1, 2. Me yi Jehova ọ guọlọre rẹn ekrun?

JEHOVA OSOLOBRUGWẸ, yọ ha orọnmo ọrukaro na mwu. Baibol na ọ ta rẹn ọwan taghene Osolobrugwẹ ọ ma ọmase ọrukaro na, nọ “hariẹ vwe ohworhare na.” Oma ọ merhen Adam omamọ nọ tare: “Ọnana usuaso ọrhẹ uhwen mẹ.” (Genesis 2:​22, 23) Ọnana no djephia taghene i Jehova ọ guọlọre nẹ oma ọ merhen ihworho ri rọnmọ ne.

² Ọrẹ omemwurhọ, ihworho buebun a ji mẹrẹn omamerhomẹ uvuẹn ekrun aye dẹ-ẹ. Ọrẹn, Baibol na o vwo iruemru-urhi buebun re na ha userhumu rẹn ekrun nẹ aye i sabu vwo omamerhomẹ.—Luke 11:⁠28.

3, 4. (a) Marhẹ esa ọnọ hẹrote aniẹ lele? (b) Mesoriẹ ọ ghanren nẹ esa ọrhẹ ane i harhomu owuowọnwan?

³ Baibol na ọ tare taghene omamọ esa o dje ẹguọlọ phia jeghwai brọghọ rhẹ aniẹ oma. Biko se Ephesians 5:​25-29. O fori nẹ esa ọ hẹrote aniẹ izede ẹguọlọ ọke ephian. Ọnọ ji sẹroriẹ, o vwo ru emru owuorowu rọ nọ ha ẹkuọn riẹ-ẹn.

⁴ Ọrẹn, me yẹ esa ono ru, orhianẹ aniẹ o ru sọ? A ta rẹn esa: “Are i rhe vwo ẹguọlọ kpahen ane are, are i vwa tuekwẹre ọgbogbanhon kpahen aye-e.” (Colossians 3:19) Esa, are i karorhọ taghene are e ji ruẹ sọ. Wu rha guọlọ nẹ Osolobrugwẹ ọ harhomuo, wu na vi harhomu anuọ. (Matthew 6:​12, 14, 15) Esa ọrhẹ ane  i rhe vwo omwemẹ aye ina harhomu, ọnọ sa aye erhumu vwo omamerhomẹ uvuẹn orọnmo aye.

5. Mesoriẹ o fo nẹ esa o brọghọ rhẹ aniẹ oma?

⁵ Jehova ọ guọlọre nẹ esa o brọghọ rhẹ aniẹ oma. Esa ọ dabu roro kpahen edamẹ aniẹ. Ọnana emru ọghoghanren omamọ. Orhianẹ esa ọ vwọ dabu hẹrote aniẹ-ẹ, Jehova ọ vwọ samọ kerhọ ẹrhomo ọnẹye-en. (1 Peter 3:⁠7) Erhe vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova, ọwan ne rhiẹ ihworho ri ghanranren uvuẹn ukẹro ọnẹyen. Jehova o vwo ni ehworhare ghanghanren ghwẹ emẹse-e.

6. Me yo mevirhọ rẹ esa ọrhẹ ane ine rhiẹ “ugboma owu”?

⁶ Jesu o djerie fiotọre taghene esa ọrhẹ ane, e “rhe rhiẹ awanva-a, ọrẹn aye nẹ ugboma owu.” (Matthew 19:⁠6) O fori nẹ esa ọrhẹ ane i vwo atamwu kpahen omoma aye jeghwai fuevwan kpahen omoma aye. (Proverbs 5:​15-21; Hebrews 13:⁠4) O fo nẹ esa ọrhẹ ane i ten omerhẹn harẹn omoma aye izede ro vwo serhọ-ọ. (1 Corinthians 7:​3-5) O fori nẹ esa ọ karorhọ taghene “o vwo ohworho ro vwo utuoma kpahen omaye-en, ukpomaran, ọ ghẹriẹ jeghwai hẹrote yi.” Omarana, o fori nọ hẹrote aniẹ jeghwai vwo ẹguọlọ kpahiẹn. Oborẹ ane ọ mai guọlọ mie esa ye, yẹ ọrẹ ono vwo ẹguọlọ ọrhẹ uruemru esiri kpahiẹn.—Ephesians 5:⁠29.

7. Mesoriẹ ekrun a guọlọ ohworho rọ nọ ha ọkpọvi harẹn aye?

⁷ Ekrun ephian i guọlọ ohworho rọ nọ ha ọkpọvi harẹn aye, neneyo aye i sabu wian kugbe. Baibol na ọrhọ ta uvuẹn 1 Corinthians 11:​3, taghene: “Urhomu harẹn ehworhare ephian yi Kristi; urhomu harẹn ọmase ọyẹ ọhworhare; urhomu harẹn i Kristi ne rha Osolobrugwẹ.”

