1. Ena aLu I ‘ebɛɛ̄ bu edɔɔ̄’ a, e a ɛrɛ nu edoo kiiloo i ɛɛbu doodoo wa?

 KAĀNA ɛɛbu naale kunɛ kɛ̄ nu i tɔɔ̄loo doo pio sɔ̄. Alu nu nɛɛ dap ɛrɛ bu dɛ̄dɛɛ̄ ye tɔɔ̄dum. Bu mɛ sīdee? Jizɔs bee baatɛ̄ lo ama bu ye Ekɔaue Nyɔɔ Egu kɔ: “[Ɛɛbu] a le nɛ pya kporo bu edɔɔ̄.” (Mat 5:3) Jizɔs bee suā kɔ a bee lu edɛm miɔŋɔ nɛɛ kɔ ba a ɛrɛ gbɛnɛ taɛ lo esuāloo sa taāŋabah Jɛhova Bari lo a bee wa dɛm. Lo ama na i ‘ebɛɛ̄ bu edɔɔ̄’ a. E kuma sɔ̄ Jɛhova lu ‘Bari ɛɛbu’ a, pya a ye taāŋabah dapnage ɛrɛ ɛɛbu.—1 Tim 1:11.

2-3. (a) Aāloo ue Jizɔs kɔ, dɔɔ̄na ba mɛɛ na a dap ɛrɛ ɛɛbu a? (b) Ena i kɔnia bu ekobee ue ama, e ena anua lo ama lu ebɛɛ̄ a?

² Ekɔ aba sɔ̄ nu i lee loo na i dap ɛrɛ ɛɛbu bu dum ani? Eeye. Bu ekɔaue Jizɔs, a bee kɔ ziī nu a i dap lu nyɛŋialoo. “Pya a baāŋa,” nyɔɔbee pɔrɔ ba bee si ale nyɔɔbee taāŋa ba gaa tɛɛ̄bu bu dum, dapnage ɛrɛ ɛɛbu. Jizɔs kɔnage aba lo ue ama kumaloo “pya nɛɛ alu etɛ̄ŋaloo nyɔɔbee kaāna dogo ale pya alu “ebeege ue” nyɔɔbee ba nyɔɔnɛ dumɛ Kraist. (Mat 5:4, 10, 11) Mɛ i dap tɛɛ̄ doodoo wa ɛrɛ kaāna ɛɛbu sɔ̄ i le bu dua kɛ̄tɔɔ̄ ama ni?

³ Jizɔs aa bee i tɔgɛ kɔ kaāna ɛɛbu naa wee aaloo aba sɔ̄ nu i lee loo bu dum, mɛ sɔ̄ i mmɛnɛ i ebɛɛ̄ bu edɔɔ̄ sa tɔɔ̄ waɛloo Bari. (Jem 4:8) I doo lo ama doodoo wa ni? Bu ekobee ue ama, i kɔnia taa nu i doo lo edoo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu.

4. Tua e na i doo lo e’ɛrɛ kaāna ɛɛbu a? (Le-yɔɔ 1:1-3)

⁴ 1 NU EDOO: Lokwa i ɛrɛ kaāna ɛɛbu i ɛrɛ ebuū sa nɔ Baibol. Lu ebɛɛ̄ kɔ nɛɛ le nam a de nuede lokwa ba tɔɔ̄dum. Mɛ aba miɔŋɔ nɛɛ na a dap de nuede bu edɔɔ̄ a. E alu ebɛɛ̄ kɔ i doo wo. Nu anua Jizɔs bee kɔ a lo kɔ: “Naale aba bee fituru na nɛɛ wee su tama dum a, mɛ tɛ̄maloo ɛrɛgeba muɛ̄ ue a aabu egā Bari sira.” (Mat 4:4) Nyɔɔwo, ii lee lɛɛbaloo kɔ ziī biradee a tɛɛ̄ sa ii de ziā bu edɔɔ̄ a aabu Muɛ̄ Ue Bari alu nu a kuī, lo a le Baibol. Nɛɛ ɛm le-yɔɔ bee kɔ: ‘Leelee le nɛ nɛɛ ye ɛɛbu le bu lok Jɛhova lo a ye buū edɛɛ̄ le pie.’—Buū Le-yɔɔ 1:1-3.

5-6. (a) Ena i dap nɔ aābu Baibol a? (b) Bu pya amunu sīdee na būbuū Baibol dap i yerebah nɛ a?

