1. Pya amunu taāŋa na pya nɛɛ Jɛhova dap kpesī a?

EKƆ o gaa tɛɛ̄ bu gbɛnɛ taāŋa ni? Naa daba ziī nɛɛ a le bu bɔŋanaloo edora a piya nu loo. (Jem 3:2) Ale bee pya o gbo kɛ̄tam ale tɔkpa kɛgɛ a kɔ o gaa taāŋabah Jɛhova. (1 Pit 4:3, 4) Ale pya o butɔ gaa piiga lo e’ɔbɛ a lɛɛ loo si enɔānu ale uwe zue ue. (Mat 10:35, 36) Lo a le tɛ̄ŋaloo agabah, o dap kɛɛrɛ kɔ aba nu a lee edoo na e’ɔbɛ etaāŋabah Jɛhova. Mɛ o dap dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ kɔ kaɛlɛɛ ɛrɛgeba nu finiabah o kpesī, Jɛhova enɛ a suānu esu aābaloo le e’agaloo lo e egerebu bu lo kɛ̄tɔɔ̄.

2. Dookɛ̄ Pya Rom 15:4 kɔ doo, mɛ dua pah na buū Muɛ̄ Ue Bari i dap ɛrɛ nyɔɔ a?

² Jɛhova edora kɔ alu e’ɛm gbɛnɛ-edo nu akiiloo kɛ̄ pya ye zooro a naa mmana bee tama taāŋa doo bu ye Muɛ̄ Ue. E na anua ani? Lokwa ili dap nɔ nu aāloo. Taɛ nu Jɛhova bee zū nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl kɔ a ɛm lo. (Buū Pya Rom 15:4.) Būbuū pya nu ama dap doo kɔ i ɛrɛ egbɔ̄nyiɛ le bɛābu. Mɛ lo e’ɛrɛ biī aāloo, i ɛrɛ edoo emanyɔɔ aba ebuū. I ɛrɛ elɛɛbaloo kɔ Kpa Kaɛ a kwabaloo i ekɛɛrɛ sa tɔaloo i beenyiɛ. E na i doo lo i gbī esuā nu a bɔloo kɔ i doo sɔ̄ i kpesī taāŋa ani? I dap doo nia nu ama: (1) Yere kara, (2) Kɛɛrɛ doodoo bee o gaa muɛ̄, (3) Bura bura nyɔɔ, le (4) Yere bu dogo. Doraa i kɔnia kɛ̄ i dap doo ziī ziī nu ama doo. * I su pya sīdee ama nɔānu aāloo nu a bee sira loo Mɛnɛ Devid le nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl.

3. Lɛɛ o gae buū Baibol, e na a bɔloo kɔ o doo a, e e na anua a?

³ (1) Yere kara. Lɛɛ o gae buū Baibol, bara kɔ Jɛhova  a yerebah a nɛ kɔ o muɛ̄ kɛ̄ o dap ɛrɛ biī aāloo o buū Baibol doo. Bu edoba, lo o gaa gbī zuurabahtɔ̄ nyɔɔ kɛ̄ e aabaloo taāŋa doo, bara Jɛhova kɔ a yerebah a nɛ kɔ o dap muɛ̄ pya daakuu a aabu ye Muɛ̄ Ue lo o dap su daānu.—Fil 4:6, 7; Jem 1:5.

4. E na edap a yerebah nɛ kɔ o dābeeloo nu Baibol kɔ nu kumaloo a?

⁴ (2) Kɛɛrɛ doodoo bee o gaa muɛ̄. Jɛhova dɛm i doo kɔ i dap kɛɛrɛ nu bu lo sīdee. Lokwa o dap dābeeloo nu Baibol gaa kɔ nu kumaloo, piiga lo ekɛɛrɛ kɛ̄ lo nu bee sira doo sa su o loo sere dɔ nɛɛ alu ekɔ nu kumaloo a. Piiga lo emuɛ̄ dua nu lo nɛɛ bee muɛ̄ sa kɛɛrɛ kɛ̄ nu bee ye dap tɔɔ̄loo doo.

