46 EKOBEE UE ENƆ
YƆƆ 49 Doo Kɔ Bu Jɛhova A Ɛɛ
Pya Wuga Nɛɛdam Bui Gaa Nyimge Tura Lo Elu Nɛɛ Yerebahtam Ni?
“Lu le eenyɔɔ lo enɛ ee susu.”—DOONU 20:35.
NU I NƆ
Lo eyere mɛm loo pya wuga nɛɛdam ba eliamaā kɔ ba a nyim tura lo elu nɛɛ yerebahtam.
1. Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee ɛrɛ mɛ duā ekɛɛrɛ kumaloo pya yerebahtam?
PYA yerebahtam wee si gbɛnɛ-edo tam a kuī bu bɔŋanaloo. Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee tɔgɛ nia loo pya yerebahtam. Bu edobah, sɔ̄ a bee ɛm kpa ma Pya Nɛɛ Kraist a le Filipai, a bee kana muɛ pya yerebahtam gbaāloo pya kanɛɛ.—Fil 1:1.
2. Sitam doodoo nɛɛ yerebahtam bee tɔɔ̄loo wuga nɛɛdam akura Luis doodoo wa?
2 Gbɛnɛ-edo pya wuga nɛɛdam ba eliamaā wee ɛrɛ ɛɛbu lo elu nɛɛ yerebahtam, ale ba le zege ale ba e’ana. Bu edobah, Devan bee le 18 zua sɔ̄ a bee lu etube ye bahloo nua nɛɛ yerebahtam. Bu kiiyasī, ziī wuga nɛɛdam akura Luis bee lu etube ye bahloo sɔ̄ ebee luge 50 zua. A bee kɔ kɛ̄ a tɔɔ̄loo gbɛnɛ-edo nɛɛ doo sɔ̄ a kɔ, “Bu mɛ ɛɛ gbɛnɛ kɔ alu etube mɛ bahloo kɔ m sitam doodoo nɛɛ yerebahtam, eetɔɔ̄ na sɔ̄ m muɛ kɛ̄ bɔŋanaloo mɛ tɔgɛ wereloo kumaloo doo!”
3. Pya amunu ebip na i agara a?
3 Lo o lu wuga nɛɛdam o eliamaā sa o sii lu nɛɛ yerebahtam, o dapge su nua nu o seea sī ni? Ena edap a zū kɔ o doo wo a? Pya amunu elap dogo na Kpa Kaɛ kɔ o ɛrɛ lokwa o nyim tura a? Bu ekobee ue ama, i gaa le agara pya ebip ama. Mɛ tuatua, i naa kɔnia tam pya yerebahtam wee si.
AMUNU TAM NA NƐƐ YEREBAHTAM WEE SI A?
4. Pya amunu tam na nɛɛ yerebahtam wee si a? (Ɛpnage foto.)
4 Nɛɛ yerebahtam lu wuga nɛɛdam eliamaā alu etube ye bahloo tɛ̄maloo kaɛ edɔɔ̄ kɔ a yerebah nɛ pya kanɛɛ lo ekuūdɛɛ̄loo gbɛnɛkpo nu bu bɔŋanaloo. Pio pya yerebahtam wee doo kɔ pya zue ue a ɛrɛ gbɛnɛ-edo kɛ̄ ezue ue le kpa esu zuema ue. Pya dɔɔ̄na wee yerebah kwaloo sa kuūdɛɛ̄loo Tɔ Nɔnu Buɛ-mɛnɛ kɔ a bia ɛɛ. Pya yerebahtam wee sinage tam doodoo pya buū nɛɛ sa bira yɔɔ sɔ̄ enɔānu. Gbɛnɛ-edo tam a wee lu esi tɛ̄mabah pya yerebahtam wee lu esu bah siā. Kerewo, pya yerebahtam lu pya a wereloo Jɛhova sa tɔɔ̄dum a ye nia. Ba ɛrɛ togatoga wereloo kumaloo pya wa wuga nɛɛdam le nɛɛwa ba lu Nɛɛ Kraist. (Mat 22:37-39) Bu mɛ sīdee na wuga nɛɛdam eliamaā enyim tura loo elu nɛɛ yerebahtam a?