⁵ Nyɔɔbee wereloo Jɛhova i ɛrɛ loo, a enɛa i pya ue edoo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu bu dum tɛ̄maloo Baibol. I nɔ nu akiiloo nu anua a bee i dɛm. I nɔ kɛ̄ i ye dap tɔɔ̄ waɛloo doo, le nu i doo lokwa a dap aaloo pɔrɔ i nɛ. E i nɔ nu akiiloo keebee bɛābu a yira yii loo li deesī. (Jer 29:11) Pya kaka ue i nɔ aābu Baibol ama doo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu!

⁶ Dookɛ̄ i suā doo, Baibol aara pya zuurabahtɔ̄ lo i dap su daānu dɛ̄dɛɛ̄ dee. Sɔ̄ i nyɔɔnɛ lo zuurabahtɔ̄ i dap ɛrɛ ɛɛbu. Su sɔ̄ būŋa Muɛ̄ Ue Jɛhova sa ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ ɛrɛgeba sɔ̄ taāŋa o gaa tɛɛ̄bu bu dum a ɔɛloo. Jizɔs bee kɔ:  “[Ɛɛbu] a le nɛ pya a dā ue Bari sa ye sere!”—Luk 11:28.

7. O dap tɛɛ̄ doodoo wa ɛrɛ mmɛɛ biī sɔ̄ o gaa buū Muɛ̄ Ue Bari ni?

⁷ Sɔ̄ o aa buū Muɛ̄ Ue Bari, sue loo a kɛ̄ sa ɛrɛ ekpeloo aāloo nu o aa buū. Lo enɛ edoba, ewee a sirage loo kɔ ziī nɛɛ bee bui nuede a wee a nia kaāna ni? Kerewo, oo kɛɛrɛloo de lo nuede sa suā kɛ̄ a sere egā doo, nyɔɔbee o le elu gbaragbara ale bee o gaa bee kɛɛrɛ dɔɔ̄na nu sɔ̄ o gaa de. Mɛ sɔ̄ o de sah na o yere nu kuādɛɛ̄loo kɔ lo o bee suā, o bee kɛɛrɛloo de lokwa o suā kɛ̄ lo nuede kpe doo a. Ekɔ o e bee su gbaragbara būŋa Baibol sa oo dābeeloo kaāna sa ɛrɛ ekpeloo aāloo ni? Su sɔ̄ ɛā ekpeloo loo nu o buū aābu Baibol, buū doodoo bee o gaa muɛ nu a bee sira, dā pya lo muɛ̄ sa ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ nu o buū. Lo o doo pya nu ama, edoo kɔ o ɛrɛ ɛɛbu.

8. Bu mɛ sīdee na “zooro a bɔloo eture nyiɛ loo sa suā nu” aa si ye tam mmɛnɛ a? (Ɛp ue a le kɛɛ̄.)

⁸ Jizɔs bee tubebaloo “zooro a bɔloo eture nyiɛ loo sa suā nu” kɔ a nɛ i nuede bu edɔɔ̄ taɛ sɔ̄ a bɔloo. E aa lu enɛ i nuede bu edɔɔ̄ leere. * (Mat 24:45) Baibol na alu ekatɛ̄ loo dɛ̄dɛɛ̄ nu zooro a suānu sa bɔloo eture nyiɛ loo aa nɛ a. (1 Tɛs 2:13) Lo nuede bu edɔɔ̄ ama, doo kɔ i suā nu alu ekɛɛrɛ Jɛhova dookɛ̄ Baibol tɔgɛ doo. Nu anua i wee buū Tɔ Baɛloo le Awake! gbaāloo pya dɔɔ̄na ekobee ue a le nyɔɔ jw.org lo. E i wee kpɛ̄naloo loo enɔānu taɛyɛɛ kaɛ le enɔānu takaɛ. Sa i wee sinage ee JW Broadcasting^® ziī ziī enɔɔ̄ lo a waɛ lo. Lo i kiisī lo ebuū sa nɔ Baibol, eyerebah doo kɔ i doo lo eree baɛ nu edoo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu.

