1. Imwẹro ọgo yi Martha o vwo kpahen omizie? (Mẹrẹn ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

MARTHA ro rhiẹ odibo ọrhẹ ugbehian i Jesu o mwuomarhọ. Nime, omizie re se Lazarus o hwuru. O vwo oborẹ ọnọ sabu yẹ ye urhebro? Ee. Jesu ọrhọ ta riẹn: “Omizuo ono vẹnrẹn.” Ọrana ọ lẹrhẹ omemwurhọ na ramiẹn ogege-e; ọrẹn, Martha o kwerhọ imwẹro i Jesu ọ yẹriẹ na. Martha ọrhọ ta: “Mi rheri taghene ono vẹnrẹn ọke ẹrhọmọnuhwu uvuẹn ẹdẹ oba na.” (John 11:20-24) Martha o vwo imwẹro taghene ẹrhọmọnuhwu ọnọ phia obaro na. Jesu no ru emru igbevwunu. Jesu nọ rhọmọ i Lazarus nẹ uhwu ẹdẹ ọrana.

2. Mesoriẹ o fo ne vwo aruo imwẹro ri Martha o vwori?

² Ọwan i vwe fiẹrorhọ taghene wanana yi Jesu yanghene i Jehova ina rhọmọ ihworho ri hwuru-u. Ọrẹn, wu vwo imwẹro ri Martha o vwori taghene ana rhọmọ ohworho wu vwo ẹguọlọ kpahen ro hwuru obaro na? Ọkezẹko, wu guọlọ rharhumu mẹrẹn anuọ, esa, izuo, ọsọ, izuo ọduado yanghene ọsọ ọduado. Ọkezẹko, we mwuomarhọ fọkiẹ ọmọ ro hwuru. Wu vwo omwemẹ wu na gbalọ aye, lele aye tẹmro, jeghwai chẹẹ kugbe. Ọrẹ omamerhomẹ, wu na ji sabu ta jerẹ Martha, ‘Mi rheri taghene ohworho mi vwo ẹguọlọ kpahen na  ọnọ rhọmọnuhwu.’ Ọrẹn, ono rhiẹ oborẹ orhomurun re ne roro kpahen oborẹ ọsoriẹ e vwo imwẹro ọnana.

3, 4. Marhẹ igbevwunu ri Jesu o ruru o ru lẹrhẹ ifiẹrorhọ i Martha o vwori kodorhọ?

³ Ọkezẹko, Martha ro rhirhiẹ kẹrẹ i Jerusalem o rhiẹromẹriẹn ọke i Jesu ọ rhọmọ ọmọ ọmase uku na nẹ uhwu uvuẹn amwa i Nain rọ ha i Galilee-e. Ọrẹn, ọnọ sabu rhirhiẹ taghene Martha o rhon kpahiẹn. Ọnọ ji sabu rhirhiẹ taghene o rhon kpahen ọke i Jesu ọ rhọmọ ọmọ i Jairus nẹ uhwu. Ihworho ri rhiẹ oghwa i Jairus i rheri taghene ọmọ na o hwuru. Ọrẹn, Jesu nọ mọrọn obọ ọmọ na, nọ tare: “Ọmọ na, Vẹnrẹn!” Ogege, ọmọ na no vẹnrẹnren. (Luke 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Martha ọrhẹ omizie ọmase re se Mary, i rheri taghene Jesu ọ sabu simi ihworho re kpomẹ. Omarana, aye ne roro taghene orhianẹ i Jesu ọ ha avwaye, manẹ Lazarus o vwo hwu-u. Ri Lazarus o hwu ne na, me yọ nọ phia? Djokarhọ ye taghene Martha ọ tare taghene Lazarus ọnọ rhọmọ obaro na, “uvuẹn ẹdẹ oba na.” Mesoriẹ o vwo aruo imwẹro ọrana? Mesoriẹ o fo ne wu ji vwo imwẹro taghene obaro na, ana rhọmọ ihworho wu vwo ẹguọlọ kpahen?

⁴ Ene yono kpahen ekwakwa ezẹko ri na lẹrhuọ vwo imwẹro kpahen ẹrhọmọnuhwu. Itiọrurhomẹmro, wu na sabu mẹrẹn ihwẹnmro ezẹko ri sekpahen ẹrhọmọnuhwu na, ri wu vwe ji roro kpahen bi. Aye ina lẹrhuọ vwo imwẹro ọgbogbanhon kpahen ẹrhọmọnuhwu na.