8. Marhẹ ane ono ru họghọ okokodo rẹn esa ye?

 ⁸ Ehworhare ephian e ruẹ sọ. Ọrẹn, ane ọrhọ hobọtua orhienbro esa ye jeghwai lelie ru kugbe, oma nọ merhen ekrun na. (1 Peter 3:​1-6) Baibol na ọrhọ ta: “Ane ọ họghọ okokodo rẹn esa ye.” (Ephesians 5:33) Me yẹ ane ono ru, orhianẹ esa ye o vwo riẹ ẹga ye-e? O ji fo nẹ ane na ọ họghọ okokodo rẹn esa ye. Baibol na ọrhọ ta: “Are i homariotọre rẹn esa are, neneyo orhianẹ aye i vwa huvwele ẹmro na-a, aye ina sabu ghwẹriẹ nyoma uruemru ane aye, nime aye i rhiẹromẹrẹn omamọ uruemru ọrhẹ ọghọ okokodo are.” (1 Peter 3:​1, 2) Omamọ udje rẹ ane o djephia, ọnọ sabu ha userhumu rẹn esa ye vwẹruọ jeghwai họghọ rẹn ẹga aniẹ.

9. (a) Me yẹ ane ono ru, orhianẹ ọye ọrhẹ esa ye e kwerhọ emru owu-u? (b) Urhebro ọgo yẹ Titus 2:​4, 5 ọ harẹn ene?

⁹ Me yẹ ane ono ru, orhianẹ ọye ọrhẹ esa ye e kwerhọ emru owu-u? O fori nọ ha iroro ọnẹyen phia izede ọghọ. Jerẹ udje, Sarah ọ ta rẹn Abraham no ru  oborẹ ọ vwọ guọlọ ru, ọrẹn, Jehova nọ ta Abraham: “Huvwele yi.” (Genesis 21:​9-12) Ọ bẹnren rẹ esa ro rhiẹ Olele Kristi ono brorhiẹn rọ haso oborẹ i Baibol ọ tare, omarana, o fori nẹ ane ọ hobọtua orhienbro esa ye. (Acts 5:29; Ephesians 5:24) Omamọ ane ọ hẹrote ekrun ọnẹyen. (Se Titus 2:​4, 5.) Esa ye ọrhẹ emọyen arha mẹrẹn oborẹ ọ wian harẹn aye te, aye ni ne vwo ẹguọlọ kpahiẹn jeghwai brọghọ rhọ ye oma.—Proverbs 31:​10, 28.

10. Me yi Baibol na ọ ta kpahen ẹkwa nẹ orọnmo ọrhẹ orọnmo ẹfan?

¹⁰ Ọkezẹko, ihworho ezẹko e brokpakpa brorhiẹn kwa nẹ orọnmo yanghene forọnmo. Ọrẹn, Baibol na ọ tare taghene “ane ọ vwọ hẹriẹ nẹ obọ esa ye-e,” habaye, “ọhworhare o vwo tiobọnẹ aniẹ-ẹ.” (1 Corinthians 7:​10, 11) O vwo erhirhiẹ egbogbanhon ezẹko rọ nọ sabu lẹrhẹ ihworho ri rọnmọ ne kwa nẹ orọnmo, ọrẹn, ọnana orhienbro ọduado. Nẹ orọnmo ẹfan vwo? Baibol na ọ tare taghene oborẹ ọnọ sabu lẹrhẹ orọnmo fan yẹ ọrẹ esa yanghene ane ọrhọ ghwọwe.—Matthew 19:⁠9.

11. Me yẹ emọ i mai guọlọ?

¹¹ Emiemọ, are i lele emọ are ghwọghọ ọke kugbe. Maido, emọ are i guọlọre nẹ are i yono aye kpahen i Jehova.​—⁠Deuteronomy 6:​4-9.

12. Me yẹ emiemọ ine ru nẹ aye i sabu hẹrote emọ aye?

¹² Akpọ Echu o biomẹrhọ biomẹrhọ, ọ jeghwai vwo ihworho ezẹko ri guọlọ ha ẹkuọn rẹn emọ ọwan, tobọ gba aye ru irueruo ọfanrhiẹn. Ọ bẹn emiemọ ezẹko ine lele emọ aye ta kpahen irueruo ọnana. Ọrẹn, o fori nẹ emiemọ e haye ru orhetio jeghwai yono emọ aye kpahen  ihworho enana, ọrhẹ oborẹ aye ine ru sabu kẹnoma rẹn aye. Emiemọ, are i vi sẹrorẹ emọ are. *—1 Peter 5:⁠8.