5. E na bura bura kura a, e mɛ sīdee na o dap bura bura a?

⁵ (3) Bura bura nyɔɔ. Nu bura bura kura na suelookɛ̄ ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ nu o buū le kɛ̄ lo ue a ɛrɛ nu edoo kiiloo doo. A yerebah doo kɔ o su ekɛɛrɛ gbaloo ziī sa dābeeloo nu o buū leere. Sɔ̄ o buū Baibol sa oo bura bura nyɔɔ le doodoo yaɛ nu maalo sere kɛ̄ sa oo bui. Bura bura nyɔɔ nu o buū le doodoo su dɛ̄dɛɛ̄ lo nu buima lo maalo, lo sɔ̄ na o suā kɛ̄ a kpe doo a. Lokwa o dap bura bura nyɔɔ nu, o dap bip sa nɛ ture pya ebip a kɔ: ‘E na nɛɛ alu ekɔ ue kumaloo bu ekobee ue ama bee doo lo eyerebah nɛ aba ɛɛ ani? Jɛhova bee ye yerebah nɛ doodoo wa? Mɛ sīdee na m dap su pya nu m enɔā yeābah nɛ aba mm lokwa m egerebu sɔ̄ m kpesī taāŋa ani?’

6. E na anua i ɛrɛ esu pya nu i enɔā yere bu dogo a?

⁶ (4) Yere bu dogo. Jizɔs bee kɔ lo ii su pya nu i nɔ yere bu dogo, i le doodoo nɛɛ a wu ye tɔ nyɔɔ esaā. A gaa si tam agɛrɛbah, kerewo ye epiaga lu pe. E na anua a? Nyɔnɛbee efeea sɔ̄ fii efɔp edɔ sa maā zip tɔ a. (Mat 7:24-27) Bu aba lo sīdee, lo a le i yere kara, kɛɛrɛ nu, sa bura bura nyɔɔ sa ii su nu i nɔ yere bu dogo, i gaa pee sɔ̄. Sɔ̄ elu edoā i ɛp ale tɛ̄ŋa i loo, i yira naale e’agaloo. Mɛ bu dɔɔ̄na sīdee, lo i nɔ nu sa su nu i nɔ yere bu dogo, i biaɛ nu fii bu le sīdee, ɛrɛ efɛɛloo, sa i yira e’agaloo. (Ais 48:17, 18) Tɛ̄maloo esu nia pya sīdee i ekɔa ama daānu, doraa i naa ɛp nu i dap nɔ aāloo ziī nu a bee siraloo Mɛnɛ Devid.

7. Amunu e’ɛma a le bu Baibol na i gaa le kɛɛrɛbu anyaawo a?

⁷ Ekɔ ziī o gbo ale ziī nɛɛ a a nuuna doo a piya nu loo ni? Lo a le wo, o ɛrɛ biī aāloo nu a bee siraloo nwiī Mɛnɛ Devid a kura Absalɔm, nɛɛ a bee tɛ̄ŋaloo ye tɛ sa gbī esu mɛnɛ ye lɛɛbah.—2 Sam 15:5-14, 31; 18:6-14.

8. E na o dap doo lo e’ɛrɛ yerebah aābah Jɛhova a?

⁸ (1) Yere kara. Kuma sɔ̄ o kɛɛrɛbu lo e’ɛma, kɔ nɛ Jɛhova kɛ̄ nu a tɔɔ̄loo doo kiiloo pɔrɔ sīdee alu e aara a. (Yɔɔ 6:6-9) Kɔ taɛ kɛ̄ a a le loo doo ye nɛ. Lɛɛ o bara Jɛhova kɔ a yerebah a nɛ kɔ o muɛ̄ pya daakuu edap a yerebah nɛ kuma sɔ̄ o gaa piiga lo etama lo taāŋa.

9. E na a bee sira yɛɛ Devid le Absalɔm a?

⁹ (2) Kɛɛrɛ doodoo bee o gaa muɛ̄. Kɛɛrɛ pya nu a bee sira bu e’ɛma ama, sa o kɛɛrɛ kɛ̄ a bee ɛrɛ pah nyɔɔ Mɛnɛ Devid doo. Nwiī Devid a kura Absalɔm bee su gbɛnɛ-edo zua daā pya nu edoo  kɔ pya nɛɛ a were ye loo. (2 Sam 15:7) Sɔ̄ Absalɔm bee ɛp kɔ ebɔaloo, a bee lɛɛra pya gɔā ɛp kɛ̄ tɛ̄ma ɛŋɛnɛ buɛ̄ Izrɛl lo ekpɛ̄naloo pya nɛɛ lokwa ba ye wu nua mɛnɛ. A bee zūnage Ahitofɛl alu gbo Devid a ye tɔɔ̄ waɛloo kaāna lo a wee ye nɛ zuurabahtɔ̄ kɔ a gbaae ye loo lo elɛɛbeekɛɛ̄. Absalɔm bee su ye loo nua mɛnɛ sa gbī efɛ Devid, lo a bee dap le bu dumɛloo lo sɔ̄. (Yɔɔ 41:1-9) Sɔ̄ Devid esuā nu ba nɔɔ a bee teera aa Jerusalɛm. A bee sira kɔ pya nɔ̄ Absalɔm bee bebe loo gbo nɔ̄ Devid. E ba bee be eebah pya a bee lɛɛbeekɛɛ̄ a, e a bee lu efɛ nwiī Devid a kura Absalɔm.

