1. Marhẹ ọmọvwerhe owu o ru dje ifiẹrorhọ ro vwo kpahen ẹrhọmọnuhwu na phia?

 MATTHEW o vwo emiamo ọgbogbanhon, omarana a bẹrẹ omayen ọgbọ buebun ne. Ọke rọ ha ẹgbukpe irhiruẹ, ọye ọrhẹ ekruien ne ni JW Broadcasting^® owu. Ọke ro hiẹn ne, aye ni mẹrẹn ijoro ividio rọ ta kpahen ọrẹ ana rharhumu dede ihworho re vwo ẹguọlọ kpahen ri hwuru. b Ọke aye ni broadcast na hin, Matthew no bru eri vwiẹriẹ, nọ mọren abọ aye, ji ta: “Are a mẹriẹn, Mommy ọrhẹ Daddy? Mi rhe hwu dede, mi na rhọmọnuhwu. Are ina sabu hẹrhe mẹ; ekwakwa ephian ine serhọ.” Oma ọ ghini merhen ọsẹ ọrhẹ izu ọrana fọkime ọmọ aye ọ dabu vwo imwẹro ọgbogbanhon kpahen ẹrhọmọnuhwu na.

2-3. Mesoriẹ o fo ne roro kpahen ive ẹrhọmọnuhwu na?

² Nẹ ọke ruẹ ọke, o fori nẹ ọwan ephian i roro kodo kpahen ive ẹrhọmọnuhwu rọ ha i Baibol na. (John 5:28, 29) Mesoriẹ? Fọkime e rhe ọke re ne kpomu emiamo rọ nọ sabu ha arhọ ọwa-an, yanghene ọke ohworho re vwo ẹguọlọ kpahen ono hwu-u. (Eccl. 9:11; Jas. 4:13, 14) Ifiẹrorhọ ẹrhọmọnuhwu na ọnọ sabu ha userhumu rẹn ọwan diẹn ebẹnbẹn. (1 Thess. 4:13) Baibol na ọ yẹre ọwan imwẹro taghene Jehova ọ dabu rhe ọwan, ji vwo ẹguọlọ okokodo kpahen ọwan. (Luke 12:7) Roro kpahen oborẹ i Jehova o rheri ọwan te, rọ nọ sabu lẹrhiẹ rharhumu ma ọwan rhẹ aruẹ iruemru ọrhẹ iroro re vwori bi. Fọkime Jehova o vwo ẹguọlọ okokodo kpahen ọwan, nọ yẹre ọwan uphẹn re ne vwo arhọ i bẹmẹdẹ ọrhọ tobọ rhiẹ ọrẹ ọnọ rhọmọ ọwan nuhwu!

³ Uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana, ene kiki yono kpahen oborẹ ọsoriẹ ana sabu vwo imwẹro kpahen ive ẹrhọmọnuhwu na. Orho ru, ene yono kpahen iyẹnrẹn i Baibol  rọ bọn esegburhomẹmro gbanhan, ro vwo ẹmro re suẹn urhomu-ẹmro uyono ọnana: “Omizuo ono vẹnrẹn.” (John 11:23) Ọrọkẹta, ene yono oborẹ ene ru vwo imwẹro ọgbogbanhon kpahen ẹrhọmọnuhwu na.

4. Na sabu vwo imwẹro kpahen ive, ifiẹrorhọ ọgo ye ne vwo? Dje udje yi.

⁴ Na sabu vwo imwẹro kpahen ive, ene vi fiẹrorhọ ye taghene ohworho ro vive na o vwo oruru ọrhẹ omẹgbanhon, yanghene omwemẹ ro no ruẹ ive na gba. Jerẹ udje: Gbe rorie taghene ogiribo ọgbogbanhon nọ ghwọghọ oghwa. Ugbehian owu nọ rhere ji ve wẹn, ‘Mi na ha userhumu wẹn rharhumu bọn oghwa na.’ Ọ tariẹ nẹ ẹhẹn rhe, wu ji vwo imwẹro taghene o vwo oruru rọ nọ ha userhumu wẹn. Orhianẹ ọye ọwena oghwa ẹbọn, ọye o vwo ekwakwa rọ nọ ha ruiruo, wu ji rhe taghene o vwo omẹgbanhon na. Omarana, wu vwo imwẹro kpahen ive na. Nẹ ive i Jehova kpahen ẹrhọmọnuhwu na vwo? O ghini vwo oruru ọrhẹ omẹgbanhon ro no ruie?

5-6. Mesoriẹ o mwu ọwan ẹro taghene Jehova o vwo oruru rọ nọ rhọmọ eri hwuru na?

