1, 2. Mesoriẹ emiemọ buebun e brudu orhianẹ emọ aye a guọlọ homakpahontọre rẹn i Jehova jeghwai bromarhame?

IHWORHO buebun ra ha i Baibol yono, a homakpahontọre rẹn i Jehova jeghwai bromarhame. Buebun usuẹn aye iphuphẹn rẹ esẹ ọrhẹ izu aye a ga i Jehova, ri jeghwai brorhiẹn aye ina ga i Jehova rhẹ ọsoso enyerakpọ aye. (Ps. 1:1-3) Itiọrurhomẹmro, emiemọ e fiẹrorhọ ọke emọ aye ine bromarhame.—Haye vwanvwọn oborẹ ọ ha uvuẹn 3 John 4.

² Ọrẹn, emiemọ ezẹko ina ji sabu rhe brudu. Ọkezẹko, aye i mẹrẹn iphuphẹn ezẹko ri bromarhame ne, ri tiẹn iruemru-urhi Osolobrugwẹ. Ezẹko i vi nẹ ukoko na dede. Omarana, emiemọ ina sabu rhe brudu taghene emọ aye ina nyaji Jehova vwo aye i rhe bromarhame hin ne. Aye ina sabu họhọ Ilele Kristi ri ha uvuẹn ukoko Ephesus ri Jesu ọ tẹmro enana kpahen: “Are i lẹrhẹ ẹguọlọ are i vwori ukukaro na, seriotọre.” (Rev. 2:4) Me wu ne ruo nẹ ọrana ọ jọ rhọ phia rẹn ọmọ ọnọ, ne wu jeghwai ha userhumu riẹn no ru riaro? (1 Pet. 2:2) Na sabu kpahenrhọ onọ ọrana, jene yono kpahen udje i Timothy.

3. (a) Marhẹ yi Timothy o ru rhiẹ Olele Kristi, me yo ru kpahen oborẹ o yonorin? (b) Oghọn uyono esa ego yi Paul ọ ta rẹn i Timothy kpahen?

³ Ọkezẹko uvuẹn ẹgbukpe 47 C.E. rẹ ọnyikọ Paul o riẹ i Lystra, yi Timothy ọ mẹrẹn urhomẹmro na vwrurhe. Itiọrurhomẹmro, Timothy o ghini dabu rhua omayen uvwre ọke ọrana. Ẹgbukpe eva a vrẹn hin, no lele ọnyikọ Paul riẹ ekete sansan. Ẹgbukpe 16 a vrẹn hin, Paul nọ ya ileta vwe i Timothy, nọ tare: “Omarana, gbe rhe fioma rhọ oborẹ wu yonorin jeghwai vwo imwẹro kpahen, ru we rhe ohworho wu yonirien mie, habaye, nẹ ọke emọvwerhe rhe, ọyẹ we rhe Eyaya Ọfuanfon na, ro ru ruo ghwanren ne wu sabu vwo usimirhọ nyoma esegburhomẹmro wu vwo kpahen Kristi Jesu.” (2 Tim. 3:14, 15) Djokarhọ ye taghene i Paul ọ tẹmro kpahen (1) irherhe eyaya ọfuanfon na, (2) re vwo imwẹro kpahen oborẹ e yonorin, ọrhẹ (3) ra na ghwanren, na sabu vwo usimirhọ nyoma Kristi Jesu.

4. Ekwakwa ego yi ha userhumu wẹn ne sabu yono emọ ekokamo enọ? (Mẹrẹn ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

⁴ Emiemọ ri rhiẹ Ilele Kristi, i guọlọre nẹ emọ aye i rhe eyaya ọfuanfon na, ro rhiẹ i Baibol na. Emiemọ ina sabu yono emọ aye ekokomu i Baibol na. Habaye, ukoko i Jehova o ji tiobọnẹ ekwakwa sansan ri na ha userhumu rẹn emiemọ yono emọ aye. Ekwakwa ego uvuẹn edjadjẹ ọnọ ye wu na sabu ha yono emọ na? Karorhọ, a bọn onyerẹnkugbe rọ kpẹnkpẹnren rhẹ i Jehova kpahen irherhe i Baibol na.