9. Ena alu eree baɛ nu i doo lo e’ɛrɛ kaāna ɛɛbu a?

⁹ 2 NU EDOO: Lo i gbī e’ɛrɛ kaāna ɛɛbu, alu ebɛɛ̄ kɔ i tɔɔ̄dum a gbaaloo pya daakuu Jɛhova. Nɛɛ ɛm le-yɔɔ bee ɛm kɔ: “[Ɛɛbu] le nɛ ɛrɛgeba nɛɛ a ɛrɛ bɔɔ loo Jɛhova, lo a kiā bu dɛ̄dɛɛ̄ ye dee!” (Yɔɔ 128:1) Nu ɛrɛ bɔɔ loo Jɛhova kura na kɔ i nwa ye dɛɛ̄ kaāna mmɛ lo dɔ ii le edoo lɔgɔ nu ebɛā ye. (Kam 16:6) Nyɔɔwo, i kiisī lo epiiga lo etɔɔ̄dum a gbaaloo pya daakuu Bari nɛ nyɔɔ nu a lee le nu a bee piya dookɛ̄ alu ebaatɛ̄ doo bu Baibol. (2 Kɔr 7:1) I ɛrɛ ɛɛbu lo i doo pya nu Jɛhova wereloo sa kiī pya nu a baaloo.—Yɔɔ 37:27; 97:10; Rom 12:9.

10. Dookɛ̄ ue a le bu Pya Rom 12:2 kɔ doo, ena i doo a?

¹⁰ Buū Pya Rom 12:2. Ziī nɛɛ dap suā kɔ Jɛhova na a ɛrɛ ekpo lo ebiaɛfii nu a lee le nu a bee piya a, kerewo a ɛrɛnage ekpɛ̄naloo lo etɔɔ̄dum dookɛ̄ pya daakuu Bari le doo. Bu edoba, ziī nɛɛ dap suā kɔ pya bɛbɛɛ na a ɛrɛ ekpo lo ekɔ kɛ̄ elu e’ɔp fah nyɔɔdee doo a, kerewo a naale gbī edoo nu ba kɔ ama. Wo dap doo kɔ a ɔp fah eekɛ̄ a bɔloo doo. I tɔgɛ tɛ̄maloo i elap dogo kɔ i yiga kaāna kɔ nyɔnyɔɔnɛ pya daakuu Jɛhova na sīdee tɔɔ̄dum a lee eera a. (Kam 12:28) Kɛ̄ a bee tɔɔ̄loo Devid doolo sɔ̄ a bee kɔ kumaloo Jɛhova kɔ: “Olo na o mɛ tɔgɛ dee dum a; bu kɛ̄ olo le na ɛɛbu mma a,  bu bara bale a na dɛ̄dɛɛ̄ ekpe a naa tah le a.”—Yɔɔ 16:11.

11-12. (a) Sɔ̄ i le bu taāŋa ale loo i ɔ, ena i ɛrɛ enwaɛ̄dɛɛ̄ loo a? (b) Bu mɛ sīdee na ue a le bu Pya Filipai 4:8 dap i yerebah nɛ sɔ̄ i aa sagɛ nu i ɛā ekpeloo a?

¹¹ Sɔ̄ i ɛrɛ taāŋa ale bee loo i ɔ, i dap gbī kɛ̄ i tɛɛ̄ doo aabu lo taāŋa. A bɔloo doo wo, kerewo, i ɛrɛ enwaɛ̄dɛɛ̄ lokwa ii doo nu ebɛā Jɛhova.—Ɛfɛs 5:10-12, 15-17.

¹² Bu kpa Pɔɔl bee ɛm ma Pya Nɛɛ Kraist a bee le Filipai, a bee wa yere mɛm loo kɔ ba a kiisī lo edoo ɛrɛgeba nu alu “ kaāna, . . . ɛɛ, . . . lee ereloo, [sa nɛ] le kpɛa ue.” (Buū Pya Filipai 4:8.) Kere Pɔɔl naa aa bee kɔ nu akiiloo ɛrɛ ekpeloo, a bɔloo kɔ nu a bee ɛm ama a ɛrɛ pah nyɔɔ nu i sagɛ lo esu ɛā ekpeloo. Naa piiga lo edoo wo ama: Ɛrɛgeba kɛ̄ bee ue a kura “nu” sira bu lo barakpaɛ̄, su “yɔɔ,” “fim,” “kpa ebuū,” le “vidio game” ye sere dɔ. Dodoo wo edoo kɔ o suā lo a dap nia Bari, le lo a naale enia ye. I gbī kɔ i sīdee tɔɔ̄dum a gbaaloo pya daakuu Jɛhova a kii nyɔɔ. (Yɔɔ 119:1-3) Wo edoo kɔ i su kaāna ekɛɛrɛ beenyiɛ daā lo eree taa nu edoo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu.—Doonu 23:1.