Pya yerebahtam nɔ Jizɔs tɛ̄maloo esu loo nɛ lo esitam nɛ pya dɔɔ̄na (Ɛp 4 barakpaɛ̄)
5. Ena akura nyim tura a?
5 Kpa Baibol kɔ i nɛ nu pya wuga nɛɛdam edoo lo enyim tura sa lu nɛɛ yerebahtam. (1 Tim 3:8-10, 12, 13) O dap nyim tura dɔtam ama tɛ̄maloo enɔ nu edoo kɔ o nyim tura a le bu Kpa Kaɛ sa piiga lo edoo. Mɛ tuatua, a bɔloo kɔ o suānu anua o gbī elu nɛɛ yerebahtam.
ENA A A ZŪ KƆ O NYIM TURA LO ELU NƐƐ YEREBAHTAM A?
6. Ena ezū a kɔ o si ɛrɛgebah tam nɛ pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa a? (Matiu 20:28; ɛpnage eko.)
6 I gbɛnɛ nɛɛ edobah Jizɔs Kraist, wereloo a ɛrɛ loo ye Tɛ le pya nɛɛ bee ye zū kɔ a doo dɛ̄dɛɛ̄ nu a bee doo. Lo wereloo bee ye zū kɔ a si e’agatam sa doo booboo tam nyɛŋia. (Buū Matiu 20:28; Jɔn 13:5, 14, 15) Lo a le wereloo zū a, Jɛhova gaa le nɛ a leelee sa a yerebah nɛ kɔ o nyim tura lo elu nɛɛ yerebahtam.—1 Kɔr 16:14; 1 Pit 5:5.
Tɛ̄maloo ye edobah Jizɔs tɔgɛ pya ye nɛɛ lɛɛratam kɔ ba a sitam nɛ pya dɔɔ̄na bu kumalookɛ̄ taā ba gbī dɔ ka (Ɛp 6 barakpaɛ̄)
7. Ena anua wuga nɛɛdam naale ekɛɛrɛ kɔ a kuī eenyɔɔ pya dɔɔ̄na a?
7 Bu nyɔuwe, pya nɛɛ wee yere ka loo pya a ɛp aba aba kɔ ba lu gbɛnɛ. Wuga nɛɛdam a wereloo pya dɔɔ̄na dookɛ̄ Jizɔs bee doo, naa gbī esu ekpo bɛma pya dɔɔ̄na. Lo a le nɛɛ a le doo wo lu etubebahloo nua nɛɛ yerebahtam bu bɔŋanaloo, a naale ekumalookɛ̄ si pya dɔɔ̄na tam alu e’ɛmadɛɛ̄ ye aābah, e a naale ekuūdɛɛ̄loo pya naana pee Jɛhova a si gbɛnɛ du. A dap ɛmadɛɛ̄ kɔ pya tam ama kii ye kɛ̄ loo. (Jɔn 10:12) Jɛhova naale enɛ leelee ɛrɛgebah nɛɛ a eeloo nɛ nyɔɔ ale nɛɛ a kɛɛrɛ kɔ a kuī ee pya dɔɔ̄na.—1 Kɔr 10:24, 33; 13:4, 5.
8. Amunu zuurabahtɔ̄ na Jizɔs bee nɛ pya ye nɛɛ lɛɛratam a?
8 Pio sɔ̄, bu pɔrɔ ekɛɛrɛ kunɛ pya a bee le loo Jizɔs bee gbī e’ɛrɛ pio dɔ. Naa kɛɛrɛbu nu a bee sira kiiloo baɛ nɛɛ lɛɛratam Jizɔs lo a le —Jemes le Jɔn. Ba bee bara Jizɔs kɔ a lu enɛ wa gbɛnɛ dɔ bu ye Buɛ̄-mɛnɛ. Jizɔs naa bee kɔ ba doo leere lo ebara doo wo. Taāwo, a bee baatɛ̄ nɛ 12 pya nɛɛ lɛɛratam kɔ: “Ɛrɛgebah nɛɛ a gbī elu gbɛnɛ i yɛɛ ɛrɛ elu bui nɛɛ tam, e ɛrɛgebah nɛɛ a gbī elu tuatua i yɛɛ elu zooro dɛ̄dɛɛ̄ bui.” (Maak 10:35-37, 43, 44) Pya wuga nɛɛdam a ɛrɛ le ekɛɛrɛ, lo a le taɛ loo esitam nɛ pya dɔɔ̄na gaa le elu leelee nɛ bɔŋanaloo.—1 Tɛs 2:8.