5. (a) Me yo mevirho re ne “vwo imwẹro”? (b) Marhẹ e ru rhe taghene i Timothy o vwo imwẹro kpahen iyẹnrẹn ro sekpahen i Jesu?

⁵ Re ne vwo irherhe i Baibol na, ọ ghanranren omamọ. Ọrẹn, na sabu yono emọvwerhe ekwakwa ri sekpahen Osolobrugwẹ, ọ vrẹn ọrẹ ene gbikun i Baibol na rẹn aye. Timothy o “vwo imwẹro kpahen” oborẹ o yonorin. Nọyẹ, Timothy ọ dabu vwo imwẹro taghene oborẹ o yonorin na, urhomẹmro. Timothy o rhe obọrẹ a ha edjadjẹ i Hebrew ya uvuẹn i Baibol na nẹ ọke emọvwerhe rhe. Ọrẹn, ọke oru, Timothy no vwo imwẹro taghene i Jesu yi Messiah na. Nọyẹ, ọ bọn imwẹro ọnẹyen kpahen oborẹ o rhiẹromẹrẹn. Itiọrurhomẹmro, imwẹro i Timothy ọ gbanhon te erhirhiẹ ro rhiẹ Olele Kristi jeghwai homaba i Paul uvuẹn owian imishọnari na.

6. Marhẹ wu ne ru ha userhumu rẹn emọ enọ nẹ aye i vwo imwẹro kpahen oborẹ aye i yonorin uvuẹn i Baibol na?

⁶ Marhẹ wu ne ru ha userhumu rẹn emọ enọ nẹ aye i vwo imwẹro jerẹ i Timothy? Ọrukaro, vwo erhionrin. Imwẹro ọ vwọ sa kpregede-e; wu ji sabu haye rẹn emọ enọ nime wu vwo imwẹro-o. O fori nẹ emọ enọ i ha omẹgbanhon iroro aye bọn imwẹro aye i vwo kpahen urhomẹmro i Baibol na gbanhon. (Se Romans 12:1.) Wẹwẹ ri rhiẹ ọmiọmọ yi vwo owian ọrana, maido ọke emọ na a nọ enọ. Jene yono kpahen udje owu.

7, 8. (a) Marhẹ yẹ ọsẹ owu ro rhiẹ Olele Kristi o ru dje erhionrin phia ọke o yono ọmọyen? (b) Marhẹ wu ru mẹrẹn erere ọke we dje erhionrin phia?

⁷ Thomas ro vwo ọmọ ọgbọtọ rọ ha ẹgbukpe 11, nọ tare: “Ọmọ mẹ ọ sabu nọ mẹ, ‛Nyoma ekwakwa ri va rhe yi Jehova ọ ma ekwakwa re nyerẹn uvuẹn otọrakpọ na?’ yanghene ‘Mesoriẹ ọwan i vwe vwobọrhọ ekwakwa re ruẹ uvuẹn amwa na, jerẹ a sanọ ohworho ro no sun neneyo amwa na o rhomu rhọ?’ Ọkezẹko mia dabu rorie vwẹre mia ki kpahan neneyo mi ja rha ta sọ.  Orhiẹ ukwọgbọ yẹ ohworho o vwẹruọ urhomẹmro na-a. Ohworho o vwo imwẹro nyoma ekwakwa ekokamo sansan ro rhiẹromẹrẹn.”

⁸ Jerẹ oborẹ i Thomas ọ mẹrẹnvwrurhe, a guọlọ erhionrin. Itiọrurhomẹmro, Ilele Kristi ephian i guọlọ erhionrin. (Col. 3:12) Thomas ọ mẹrẹnvwrurhe taghene o fori no rho lele ọmọyen tẹmro kugbe ọke ephian. O fori nọ dabu lele ọmọyen roro kpahen eyaya ọfuanfon na neneyo o vwo imwẹro kpahiẹn. Thomas nọ tare: “Orho sekpahen eghwẹmro eghoghanren, mẹmẹ ọrhẹ ane mẹ a damoma nẹ ame i rhe sẹ ọmọ ame o ghini vwo imwẹro kpahen oborẹ o yono. Ọmọ ame ọrhọ nọ enọ, oma ọ merhen ame. Itiọrurhomẹmro, mi ne brudu orhianẹ ọ nọ enọ-ọ.”