⁵ Jehova o vwo oruru rọ nọ rhọmọ eri hwuru? O vwo ẹfro-o, o vworie. O mwu ihworho ezẹko usuẹn eri ya i Baibol na, ya kpahen ive ẹrhọmọnuhwu uvuẹn obaro na. (Isa. 26:19; Hos. 13:14; Rev. 20:11-13) Habaye, Jehova orho vive, ọke ephian yo ruie gba. (Josh. 23:14) Itiọrurhomẹmro, Jehova o vwo oruru ọgbogbanhon rọ nọ rhọmọ ihworho nuhwu. Mesoriẹ ana sabu ta omaran?

⁶ Roro kpahen ẹmro i Job ọ tare. O vwo imwẹro taghene orho hwu, Jehova o vwo oruru rọ nọ rharhumu mẹriẹn. (Job 14:14, 15, ekete ra djokarhọ) Jehova o ji vwo aruẹ oruru ọrana kpahen ọsoso ihworho ri hwu ne ri gariẹ. O vwo oruru rọ nọ rhọmọ aye nuhwu, nẹ aye i vwo omọkpokpọ ọrhẹ omamerhomẹ. Nẹ iduduru ihworho buebun ri hwu ne ri vwe vwo uphẹn aye yono urhomẹmro na kpahen Jehova vwo? Osolobrugwẹ ọwan ro vwo ẹguọlọ, ọ ji guọlọ rhọmọ aye. (Acts 24:15) Ọ guọlọre nẹ aye i vwo uphẹn aye ine rhiẹ igbehian yen, ji nyerẹn bẹmẹdẹ uvuẹn otọrakpọ na. (John 3:16) Itiọrurhomẹmro, Jehova o vwo oruru ọgbogbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru na.

7-8. Mesoriẹ ana sabu vwo imwẹro taghene Jehova o vwo omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru?

⁷ Jehova o vwo omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru? Ee! Ọye yẹ “Ọrọmaigbanhon na.” (Rev. 1:8) Omarana, o vwo omẹgbanhon rọ nọ ghwọghọ evwreghrẹn ephian, tobọ te uhwu. (1 Cor. 15:26) Ọrana ọ yẹ ọwan omẹgbanhon ọrhẹ urhebro. Roro kpahen oborẹ ọ phia rẹn omizu ọmase owu re se Emma Arnold. Ọye ọrhẹ ekruien i rhiẹromẹrẹn edamuni egbogbanhon uvwre Uvweri Akpọ Ephian Ọreva. Neneyo ọ sabu ha urhebro rẹn ọmọyen ọgbọtọ fọkiẹ ihworho aye i vwo ẹguọlọ kpahen ri hwuru uvwre ọke ọrana, Emma nọ tare: “Orhianẹ ihworho ri hwuru i rhe nyerẹn ghwomara-an, nọyẹ uhwu ọ gbanhon ghwẹ Osolobrugwẹ ọwan.” Ọrẹ imwẹro, o vwo oborẹ ọ gbanhon ghwẹ Jehova-a! Osolobrugwẹ Ọrọmaigbanhon na rọ ma arhọ, o vwo omẹgbanhon rọ nọ rharhumu ha arhọ rẹn eri hwuru.

⁸ Iroro ọrọrọ rọ lẹrhere ọwan rhe taghene Jehova o vwo omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru yẹ, o vwo iroro ro vwo vwoba. O mwu edẹ rẹn ikereti owuowu.  (Isa. 40:26) Habaye, ọ karorhọ eri hwu ne. (Job 14:13; Luke 20:37, 38) Ọnọ sabu karorhọ iyẹnrẹn ekokamu kpahen ihworho rọ nọ rhọmọ na, tobọ te omẹhaphia ọrhẹ irueruo aye, oborẹ aye i rhiẹromẹrẹn kugbe oghwa iroro aye.

9. Mesoriẹ ive i Jehova kpahen ẹrhọmọnuhwu o mwuo ẹro?

⁹ Itiọrurhomẹmro, ana sabu vwo imwẹro kpahen ive i Jehova kpahen ẹrhọmọnuhwu na, fọkime e rheri taghene o vwo oruru ọrhẹ omẹgbanhon ro no ruie. Jene yono kpahen iroro ọrọrọ ro no mwu ọwan vwo imwẹro kpahen ive ẹrhọmọnuhwu na: Jehova o rurie dẹ ne. Uvuẹn ọke i Baibol na, ọ ha omẹgbanhon rẹn ehworhare ezẹko, omaran te i Jesu nẹ aye i rhọmọ eri hwuru. Jene yono kpahen iyẹnrẹn owu usuẹn ẹrhọmọnuhwu ri Jesu o ruru, ra ya rhẹ John urhomu-ẹmriẹn 11.

