɛ. Ba zū pya nɛɛ ba gaa tɔgɛ nu kɔ ba aa yiga kɔ Bari le, le kɔ ba a ɛp Baibol tɛrɛ. Lunage etɔgɛ wa kɔ dɛ̄dɛɛ̄ nu a le dum bee bugia le. (Rom 1:​21-23) Dua tɔgɛnu a le doo wo gbanasī “suānu Bari.”​—⁠1 Kɔr 1:​19-21; 3:​18-20.

14. E na suānu miɔŋɔ nɛɛ yere kpotɛ̄ a?

14 Suānu miɔŋɔ nɛɛ naa ɛp daakuu Jɛhova yere dɛɛ̄ nu, sa a be ye pio sɔ̄. Ba naa yere kpotɛ̄ eyuu edɔɔ̄ Bari, taāwo ba yerekpotɛ̄ “tam namloo.” (Gal 5:​19-23) Ba yere mɛm loo pya nɛɛ kɔ ba a kaaga sa eeloo nɛ nyɔɔ, e nu a sira aabu na bee pya nɛɛ elua pya ba “wereloo aba aba.” (2 Tim 3:​2-4) Elap dogo ama lu kiiya sī loo kɛ̄ Bari ɛmadɛɛ̄ kɔ pya ye nɛɛ a kumalookɛ̄ doo. (2 Sam 22:28) Pio pya Nɛɛ Kraist ba esia gbɛnɛ tɔkpa sa lo ama edora kɔ ba a bɔātɛ̄ ekɛɛrɛ nu dookɛ̄ nyɔuwe kɛɛrɛ nu doo, e a naale kɛ̄ Bari kɔ doo. Doraa i kɛɛrɛbu ziī edoba loo nu a dap sira.

Bu mɛ sīdee na suānu nyɔuwe dap nyaana i ekɛɛrɛ ani? (Ɛp 14-16 barakpaɛ̄) *

15-16. E na olo nɔ aāloo nu a bee siraloo ziī wuga nɛɛwa a?

15 Ziī wuga nɛɛwa esua nu a yeeloo 15 zua zuema ue mmɛɛ̄ sɔ̄ kɔ: “Doodoo Nɛɛ Ekeebee eliamaā, m ebuna sa dā nu akiiloo piya nu a le bu si gbɛnɛ tɔkpa, mɛ mm bee buū lo ue zuurabahtɔ̄ nua lɔgɔ nu. M bee kɛɛrɛ kɔ lo zuurabahtɔ̄ naa kuu mɛ.” Amunu piya nu na a bee ye sira loo nyɔɔ si gbɛnɛ tɔkpa ani? A kɔ: “Enɔānu tɔkpa bee mɛ su sɔ̄ sah bah sa mm bee ɛrɛna kunɛ sɔ̄ esu yeā kara nɛ Jɛhova dookɛ̄ m wee doo, loo mɛ wee ɔ sa mm wee dap zue ue nɛ pya dɔɔ̄na, e m wee ɛrɛ e’ɔaloo sa mm bee dapna kpɛ̄naloo loo enɔānu. Sɔ̄ m muɛ̄ kɔ si gbɛnɛ tɔkpa e ina gaa gbee na gbanialoo kiikɛ̄ Jɛhova le, m bee suā kɔ elee m ɔbɛ, e nu m bee doo lo.”

16 Amunu pah na gbɛnɛ tɔkpa bee ɛrɛ nyɔɔ ekɛɛrɛ wuga nɛɛwa ama a? A bee kɔ: “Kɛɛ bɔp mɛ lo eyiga kɔ gbɛnɛ tɔkpa m bee si ama etɔgɛ mɛ kɔ m wee ɛp aba ekwɔ pya dɔɔ̄na, eetɔɔ̄ na pya na wuga nɛɛdam le nɛɛwa bu bɔŋanaloo, ɛmadɛɛ̄ nu ba naale edap doo wa aābah sa wa kpooraloo aaloo. Bee mɛ su gbɛnɛkpo sɔ̄ bah lo e ɔbɛ dua ekɛɛrɛ ama. Nu a bee mɛ siraloo ama tɔgɛ mɛ kɛ̄ a bee piya doo lo e’ɛp zuurabahtɔ̄ i Tɛ a le li bunyɔɔ nɛ tɛ̄maloo ye bɔŋanaloo tɛrɛ. Jɛhova suā mɛ loo ee kɛ̄ mda suāloo aba mm doo. Lo m bee suā m bee ye gbaɛ̄tɔ̄!”

17. (a) E na i biaɛfii lo edoo a? (b) E na i gaa le nɔ nu akiiloo bu lo ekobee ue a za nyɔɔnɛ a?

17 Biaɛfii kɔ oo le eyigae kɔ Setan a aae a tɛ̄maloo “wereloo suānu le ekobu kiaŋana” ye nyɔuwe. O aa yiga kɔ Setan a dag a. (1 Kɔr 3:18; 2 Kɔr 2:11) O aa yiga kɔ a doo kɔ o ibere nɛɛ Jɛhova lu, le tātaāŋa ye bah bu sīdee a gbī. Nyɔɔnɛ daakuu Jɛhova nyɔɔ tɔɔ̄ dum a ɛɛ. E o aa yiga kɔ Setan a dag a kɔ o ɛp zuurabahtɔ̄ Jɛhova tɛrɛ. Mɛ e na o doo lo o muɛ̄ kɔ o e’ina gaa kɛɛrɛ nu dookɛ̄ nyɔuwe ama doo ani? Lo ekobee ue a za nyɔɔnɛ gaa le tɔgɛ kɛ̄ Muɛ̄ Ue Bari dap i yerebah nɛ kɔ i be eeba kere ekɛɛrɛ le dogo “a aga” doo.​—⁠2 Kɔr 10:​4, 5.

YƆƆ 49 Doo Kɔ Bu Jɛhova A Ɛɛ

^ bar. 5 Setan para dag nɛɛ. E daga gbɛnɛ-edo nɛɛ kɔ ba a yiga kɔ lɔgɔ nɛɛ naa gaa wa tɔ̄e nu nɛ, e sɔ̄ bu kaka alɛ gaa wa tɔ̄ nu nɛ. Ekobee ue ama ekɔ ue nyɔɔ pio kiaŋana Setan gaa su daŋa pya nɛɛ.

^ bar. 48 UE A BAATƐ̄ FOTO: Sɔ̄ pya Izrɛl bee yii gbo pya Kenan, bee lu ezū wa kɔ ba a taāŋabah Beel sa yii bu dogo kunagā.

^ bar. 51 UE A BAATƐ̄ FOTO: Nu pya tɔbari sere lo a tɔgɛ kɔ ba yere kpotɛ̄ sɔ̄ nɛɛdam le nɛɛdam ale nɛɛwa le nɛɛwa maniakɛ̄.

^ bar. 53 UE A BAATƐ̄ FOTO: Wuga nɛɛwa a le gbɛnɛ tɔkpa. Alɛ le pya ye koo tɔkpa nyɔɔnɛ ye nɛɛ tɔgɛnu yiga kɔ saɛns le pya nu nɛɛ kwa dap lɛɛ taāŋa miɔŋɔ nɛɛ. Sɔ̄ a ina Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ, a naa ɛrɛna taɛ bu nu a gaa lu enɔ sa bɔātɛ̄ e ɔloo bu yira.