Skip to content

Skip to table of contents

10 EKOBEE UE ENƆ

Pya A Le Bu Bɔŋanaloo A Yerebah Nɛ Pya A Gaa Nɔ Baibol Kɔ Ba A Nyim Inaloo Liamaā

Pya A Le Bu Bɔŋanaloo A Yerebah Nɛ Pya A Gaa Nɔ Baibol Kɔ Ba A Nyim Inaloo Liamaā

“Dɛ̄dɛɛ̄ ekpaloo gbaaloo sa . . . doolo ekpaloo nyim.”—ƐFƐS 4:16.

YƆƆ 85 Suaa Baɛ Bah Suā Ziī

DASĪ TƐƐ̄NYƆƆ *

1-2. Mɛɛ̄ na a dap yerebah nɛ nɛɛ aa nɔ Baibol kɔ a nyim inaloo liamaā ani?

AMY a wee tɔɔ̄ Fiji bee kɔ, “Nu m gaa bee nɔ aābu Baibol bee mɛ nia kaāna. M bee suā kɔ alu kaka. Mɛ mmɛ sɔ̄ m bee su loo gbaloo pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa na m bee dap kwabaloo pio nu bu na dum sa liamaā a.” Nu a bee siraloo Amy tɔgɛ i ziī nu alu kaka kɔ: Nɛɛ a gaa nɔ Baibol edap kiisī inaloo liamaā lo a le pya dɔɔ̄na a le bu bɔŋanaloo yerebah ye nɛ.

2 Ziī ziī nɛɛ zue ue a le bu bɔŋanaloo dap yerebah nɛ pya aā nɛɛ kɔ ba a kiisī. (Ɛfɛs 4:16) Ziī nɛɛ sɛmdee a kura Leilani a tɔɔ̄ Vanuatu yere nukuādɛɛ̄ loo kɔ: “Sɔ̄ zoo bɔŋia na a aa nɔɔ̄ a. M kɛɛrɛ kɔ kɛ̄ a lenage doo lo kiiloo doo kɔ pya nɛɛ a nyɔɔnɛ dumɛ Jizɔs; a wee su epiaga bah dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ a le bu bɔŋanaloo lo edoo kɔ ziī nɛɛ a yii bu kaka.” Tɛ le ka, pya manamana, le pya nɛɛ tɔgɛnu a le tɔkpa wee yerebah lo ekpɔā nwiī kɔ a nyim tura nɛɛ. Ba wee doo wo tɛ̄maloo eyere ye mɛm loo sa ye tɔgɛ pya nu a bɔloo kɔ a suā. Bu aba lo sīdee, pya zue ue dap nɛ zuurabahtɔ̄, yere mɛm loo, sere le edoba nɛ pya a gaa nɔ Baibol, sa wa yerebah nɛ kɔ ba a nyim inaloo liamaā.—Kam 15:22.

3. E na o nɔ aāloo ue Ana, Dorin, le Leilani kɔ a?

3 E na anua nɛɛ a gaa nɔɛ̄ Baibol nɛɛ e’aaloo pya dɔɔ̄na nɛɛ zue ue kɔ ba a yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔɛ̄nu ani? Yere nukuādɛɛ̄ loo nu Ana nɛɛ sɛmdee bu keebee sīdee alu Moldova kɔ ama kɔ: “A naa waɛ kɔ aba nɛɛ a yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔ Baibol kɔ a kiisī.” Dorin nɛɛ sɛmdee bu keebee sīdee a gaa sinage tam aba lo edo kɔ: “Gbɛnɛkpo sɔ̄ pya dɔɔ̄na nɛɛ zue ue wee kɔ nu a tɔaloo pya m gaa nɔɛ̄ Baibol, nu mm le ebee dap kɛɛrɛbu loo.” Leilani kɔ dɔɔ̄na nu anua bu i e’ɛɛ sɔ̄ pya dɔɔ̄na i yerebah nɛ kɔ: “Sɔ̄ alu etɔgɛ wereloo le nia kumaloo nɛɛ a gaa nɔnu eyerebah ye nɛ kɔ a suā kɔ ii pya nɛɛ Jɛhova.”—Jɔn 13:35.