9. Marhẹ wu ne ru lẹrhẹ Ẹmro Osolobrugwẹ te ọmudu emọ enọ?

⁹ Emiemọ ina sabu ha userhumu rẹn emọ aye vwẹruọ oborẹ esegburhomẹmro “o keri te ọrhẹ oborẹ o seri te kugbe oborẹ o rhi te ọrhẹ oborẹ o kodo te,” orhianẹ aye i yono emọ na rhẹ erhionrin. (Eph. 3:18) Ana sabu guọlọ ekwakwa ri ne te ọmudu aye sekpahen oborẹ aye i ghwanren te ne ọrhẹ erhirhiẹ aye. Rẹ imwẹro aye ọ gbanhan rhọ, emọ na ne na sabu chochọn esegburhomẹmro aye uvuẹn afiede ọrhẹ uvuẹn isukuru. (1 Pet. 3:15) Jerẹ udje, emọ enọ ina sabu dje kpahen oborẹ ọ phia ohworho orho hwu? Aye i vwo imwẹro kpahen oborẹ i Baibol na ọ ta kpahiẹn? * Itiọrurhomẹmro, o fori nẹ emiemọ i yono emọ aye rhẹ erhionrin, nime aye ina mẹrẹn erere nie rhe.—Deut. 6:6, 7.

10. Me yo fori no rhiẹ uyono rọ mai ghanren wa harẹn emọ enọ?

¹⁰ Habaye, uruemru ọnọ ọnọ ji hobọte oborẹ emọ enọ i vwo imwẹro kpahen. Stephanie, ro vwo emọ egbọtọ awansa, nọ tare: “Avwọke emọ mẹ a kamu, yi mia nọ omamẹ, ‘Mia tẹmro rẹn emọ mẹ kpahen oborẹ ọsoriẹ mie vwo imwẹro taghene i Jehova o nyerẹn, ẹguọlọ ro vwo kpahen mẹ, ọrhẹ oborẹ irueruo yi i gba te? Emọ mẹ a sabu mẹriẹn taghene mi vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova?’ Mi sabu fiẹrorhọ taghene emọ mẹ ine vwo imwẹro, ọrẹn mie vwo yi-i.”

11, 12. Me yẹ ẹghwanren o mevirhọ, mesoriẹ a ta taghene rhẹ ẹgbukpe ohworho ọ havwọ yo djephia sẹ ọ ghwanren ne-e?

¹¹ Jerẹ oborẹ e yono ne, Timothy o vwo (1) irherhe eyaya ọfuanfon na, (2) ọ jeghwai vwo imwẹro kpahen oborẹ o yonorin. Ọrẹn, me yi Paul o mevirhọ ọke rọ ta taghene eyaya ọfuanfon na ọnọ sabu lẹrhẹ i Timothy ‘ghwanren nọ sabu vwo usimirhọ’?

¹² Insight on the Scriptures, Volume 2, ọ tare taghene uvuẹn i Baibol na, ẹghwanren o mevirhọ omẹgbanhon ohworho ọ sabu “ha irherhe ọrhẹ ọmẹrẹnvwrurhe ruiruo neneyo ọ sabu fi ebẹnbẹn kparobọ, kẹnoma rẹn imwofẹn, nyamwu ẹkẹ ezẹko yanghene ha urhebro rẹn awọrọ, nẹ aye i ru ekwakwa erana. Ohworho ro vwo ẹghwanren o vwo ru irueruo idjigbo-o.” Baibol na ọ tare taghene “ọmudu ọmọvwerhe ọ vuọnren rhẹ irueruo ẹkpa.” (Prov. 22:15) Omarana, ohworho ro vwo ẹghwanren no djephia taghene ọye ọ do te edje ne. Ofẹnzẹ Osolobrugwẹ ọrhẹ omwemẹ ra na nyalele irhi enẹyen, yo djephia sẹ ohworho o ghini  ruẹ riaro uvuẹn ogame i Jehova.—Se Psalm 111:10.