ENA A DAP YERE MƐM LOO O TAƐ LO ENYIM TURA A?
9. Bu mɛ sīdee na i dap agɛrɛtɛ̄ i taɛ lo enyim tura a?
9 Kɛādoo o wereloo Jɛhova sa gbī esitam nɛ pya dɔɔ̄na. Kerewo, o dap ɛrɛ taɛ lo esi pya dɔɔ̄na tam alu e’ɛmadɛɛ̄ aābah pya yerebahtam. Bu mɛ sīdee na o yere mɛm loo o taɛ lo esitam doodoo nɛɛ yerebahtam a? Ena anua o ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ ɛɛbu o ɛrɛ sɔ̄ o sitam nɛ pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa a? Jizɔs bee kɔ: “Lu le eenyɔɔ lo enɛ ee susu.” (Doonu 20:35) A bee tɔɔ̄dum nyɔɔnɛ ue a bee kɔ ama. A bee ɛrɛ kaāna ɛɛbu bu sitam nɛ pya dɔɔ̄na, e olo dapnage doo wo.
10. Bu mɛ sīdee na Jizɔs bee tɔgɛ kɔ bu ye bee ɛɛ lo esitam nɛ pya dɔɔ̄na a? (Maak 6:31-34)
10 Kɛɛrɛbu ziī edobah a tɔgɛ kɔ Jizɔs bee ɛrɛ ɛɛbu bu esitam nɛ pya dɔɔ̄na. (Buū Maak 6:31-34.) Ziī sɔ̄ loo Jizɔs le pya ye nɛɛ lɛɛratam ebee ɔ. Ba gaa bee gbī kɛ̄ ba etɔɔ̄ aba aba sa seea. Mɛ gbɛnɛ-edo nɛɛ bee gbī kɔ Jizɔs a tɔgɛ wa nu, nyɔɔwo ba bee teera ye zaāsī. Ebee dap kɔ eeye. Nyɔnɛbee, alɛ le pya ye gbo “naa ɛrɛ dee edeā kunɛ nuede.” Ale Jizɔs ebee dap yere pya nɛɛ ture sɔ̄ etɔgɛ wa ziī ale baɛ kaka ue sah. Mɛ nyɔɔ wereloo, a “tɔgɛ wa nu gbɛnɛ.” A bee kiisī lo etɔgɛ wa nu mmɛ sɔ̄ “sɔ̄ etɛ̄na gbɛnɛ.” (Maak 6:35) A naa bee doo wo nyɔɔbee a kuu ye, mɛ nyɔɔbee “a ɛrɛ gbɛnɛ ekiɛ̄nu wa nyɔɔ.” A bee gbī etɔgɛ wa nu nyɔnɛbee a bee wa wereloo. Sitam nɛ pya dɔɔ̄na bee nɛ gbɛnɛ ɛɛbu Jizɔs.