4. E na i kɔnia bu ekobee ue ama a?

4 Kerewo, o dap kɛɛrɛ kɔ, ‘Mɛ sīdee na m dap yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔ Baibol kɔ a kiisī sɔ̄ a naale mda na m gaa ye nɔɛ̄nu ani?’ Doo i kɔnia nu i dap doo sɔ̄ dɔɔ̄na nɛɛ i kue kɔ i nyɔɔnɛe ye sere enɔānu Baibol le nu i dap doo sɔ̄ nɛɛ a gaa nɔnu a e’ina gaa si enɔānu. I muɛ̄nage kɛ̄ pya kanɛɛ dap yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔ Baibol kɔ a nyim ina loo liamaā doo.

SƆ̄ O NYƆƆNƐ DƆƆ̄NA NƐƐ SERE ENƆĀNU BAIBOL

Sɔ̄ alu ekue a kɔ o nyɔɔnɛ dɔɔ̄na nɛɛ sere enɔānu Baibol, dasī kpɛ̄naloo loo nu a elu enɔ a (Ɛp 5-7 barakpaɛ̄)

5. E na o doo sɔ̄ alu ekue a kɔ o nyɔɔnɛ dɔɔ̄na nɛɛ sere enɔānu Baibol a?

5 Sɔ̄ aa lu enɔɛ̄ Baibol nɛɛ, alu toh a le bee nɛɛ a gaa nyɔɔnɛ nɛɛ nɔnu lo eyerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔɛ̄nu kɔ a dābeeloo Muɛ̄ Ue Bari leere. Lo nɛɛ a gaa nɔɛ̄nu nɛɛ kue a kɔ o nyɔɔnɛe ye si, o ɛrɛ e’ɛp kɔ o lue nɛɛ a gaa ye nyɔɔnɛ siniātam. Nu o doo na eyerebah ye nɛ. (Eklis 4:9, 10) Taɛ e na o dap doo lo eyerebah doo kɔ lo enɔānu Baibol a kiisī leere a?

6. Sɔ̄ o nyɔɔnɛ nɛɛ wee nɔɛ̄ Baibol nɛɛ, mɛ sīdee na o dap su zuurabahtɔ̄ a le bu kpa Kam 20:18 daānu a?

6 Kpɛ̄naloo loo lo enɔānu Baibol. Tuatua, bip pio nu akiiloo nɛɛ a gaa lu enɔɛ̄nu a aābah nɛɛ a gaa ye nɔɛ̄nu. (Buū Kam 20:18.) O dap bip kɔ: “E na o suā akiiloo kɛ̄tɔɔ̄ nɛɛ o gaa nɔɛ̄ Baibol a? Amunu ekobee ue na o nyɔɔnɛ ye nɔ a? E na o gbī kɔ a dābeeloo aāloo lo enɔānu a? A ɛrɛ nu o gbī kɔ m doo ale m aa doo sɔ̄ lo enɔānu gaa kiisī ni? E na m dap doo lo eyere mɛm loo nɛɛ a gaa nɔnu a?” Alu kaka kɔ nɛɛ a gaa nɔɛ̄nu nɛɛ a naale kɔ pya nu gɔā akiiloo lo nɛɛ a nɛ, mɛ nu a a kɔ nɛ dap a yerebah nɛ. Ziī nɛɛ a wee zue ue dɔɔ̄na edo a kura Joy wee kɔ ue a le doo wo nɛ nɛɛ a ye nyɔɔnɛ si uwe nɔɛ̄ Baibol nɛɛ. A bee kɔ: “Pya ue ama yerebah nɛ nɛɛ a mɛ le loo kɔ a ɛrɛ nia bu nɛɛ m wee nyɔɔnɛ nɔnu sa suā kɛ̄ eyerebah ye nɛ doo.”