13. Marhẹ yẹ uphuphẹn ono ru djephia taghene ọye ọ ghwanran nọ sabu vwo usimirhọ?

¹³ Iphuphẹn re ruẹ riaro uvuẹn ogame i Jehova i vwa lẹrhẹ ojemẹ ọrhẹ ohiẹn otuẹdẹre nọ ‘kpare aye rhe, kpare aye rie-e.’ (Eph. 4:14) Ukpomaran, aye e ruẹ riaro nyoma aye a ha “omẹgbanhon ọmẹrẹnvwrurhe aye re yonorin ruiruo, nẹ aye i fi ovẹnẹ rhẹ oborẹ ọ gbare ọrhẹ oborẹ ọsọre.” (Heb. 5:14) Aye e djephia taghene aye i do te edje ne, nyoma orhiẹnbro rẹ aye a ha ẹghwanren bruẹ, ọrhọ tobọ rhianẹ ohworho ọ vwọ mẹrẹn aye-e. (Phil. 2:12) Aruo ẹghwanren ọrana ya guọlọre na sabu simirhọ. (Se Proverbs 24:14.) Marhẹ wu ne ru ha userhumu rẹn emọ enọ nẹ aye i vwo aruo ẹghwanren ọrana? Ọrukaro, damoma ne wu dabu dje uyono i Baibol na fiotọre rẹn aye. Nyoma ẹmro ọrhẹ udje ọnọ, je aye rhe taghene iruemru-urhi Baibol na ye oborẹ wa nyalele.—Rom. 2:21-23.

14, 15. (a) Me yo fori nẹ uphuphẹn rọ guọlọ bromarhame o roro kpahen vwẹre? (b) Marhẹ wu ne ru ha userhumu rẹn ọmọ ọnọ, no roro kpahen erere ri havwiẹ ọrhọ nyalele irhi Osolobrugwẹ?

¹⁴ Ọrẹn, ọ vrẹn ọrẹ wu na ghwai ta rẹn ọmọ na oborẹ ọgbare ọrhẹ oborẹ ọ vwọ gba. Wu na ji sabu lẹrhẹ aye roro kpahiẹn, nyoma wu na nọ enọ jerẹ: ‘Mesoriẹ i Baibol na ọ tiẹn ekwakwa ezẹko re je ọwan? Me yọ yẹre mẹ imwẹro taghene uruemru-urhi Baibol na i rhomu mẹ?’—Isa. 48:17, 18.

¹⁵ O fori ne lele ọmọ ro brorhiẹn taghene ono bromarhame tẹmro, kpahen oborẹ ọye o rorori kpahen ewian ri surhobọmwu omebrurhame ọnẹyen. Me yẹ erere ri havwiẹ? Me yẹ ekwakwa ezẹko ro no tiobọnu? Marhẹ erere rọ nọ mẹrẹn o ru bun ghwẹ ekwakwa ro tiobọnu? (Mark 10:29, 30) Enana yẹ ekwakwa ezẹko rọ nọ dẹrughwaroghwu orho bromarhame hin. Omarana, o fori no roro kpahen enọ enana vwẹre, no ki bromarhame. Erhe yono emọ kpahen erere ro nie sa arha huvwele  ọrhẹ oborẹ o nẹ erhumie sa arha tiẹn uvwele, ọnọ ha userhumu rẹn aye vwo imwẹro. Imwẹro ọgo? Imwẹro taghene iruemru-urhi Baibol na a rhua erere vwe ọwan ọke ephian.—Deut. 30:19, 20.

16. Me yo fori nẹ emiemọ i ru, orhianẹ ọmọ aye o vwo ẹhẹn eveva kpahen urhomẹmro na ọke o bromarhame hin?

¹⁶ Ọrẹn, me wu ne ruo, orhianẹ ọmọ ọnọ no vwo ẹhẹn eveva kpahen urhomẹmro na dedevwo o bromarhame ne? Jerẹ udje, uphuphẹn ro bromarhame ọnọ sabu rhe vwo ojemẹ kpahen ekwakwa akpọ na, yanghene ọnọ sabu rhe vwo ẹhẹn eveva kpahen iruemru-urhi Baibol na. (Ps. 73:1-3, 12, 13) Wu rhe rhiẹ ọmiọmọ, oborẹ wu kpahenrhọ rẹn ọmọ ọnọ lele yọ nọ lẹrhiẹ brorhiẹn sẹ ọnọ ga i Jehova yanghene ọ ga ye-e. Sẹ emọ na emọvwerhe yanghene iphuphẹn, o fo nẹ emiemọ i ruẹ aye gbalogbalo sekpahen erhirhiẹ ọnana-a. Userhumu rẹ are ina harẹn emọ are, yẹ oborẹ ọ mai ghanren.

