1-2. Amunu kɛ̄tɔɔ̄ na gbɛnɛ-edo pya nɛɛ Jɛhova gaa kpesī a, e lo ama ɛrɛ wa pah nyɔɔ doodoo wa?

NAA kɛɛrɛbu taa edoba ama: Bee lu ekɔ nɛ ziī wuga nɛɛdam kɔ a ɛrɛ gbɛnɛ pɔrɔ dumɛloo lo a gaa le doo kɔ a bia bu e’ɔaloo gbɛnɛkpo sɔ̄. Ziī wuga nɛɛdam a eyera loo 50 zua bee peere ye tam, e kaɛlɛɛ kɛ̄ a bee piiga doo, a naa bee dapna muɛ̄ tam esi. Ziī wuga nɛɛwa a e’ana naa dapna doo nu a wee doo bu ye esiatam nɛ Jɛhova.

² Lo o gaa tɛɛ̄ bu dua kɛ̄tɔɔ̄ a bee lo alu ekue bee ama, dap a tɔɔ̄loo kɔ oo lenae dɛɛ̄ lɔgɔ nu. Pya kɛ̄tɔɔ̄ ama dap doo kɔ o aa ɛrɛna ɛɛbu, doo kɔ o ɛp aba ɔɔ bu pɔrɔ sīdee, sa dap nage doo kɔ waa ɛp pya dɔɔ̄na bu sīdee a bɔloo.

3. Setan le pya nɛɛ a ye nɔ ɛp dum pya nɛɛ doodoo wa?

³ Pya nɛɛ a le bu nyɔuwe anii’ee ɛp dum dookɛ̄ Setan ɛp doo. Setan ɛp kɔ pya nɛɛ naa le dɛɛ̄ lɔgɔ nu. Bu bag, a bee kɔ nɛ Iv kɔ lo a lɛɛbeekɛɛ̄ Bari a e’ɛrɛ ye loo, kere a bee suā kɔ dodoo wo enua wa luh nyɔɔ. Setan le gaa baɛbee pya uradu, pya bɛbɛɛ le keekee sīdee yigabari lo nyɔuwe ama. Nyɔɔwo, a naa lu i nyɛŋia loo kɔ gbɛnɛ-edo pya uradu, pya bɛbɛɛ, le pya zaāsī yigabari nɔ dogo Setan sa naa buū dum nɛɛ nua lɔgɔ nu ale ɛp kɛ̄ nu tɔɔ̄ loo nɛɛ doo.

4. E na i gaa le nɔ bu lo ekobee ue ama a?

 ⁴ Mɛ bu kiiyasī, Jɛhova gbī kɔ i ɛp aba ii bu sīdee a bɔloo, e a yerebah i nɛ sɔ̄ i kpesī kɛ̄tɔɔ̄ edap doo kɔ i kɛɛrɛ kɔ ii le e dɛɛ̄ lɔgɔ nu. (Yɔɔ 136:23; Rom 12:3) Ekobee ue ama gaa le kɔ ue nyɔɔ kɛ̄ Jɛhova i yerebah nɛ sɔ̄ i le bu pya kɛ̄tɔɔ̄ ama: (1) Sɔ̄ i le bu dumɛloo, (2) sɔ̄ i le bu naɛbah, le (3) sɔ̄ ana doo kɔ i kɛɛrɛ kɔ ii le edap nae doo kuma kɛ̄ i wee doo bu esiatam nɛ Jɛhova. Bu tua dɔ, doraa i dasī nɔ nu anua a bɔloo kɔ i suā leere kɔ ziī ziī ii kuī loo Jɛhova.

5. E na a a tɔgɛ kɔ pya nɛɛ kuī loo Jɛhova a?

⁵ Kere a bee lu edɛm i aāloo esaā a le kɛnɛkɛ̄, i kuī ee kunɛ tɔ̄. (Jɛn 2:7) Naa ɛp pio nu anua i suā kɔ i kuīe loo Jɛhova ama. A dɛm pya nɛɛ sa wa nɛ ekpo lokwa ba dap nɔ pya ye elap dogo. (Jɛn 1:27) Bu dodoo wo, a ɛp i kuma nyɔɔ ee pya dɔɔ̄na nu a dɛm, sa kɔ i kuūdɛɛ̄loo nyɔuwe le pya nam a le bu.—Yɔɔ 8:4-8.