5. Me yo toroba imwẹro ri Martha o vwori taghene ana rhọmọ i Lazarus?

⁵ Djokarhọ ye taghene i Martha ọ ta taghene: ‘Mi fiẹrorhọ taghene omizu mẹ ono vẹnrẹ-ẹn.’ Ukpomaran, nọ tare: “Mi rheri taghene ono vẹnrẹn.” Martha o vwo imwẹro fọkime o rhon kpahen ẹrhọmọnuhwu re ruru ẹgbukpe buebun i Jesu ọ ki tuẹn owian aghwoghwo ọnẹyen rhọ. Martha o yono kpahen ekwakwa enana ọke rọ ha uphuphẹn uvuẹn oghwa ọrhẹ synagogue na. Jene yono kpahen ikuegbe esa uvuẹn i Baibol na.

6. Igbevwunu ọgo yẹ Elijah o ruru, marhẹ ọrana o ru surhobọmwu Martha?

⁶ Ẹrhọmọnuhwu ọrukaro ọ phiare ọke Osolobrugwẹ o tiobọnu omẹgbanhon rẹn ọmẹraro Elijah no ruẹ igbevwunu. Ọmase uku owu uvuẹn i Zarephath ro rhiẹ amwa owu uvuẹn i Phoenicia, no rhiabọ dede ọmẹraro Elijah. Omarana, Osolobrugwẹ nọ nyoma igbevwunu ruie nẹ ọmase uku na ọrhẹ ọmọyen i nyerẹn nyoma ro ruie nẹ ọfugbo aye ọrhẹ oborẹ aye a ha ruẹ ibrẹdi o jo rho hin. (1 Ki. 17:8-16) Ọke oru, ọmọ ọmase na no kpomurun jeghwai hwu. Elijah nọ mọ ha userhumu riẹn. Ọke Elijah ọ hobọte orinmi ọmọ na, nọ nẹrhomo: “Osolobrugwẹ . . .  biko jenẹ arhọ ọmọ ọnana rharhumu ruẹ omayen.” Omaran nọ yo ghini phia! Osolobrugwẹ nọ kpahenrhọ ẹrhomo Elijah, ọmọ na nọ rharhumu nyerẹn. Ọrana yẹ ẹrhọmọnuhwu ọrukaro ri Baibol na ọ hunute. (Se 1 Kings 17:17-24.) O mwẹro taghene i Martha o ji rhe ikuegbe ọrana.

7, 8. (a) Ta kpahen oborẹ Elisha o ruru nọ sabu ha urhebro rẹn ọmase ro mwuomarhọ. (b) Me yẹ igbevwunu Elisha o ruru na, o djephia kpahen i Jehova?

⁷ Elisha rọ ha ẹrhẹ Elijah, yo ruẹ ẹrhọmọnuhwu ọreva ri Baibol na ọ hunute. Ọmase owu ro titiri omamọ uvuẹn amwa re se Shunem no rhiabọ dede Elisha. Osolobrugwẹ nọ nyoma Elisha ruie nẹ ọmase na ọrhẹ esa ye rọ kpako ne, i vwiẹ ọmọ. Ọrẹn, ẹgbukpe ezẹko a vrẹn,  ọmọ na no hwuru. Izie o ghini mwuomarhọ. Omarana, esa ọmase na no kwenu riẹn nọ nya iroko 19, bru Elisha obẹ Ugbenu i Carmel. Elisha nọ ta rẹn odibo yi re se Gehazi nọ kobaro rẹn aye riẹ Shunem. Gehazi ọ sabu rhọmọ ọmọ na-a. Ọke oru, izu ọmọ na ọrhẹ Elisha ni rhere.—2 Ki. 4:8-31.

⁸ Elisha no mevi kẹrẹ orinmi ọmọ na, nọ nẹrhomo. Ogege ọmọ ro hwuru na, nọ rharhumu rhiakpọ, no kwomakugbe izie rọ ghọghọ. (Se 2 Kings 4:32-37.) Ọkezẹko ọmase na ọ karorhọ oborẹ Hannah ọ nẹrhomo lele ọke ọ kpare Samuel riẹ tabernacle na: Jehova “o kwe nẹ ihworho i riẹ Usin, ọ jeghwai kparẹ aye nẹ avwaye.” (1 Sam. 2:⁠6) Itiọrurhomẹmro, Jehova ọ rhọmọ ọmọ na uvuẹn Shunem, no djephia taghene ọye o vwo omẹgbanhon rọ rhọmọ ihworho.