10. Mɛnɛ Devid ebee dap doo wa?

¹⁰ Nyaawo, naa kɛɛrɛ kɛ̄ dɛ̄dɛɛ̄ nu a bee sira ama bee dap tɔɔ̄loo Devid doo. A bee wereloo Absalɔm sa dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ Ahitofɛl. Kerewo, baɛ aba bee ye tɛ̄ŋaloo. Ba bee ye biirebu gbɛnɛ sa gbīnage efɛ ye. Devid naale ebee dapna dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ dɔɔ̄na pya ye gbo, sa kɛɛrɛ kɔ alaba eyerenage kpotɛ̄ Absalɔm. Ebee dap kɛɛrɛ nu akiiloo aba ɛɛ sa gbī eteera aa lo buɛ̄. Ale ebee dap gbaa bu bɔɔ. Mɛ Devid naa bee doo wo. Taāwo, a bee be eebah e’aga kɛ̄tɔɔ̄ ama. E na anua a bee dap doo wo ani?

11. Devid bee aabaloo ye taāŋa doodoo wa?

¹¹ (3) Bura bura nyɔɔ. E na o dap nɔ aāloo nu a bee sira ama ani? Agara ebip a kɔ: “E na Devid bee doo lo eyerebah nɛ aba ɛɛ a?” Devid naa bee ɛrɛ bɔɔ sa nwaabah biaɛ nu fii bu ekwɔ sīdee. E bɔɔ naa bee doo kɔ aa suā nu edoo. Taāwo, a bee yere kara nɛ Jɛhova kɔ a yereebah ye nɛ. A bee gbīnage yerebah aābah pya ye gbo. E a bee nwaabah doo nu a bee biaɛfii lo edoo. E kere Devid bee le bu gbɛnɛ biirabu, a naa bee baaloo pya dɔɔ̄na. A bee kiisī lo eture nyiɛ loo Jɛhova sa dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ pya ye gbo.

12. E na Jɛhova bee doo lo eyerebah nɛ Devid a?

¹² Bu mɛ sīdee na Jɛhova bee yerebah nɛ Devid ani? Tɛ̄maloo egbītɛ̄ pio nu, o muɛ̄ kɔ Jɛhova bee nɛ mɛm Devid lokwa a dap egerebu bu ye taāŋa. (Yɔɔ 3:1-8; ue a le bee) Jɛhova bee nɛ leelee biaɛfii Devid. E a bee yerekpotɛ̄ pya gbo Devid a bee ye tɔɔ̄ nɛ sɔ̄ ba bee bebe lo ekpega wa mɛnɛ.

13. Mɛ sīdee na o dap nɔ edoba Devid lo a le nɛɛ biire a bu a? (Matiu 18:15-17)

¹³ (4) Yere bu dogo. Bip aba ɔɔ kɔ: ‘Mɛ sīdee na m dap nɔ Devid ani?’ Alu ebɛɛ̄ kɔ o nwaabah doo dogo lo elɛɛ lo taāŋa. Dɛɛa nyɔɔ kɛ̄ kɛ̄tɔɔ̄ le doo, o dap su zuurabahtɔ̄ Jizɔs a le bu Matiu  18 ekobee su daānu taɛ kɛ̄ a le doo ale o nɔ nu aāloo. (Buū Matiu 18:15-17.) Kerewo o aa nwaabah biaɛ nu fii sɔ̄ bu a le aa biira. Yere kara bara kɔ Jɛhova a nɛ a efɛɛloo beenyiɛ le suānu alu ebɛɛ̄ lo esu aābaloo lo kɛ̄tɔɔ̄. O aa ɔbɛ eture nyiɛ loo pya o gbo. Taāwo, kpɛ̄naloo esu yerebah ba a nɛ. (Kam 17:17) Lo a eetɔɔ̄, nyɔɔnɛ zuurabahtɔ̄ Jɛhova a le bu ye Muɛ̄ Ue.—Kam 3:5, 6.