7. E na anua o kpɛ̄naloo sɔ̄ o gaa nyɔɔnɛ nɛɛ wee nɔɛ̄nu nɛɛ ani?

7 Lo alu ekue a kɔ o nyɔɔnɛ nɛɛ wee nɔɛ̄nu nɛɛ, elee lo o kpɛ̄naloo nu elu etɔgɛ a. (Ezra 7:10) Wuga nɛɛdam a kura Dorin a bee lu ekue bee tua sɔ̄ a bee kɔ: “A wee mɛ nia sɔ̄ nɛɛ a mɛ nyɔɔnɛ kpɛ̄naloo loo lo enɔānu. Wo wee doo kɔ a dap ɛrɛ bah bu lo enɔānu bu le sīdee.” Gbaāloo wo, lo ama eyerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔnu a kɔ a muɛ̄ kɔ baɛ bui kpɛ̄naloo leere, sa alu le edoba ye nɛ. Kereadoo oo dap kpɛ̄naloo loo lo enɔānu leere, su pio sɔ̄ gbiātɛ̄ pya nu alu kpog-bee a le bu lo enɔānu.

8. Bu mɛ sīdee na o dap doo kɔ o kara a lee sɔ̄ o gaa nyɔɔnɛ nɛɛ nɔ Baibol a?

8 Kara lu ziī gbɛnɛ gah loo enɔānu Baibol, nyɔɔwo kɛɛrɛ pya nu o dap kɔ lo alu ekɔ o yere kara. Lo sɔ̄ o kara elu lo a lee. (Yɔɔ 141:2) Wuga nɛɛwa a kura Hanae lo a tɔɔ̄ Japan lege gaa nyɛŋiabu kara ziī wuga nɛɛwa a bee nyɔɔnɛ nɛɛ a wee ye nɔɛ̄nu bee yere sɔ̄ ba bee lu wee nɔɛ̄ ye nu. A bee kɔ: “M bee yere nukuādɛɛ̄ loo kɔ a ɛrɛ kaāna gbanialoo kumaloo Jɛhova, e m gbī ebee ye. M bee muɛ̄ kɔ a were mɛ loo sɔ̄ a kue na bee bu kara.”

9. Dookɛ̄ kpa Jemes 1:19 kɔ doo, e na o dap doo lo eyerebah nɛ nɛɛ o le loo sɔ̄ a gaa tɔgɛ Baibol ani?

9 Yerekpotɛ̄ nɛɛ a gaa nɔɛ̄nu nɛɛ sɔ̄ lo enɔānu gaa kiisī. Omamuyovbi alu Nigeria a wee si tam sɛmdee bu keebee sīdee bee kɔ: “Nɛɛ a a le loo egbaɛ̄tɔ̄ nu kaāna lokwa a a dap yerebah nɛ. A wee kɔ pya ue a bɔloo, mɛ a naa wee kɔ gbɛnɛkpo ue, nyɔnɛbee a dābeeloo kɔ nɛɛ a gaa tɔgɛnu na a kuu kɔ a baɛbee lo enɔānu a.” Bu mɛ sīdee na o dap suā sɔ̄ a bɔloo ekɔ ue le kɛ̄ ekɔ doo ani? (Kam 25:11) Gbaɛ̄tɔ̄loo kaāna sɔ̄ nɛɛ tɔgɛnu le nɛɛ a gaa nɔnu gaa kɔnia ue. (Buū Jemes 1:19.) Lo o doo wo, o dap suā taɛ sɔ̄ a bɔloo eyerebah. Kerewo, a lee o dasī kɛɛrɛ nu lɛɛ o gae kɔ ue. Bu edoba, oo le egbī ekɔ gbɛnɛkpo ue, top yii bu sɔ̄ nɛɛ tɔgɛnu gaa kɔge ue, ale bɔātɛ̄ ekɔ dɔɔ̄na ekobee ue. Mɛ tɛ̄maloo kerebah ture, edoba, ale bip ebip, o dap doo kɔ alu edābeeloo nu a gaa lu etɔgɛ. Pio sɔ̄, dap a tɔɔ̄loo kɔ oo ɛrɛ gbɛnɛ nu ekɔ kumaloo lo ekobee ue. Mɛ lo o kaɛgɛ nɛɛ a gaa nɔnu a sa ye tɔgɛ nia bu, o yerebah lo edoo kɔ a nyim kiisī.