13. Ena alu lo eree taa nu edoo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu a? (Jɔn 4:23, 24)

¹³ 3 NU EDOO: Doo kɔ taāŋabah Jɛhova alu tuatua bu o dum. Kuma sɔ̄ Jɛhova na alu Nɛɛ a bee i dɛm a, aba alɛ na a bɔloo kɔ i taāŋabah a. (Mum 4:11; 14:6, 7) Nyɔɔwo, a bɔloo kɔ i ɛp taāŋabah Jɛhova bu sīdee a yerekpotɛ̄ nua nu a i kuī loo bu dum, lo a le taāŋa ye bah “bu edɔɔ̄ le kaka.” (Buū Jɔn 4:23, 24.) I gbī kɔ kaɛ edɔɔ̄ Bari a baɛbee i sīdee taāŋabah lokwa a gbaaloo kaka ue a le bu ye Muɛ̄ Ue. I ɛrɛ esu taāŋabah Bari nua tuatua bu i dum kere i tɔɔ̄ kɛ̄ alu ekpaɛ̄ i tam. Taɛ nyaawo, nu a eeloo 100 pya i wuga nɛɛdam le nɛɛwa le kpɔgɔrɔ nyɔɔbee ba lu Pya Ekeebee Jɛhova. * Kerewo, bu ɛɛbu ba doo kumakɛ̄ ba dap doo lo eyere kara, nɔ nu, sa kɔ nu akiiloo Bari le ye Buɛ̄-mɛnɛ nɛ pya dɔɔ̄na. I dap ɛrɛ ɛɛbu sɔ̄ ba i bege ue ale ba tɛ̄ŋa i loo, nyɔɔbee i suā kɔ Jɛhova le i loo, le kɔ enɛ i ekpɛanu.—Jem 1:12; 1 Pit 4:14.

14. Ena a bee siraloo ziī zege wuga nɛɛdam li Tajikistan a, e ena anua a?

¹⁴ Nu esiraloo pya nɛɛ tɔgɛ kɔ taa nu i enɔā ama dap doo kɔ i ɛrɛ kaāna ɛɛbu, kaɛlɛɛ kɛ̄tɔɔ̄ i le bu. Naa ɛp nu a bee siraloo Jovidon Bobojonov lo elua 19 zua alu Tajikistan, nyɔɔbee a naa bee yiga eyii bu nɔ̄. Nyɔɔ 4 biradee bu Lop Enɔɔ̄ bu zua 2019, bee lu e’aa ye aā ye be sa ye yere kpɔgɔrɔ bu pio enɔɔ̄, sa a bee lu etɔg ye bee nɛɛ bag dogo. Pɔrɔ biaɛ a bee ye siraloo ama bee lu ekɔ yaari nyɔɔ TV le radio. Kpɛa a bee lu enɛ kɔ, bee lu ezip ye sa ye su bah ekpo aā kɔ a yira yii lo eyii bu nɔ̄ sa yaa bɛloo nɔ̄. Sɔ̄ a esaa, bee lu ebiaɛ ye biaɛ loo sa alu eyere ye ture kɛ̄ ba wee tɔg pya kpɔgɔrɔ mmɛ sɔ̄ nɛɛ a bee bɛɛ lo edo bee ye toesaɛ̄ sa kɔ ba a lɛa ye bah. Bu dɛ̄dɛɛ̄ lo taāŋa, Jovidon bee kiisī lo etɔɔ̄ agara sa ɛrɛ ɛɛbu. Bu mɛ sīdee?  Tɛ̄maloo e’ɛp pya nu alu ye ebɛɛ̄ bu edɔɔ̄ leere.