14. Mɛ sɔ̄ na nu a le bu 2 Timɔti 1:12-16; 4:6-11, 17-22 a dap yerebah nɛ a?

¹⁴ O gaa kpesī gbanasī a aabah pya o butɔ ni? Sɛh o le buɛ̄ ba gbānasī ale kpaɛ̄ tam pya nɛɛ Jɛhova ni? Lo a le doo wo, o dap ɛrɛ e’agaloo aāloo nu a le bu 2 Timɔti 1:12-16 le 4:6-11, 17-22. *  Pɔɔl bee ɛm pya dɔ Kpa Kaɛ ama sɔ̄ a bee le kpɔgɔrɔ.

15. E na o dap bara Jɛhova a?

¹⁵ (1) Yere kara. Lɛɛ o gae buū pya lo dɔ, kɔ nu akiiloo o taāŋa nɛ Jɛhova le kɛ̄ a a tɔɔ̄loo doo. Kue bee ziī ziī lo taāŋa. Lɛɛ o bara Jɛhova kɔ a yerebah a nɛ kɔ o muɛ̄ nu o dap nɔ aābu pya dɔ a kɔ nu akiiloo pya taāŋa Pɔɔl bee tɛɛ̄ bu, lo eyerebah a nɛ kɔ o suā nu edoo sɔ̄ o kpesī taāŋa.

16. E na a bee siraloo Pɔɔl a?

¹⁶ (2) Kɛɛrɛ doodoo bee o gaa muɛ̄. Naa kɛɛrɛ kɔ o le e bu kɛ̄tɔɔ̄ Pɔɔl. Lu eka ye kpɔgɔrɔ bah bie tɔ kpɔgɔrɔ li Rom. Ba ebee ye yere kpɔgɔrɔ sɔ̄ akii adumɛ, mɛ nyaawo a suā kɔ ba gaa le fɛe ye. Pio pya ye gbo elɛra ye baloo bie, e loo ye e’ɔa.—2 Tim 1:15.

17. E na Pɔɔl ebee dap doo a?

¹⁷ Pɔɔl ebee dap bie ekɛɛrɛ nyɔɔ pya nu etɛ̄na kii adumɛ, sa kɛɛrɛ kɔ a naale ebee lu e’aae ye lo a naa bee lue nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs. Ebee dap ɛrɛ biirabu loo pya nɛɛdam a le barasī Asia lo ba bee ye lɛɛbaloo bie, sa naa ture na nyiɛ loo pya ye gbo. Mɛ Pɔɔl naa bee doo wo. E na anua a bee kiisī lo edɛrɛ wa nyiɛ nyɔɔ sa ɛrɛ bɛābu ani?

18. Pɔɔl bee aabaloo taāŋa a bee kpesī doodoo wa?

¹⁸ (3) Bura bura nyɔɔ. Agara ebip a kɔ: “Mɛ sīdee na Pɔɔl bee yerebah nɛ aba ɛɛ a?” Kereadoo luh bee ye le kɛ̄sī, Pɔɔl naa bee ibere lo enɛ ka Jɛhova. Sa a bee kiisī lo ekɛɛrɛ kɛ̄ a dap yere mɛm loo pya dɔɔ̄na doo. A bee dɛɛa nyɔɔ Jɛhova tɛ̄maloo eyere kara ye nɛ dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄. (2 Tim 1:3) Taā a bie ekɛɛrɛ nyɔɔ pya a bee ye lɛɛbaloo a, a bee tɔgɛ nia loo pya ye gbo a bee ye yerekpotɛ̄ bu gbɛnɛ-edo sīdee. Gbaāloo wo, Pɔɔl bee kiisī lo enɔ Muɛ̄ Ue Bari. (2 Tim 3:16, 17; 4:13) Lo a ee dɛ̄dɛɛ̄ ɛɛ na bee, a bee yiga kɔ Jɛhova le Jizɔs weree ye loo. Ba naa lɛɛ ye baloo, e ba enɛ ye ekpɛanu loo ye tam.

19. Mɛ sīdee na Jɛhova bee yerebah nɛ Pɔɔl ani?

¹⁹ Jɛhova bee kɔ nɛ Pɔɔl kɔ e’egerebu bu tɛ̄ŋaloo doodoo Nɛɛ Kraist. (Doonu 21:11-13) Jɛhova bee yerebah nɛ Pɔɔl doodoo wa? A bee agara pya ye kara, sa sɔ̄ sɔ̄ gaa kiisī, a bee ye nɛ ekpo. (2 Tim 4:17) Bee lu ekɔ nɛ Pɔɔl kɔ e’ɛrɛ ekpɛanu loo nu a gaa bee si tam loo. Jɛhova bee doo kɔ pya gbo Pɔɔl a ye tɔɔ̄ nɛ a yerebah ye nɛ.