10. Bu mɛ sīdee na nu a bee a siraloo dap yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔ Baibol a?

10 Kɔ nu a bee a siraloo wa nɛ. Lo a bɔloo, kɔ nɛ nɛɛ a gaa nɔnu a kɛ̄ o bee nɔ kaka ue sa be eebah nu finiabah, ale kɛ̄ Jɛhova eyerebah a nɛ bu dum doo. (Yɔɔ 78:4, 7) Lo ama dap lu taɛ nu alu ebɛɛ̄ lo nɛɛ a gaa nɔnu a gbī edā. A dap agɛrɛtɛ̄ ye yira ale yere ye mɛm loo kɔ a nyim ina loo liamaā. Sa a dap ye tɔgɛ kɛ̄ ebe eebah doā-ɛp a gaa kpesī doo. (1 Pit 5:9) Gabriel a tɔɔ̄ Brazil sa aa si tam doodoo nɛɛ sɛmdee anyaawo, nyɛŋiabu kɛ̄ a bee ɛrɛ biī sɔ̄ a gaa bee nɔ Baibol doo. A bee kɔ: “Sɔ̄ m bee dā nu a bee siraloo pya wuga, m bee suā kɔ Jɛhova muɛ̄ nu i gaa tɛɛ̄ bu. E lo ba bee dap be eebah, mda m dapnage.”

SƆ̄ NƐƐ A GAA NƆ BAIBOL E’INA GAA SI ENƆĀNU

Dɛ̄dɛɛ̄ ii dap yere mɛm loo nɛɛ a gaa nɔnu a kɔ a wee si enɔānu (Ɛp 11 barakpaɛ̄)

11-12. E na anua i su baɛ bah suā nɛɛ a gaa nɔnu lo alu enɔānu a?

11 Lokwa nɛɛ a gaa nɔ Baibol dap nyim inaloo liamaā, a ɛrɛ esi enɔānu bu bɔŋanaloo dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄ sa ɛrɛ biī aāloo. (Hib 10:24, 25) Naa daba, nɛɛ a wee ye nɔɛ̄nu na edasī ye kue nua enɔānu a. E lo a si, dɛ̄dɛɛ̄ ii i yere ye mɛm loo kɔ a wee lu Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ. Bu mɛ sīdee na i dap doo lo ama ani?

12 Su baɛ bah suā nɛɛ a gaa nɔnu a. (Rom 15:7) Lo i doo kɔ loo nɛɛ a gaa nɔnu a sukɛ̄ bie enɔānu, ewee ye taɛ elu Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ. Kana muɛ̄ nɛɛ a gaa nɔnu a bu sīdee loo ye esukɛ̄, sa o tɔgɛ ye loo pya dɔɔ̄na. O aa kɛɛrɛ kɔ elu ekuū ye dɛɛ̄ loo; pio sɔ̄ nɛɛ a wee ye nɔɛ̄nu sii lu ale bah ye le loo dɔɔ̄na nu a gaa doo. Gbaɛ̄tɔ̄loo nu lo nɛɛ kɔ leere sa ye tɔgɛ nia bu. Amunu pah na su baɛ bah ye suā ye dap ɛrɛ nyɔɔ ani? Yere nukuādɛɛ̄ loo nu a bee sira loo Dmitrii, lo a bee liamaā pio zua akii adumɛ sa gaa si tam doodoo nɛɛ yerebah tam anyaawo. Sɔ̄ a kɛɛrɛbu tua dee a bee si enɔānu a kɔ: “Ziī wuga nɛɛdam bee mɛ muɛ̄ sɔ̄ m le eyira kɛ̄ ee loo Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ sa kɛɛ aa mɛ bɔp lo eyii tɔ, e a bee mɛ aara nyima tɔ. Gbɛnɛ-edo nɛɛ bee lu wee kana mɛ muɛ̄. A bee mɛ ɔbɛ kaāna. Bee mɛ nia mmɛ kɛ̄ a bee mɛ taɛ kɔ i bee ɛrɛ enɔānu dɛ̄dɛɛ̄ dee bu kaɛ. M bee muɛ̄ nu m sii bee muɛ̄ bie lɔgɔ kɛ̄.”