9. Ta kpahen oborẹ ẹrhọmọnuhwu ọresa uvuẹn i Baibol na o ru sekpahen Elisha.

⁹ Ọrẹn, ọrana rhẹ igbevwunu rọ kẹta re ruru nyoma Elisha-a. Elisha ọ wianren uvuẹn ẹrhẹ ọmẹraro te ẹgbukpe 50, no kpomurun nọ jeghwai hwu. Ne sin Elisha, orinmi na no gbonrin. Ọrẹn, ọke owu, rẹ emọ Israel ezẹko e ye sin ọhworhare owu ro hwuru, evwreghrẹn aye ni rhere. Fọkime emọ Israel na a zofẹn evwreghrẹn aye, aye ni doron orinmi na rhẹ uvuẹn usin Elisha ro rhiẹ ekete isuaso Elisha e havwọ. Iyẹnrẹn na nọ tare: “Ọke orinmi ọhworhare na o te isuaso Elisha, nọ rharhumu nyerẹn.” (2 Ki. 13:14, 20, 21) Roro kpahen oborẹ ẹrhọmọnuhwu erana i hobọte Martha lele! Osolobrugwẹ o ghini vwo omẹgbanhon. Gbe ji roro kpahen oborẹ ẹrhọmọnuhwu erana ine mevirhọ wẹn. O fori nẹ aye i yọ imwẹro taghene Osolobrugwẹ o vwo omẹgbanhon omamọ.

10. Me yi Peter o ru rẹn Olele Kristi owu ro hwuru?

¹⁰ Obọrẹ a ha edjadjẹ i Greek ya uvuẹn i Baibol na o ji djephia taghene ẹrhọmọnuhwu ọ phiare udaro idibo Osolobrugwẹ. Ẹrhọmọnuhwu i Jesu o ruru uvuẹn otafe amwa i Nain ọrhẹ uvuẹn oghwa i Jairus o ghini dje ọnana phia. Ọnyikọ Peter ọ ji rhọmọ Olele Kristi owu re se Dorcas (Tabitha) nẹ uhwu. Ọke i Dorcas o hwu, Peter no riẹ ekete ra kpare orinmi na rhọ. Ọke ro te avwaye, nọ nẹrhomo. Nọ tare: “Tabitha, vẹnrẹn!” Ogege, Dorcas nọ rhọmọnuhwu, Peter nọ hariẹ vwe imizu ri hẹrhẹre na. Ẹrhọmọnuhwu ọrana nọ lẹrhẹ ihworho buebun “vwo esegburhomẹmro kpahen Ọrovwori na.” Aye na sabu se oseri kpahen Ọrovwori na jeghwai djephia rẹn ihworho taghene i Jehova o vwo omẹgbanhon rọ rhọmọ eri hwuru na.—Acts 9:36-42.

11. Me yi Luke ro rhiẹ idọkitọ ọ tare taghene ọ phia rẹn idama owu, marhẹ ọnana ọ hobọte ihworho na lele?

¹¹ Ihworho erọrọ i ji rhiẹromẹrẹn ẹrhọmọnuhwu ọrọrọ. Ọke owu, ọnyikọ Paul ọ ha ẹmro otu phia uvuẹn egedege owu uvuẹn amwa i Troas re me rhe rhẹ i Turkey vwana. Paul nọ tẹmro te erhẹrhẹ ason. Idama owu re se Eutychus ro siyẹ ivakpo oghwa na, ọ ji kerhọ. Ọrẹn, omerhẹn no sunrien, no se nẹ egedege na. Ọkezẹko, Luke yo kiki zẹ te avwaye nime ọye idọkitọ, nọ jeghwai nieso: Eutychus ọ ghwai kon yanghene dophie-e, ukpomaran, Eutychus o hwu ne! Paul nọ ruotọre nẹ egedege na jeghwai gbalọ orinmi na, nọ tare: “O nyerẹn.” Itiọrurhomẹmro, ọnana ọ ghini hobọte ihworho ri ha avwaye! Ra mẹriẹn taghene aye i rhiẹromẹrẹn ẹrhọmọnuhwu na, ọnana  nọ yẹrẹ aye “urhebro rọ vrẹn ovwan.”—Acts 20:7-12.