20. Dookɛ̄ alu etɔgɛ doo bu Pya Rom 8:38, 39, mɛ sīdee na i dap nɔ edoba Pɔɔl a?

²⁰ (4) Yere bu dogo. Bip aba ɔɔ kɔ: ‘Mɛ sīdee na m dap nɔ Pɔɔl ani?’ Doodoo Pɔɔl, i ɛrɛ e’ɛmadɛɛ̄ kɔ elu etɛ̄ŋa i loo nyɔɔ i yira. (Maak 10:29, 30) Lo edap bia bu yira agara sɔ̄ alu etɛ̄ŋa i loo, lu ebɛɛ̄ kɔ i dɛɛa nyɔɔ Jɛhova tɛ̄maloo eyere kara sa wee nɔ ye Muɛ̄ Ue dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄. Sa i ɛrɛ enyɛŋiabu kɔ ziī gbɛnɛ nu i dap doo na nɛ ka Jɛhova. I suā leere kɔ Jɛhova naale elɛɛ i baloo, e lɔgɔ nu nɛɛ doo naale edoo kɔ aa i werena loo.—Buū Rom 8:38, 39; Hib 13:5, 6.

21. E na a bee yerebah nɛ Aya le Hector kɔ ba a be eebah taāŋa ba bee ɛrɛ a?

²¹ Ɛrɛgeba kɛ̄ i kɛ̄tɔɔ̄ le doo, i dap ɛrɛ mɛm aāloo pya edoba a le bu Baibol. Bu edoba, ziī nɛɛ sɛmdee a kura Aya alu Japan kɔ eloh akiiloo Jona bee ye yereebah nɛ kɔ a be eebah bɔɔ lo ezue  ue taɛkɛ̄. Edoba Rut bee yerebah nɛ ziī zege nwiīnɛɛdam a kura Hector alu Indonesia kɔ a nɔ nu akiiloo Jɛhova sa ye taāŋabah, kere pya ye nɛɛ naa wee taāŋabah Jɛhova.

22. Mɛ sīdee na o ɛrɛ biī aāloo pya nu si ee a dɛɛa nyɔɔ Baibol ale pya ekobee ue a kɔ “Nɔ Wa Yira” a?

²² Mɛ kɛ̄ na o dap ɛrɛ pya edoba Baibol kɔ nu akiiloo lo a a dap yere mɛm loo aā ani? Pya i vidio le lo alu edā aba muɛ̄ le pya ekobee ue a kɔ: “Nɔ Wa Yira” doo kɔ i muɛ̄ kɛ̄ pya nu Baibol kɔ nu kumaloo bee sira doo. * Lɛɛ o gae ɛp, gbaɛ̄tɔ̄loo, ale buū pya ue ebee lu egbītɛ̄ loo leere ama, bara Jɛhova kɔ a yerebah a nɛ kɔ o muɛ̄ pya kpog-bee nu o dap su yere bu dogo. Naa kɛɛrɛ kɔ olo na nɛɛ aa lu ekɔ nu akiiloo a. Bura bura nyɔɔ nu pya zooro Jɛhova ama bee doo, le kɛ̄ a bee wa yerebah nɛ kɔ ba a be eebah wa taāŋa doo. Lɛɛ o su nu o nɔ aāloo kwaābaloo o kɛ̄tɔɔ̄. Doo yaa Jɛhova loo kɛ̄ a gaa a yerebah nɛ doo. Sa tɔgɛ kɔ o tɔgɛe nia loo kɛ̄ a a yerebah nɛ doo tɛ̄maloo egbī dee lo enɛ e’agaloo sa yerekpotɛ̄ pya dɔɔ̄na.

23. Dookɛ̄ Aisaia 41:10, 13 kɔ doo, e na Jɛhova eyira yii lo edoo i nɛ ani?

²³ Tɔɔ̄dum bu nyɔuwe Setan gaa bɛɛ aga, sa a zɔra etama siga sɔ̄. (2 Tim 3:1) Mɛ naa lu ebɛɛ̄ kɔ i ɛrɛ gbɛnɛ ekɛɛrɛ ale ɛrɛ bɔɔ. Jɛhova suā nu i gaa tɛɛ̄ bu. Sɔ̄ i gbī yerebah, a yira yii i nɛ kɔ esue ye bara bahle i bɛɛ̄ŋɛloo. (Buū Aisaia 41:10, 13.) Tɛ̄maloo e’ɛrɛ mmɛɛ̄ dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ kɔ eyere i kpotɛ̄, i dap ɛrɛ mɛm aābu Kpa Kaɛ sa be eeba ɛrɛgeba taāŋa i kpesī.