Enọ rẹ otu re se ẹbe Ọwan i Nọren
Ilele Kristi ri rọnmọ ne ina sabu nie taghene IUD (oborẹ ọ lẹrhẹ ọmase ja mẹrevwan) oborẹ i Baibol na o kwerhọ?
O fori nẹ Ilele Kristi ri rọnmọ ne, i vi roro kpahen iruemru-urhi Baibol ri sekpahen oghwẹmro ọnana. Aye i roro kpahiẹn vwẹre nẹ aye i ki brorhiẹn, neneyo aye i sabu sẹrorẹ ẹhẹn obrorhiẹn rọ fonron obaro Osolobrugwẹ.
Ọke Adam ọrhẹ Eve ọvo a ha akpọ na (ọrhẹ ọke ukude na o ku hin, rẹ awan ẹrẹnren ọvo a havwiẹ), Jehova no jurhi rẹn aye: “Are i vwiẹ nẹ are bunrhọ.” (Gen. 1:28; 9:1) Baibol na ọ ta taghene Ilele Kristi ephian yi ne vi vwiẹ-ẹ. Omarana, eri rọnmọ ne yi ne brorhiẹn sẹ aye ina ha izede sansan sun uchunu emọ aye ine vwiẹ yanghene ọke aye ine vwiẹ emọ na. Ekwakwa ego yo fori nẹ aye i roro kpahen?
O fori nẹ Ilele Kristi i ha oborẹ i Baibol na ọ tare ruiruo orhianẹ aye a ha oborẹ ọ lẹrhẹ ọmase ja mẹrevwan ruiruo. Omarana, na sabu sun uchunu emọ re ne vwiẹ, Ilele Kristi i vwa kpanren evwa-an. Evwan ẹkpanren ọ haso urhi Jehova. Ilele Kristi i vwa ha arudo kpe ọmọ aye-e. (Ex. 20:13; 21:22, 23; Ps. 139:16; Jer. 1:5) Nẹ IUD ẹ ha ruiruo vwo?
A kpahenrhọ onọ ọrana uvuẹn Watchtower ọrẹ May 15, 1979 (aruọbe 30-31). Oborẹ a ha le evwan ẹmẹrẹn ọke ọrana yẹ IUD ọrẹ iroba re dumẹ rhẹ oghwuvwiẹ na neneyo ọmase na ọ jọ rhọ mẹrevwan. Watchtower na ọ djokarhọ ye taghene a dabu rhe oborẹ aruo IUD erana a wian lele-e. Egba irherhe buebun i tare taghene IUD erana, i vwa lẹrhẹ ame ro nẹ oma ọhworhare na sa, sabu te iyẹn rọ ha uvuẹn oma ọmase na-a. Nime ọ sabu te iyẹn na-a, ọmase na ọ vwọ rhọ mẹrevwa-an.
Ọrẹn, iyẹnrẹn ezẹko i djerie phia taghene ọkezẹko ọmase na ọ mẹrevwan. Ọmọ na nọ dua ekete ọrọrọ ukperẹ ono rhiẹ oghwuvwiẹ ọmase na. Orhianẹ ọ dua ekete ọrọrọ, ọrẹn, IUD na ọ ji ha uvuẹn oghwuvwiẹ ọmase na, ọrana ọnọ sabu lẹrhẹ ọmọ na ja duọ jerẹ oborẹ o fori nọ do bi. Erhe fioba rhẹ ẹduọ ọmọ na, ọrana jeghwai evwan ẹkpanren. Obẹta ye, Watchtower na nọ tare: “O fori nẹ Olele Kristi rọ guọlọ ha IUD ruiruo, ọ dabu roro kpahen oborẹ i Baibol na ọ ta kpahen ọghanronmẹ arhọ.”—Ps. 36:9.
Idọkitọ yanghene isayẹnsi i ru ewene avwọke e fomu i Watchtower ọrẹ 1979 na ne?
Ee, aye i sabu ru aruẹ IUD eva erọrọ ne. IUD owu ro vwo erẹnmo ọ homaphia uvuẹn United States uvuẹn ẹgbukpe 1988. Habaye, IUD ọrọrọ ro fi umwu rhẹ oma ọmase na, nọ homaphia uvuẹn ẹgbukpe 2001. Me ye rhe kpahen IUD eva enana?