6. Pya dɔɔ̄na e na a tɔgɛ kɔ pya nɛɛ a naa mmana kuī loo Jɛhova a?

⁶ Kere sɔ̄ Adam esia pɔrɔ sah, nɛɛ bee lege gaa kuī loo Jɛhova. I kuī ye loo kaāna mmɛ lo dɔ a i nɛ Jizɔs, aba ye Nwiī nɛɛdam doodoo nu a’agara loo i pɔrɔ. (1 Jɔn 4:9, 10) Lo etɔgɛ biī a aaloo lo a’agara, Jɛhova gaa le lɛɛ pya nɛɛ ba ebee u nyɔɔ pɔrɔ Adam kɛ̄ bu luh, “pya kaāna dogo le pya pɔrɔ dogo.” (Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 24:15) Ye Muɛ̄ Ue tɔgɛ kɔ i kuī ye loo kaɛlɛɛ kɔ i le bu dumɛloo, naɛbah ale ana.—Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 10:34, 35.

7. Pya dɔɔ̄na e na anua pya nɛɛ Jɛhova yiga kɔ ba kuīe ye loo a?

⁷ I ɛrɛ pya dɔɔ̄na nu anua i yiga kɔ i kuī loo Jɛhova. A ezuura i yaaloo sa muɛ̄ kɛ̄ i doo dogo kumaloo le yereue doo. (Jɔn 6:44) Kuma sɔ̄ i gaa tɔɔ̄ waɛloo Jɛhova a, alɛ tɔɔ̄ nage i waɛloo. (Jem 4:8) Jɛhova kii nage sī lo esu sɔ̄ i tɔŋɛnu, lo a tɔgɛ kɔ i kuīe ye loo. A suā dua nɛɛ i lu anyaawo, le dua nɛɛ i dap lu li deesī. E a zuura i bahtɔ̄ nyɔɔbee a were i loo. (Kam 3:11, 12) Naa ɛp kɛ̄ lo ama tɔgɛ kɔ i kuī loo Jɛhova doo a!

8. Bu mɛ sīdee na ue a le bu kpa Le-yɔɔ 18:27-29 ɛrɛ pah nyɔɔ kɛ̄ i ɛp i taāŋa doo a?

⁸ Gbɛnɛ-edo nɛɛ bee ɛp Mɛnɛ Devid nua nɛɛ a naa le dɛɛ̄ lɔgɔ nu, mɛ a bee suā leere kɔ Jɛhova were ye loo sa ye yerekpotɛ̄. E lo ama bee doo kɔ a dap egerebu ye kɛ̄tɔɔ̄. (2 Sam 16:5-7) Sɔ̄ alu e’ɛp i kumakɛ̄ ale i kpesī pio nu finiabah, Jɛhova dap i yerebah nɛ kɔ i ɛp nu bu sīdee alu kee sa a dap nage i yerebah nɛ kɔ i be eebah pya i taāŋa. (Buū Le-yɔɔ 18:27-29.) Sɔ̄ Jɛhova i yere kpotɛ̄, lɔgɔ nu naa dap i ɔbɛ lɛɛ loo esitam ye nɛ bu ɛɛbu. (Rom 8:31) Nyaawo doraa i kɛɛrɛ bu taa kɛ̄tɔɔ̄ a bɔloo kɔ i nyɛŋiabu loo, lo a tɔgɛ kɔ Jɛhova were i loo sa i kuī ye loo kaāna.

9. Bu mɛ sīdee na dumɛloo dap ɛrɛ pah nyɔɔ kɛ̄ i ɛp aba ii doo a?

⁹ Dumɛloo dap ɛrɛ pah nyɔɔ i ekɛɛrɛ, sa a doo kɔ a tɔɔ̄ i loo kɔ ii lena dɛɛ̄ lɔgɔ nu. Kɛɛ dap i bɔp sɔ̄ pya nɛɛ muɛ̄ kɔ ii dapna doo pya nu i wee doo sɔ̄ akii adumɛ, ale sɔ̄ i dɛɛa nyɔɔ pya dɔɔ̄na loo yerebah. Kere pya dɔɔ̄na naa suā kɔ loo i dumɛ, i dap ɛrɛ ekɛɛrɛ kumaloo pya nu ii dapna doo. Sɔ̄ i ɛrɛ etɛɛrɛloo  doowo, Jɛhova yere i mɛm loo. Bu mɛ sīdee ni?