12, 13. Enọ ego sekpahen ẹrhọmọnuhwu na, yo fori ne roro kpahen?

¹² O fori nẹ ikuegbe erana i yọ aruo imwẹro ri Martha o vwori. Nọyẹ, imwẹro taghene Osolobrugwẹ rọ yẹ ọwan arhọ, o vwo omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru. Ọ merhen oma taghene idibo i Jehova jerẹ Elijah, Jesu, ọrhẹ i Peter, i havwiẹ ọke i Jehova o ru igbevwunu enana. Me ya na sabu ta kpahen awọrọ ri hwuru uvuẹn ọke ọrọrọ rọ vẹnẹ ọrẹ inyikọ na. Orhianẹ Osolobrugwẹ o ru igbevwunu ẹrhọmọnuhwu uvwre ọke Ilele Kristi ezẹko-o, aye ina ji sabu vwo imwẹro taghene Osolobrugwẹ ọnọ rhọmọ ihworho nẹ uhwu obaro na? Aye ina sabu ta jerẹ i Martha taghene: “Mi rheri taghene [omizu mẹ] ono vẹnrẹn ọke ẹrhọmọnuhwu uvuẹn ẹdẹ oba na”? Mesoriẹ i Martha o vwo imwẹro ọrana, mesoriẹ wu ne ji vwo aruo imwẹro ọrana?

¹³ O vwo ekete i Baibol sansan ri ghini djephia taghene idibo Osolobrugwẹ i vwo imwẹro kpahen ẹrhọmọnuhwu obaro na. Jene yono kpahen idje ezẹko.

14. Me yẹ ikuegbe Abraham o yonirin ọwan kpahen ẹrhọmọnuhwu?

¹⁴ Roro kpahen oborẹ Osolobrugwẹ ọ ta rẹn Abraham nọ ha Isaac ru. Jehova ọrhọ ta: “Biko ha Isaac ro rhiẹ ọmọ ọnọ, ọmọ owu ọvo wu vwo ẹguọlọ kpahen na, . . . ze izobo ẹtorhẹ mẹ.” (Gen. 22:2) Roro kpahen oborẹ urhi ọnana o mevirhọ. Jehova o vive rẹn Abraham taghene ọnọ ha ebrurhọ vwe egbamwa na nyoma ọmọyen. (Gen. 13:14-16; 18:18; Rom. 4:17, 18) Habaye, Jehova ọ vi ta taghene ive na ono rugba “nyoma Isaac.” (Gen. 21:12) Ọrẹn, marhẹ ọnana ono ru te orugba, Abraham ọrhọ ha Isaac ze izobo? Nyoma userhumu ẹhẹn ọfuanfon na, Paul no djerie phia taghene Abraham o vwo esegburhomẹmro taghene Osolobrugwẹ ọnọ sabu rhọmọ Isaac nẹ uhwu. (Se Hebrews 11:17-19.) Baibol na ọ ta taghene Abraham o rorori taghene ọrhọ huvwele, ana rhọmọ Isaac uvwre inọke ezẹko, ẹdẹ owu, yanghene ọkprughwre owu-u. Abraham o rhe ọke ra na rhọmọ Isaac nẹ uhwu-u. Ọrẹn, Abraham ọ hẹroso Osolobrugwẹ taghene ọnọ rhọmọ Isaac.

15. Ifiẹrorhọ ọgo yi Job ọ tẹmro kpahen?

¹⁵ Job rọ fuevwan ga i Jehova, o ji vwo imwẹro kpahen ẹrhọmọnuhwu na. Ọ  mẹrẹnvwrurhe taghene erhe bru orhan, ọye ọvo ọnọ sabu rharhumu tan. Ọrẹn, onyakpọ ọ họhọ orha-an. (Job 14:7-12; 19:25-27) Onyakpọ orho hwu, ọye ọvo ọ sabu rhọmọ omaye-en. (2 Sam. 12:23; Ps. 89:48) Ọrẹn, ọnana o mevirhọ taghene Osolobrugwẹ ọ sabu rhọmọ ohworho ro hwuru-u. Itiọrurhomẹmro, Job o vwo imwẹro taghene i Jehova ọ tobọ bru ẹdẹ rọ nọ karorhọ ye ne. (Se Job 14:13-15.) Job o rhe ọke na-a. Ọrẹn, o vwo imwẹro taghene i Jehova ọnọ karorhọ ye jeghwai rhọmiẹ nẹ uhwu.