13. Marhẹ emiemọ ine yono emọ aye lele?

¹³ Emiemọ i vwo owian aye ine yono emọ aye nẹ aye rhe oma aye rhua. Marhẹ are ine ru sabu yono emọ are? Emọ are, i guọlọ ọkpọvi, ọrẹn, o fo nẹ are i ha ekwẹre yanghene evwebiomu kpọ aye vi-i. (Jeremiah 30:11) Omarana, wu vwa ghwọghwu emọ enọ  ọke wa tuekwẹre-e. We jenẹ ẹmro ọnọ ọ “họhọ odan ọlọkọ ra ha dumu ohworho” rọ nọ ha ẹkuọn vwe aye-e. (Proverbs 12:18) Yono emọ enọ nẹ aye i rhe oborẹ ọsoriẹ o fo nẹ aye i huvwele are.—Ephesians 6:4; Hebrews 12:​9-11; se Iyẹnrẹn Ra Habaye 30.

14, 15. Mesoriẹ emọ ina huvwele eri vwiẹrẹ aye?

¹⁴ Ọke ephian yi Jesu ọ huvwele Ọsẹ ye, tobọ te ọke ọgbogbanhon. (Luke 22:42; John 8:​28, 29) Jehova ọ ji guọlọ nẹ emọ i huvwele eri vwiẹrẹ aye.—Ephesians 6:​1-3.

¹⁵ Emọ, are i rhe roro taghene ọ bẹnren are ina huvwele eri vwiẹrẹ are, are i karorhọ taghene are i rha huvwele eri vwiẹrẹ are, oma ọnọ merhen i Jehova ọrhẹ eri vwiẹrẹ are. *—Proverbs 1:8; 6:20; 23:​22-25.

16. (a) Marhẹ yẹ Echu o ru lẹrhẹ iphuphẹn ru oborẹ obiomurun? (b) Mesoriẹ ọ ghanren na djẹ igbehian ri vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova?

¹⁶ Dẹbolo ọnọ sabu ha igbehian enọ ọrhẹ iphuphẹn erọrọ lẹrhuọ ru oborẹ ọ sọre. Dẹbolo o rheri taghene ọnọ bẹn wu ne mevi tiẹn ọhiẹn ọnana. Jerẹ udje, Dinah ro rhiẹ ọmọ i Jacob, o vwo igbehian ri vwe vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova. Ọnana ọ rhua okpetu buebun vwe yi ọrhẹ ekrun ọnẹyen. (Genesis 34:​1, 2) Orhianẹ igbehian enọ e vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova-a, aye ina sabu lẹrhuọ ru oborẹ i Jehova o vwo utuoma kpahen, rọ nọ sabu rhua emiamiamo wẹn, ekrun ọnọ ọrhẹ Osolobrugwẹ. (Proverbs 17:​21, 25) Ọrana yẹ ọsoriẹ ọ ghanren ne wu guọlọ igbehian ri vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova.—1 Corinthians 15:⁠33.

17. Me yẹ owian ro te owuowọnwan uvuẹn ekrun?

¹⁷ Ihworho ri ha uvuẹn ekrun arha nyalele ọkpọvi Osolobrugwẹ, aye na kẹnoma rẹn okpetu ọrhẹ ebẹnbẹn buebun. Orhianẹ wẹwẹ esa, vwo ẹguọlọ kpahen anuọ, jeghwai hẹrote yi izede ẹguọlọ. Orhianẹ wẹwẹ ane, họghọ rẹn esa ọnọ, ne wu jeghwai homariotọre riẹn, ne wu hẹrokele udje ane re dje rhẹ Proverbs 31:​10-31. Wu rhe rhiẹ ọmiọmọ, yono emọ enọ nẹ aye i vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova. (Proverbs 22:⁠6) Orhianẹ wẹwẹ ọsẹ, ha ọkpọvi rẹn ekrun ọnọ “izede ro serhọ.” (1 Timothy 3:​4, 5; 5:⁠8) Emọ, are i huvwele eri vwiẹrẹ are. (Colossians 3:20) Karorhọ taghene ihworho ephian uvuẹn ekrun na e ruẹ sọ, omarana, are i homariotọre jeghwai harhomu owuowọnwan. Itiọrurhomẹmro, Baibol na o vwo ọkpọvi ro nẹ obẹ i Jehova rhe harẹn kohworho kohworho uvuẹn ekrun na.