15. Jovidon bee tɛɛ̄ doodoo wa nɔ Muɛ̄ Ue Bari sɔ̄ a bee le kpɔgɔrɔ ni?

¹⁵ Sɔ̄ Jovidon bee le kpɔgɔrɔ a bee kiisī lo enɔ nu akiiloo Jɛhova, kere a naa bee ɛrɛ Baibol ale pya i kpa. A bee tɛɛ̄ doodoo wa waɛ ni? Pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa ba le lo barasī bee su nuede bu namloo ye ma sa ɛm pya ue a le nɛ dee nyɔɔ bɛrɛ ba yere lo nuede bu. Wo bee doo kɔ a dap buū Baibol sa ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ dɛ̄dɛɛ̄ dee. Sɔ̄ a bee lu elɛɛ ye tɔ kpɔgɔrɔ a bee nɛ zuurabahtɔ̄ pya ba sii kpesī dua taāŋa ama kɔ: “Alu ebɛɛ̄ kɔ bui nyimɛ bui suānu akiiloo Jɛhova kaāna sɔ̄ bui le e’ɛrɛ bui loo anyaawo tɛ̄maloo ebuū ye Muɛ̄ Ue le pya i kpa.”

16. Ena Jovidon bee sere ekɛɛrɛ nyɔɔ a?

¹⁶ I wuga bee tɔɔ̄dum a dɛɛa nyɔɔ daakuu Jɛhova. Taā a ɛrɛ pɔrɔ taɛ sa doo piya nu, a bee bie ekɛɛrɛ nyɔɔ Jɛhova le nu a Ye nia. Jovidon wee kɛɛrɛ bu kɛ̄ pya nu Bari dɛm kpedɛɛ̄ gbɛnɛ doo. Dɛ̄dɛɛ̄ lɔɔrɛ a wee aa daa sa gbaɛ̄tɔ̄ sɔ̄ enuɛ̄ gaa wiakpā uɛ-yɔɔ. Sɔ̄ elua uunɛ, a wee ɛp enɔɔ̄ le zina sa  kɛɛrɛ nu a wa kiiloo. Alɛ bee kɔ: “Pya dɔɔ̄nu a aabah Jɛhova ama doo kɔ bu mɛ a ɛɛ sa mɛ yere mɛm loo.” Sɔ̄ i tɔgɛ nia loo pya nu Jɛhova i nɛ bu namloo le bu edɔɔ̄, bu i e’ɛɛ sa lo ɛɛbu e’agɛrɛ i loo sa doo kɔ i egerebu bu doā-ɛp.

17. Bu mɛ sīdee na ue a le bu 1 Pita 1:6, 7 dap ɛrɛ nu edoo loo nɛɛ a le bu dua kɛ̄tɔɔ̄ Jovidon bee le a?

¹⁷ Jovidon bee sunage taāŋabah Jɛhova nua tuatua bu ye dum. A bee suā kɔ alu nu a kuī lo etɔɔ̄ agara nɛ Bari. Jizɔs bee kɔ: “Nɛɛ-a-i-ɛrɛ o Bari na o tuabah kɛ̄ nɛ a, e aba alɛ na o si tam nɛ a.” (Luk 4:8) Pya nɛɛbee nɔ̄ le pya nɔ̄ bee gbī kɔ Jovidon a lɛɛbaloo ye sīdee yiga Bari. Taā a doo wo, a bee yere kara bu e’agabah edɛɛ̄ le pie, sa bara Jɛhova kɔ a yerebah ye nɛ kɔ aa dɔe, le kɔ aa anna ye yira. Kaɛlɛɛ kɛ̄ ba bee ye tɔg doo, Jovidon naa bee anna ye yira. Lo ama doo kɔ a ɛrɛ gbɛnɛ ɛɛbu anyaawo. Nyɔnɛbee a ɛrɛ nu a sii bee ɛrɛ lɛɛ a gae lu e’aa ye, ye bog sa ye yere kpɔgɔrɔ, lo a le kɔ ye yira sikɛ̄ agaloo eekɛ̄ a wee le doo.—Buū 1 Pita 1:6, 7.

18. Ena i doo lokwa i dap kiisī lo e’ɛrɛ kaāna ɛɛbu a?

¹⁸ Jɛhova suā nu a i bɛɛ̄ lokwa i ɛrɛ kaāna ɛɛbu. Lo o doo taa nu a wee doo kɔ nɛɛ a ɛrɛ ɛɛbu ama, o kiisī lo e’ɛrɛ ɛɛbu kaɛlɛɛ taāŋa o kpesī. Lo sɔ̄ olo o dapnage kɔ: “[Ɛɛbu] a le nɛ pya nɛɛ Jɛhova lu wa Bari!”—Yɔɔ 144:15.