16. Urhebro ọgo yẹ ọmakashe ọ yẹ ọmẹraro Daniel?

¹⁶ Daniel jẹ ohworho ọrọrọ re se kpahen uvuẹn i Baibol na. Ọ fuevwan ga Osolobrugwẹ uvwre ẹgbukpe buebun, Jehova ọ jeghwai hobọtua ye. Ọke owu, ọmakashe nọ ta rẹn i Daniel ro rhiẹ “ohworho rọ ghanranren omamọ” na, no vwo “ufuoma” nọ ji “gbanhon.”—Dan. 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Ifiẹrorhọ ọgo ya yẹ i Daniel kpahen obaro na?

¹⁷ Daniel ọnọ sabu rhe roro kpahen ifiẹrorhọ rọ havwiẹ riẹn nime ọye ọ joma te ẹgbukpe 100 ne. Ana rhọmọ i Daniel nẹ uhwu? Ee! A mẹrẹn imwẹro ra yẹriẹ uvuẹn obẹta ọbe rọ yare na: “Ọrẹn harẹn owẹwẹ, nyarhẹn bọmọke oba na ono te. Wu ne ronmoma.” (Dan. 12:13) Daniel rọ ho ne na, o rheri taghene ihworho ri hwuru e ronmoma, aye e vwo iroro ẹdjẹ, irherhe yanghene ẹghwanren uvuẹn usin na-a. Daniel ọ samọ hwuo phẹrẹkpẹ. (Eccl. 9:10) Ọrẹn, o vwo ifiẹrorhọ. E vive ẹrhọmọnuhwu riẹn obaro na.

¹⁸ Ọmakashe na nọ ji ta rẹn ọmẹraro Daniel: “Wu ne mevi ekete ra ghalẹ wẹn uvuẹn ẹdẹ erẹ oba na.” E bru ọke yanghene ẹdẹ rhọye-e. Daniel ono hwuo jeghwai ronmoma. Ọrẹn, ra mẹriẹn taghene a tare taghene ono ‘mevi ekete ra ghalẹ’ riẹn obaro na, o fiotọre taghene ana rhọmiẹ nẹ uhwu. Ọnana ọnọ phia “uvuẹn ẹdẹ erẹ oba na.” Jerusalem Bible orho se omana: “Wu na rhọmọ mẹrẹn ebrurhọ ọnọ uvuẹn ọke oba na.”

19, 20. (a) Marhẹ yẹ oborẹ e yono kpahen ne, o ru surhobọmwu ẹkpahenrhọ i Martha rẹn i Jesu? (b) Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomẹmro rọ ha kpahen ọnana?

¹⁹ O vwo oborẹ ọsoriẹ i Martha ono vwo imwẹro taghene ana rhọmọ Lazarus ro rhiẹ omizie rọ fuevwan nẹ uhwu rhe “uvuẹn ẹdẹ oba na.” Ifiẹrorhọ ra yẹ i Daniel, ọrhẹ ẹkpahenrhọ i Martha rẹn i Jesu, ọ yẹ Ilele Kristi imwẹro inyenana. Itiọrurhomẹmro, ono vwo ẹrhọmọnuhwu.

²⁰ Ekwakwa ri phia vrẹn ne, i djephia taghene ono vwo ẹrhọmọnuhwu. Habaye, ehworhare ọrhẹ emẹse ri fuevwan ga i Jehova i ji fiẹrorhọ ẹrhọmọnuhwu rọ nọ homaphia obaro na. O vwo oborẹ o djerie phia taghene ẹrhọmọnuhwu ọnọ phia orhianẹ ọke jijiri ọ vrẹn ne? Orho rhiẹ omaran, jerẹ i Martha, ọwan ina sabu vwo imwẹro kpahen ọke ra na rhọmọ ihworho nẹ uhwu. Ọrẹn, ọke ọgo yẹ ọnana ọnọ phia? Urhomẹmro rọ ha kpahen ọnana ọnọ tẹmro kpahiẹn.