Erẹnmo: Jerẹ oborẹ a hunute bi, IUD na a lẹrhiẹ bẹn rẹ ame ro nẹ oma ọhworhare na sa ono te iyẹn rọ ha uvuẹn oma ọmase na. Habaye, IUD ọrẹ erẹnmo na o kpe omẹgbanhon rẹ ame ro nẹ oma ọhworhare na sa, ọnọ lẹrhẹ ọmase na mẹrevwan. * Omarana, IUD ri vwo erẹnmo na, i vwa lẹrhẹ iyẹn ri ha uvuẹn evwan ọmase na sabu dẹriẹrhiẹ ọmọ-ọ.
Ọrẹ umwu na: O vwo IUD ezẹko ri vwo aruẹ imwu ra ji mẹrẹn uvuẹn ena erọrọ ri vwa lẹrhẹ emẹse mẹrevwan. IUD ọnana o fi umwu na rhẹ oghwuvwiẹ ọmase na. Ọ họhọre taghene IUD ọnana ọ lẹrhẹ emẹse ezẹko je tiobọnu iyẹn. Omarana, ọmase na orho tiobọnu iyẹ-ẹn, ọ sabu mẹrevwa-an. Erhe ti ọrana nie, ọkezẹko umwu rọ ha uvuẹn IUD na ọ lẹrhẹ oghwuvwiẹ ọmase na kama. * Ọ jeghwai lẹrhẹ ame ro nẹ oma ọmase na kputẹ, ọnana nọ lẹrhiẹ bẹn rẹ ame ro nẹ oma ọhworhare na, ọnọ ruẹ oma ọmase na. Ekwakwa enana a ji phia arha ha IUD iroba na ruiruo.
Jerẹ oborẹ a hunute ne, IUD eva na a lẹrhẹ oghwuvwiẹ na kama. Ọrẹn, me yọ nọ phia, orhianẹ ọmase na nọ mẹrevwan? Ọmọ na ọnọ sabu rha dua uvuẹn oghwuvwiẹ na ọrẹn, ọ dabu siyẹ-ẹ. Ọrana ọnọ sabu lẹrhẹ evwan na se ogege. Ọrẹn, aruẹ erhirhiẹ ọrana o vwo kiki phia-a, jerẹ oborẹ ọ ji havwọ orhianẹ a ha imwu erọrọ re le evwan ẹmẹrẹn e ruiruo.
Omarana, o vwo ohworho rọ nọ sabu ta rhẹ imwẹro taghene IUD ri vwo erẹnmo yanghene ọrẹ umwu na, i vwa lẹrhẹ ọmase mẹrevwa-an. Udabọ ọrana, oborẹ isayẹnsi i mẹrẹnvwrurhe ne, o djephia taghene fọkiẹ ekwakwa ra hunute oberun na, ọmase rọ ha IUD ruiruo, o vwo kiki mẹrẹvwa-an.
Ilele Kristi ri rọnmọ ne, re roro sẹ aye ina ha IUD ruiruo, ina sabu lele obọdẹn idọkitọ tẹmro kpahen IUD ri havwiẹ, oborẹ aye a wian lele ọrhẹ ẹkuọn aye ina sabu rhua vwe ọmase na. O fo nẹ esa ọrhẹ ane, i lẹrhẹ idọkitọ yanghene ohworho ọrọrọ brorhiẹn rẹn aye-e. (Rom. 14:12; Gal. 6:4, 5) Ọnana orhienbro aye ọvo. O fori nẹ aye i brorhiẹn na kugbe jeghwai vwo ọdamẹ rẹ aye ina lẹrhẹ oma merhen Osolobrugwẹ jeghwai sẹrorẹ ẹhẹn obrorhiẹn rọ fonron obaruiẹ.—Haye vwanvwọn oborẹ ọ ha uvuẹn 1 Timothy 1:18, 19; 2 Timothy 1:3.
^ Udjoghwẹmro 4 Iyẹnrẹn ro nẹ England National Health Service rhe, nọ tare: “IUD ri vwo erẹnmo buebun, ya mai wian. Ọnana no mevirhọ taghene ọmase owu ọvo yọ nọ sabu mẹrevwan usuẹn emẹse 100 ri ha IUD na ruiruo uvwre ẹgbukpe owu. IUD ri vwe vwo erẹnmo bun, i vwa dabu wia-an.”
^ Udjoghwẹmro 5 Fọkime IUD ri vwo umwu na, a lẹrhẹ oghwuvwiẹ na kama, ọkezẹko, e jiririe rẹn emẹse ri rọnmọ ne ọrhẹ eri vwa ji rọnmọ nẹ aye i haye ruiruo orhianẹ ọbara ro nẹ oma aye sa ọke aye a mẹrẹn ọke aye o buẹn omamọ.