13. Amunu pah na o elap dogo dap ɛrɛ nyɔɔ nɛɛ a gaa nɔ Baibol a?

13 Sere le edoba. O le elap dogo dap yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔ Baibol kɔ a yiga kɔ emɔnae kaka ue. (Mat 5:16) Wuga nɛɛdam a kura Vitalii lo a gaa si tam sɛmdee bie Moldova kɔ: “M nɔnu aāloo kɛ̄ pya a le bu bɔŋanaloo tɔɔ̄dum, kɛɛrɛ nu, sa doo dogo doo. Lo ama doo kɔ m yiga kɔ Pya Ekeebee Jɛhova na a gaa taāŋabah Bari bu kaka sīdee a.”

14. Bu mɛ sīdee na o edoba dap yerebah nɛ nɛɛ kɔ a nyim kiisī a?

14 Nɛɛ a gaa nɔnu ɛrɛ esu pya nu a gaa nɔ yere bu dogo, lɛɛ a gae liamaā. Lo ama naa aadee waɛ. Mɛ sɔ̄ nɛɛ a gaa nɔnu muɛ̄ kɛ̄ o ɛrɛ biī aāloo su pya zuurabahtɔ̄ a le bu Baibol yerebu dogo doo ezū ye kɔ a nɔ o edoba. (1 Kɔr 11:1) Naa kɛɛrɛbu nu a bee siraloo wuga nɛɛwa a kura Hanae a bee lu ekue bee tua sɔ̄ a. A kɔ: “Pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa gaa bee doo nu aa bee lu etɔgɛ mɛ kɔ m doo. M bee muɛ̄ kɛ̄ m dap yere mɛm loo pya dɔɔ̄na sa wa aaloo nɛ le kɛ̄ m dap tɔgɛ wereloo doo. Ba wee bialoo kɔ le akiiloo pya dɔɔ̄na. M gbī enɔ wa edoba.”

15. Mɛ sīdee na kpa Kam 27:17 i yerebah nɛ kɔ i muɛ̄ nu anua i yii gbo pya nɛɛ a gaa nɔ Baibol kuma sɔ̄ ba kiisī lo esi enɔānu ani?

15 Yii gbo nɛɛ a gaa nɔnu a. Kuma sɔ̄ lo nɛɛ aa kiisī lo esi enɔānu, kiisī lo etɔgɛ ye nia bu. (Fil 2:4) O dap piiga lo esuā ye loo leere. O dap ye kaɛgɛ loo pya nyaa edora bu dum sa o bip nu akiiloo ye enɔānu Baibol, ye butɔ le ye tam, mɛ nwaɛ̄dɛɛ̄ lokwa oo bip ebip edoo kɔ kɛɛ a bɔp ye. Ekɔa sɔh ama dap doo kɔ bui yiiloo ziī kaāna. Sɔ̄ o yii gbo nɛɛ a gaa nɔnu, o yerebah ye nɛ kɔ a dap nyim inaloo liamaā. (Buū Kam 27:17.) Nyaawo Hanae gaa si tam doodoo nɛɛ sɛmdee dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄. Sɔ̄ a nyɛŋiabu tua sɔ̄ a bee si enɔānu a kɔ: “Kuma sɔ̄ m ɛrɛ gbo bu bɔŋanaloo a, m bee bɔātɛ̄ ɛrɛ taɛ lo esi enɔānu, e m wee si kere loo mɛ le e‘ɔ. Bu mɛ bee ɛɛ loo pya aā gbo m yii, e wo bee doo kɔ m ɔbɛ eyii gbo loo pya a naa taāŋabah Jɛhova. M gbī etɔɔ̄ waɛloo Jɛhova le pya wuga nɛɛdam le nɛɛwa. Nyɔɔwo, m bee biaɛfii lo eliamaā.”