11. Mɛ sīdee na Jizɔs bee doo dogo, lo esitam nɛ pya a bee tɔgɛnu a? (Ɛpnage foto.)
11 Sɔ̄ Jizɔs gaa bee zue ue nɛ gbɛnɛkpo nɛɛ a, naale aba tɔgɛ wa nu na a bee doo a, a bee kuūdɛ̄loo wa ebɛɛ̄ bu namloo. A bee doo kɔ alu e’ɛrɛ nuede bu nyɛŋia sīdee lɛɛ a kɔ nɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ kɔ ba a dɔɔ̄ wa nɛ. (Maak 6:41) Bu edoo wo, a bee tɔgɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ kɛ̄ ba esitam nɛ pya dɔɔ̄na doo. A bee wa tɔgɛnage kɔ pya dua tam lo pya yerebahtam gaa si lu gbɛnɛ. Naa kɛɛrɛ dua ɛɛbu pya nɛɛ lɛɛratam bee ɛrɛ lo enyɔɔnɛ Jizɔs ɛrɛ bah bu si lo nyɛŋia tam lo edɔɔ̄ nuede mmɛ sɔ “dɛ̄dɛɛ̄ aba de sa a mma wa”! (Maak 6:42) Mɛ, lo ama naale aba sɔ̄ Jizɔs bee su leeloo pya nɛɛ eema nyɔɔ lo elɛ. A bee sitam nɛ pya dɔɔ̄na bu dɛ̄dɛɛ̄ ye tɔɔ̄dum. (Mat 4:23; 8:16) Jizɔs bee ɛrɛ ɛɛbu le ziinɛloo sɔ̄ a gaa tɔgɛnu pya dɔɔ̄na le sɔ̄ a gaa kumalookɛ̄ kuūdɛɛ̄loo wa ebɛɛ̄. Lɔgɔ baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ, olo e ɛrɛnage gbɛnɛ ɛɛbu sɔ̄ o gaa gbī enyim tura lo elu nɛɛ yerebahtam sɔ̄ oo gbī o lee loo.
Wereloo o ɛrɛ loo Jɛhova le taɛ lo esitam nɛ pya dɔɔ̄na ezū a kɔ o si ɛrɛgebah tam alu enɛ a bu bɔŋanaloo (Ɛp 11 barakpaɛ̄) a
12. Ena anua lɔgɔ ii aa kɛɛrɛ kɔ lɔgɔ nu i dap doo nɛ bɔŋanaloo naale a?
12 Loo a aa ɔ lo a tɔɔ̄ a loo kɔ oo ɛrɛ lɔgɔ keebee nu o para. Lɔgɔ baɛbaɛ beenyiɛ naale loo kɔ o ɛrɛ pya elap a dap dɔbiī nɛ bɔŋanaloo. O dap ɛrɛ biī aāloo eyere kara sa buū ue Pɔɔl a le bu 1 Pya Kɔrint 12:12-30. Pya ue Pɔɔl doo kɔ i suā kɔ mɛ alu egbī a bu bɔŋanalo, e o si gbɛnɛ du dookɛ̄ dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ le doo. Nyaawo lo o sii nyim tura lo elu nɛɛ yerebahtam, o aa pee beenyiɛ. Taawo, ena anua oo doo ɛrɛgebah nu o dap doo lokwa o dɔbiī nɛ Jɛhova le pya o wuga a? Suā leere kɔ pya kanɛɛ suā kumakɛ̄ o dap doonu doo lɛɛ ba gae nɛ a ɛrɛgebah tam.—Rom 12:4-8.
13. Ena alu kaka akiiloo gbɛnɛkpo elap dogo pya wuga nɛɛdam alu etubebahloo e’ɛrɛ a?
13 Naa kɛɛrɛbu dɔɔ̄na nu anua o nyim tura lo elu nɛɛ yerebahtam: Gbɛnɛ-edo elap dogo ama kiiloo dɛ̄dɛɛ̄ Pya Nɛɛ Kraist. Bu kaka, a bɔloo kɔ dɛ̄dɛɛ̄ Pya Nɛɛ Kraist a tɔɔ̄ waɛloo Jɛhova, ɛrɛ ɛɛbu aāloo nɛnɛ, sa sere le edobah doodoo Pya Nɛɛ Kraist bu wa tɔɔ̄dum. Ena wuga nɛɛ nɛɛdam edoo lo enyim tura a?