10. Me yọ phiare ọke i Jesu o ghwoghwo uvuẹn ọdanvrẹn i Jordan nẹ Bethany, me yo ruru? (John 11:1-3)

¹⁰ Se John 11:1-3. Ha ẹhẹn roro kpahen oborẹ ọ phiare uvuẹn Bethany, uvwre ehion ẹgbukpe 32 C.E. Jesu o vwo igbehian ri kpẹnkpẹnren uvuẹn ọko ọrana​—Lazarus ọrhẹ imizie egbọtọ awanva, Mary kugbe Martha. (Luke 10:38-42) Ọrẹn, Lazarus no kpomẹ, imizie egbọtọ e ji brudu kpahiẹn. Aye ni dje urhomu vwe i Jesu, rọ ha ọdanvrẹn i Jordan na, rọ nọ ha onya emrẹ ẹdẹ eva nẹ Bethany. (John 10:40) Ọrẹ omemwurhọ, Lazarus no hwuru uvwre ọke ohworho re djerie urhomu na o te ekete i Jesu ọ havwọ. Dedevwo i Jesu o rheri taghene ugbehian yen o hwu ne, nọ daji ekete rọ havwọ ẹdẹ eva erọrọ bọmọke o ki riẹ Bethany. Omarana, ọke i Jesu o te avwaye, Lazarus o hwuru ẹdọke ẹne ne. Jesu ono ruẹ oborẹ ọnọ merhen igbehian yen oma, ji rhua ujiri vwe Jehova.​—John 11:4, 6, 11, 17.

11. Uyono ọgo ye yonorin kpahen onyerẹnkugbe rọ ha uvwre ugbehian nẹ iyẹnrẹn ọnana?

¹¹ Ọwan i yono kpahen onyerẹnkugbe rọ ha uvwre igbehian nẹ iyẹnrẹn ọnana. Roro kpahen ọnana: Ọke i Mary ọrhẹ Martha e dje urhomu vwe i Jesu, aye a ta riẹn nọ rhiẹ Bethany rẹ aye i havwọ-ọ. Aye i ghwai ta riẹn taghene ugbehian yen o kpomẹ. (John 11:3) Manẹ i Jesu ọ sabu rhọmọ i Lazarus nuhwu uvuẹn ekete rọ havwọ. Ọrẹn, no riẹ Bethany no leli Mary ọrhẹ Martha rhirhiẹ ye. Wu vwo ugbehian rọ nọ ha userhumu wẹn, ọrẹn wu ta riẹn vwẹre-e? Omarana, wu na sabu hẹrosuiẹ uvwre “ọke ebẹnbẹn.” (Prov. 17:17) Jerẹ i Jesu, jene rhiẹ aruẹ ugbehian ọrana rẹn awọrọ! Vwana, jena rharhumu riẹ iyẹnrẹn na ne rhe oborẹ ọ phiare.

12. Me yi Jesu o ve rẹn Martha, mesoriẹ o vwo rhiẹ ive ghemeghe? (John 11:23-26)

¹² Se John 11:23-26. Martha o rheri taghene Jesu ọ kẹrẹ i Bethany. No brokpakpa bruie, ji ta: “Ọrovwori, orhianẹ wu ha aran, manẹ omizu mẹ o vwo hwu-u.”  (John 11:21) Itiọrurhomẹmro, manẹ Jesu ọ sabu simi Lazarus. Ọrẹn, Jesu ọ guọlọ ruẹ igbevwunu ọduado. No veri: “Omizuo ono vẹnrẹn.” Nọ ji yi Martha iroro ọrọrọ rọ nọ lẹrhiẹ vwo imwẹro kpahen ive yi, ọke rọ ta: “Mẹmẹ yẹ ẹrhọmọnuhwu ọrhẹ arhọ na.” Dẹn, Jehova ọ yẹriẹ omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ ihworho nuhwu. Ro vwo ji jiri na, ọ rhọmọ ibiẹ ọgbọtọ owu nuhwu, ọrhẹ idama owu ọkezẹko ẹdẹ ro hwu. (Luke 7:11-15; 8:49-55) Ọrẹn, ọnọ sabu rhọmọ ohworho ro hwuru ẹdọke ẹne ne, rẹ omayen o gbon ne?