16. Dɔɔ̄na e na o dap doo lo eyerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔnu lokwa loo ye sukɛ̄ bu bɔŋanaloo a?

16 Kuma sɔ̄ nɛɛ a gaa nɔnu kiisī lo enyaana bahloo ye sīdee tɔɔ̄dum, yerebah ye nɛ kɔ a suā kɔ a nuūnae lo bɔŋanaloo. O dap doo lo ama tɛ̄maloo e’aara ye saanɛɛ. (Hib 13:2) Denis lo a tɔɔ̄ Moldova, nyɛŋiabu pya sɔ̄ akii adumɛ sɔ̄ a gaa bee nɔ Baibol, a kɔ: “Wee lu ekue na wa le mm gbɛnɛkpo sɔ̄ kɔ i gbaaloo pya wuga. Ba bee i kɔ nɛ kɛ̄ Jɛhova eyerebah wa nɛ doo. Lo ama bee i yere mɛm loo. Wo bee doo kɔ i yiga leere kɔ i gbī etaāŋabah Jɛhova sa muɛ̄ kɔ i dum ekiā leere lo i doo wo.” Aba sɔ̄ nɛɛ a gaa nɔ Baibol lu nɛɛ zue ue a sii liamaā, o dap ye kue kɔ a nyɔɔnɛe a si uwe zue ue. Wuga nɛɛdam a kura Diego alu Brazil kɔ: “Gbɛnɛ-edo pya wuga wee mɛ kue kɔ m nyɔɔnɛe wa si uwe zue ue. A bee lu le sīdee esuā wa loo leere. Kuma sɔ̄ m doo wo, m bee nɔ gbɛnɛ-edo nu wa aāloo sa m tɔɔ̄ waɛloo Jɛhova le Jizɔs kaāna.”

MƐ SĪDEE NA PYA KANƐƐ DAP YEREBAH A?

Pya kanɛɛ, kɛ̄ bui tɔgɛ nia bu pya a gaa nɔnu doo dap yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔnu kɔ a kiisī (Ɛp 17 barakpaɛ̄)

17. Pya kanɛɛ dap yerebah nɛ pya a gaa nɔ Baibol doodoo wa?

17 Ɛrɛ sɔ̄ nɛ pya a gaa nɔ Baibol. Pya kanɛɛ, lo bui tɔgɛ wereloo le nia bu pya a gaa nɔnu, eyerebah wa nɛ kɔ ba a nyim inaloo liamaā. Ekɔ o dapge nɔɔ sɔ̄ nyɔɔnɛ pya a gaa nɔnu kɔnia ue gbɛnɛkpo sɔ̄ bie enɔānu ni? Ba emuɛ̄ kɔ o tɔgɛ wa nia bu lo o nyɛŋiabu wa bee, eetɔɔ̄ na sɔ̄ ba bɔātɛ̄ e’agara ebip. O dapge wee nɔɔ o sɔ̄ lo enyɔɔnɛ ziī nɛɛ zue ue sɔ̄ a gaa si uwe nɔɛ̄ Baibol nɛɛ ni? O dap yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔnu a eekɛ̄ o kɛɛrɛ doo. Ziī nɛɛ sɛmdee a kura Jackie alu Nigeria kɔ: “A wee ɔbɛ gbɛnɛkpo pya m gaa tɔgɛnu sɔ̄ ba suā kɔ wuga nɛɛdam a mɛ nyɔɔnɛ lu wee nɔɛ̄ wa nu ɛɛ nɛɛ kanɛɛ. Ziī nwiīnɛɛdam m wee nɔɛ̄nu bee kɔ: ‘Ilii pastor naale eyiga edoo wo. Aba pya mɛnɛ na a wee inaloo a, e aba lo a le ba nɛ ye kpugi!’” Lo nɛɛ e’ina gaa si enɔānu anyaawo.

18. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ edap si wa tam mmɛnɛ dookɛ̄ alu ekɔ doo bu kpa Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 20:28 a?

18 Kpɔā sa yere mɛm loo pya a gaa tɔgɛ Baibol. Pya kanɛɛ, bui ɛrɛ gbɛnɛ toh tam a i le bee lo eyerebah nɛ pya zue ue kɔ ba alu pya a para zue ue sa tɔgɛnu. (Buū Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 20:28.) Lo a le kɛɛ bɔp lo nɛɛ zue ue lo etɔgɛnu sɔ̄ o le kɛ̄, olo sere lo enɔānu ye nɛ. Jackie, a bee lu ekue bee tua sɔ̄ a kɔ: “Gbɛnɛ-edo sɔ̄ pya kanɛɛ wee bip nu akiiloo pya m gaa nɔɛ̄nu. Sɔ̄ a mɛ agabah esere enɔānu Baibol, ba wee kɔ nu m dap doo lo eyerebah mɛ nɛ.” Pya kanɛɛ ɛrɛ gbɛnɛ-edo nu ba dap doo lo eyere mɛm loo sa zū pya a gaa tɔgɛnu kɔ ba a kiisī bu wa tam. (1 Tɛs 5:11) Jackie kɔ yereloo kɔ: “A wee mɛ nia sɔ̄ pya kanɛɛ mɛ yere mɛm loo sa mɛ kɔ nɛ kɔ ba tɔgɛ nia loo kɛ̄ m gaa piiga bu na tam doo. Pya ue a doo wo ziinɛ mɛ loo bee sɔ̄ m ɔ̄ fiitɔɔ maā sɔ̄ zue aa mɔ. Kɛ̄ ba mɛ kaɛgɛ doo ama doo kɔ m suā kɔ m gaa piiga bu na tam tɔgɛ Baibol sa mɛ nɛ ɛɛbu.”—Kam 25:25.

19. Amunu ɛɛbu na dɛ̄dɛɛ̄ ii dap ɛrɛ a?

19 Kereadoo ii aa sere enɔānu Baibol anyaawo, i dapnage yerebah nɛ dɔɔ̄na nɛɛ kɔ a kiisī bu edɔɔ̄. Kere ii kɔ gbɛnɛkpo ue, tɛ̄maloo ekɔ pya ue i ebee kpɛ̄naloo leere i dap yerekpotɛ̄ nɛɛ a gaa nɔɛ̄nu sɔ̄ lo enɔānu gaa kiisī. I dap yii gbo pya a gaa nɔnu sɔ̄ ba lu Tɔ Nɔnu Buɛ̄-mɛnɛ, sa i dap sere le edoba wa nɛ. E pya kanɛɛ dap yere mɛm loo pya a gaa nɔnu tɛ̄maloo enɛ wa sɔ̄ le pya a gaa nɔɛ̄nu tɛ̄maloo ekpɔā wa sa wa kaɛgɛ. Bu kaka, alu kaāna nu ɛɛbu sɔ̄ i ɛrɛ nu i dap doo, kere alu nwīgbagbara lo eyerebah nɛ ziī nɛɛ kɔ a wereloo sa taāŋabah Jɛhova.

YƆƆ 79 Tɔgɛ Wa Nu Lokwa Ba Yira Agɛrɛ

^ bar. 5 Naale dɛ̄dɛɛ̄ ii na i edaba ɛrɛ nɛɛ i gaa nɔɛ̄ Baibol anyaawo a. Kerewo, dɛ̄dɛɛ̄ ii dap yerebah nɛ nɛɛ kɔ a nyim inaloo liamaā. Bu ekobee ue ama, i muɛ̄ kɛ̄ ziī ziī ii dap yerebah nɛ nɛɛ a gaa nɔ nu kɔ a inaloo nu seea sī ama doo.