KƐ̄ EDAP NYIM TURA LO ELU NƐƐ YEREBAHTAM DOO
14. Ena akura kɔ nɛɛ “bɔloo enwadɛɛ̄” a? (1 Timɔti 3:8-10, 12)
14 Nyaawo, doraa i naa kɛɛrɛbu loo nu eyerebah nɛ nɛɛ kɔ a nyim tura lo alu ekɔ bu 1 Timɔti 3:8-10, 12. (Buū.) Nɛɛ yerebahtam ɛrɛ e “bɔloo enwadɛɛ̄.” Bee ue ama dap lunage etap kure “nɛɛ ka bɔloo,” “nɛɛ alu enɛ ka,” ale “nu ka.” Lo ama naa kura kɔ oo le e kɛgɛ mɔm ale ɛrɛ ekpeloo. (Eklis 3:1, 4) Kerewo, o ɛrɛ esu dɛ̄dɛɛ̄ o tam nua nu a a kuī loo. Lo o lu nɛɛ o wee sitam a bee lu enɛ a sa sah nyɔɔ sɔ̄, dɛ̄dɛɛ̄ pya wuga nɛɛ nɛɛdam le nɛɛwa a le bu bɔŋanaloo edɛrɛ a nyiɛ nyɔɔ.
15. Ena akura kɔ nɛɛ “naa ɛrɛ baɛ edɛm” sa “aa ɛrɛ biī loo nu anua kɛɛ” a?
15 “Naa ɛrɛ baɛ edɛm” ɛɛ na sɔ̄ nɛɛ kɔ kaka ue, kaāna, le bɔloo eture nyiɛ loo. Nɛɛ a sere ye ue, sa a naa dag pya dɔɔ̄na nɛɛ. (Kam 3:32) “Ba aa ɛrɛ biī loo nu anua kɛɛ” kura kɔ o kɔ kaka ue bu o gbora le kɛ̄ o aabahloo kpugi doo, le nyɔɔnɛ pya nɛɛ dānia nu bu sīdee a bɔloo. Oo le esu o le gbānialoo o nyɔɔnɛ pya wuga bu yira ɛnia su gbiā kpugi.
16. (a) Ena akura kɔ “ba aa ɔ̄ gbɛnɛ miī” a? (b) Ena akura ɛrɛ “ɛɛ ekɛɛrɛ beenyiɛ” a?
16 “Ba aa ɔ̄ gbɛnɛ miī” lo akura kɔ oo wee ɔ̄ miī gbɛnɛ sa pya nɛɛ suā a loo nua nɛɛ a wee ɔ̄ miī gbɛnɛ. Ɛrɛ “ɛɛ ekɛɛrɛ beenyiɛ” kura kɔ o tɔɔ̄ nyɔɔ daakuū Jɛhova. Kereādoo oo mma, o dap ɛrɛ efɛɛloo a aaloo ɛrɛ le gbānialoo kiikɛ̄ Bari le.
17. Bu mɛ sīdee na wuga nɛɛdam dap tɔgɛ kɔ a bɔloo eture ye nyiɛ loo sɔ̄ alu “edasī wa ɛma ɛp” a”? (1 Timɔti 3:10; Ɛpnage foto.)
17 “Elu edasī wa ɛma ɛp” lo akura kɔ pya kanɛɛ emɔna kɔ o sitam alu enɛ a leere ba edap a dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ. Nyɔɔwo, sɔ̄ pya kanɛɛ a nɛ nu edoo, piiga kaāna lo enyɔɔnɛ wa zuurabahtɔ̄ le leredeebah a aabu tɛ̄mabah bɔŋanaloo. Muɛ kɔ o dābeeloo tam alu enɛ a le sɔ̄ alu egbī kɔ o si lɛɛ. Sɔ̄ o gaa si ziī ziī tam leere pya dɔɔ̄na a le bu bɔŋanaloo emuɛ kɛ̄ o gaa nyim kiīsī doo. Pya kanɛɛ nwanaadɛɛ̄ lokwa bui muɛ pya wuga nɛɛdam eliamaā lo bui ekpɔā. (Buū 1 Timɔti 3:10.) Pya wuga nɛɛdam ba eliamaā lo ba elua Lop zua ale kiikɛ̄ le bu o bɔŋanaloo ni? Ba gaa nɔge nu nyɔɔ wa loo leere? Ba wee agarage ebip dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄ bie nɔnu sa si uwe zue ue ni? Lo ba wee doo wo, nɛ wa tam a dɛɛa nyɔɔ wa zua le wa kɛ̄tɔɔ̄. Bu lo sīdee, pya zege wuga nɛɛdam ama dap “elu edasī wa ɛma ɛp.” Lo sɔ̄ lɛɛ ba gaa waɛloo tup zua ba dap nyim tura lo elu pya yerebahtam.
