Skip to content

Skip to table of contents

O Suāge Ni?

O Suāge Ni?

Mɛ dua tax na pya nɛɛ wee kpɛ bu dee Jizɔs a?

AĀGE bu bagara sɔ̄, alu nu pya Izrɛl wee doo lo edɔɔ̄ kpugi lo eyeākpotɛ̄ kaka taāŋabah. Mɛ sīdee a bee lu esu tuma tax bee lu lo a agabah sa lu dumɛ toh nɛ pya Juu a bee le bu dee Jizɔs.

Lokwa a dap lu eyerekpotɛ̄ taāŋabah Bari bu tɔkaɛ, dɛ̄dɛɛ̄ pya Juu ba elua gbɛnɛ wee kpɛ sigaloo shekel (baɛ drachmas). Bu tua sɔ̄ o’oo tup zua, wee lu esu lo etup kuādɛɛ̄loo tɔkaɛ Herod bee wu sa nyaanage pya nu wɔma zɔɔ. Pio pya Juu bee bip Pita lo a le Jizɔs wee kpɛge etup, e Jizɔs bee kɔ a naa bee piya lo ekpɛ. Bu kaka, a bee kɔ nɛ Pita kɛ̄ e’ɛrɛ kpugi lo ekpɛā lo etup aā.—Mat 17:24-27.

Pya nɛɛ Bari ba bee le lo sɔ̄ wee ɛrɛ ekpɛ ziī nyɔɔ lop, lo a dɔ zɔ̄ŋia dɛɛ̄ ziī nyɔɔ lop a aaloo nu ba foh ale kpugi ba ɛrɛ. (Lev 27:30-32; Buā 18:26-28) Pya zaāsī yigabari bee kɔ agɛrɛ kɔ ba a muɛ kɔ ba kpɛ ziī nyɔɔ lop nyɔɔ ɛrɛgebah bee te, kere nyɔɔ “epanya a sī le nuloo, le anise le cummin.” Jizɔs naa bee kɔ ue bege kpɛ ziī nyɔɔ lop, mɛ a bee su elap dogo baɛ sī pya ɛm kpa le pya Farisii ɛɛ ee.—Mat 23:23.

Taɛ lo sɔ̄ ama, pya Juu wee kpɛ gbɛnɛkpo etup nɛ pya Rom lo ba gaa bee bɛɛ. Ziī aba bee le etup pya a ɛrɛ kɛnɛkɛ̄ wee kpɛ, sa ba wee su kpugi ale dɔɔ̄na nu kpɛā. Sɔ̄ alu ebuū, dap lu kɔ ba wee kpɛ ziī nyɔɔ o’oo le ziī nyɔɔ nia nu a aaloo nu ba bee foh nyɔɔ wa kɛnɛkɛ̄. A ɛrɛnage etup ziī ziī pya Juu wee kpɛ. Bee le nyɔɔ etup ama na pya Farisii bee bip ebip Jizɔs a. A bee kɔ kɛ̄ a bɔloo kɔ i ɛp kpɛ etup doo sɔ̄ a kɔ: “Suaa nu Siza nɛ Siza, sa su nu Bari nɛ Bari.”—Mat 22:15-22.

A bee ɛrɛnage nu pya gbɛnɛ uradu wee kpɛ sɔ̄ ba yii ale sɔ̄ ba aa lo barasī. Wee lu esu lo etup bie nu maā, nyɔɔ te maā, nyɔɔ taa tɛ̄dee, ale bee bana buɛ̄ le kɛ̄ tɛ̄ma nyima kɛ̄du.

Dɛ̄dɛɛ̄ etup pya a bee le kɛɛ̄ bɛbɛɛ pya Rom wee kpɛ bee lu lo a eeloo gbɛnɛ. Dookɛ̄ nɛɛ ɛm eloh kere akiiloo pya Rom a kura Tacitus kɔ doo, sɔ̄ Mɛnɛ a kura Tiberius aa bee bɛɛ sɔ̄ Jizɔs bee le a kɛnɛkɛ̄, loo pya “Syria le pya Judia bee ɔ loo etup ba wee kpɛ, nyɔɔwo ba bee bara kɔ ba a lɛɛ siga lo kpugi etup loo.”

Lo etup bee wa lu dumɛ toh loo nyɔɔbee sīdee a bee lu esu tuma lo etup. Wee lu enɛ lo tam nɛɛ a kpɛ gbɛnɛkpo kpugi lo esi lo tam. Pya a kpɛ gbɛnɛkpo kpugi, lo ba lu pya ba e’ɛrɛ gbɛnɛ biī aāloo, wee su pya dɔɔ̄na loo lo tam tup etup lokwa dɛ̄dɛɛ̄ aba ɛrɛ biī. A bee kɔ Zakiɔs bee le ziī nɛɛ a bee ɛrɛ pya a wee ye si tam kɛɛ̄ doo wo. (Luk 19:1, 2) Alu edābeeloo kɔ, lo ama wee biirebu pya nɛɛ sa ba wee baaloo pya a wee wa su etup bah.