10. Dookɛ̄ kpa Kam 12:25 kɔ doo, ena edap i yerebah nɛ sɔ̄ loo i dumɛ a?

¹⁰ Sɔ̄ loo i dumɛ, “le muɛ̄ ue” dap doo kɔ i ɛrɛ ɛɛbu. (Buū Kam 12:25.) Tɛ̄maloo ye Muɛ̄ Ue lo a le Baibol, Jɛhova ekɔa booboo le ue a doo kɔ i suā kɔ i kuīe ye loo kaɛlɛɛ kɔ i le bu eyɔloo. (Yɔɔ 31:19; 41:3) Lo i kiisī lo ebuū Muɛ̄ Ue Bari dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄, Jɛhova eyerebah i nɛ kɔ i tama pya taāŋa a sira aaloo eyɔloo.

11. Bu mɛ sīdee na Jɛhova bee yerebah nɛ ziī wuga nɛɛdam a?

¹¹ Naa kɛɛrɛbu nu a bee sira loo Jorge. Jorge bee ɛrɛ gbɛnɛ dumɛloo a wee ɔɛloo nɛɛ sɔ̄ a bee lege zege lo a bee doo kɔ a kɛɛrɛ kɔ a naa le e dɛɛ̄ lɔgɔ nu. Jorge bee kɔ, “Na dumɛloo bee doo kɔ kɛɛ a bɔp mɛ nyɔɔbee pya nɛɛ wee bialoo mɛ ɛp. Kuma sɔ̄ na dumɛloo bee kiisī lo ebee piya, m bee kɛɛrɛ kɛ̄ na dum enyaa doo. Loo mɛ bee ɔ kaāna, sa m bara kɔ Jɛhova a yerebah mɛ nɛ.” Bu mɛ sīdee na Jɛhova bee ye yerebah nɛ a? A bee kɔ, “nyɔnɛbee mm wee dap bɔɔgɛ na ekɛɛrɛ a, bee lu eyere mɛ mɛm loo kɔ m buū ekpurubah ue a le bu kpa Le-yɔɔ lo a tɔgɛ kɛ̄ Jɛhova kuūdɛɛ̄loo pya ye zooro doo. M wee buū pya lo dɔ kpa kaɛ booboo sɔ̄ bu biradee, sa ba wee mɛ nɛ egbɔ̄nyiɛ sa mɛ yere mɛm loo. Sɔ̄ sɔ̄ gaa kiisī, pya nɛɛ bɔātɛ̄ emuɛ̄ kɔ bu mɛ sikɛ̄ ɛɛ ee tua sɔ̄. Ba bee kɔnage kɔ kɛ̄ bu mɛ ɛɛ doo yeree wa mɛm loo. M bee muɛ̄ kɔ Jɛhova e’agara na kara! E yerebah mɛ nɛ kɔ m ɛp aba mm bu sīdee a bɔloo. M bee bɔātɛ̄ esere ekɛɛrɛ nyɔɔ nu ye Muɛ̄ Ue kɔ akiiloo kɛ̄ alɛ mɛ ɛp doo kere adoo m le bu dumɛloo.”

12. Sɔ̄ o le bu dumɛloo, Jɛhova dap a yerebah nɛ doodoo wa?

 ¹² Lo o le bu dumɛloo, suā leere kɔ Jɛhova muɛ̄ o kɛ̄tɔɔ̄. Bara kɔ a yerebah a nɛ kɔ o dap ɛp aba ɔɔ bu sīdee a bɔloo. Lɛɛ o su Baibol ɛma pya lele yereue Jɛhova a ɛrɛ nɛ. Ɛrɛ ekɛɛrɛ nyɔɔ pya dɔ kpa kaɛ a tɔgɛ kɛ̄ pya zooro Jɛhova ye kuī loo doo. Kuma sɔ̄ o gaa doo wo, o muɛ̄ kɔ Jɛhova lee loo dɛ̄dɛɛ̄ pya a ye yira agɛrɛ nɛ.—Yɔɔ 84:11.