Tɛ̄maloo enɛ nu edoo pya wuga nɛɛdam eliamaā, pya kanɛɛ gaa “dasī wa ɛma ɛp” (Ɛp 17 barakpaɛ̄)
18. Ena a kura “nɛɛ ba naa dap kɔ gbee” a?
18 “Nɛɛ ba naa dap kɔ gbee” kura kɔ ba naa ɛrɛ lɔgɔ kaāna pɔrɔ dogo alu gbɛnɛ pɔrɔ alu edɛrɛ ye lo alu kaka. Kerewo, dap lu edɛrɛ esah ue Pya Nɛɛ Kraist. Bee lu edɛrɛ esah ue Jizɔs, e a bee kɔ serekɛ̄ kɔ ba edoonage loo pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ. (Jɔn 15:20) Mɛ lo o tɔɔ̄dum a lee dookɛ̄ Jizɔs bee doo, o ɛrɛ le bee bu bɔŋanaloo.—Mat 11:19.
19. Ena akura lu “dam aba ziī wa” a?
19 “Dam aba ziī wa.” Lo o e’ira wa, o ɛrɛ etɔɔ̄nɛ daakuu Jɛhova kiiloo iya dam le wa, lo a le ziī nɛɛdam ziī nɛɛwa. (Mat 19:3-9) Nɛɛdam alu Nɛɛ Kraist naa ɛrɛ e kunagā. (Hib 13:4) Mɛ dɔɔ̄na nu lege. O ɛrɛ etɔɔ̄nɛ o wa, sa oo nɛ si pya dɔɔ̄na nɛɛwa bu sīdee a naa bɔloo.—Job 31:1.
20. Bu mɛ sīdee na nɛɛdam dap aara ye tɔ “leere” a?
20 “Pya a aara wa miɔŋɔ le wa tɔ leere.” Lo o ɛrɛ butɔ, o toora o toh leere. Sere enɔānu butɔ dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄. Nyɔɔnɛ ziī ziī pya a le o butɔ si uwe zue ue dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄ kumakɛ̄ o dap doo. Yerebah nɛ pya o miɔŋɔ kɔ ba a ɛrɛ le gbānialoo kumaloo Jɛhova. (Ɛfɛs 6:4) Nɛɛdam a kuūdɛɛ̄loo ye butɔ tɔgɛ kɔ edapnage kuūdɛɛ̄loo bɔŋanaloo.—Dooreloo 1 Timɔti 3:5.
21. Ena o dap doo a lo a le o sii lu nɛɛ yerebahtam a?
21 Pya wuga nɛɛdam, lo bui sii lu nɛɛ yerebahtam yerea kara sa kɛɛrɛbu pya ue alu ekɔ bu ekobee ue ama. Nɔnu nyɔɔ pya elap dogo alu egbī bah nɛɛ yerebahtam sa piiga lo e’ɛrɛ pya lo elap dogo. Kɛɛrɛbu kumakɛ̄ o wereloo Jɛhova le pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa doo. Sikɛ̄ ɛrɛ gbɛnɛ taɛ lo esitam wa nɛ. (1 Pit 4:8, 10) Muɛ dua ɛɛbu nɛɛ wee ɛrɛ sɔ̄ o sitam nɛ pya o wuga nɛɛdam le nɛɛwa bu bɔŋanaloo. Doolo Jɛhova nɛ leelee o epiaga lo enyim tura sa sitam doodoo nɛɛ yerebahtam!—Fail 2:13.
YƆƆ 17 “M Gbī”
a UE A BAATƐ̄ FOTO A LE NYƆƆ : Bahkie, Jizɔs a gaa sitam nɛ pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ; bahle, ziī nɛɛ yerebahtam a gaa yerebah nɛ wuga nɛɛdam e’anna bie bu bɔŋanaloo.