17, 18. Uphuphẹn orho vwo ẹhẹn eveva, marhẹ eri vwiẹriẹ ine ru ha userhumu riẹn?

¹⁷ Itiọrurhomẹmro, uphuphẹn ro bromarhame o vive ọghoghanren rẹn i Jehova ne. O veri taghene ono vwo ẹguọlọ kpahen Osolobrugwẹ jeghwai ha ọhọre i Jehova rhiẹ oborẹ ọ mai ghanren uvuẹn akpenyerẹn yen. (Se Mark 12:30.) Jehova ọ vwọ ha ukẹro ọphophare e ni ive ọrana-a, o ji fo nẹ ihworho ri vive na i ha ukẹro ọphophare nie-e. (Eccl. 5:4, 5) Uvuẹn ọke ọrhẹ erhirhiẹ ro serhọ, gba karorhọ ọmọ ọnọ kpahen ọghanronmẹ ive ọnẹyen. Ọrẹn, bọmọke wu ne ru ọrana, ha ekwakwa ukoko na o tiobọnu rẹn emiemọ ha ruiruo. Are i rhe ru omaran, are ina sabu ha userhumu rẹn emọ are mẹrẹn ọghanronmẹ ive aye ọrhẹ ebrurhọ ri Jehova ọ tiobọnẹ rẹn ihworho ri homakpahontọre riẹn jeghwai rhiẹ Ilele Kristi.

¹⁸ Jerẹ udje, a mẹrẹn omamọ urhebro uvuẹn urhomẹmro na “Questions Parents Ask,” uvuẹn oberhumu ọbe Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 1. Ọbe na ọrhọ ta: “Wu vwe brokpakpa ta taghene ọmọ ọnọ ọ nyaji Jehova vwo ne-e. Uvuẹn erhirhiẹ buebun, o vwo emru ọrọrọ ro kpokpo aye ẹhẹn.” Ọnọ sabu rhiẹ ọhiẹn ro nẹ obẹ otuẹdẹre sa. Ọnọ ji sabu rhirhiẹ taghene ọmọ na o roro taghene ọye ọvo yọ havwiẹ kologho, yanghene ọnọ sabu rhe roro taghene awọrọ e ruẹ riaro uvuẹn ukoko na ghwẹ ye. Oberhumu ọbe na nọ ta riaro “Ẹmro enana i vwa homaphia nime emọ enọ i vwo utuoma kpahen ogame wa nya-a. Uvwre ọke ọnana, ọkezẹko oborẹ aye ine ru dje oborẹ aye i vwo esegburhomẹmro kpahen yọ bẹn rẹn aye.” Urhomu-ẹmro na nọ ha idjaghwẹ ezẹko phia ri na ha userhumu rẹn emiemọ ri rhiẹ Ilele Kristi nẹ aye i sabu ha userhumu rẹn emọ aye bọn esegburhomẹmro aye gbanhon.

19. Marhẹ yẹ emiemọ ine ru sabu yono emọ aye ghwanren nẹ aye i sabu vwo usimirhọ?

¹⁹ Are ri rhiẹ emiemọ yi vwo owian ọrhẹ uphẹn ọduado rẹ are ine yono emọ are, nẹ are i “rha ghwọghwu aye, jeghwai yono aye lele ọkpọvi Jehova.” (Eph. 6:4) Jerẹ oborẹ e yonorin na, o fori nẹ emiemọ i yono emọ aye i Baibol na jeghwai sa aye erhumu vwo imwẹro kpahen oborẹ aye i yonorin na. Imwẹro ọgbogbanhon ọnọ sabu mwu emọ na homakpahontọre jeghwai ga i Jehova rhẹ ọsoso ọmudu aye. Jenẹ i Baibol na, ẹhẹn ọfuanfon Osolobrugwẹ ọrhẹ omẹdamu ọnọ, ha userhumu wẹn yono emọ enọ ghwanren nẹ aye i sabu vwo usimirhọ.