13. Etɔɔ̄ loo ziī tɛ bee tɔ doodoo wa lo a peere ye tam?

¹³ Dɛ̄dɛɛ̄ pya tɛ bee tɔ wee gbī enɛ nu alu ebɛɛ̄ pya wa butɔ. Mɛ naa su kɔ ziī wuga nɛɛdam peere ye tam kere a naa doo lɔgɔ piya nu bie kɛ̄tam. A piiga kaāna lo egbī dɔɔ̄na tam mɛ a naa waɛ. Pya kɛ̄tɔɔ̄ ama dap doo kɔ a kɛɛrɛ kɔ a naale e dɛɛ̄ lɔgɔ nu. Sere ekɛɛrɛ nyɔɔ pya yii Jɛhova eyira eyerebah ye nɛ doodoo wa?

14. E na anua Jɛhova wee doo gbɔ̄mɛɛ̄ pya ye yii a?

¹⁴ Jɛhova wee doo pya ye yii gbɔ̄mɛɛ̄. (Josh 21:45; 23:14) Ɛrɛ gbɛnɛ-edo nu anua a wee doo wo. Tuatua, lo a naa doo ye yii gbɔ̄mɛɛ̄, a dap gbee ye bee. Jɛhova eyira yii i nɛ kɔ a gaa le kuūe dɛɛ̄loo pya ye zooro ba ye yira agɛrɛ nɛ, e a su nua nu a ye kuu lo edoo pya lo yii gbɔ̄mɛɛ̄. (Yɔɔ 31:1-3) Gbaāloo wo, Jɛhova suā kɔ loo i dap ɔ lo a naa dabe kuūdɛɛ̄loo pya ye zooro lo. A yira yii kɔ ekuūe dɛɛ̄ loo i ebɛɛ̄ bu namloo le lo bu edɔɔ̄, e lɔgɔ nu naale edap ye ɔbɛ lɛɛ loo edoo gbɔ̄mɛɛ̄ pya ye yii!—Mat 6:30-33; 24:45.

15. (a) Amunu nu finiabah na pya Nɛɛ Kraist bu tua sɔ̄ o’oo tup zua bee kpesī a? (b) Amunu agɛrɛ nyiɛ na kpa Le-yɔɔ 37:18, 19 i nɛ a?

 ¹⁵ Nyɛŋiabu nu anua Jɛhova wee doo gbɔ̄mɛɛ̄ pya ye yii edoo kɔ i suā leere kɔ a gaa le yerebah i nɛ kaɛlɛɛ kɔ i le bu naɛbah. Naa ɛp edoba pya Nɛɛ Kraist bu tua sɔ̄ o’oo tup zua. Sɔ̄ gbɛnɛ tɛ̄ŋaloo bee aakɛ̄ bu bɔŋanaloo li Jerusalɛm, “dɛ̄dɛɛ̄ aba bee yaara [bie] aba pya nɛɛ lɛɛratam.” (Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 8:1) Naa kɛɛrɛ nu edap sira aaloo lo ama. E’agabah naɛbah sɛh! Pya Nɛɛ Kraist bee teera aa wa be le aaloo wa gbora. Kerewo, Jɛhova naa bee wa aaloo bie; e ba naa bee pee wa ɛɛbu. (Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 8:4; Hib 13:5, 6; Jem 1:2, 3) Jɛhova bee yerebah nɛ pya Nɛɛ Kraist ba bee yira agɛrɛ ama, e a gaa le yere nage bah nɛ ili.—Buū Le-yɔɔ 37:18, 19.

16. Amunu kɛ̄tɔɔ̄ na edap doo kɔ i bura lo a le i taāŋabah kuīge loo Jɛhova a?

¹⁶ Sɔ̄ i e’ina gaa ana, i dap kɛɛrɛ kɔ nu i gaa dooe nɛ Jɛhova tera. Mɛnɛ Devid ebee dap nage kpesī dua kɛ̄tɔɔ̄ ama sɔ̄ a ebee ina gaa ana. (Yɔɔ 71:9) Bu mɛ sīdee na Jɛhova eyerebah i nɛ a?

17. E na i dap nɔ aāloo nu a bee siraloo wuga nɛɛwa a kura Jheri a?

¹⁷ Naa kɛɛrɛ bu kɛ̄tɔɔ̄ ziī wuga nɛɛwa a kura Jheri. Bee lu ekue ye kɔ a si kɛ̄ a gaa lu etɔgɛ nu pya nɛɛ nyɔɔ kɛ̄ ekuūdɛɛ̄loo pya i tɔ bɔŋanaloo doo, lo esudɔ bie i Tɔ Nɔ̄nu Buɛ̄-mɛnɛ, mɛ a naa bee gbī esi. A bee kɔ: “M e’ana, m lu wa ua dam, e mm ɛrɛ lɔgɔ batam esu siātam nɛ Jɛhova. Mm le dɛɛ̄ lɔgɔ nu.”  Mɛ uunɛ a nyiā dee lo tɔgɛ nu esudɔ, a bee yere kara nɛ Jɛhova. Sɔ̄ a bee ina Tɔ Nɔ̄nu Buɛ̄-mɛnɛ ye nyɔɔ’ee, a bee kɛɛrɛ lo a nyim e ge tura lo esi. Sɔ̄ lo doonu gaa bee kiisī, ziī nɛɛ a bee nɛ ekɔaue bee baatɛ̄ kɔ ziī nu i dap doo a kuī gbɛnɛ na kpɛ̄naloo kɔ Jɛhova a tɔgɛ i nu. Jheri bee kɔ: “M kɛɛrɛ kɔ ‘m dap si tam ama!’ M bee bɔātɛ̄ eto sɔ̄ m suā kɔ Jɛhova e’ina gaa agara na kara. A gaa bee doo kɔ m suā leere kɔ m ɛrɛ nu a kuī eera m dap nɛ le kɔ a gbī etɔgɛe mɛ nu!” Kɛkɛɛrɛbu nu a bee sira lo sɔ̄, Jheri kɔ: “Sɔ̄ m bee yii lo kɛ̄ bɔɔ bee mɛ aa, loo mɛ ɔ, sa m bee ɛp aba mm nua nɛɛ a naa le dɛɛ̄ lɔgɔ nu. Mɛ sɔ̄ m e’ina gaa kii m bee ɛrɛ e’agaloo, mɛm, sa muɛ̄ kɔ a ɛrɛ nu m dabe doo.”

18. Bu mɛ sīdee na Baibol i tɔgɛ kɔ Jɛhova lege gaa su i taāŋabah kere i e’ina gaa ana a?

¹⁸ Kere i e’ina gaa ana, i suā leere kɔ a ɛrɛ tam i dap le gaa si nɛ Jɛhova. (Yɔɔ 92:12-15) Jizɔs bee i tɔgɛ kɔ kaɛlɛɛ kɔ ii dapna doo kɛ̄ i wee doo sɔ̄ akii adumɛ, Jɛhova tɔgɛ nia loo ɛrɛgeba nu i dap doo bu ye esiatam. (Luk 21:2-4) Nyɔɔwo, sere ekɛɛrɛ nyɔɔ nu o dap doo. Bu edoba, o dap kɔ nu akiiloo Jɛhova nɛ pya dɔɔ̄na, yere kara bee pya o wuga, sa yere mɛm loo pya dɔɔ̄na kɔ ba a yira agɛrɛ. Naale nyɔɔ pya nu o para na anua Jɛhova su a nua ye nɛɛ tam a, mɛ nyɔɔbee o gbaɛ̄ ye tɔ loo.—1 Kɔr 3:5-9.

19. Ena kpa Pya Rom 8:38, 39 doo kɔ i suā a?

¹⁹ Naa ɛp kɛ̄ bu i ɛɛ doo kɔ i gaa taāŋabah Jɛhova Bari a tɔgɛ nia loo pya a ye si tam nɛ! A bee i dɛm kɔ i doo nu a ye nia, e kaka taāŋabah na a i nɛ kaāna ɛɛbu bu dum a. (Mum 4:11) Kere nyɔuwe ɛp kɔ ii le dɛɛ̄ lɔgɔ nu, Jɛhova naa ɛp i doowo. (Hib 11:16, 38) Sɔ̄ loo i ɔ nyɔɔbee dumɛloo, naɛbah, ale ana, i nyɛŋiabu kɔ lɔgɔ nu naale edap i kpoora lɛɛ loo wereloo i Tɛ a le li bunyɔɔ.—Buū Pya Rom 8:38, 39.