13. Jerẹ oborẹ ọ ha John 11:32-35, me yi Jesu o ruru ọke rọ mẹrẹn i Mary ọrhẹ awọrọ ra viẹ? (Ni ifoto na.)

¹³ Se John 11:32-35. Ha ẹhẹn roro kpahen oborẹ ọ phiare. Mary, ro rhiẹ omizu Lazarus ọrọrọ, nọ nya bru i Jesu. Nọ ji vwanriẹn oborẹ i Martha ọ tare na: “Ọrovwori, orhianẹ wu ha aran bi, manẹ omizu mẹ o vwo hwu-u.” Ọye ọrhẹ eri ha avwaye i mwuomarhọ omamọ. Ọke i Jesu ọ mẹrẹn ji rhon aye ra viẹ, no mwuomarhọ omamọ. Fọkiẹ ẹguọlọ okokodo ro vwo kpahen igbehian yen, nọ viẹre. O vwẹruọ oborẹ ọ miama te ọke ohworho re vwo ẹguọlọ kpahen orho hwu. Ọrẹ imwẹro, o vwo oruru ro no tiẹ oborẹ ọ suẹ oviẹ nie!

14. Me ya na sabu yono kpahen Jehova nẹ oborẹ i Jesu o ru lele ọke i Mary ọ viẹ?

¹⁴ Oborẹ i Jesu o ru lele ọke i Mary ọ viẹ, o yonirin ọwan taghene Jehova, Osolobrugwẹ ro vwo ẹguọlọ okokodo. Mesoriẹ a ta omaran? Jerẹ oborẹ e yonorin uvuẹn urhomu-ẹmro rọ vrẹnren na, Jesu ọ dabu hẹrokele iroro ọrhẹ irueruo i Jehova gbagba. (John 12:45) Omarana, ọke re se taghene Jesu o vwo ẹguọlọ kpahen igbehian yen ra viẹ, ana sabu kwerhọ ye taghene Jehova o ji vwo aruẹdọn kpahen ọwan ọke ra viẹ. (Ps. 56:8) Ọrana o ghini mwu ọwan tiẹkẹrẹ i Jehova ro dje ẹguọlọ phia.

15. Jerẹ oborẹ ọ ha John 11:41-44, me yọ phiare uvuẹn ekete re sin i Lazarus? (Ni ifoto na.)

¹⁵ Se John 11:41-44. Jesu no tikẹrẹ usin i Lazarus, ji ta rẹn aye nẹ aye i tiẹ atita re rhurhu usin na nie. Martha nọ tare taghene ugboma yen ono rho gbon  ne. Jesu nọ tare: “Mia ta wẹn taghene wu rhe vwo imwẹro wu na mẹrẹn odidi ọrẹ Osolobrugwẹ?” (John 11:39, 40) Jesu nọ kpare ughwaro rierun, ji nẹrhomo ọrẹ afiede. Ọ guọlọ ha ujiri ọsoso oborẹ ọnọ phia na vwe i Jehova. Omarana, Jesu no kperi phia: “Lazarus, vẹnrẹn rhe!” Lazarus nọ nya nẹ usin na! Jesu o ruẹ oborẹ e vwe fiẹrorhọ.​—Se ẹmro re dje fiotọre rọ ha John 11:17.

16. Marhẹ iyẹnrẹn rọ ha John urhomu-ẹmriẹn 11 o ru bọn esegburhomẹmro re vwo kpahen ẹrhọmọnuhwu na gbanhonrhọ?

¹⁶ Iyẹnrẹn rọ ha John urhomu-ẹmriẹn 11, ọ bọn ifiẹrorhọ ọwan kpahen ẹrhọmọnuhwu na gbanhan. Izede ọgo? Karorhọ oborẹ i Jesu o ve rẹn Martha: “Omizuo ono vẹnrẹn.” (John 11:23) Jerẹ Ọsẹ ye, Jesu o vwo oruru ọrhẹ omẹgbanhon ro no ruẹ ive ọrana gba. Oviẹ rọ viẹre, o djephia taghene o vwo oruru ọgbogbanhon rọ nọ rhọmọ ihworho nuhwu, ji tiẹ ojẹriọ ro nerhumie sa nie. Ọke i Lazarus ọ nya nẹ uvuẹn usin na, Jesu no djephia taghene o vwo omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru. Habaye, ji roro kpahen okarorhọ ri Jesu ọ yẹ Martha: “Mia ta wẹn taghene wu rhe vwo imwẹro wu na mẹrẹn odidi ọrẹ Osolobrugwẹ?” (John 11:40) E vwo iroro ri serhọ ri na lẹrhẹ ọwan vwo imwẹro taghene ive i Jehova rọ nọ rhọmọ eri hwuru ono rugba. Ọrẹn, marhẹ ene ru ruẹ imwẹro re vwo kpahen ẹrhọmọnuhwu na gbanhonrhọ?

17. Me yo fori na karorhọ ọke re se kpahen iyẹnrẹn ẹrhọmọnuhwu ri ha Baibol na?

¹⁷ Se ji roro kodo kpahen ẹrhọmọnuhwu re ru vrẹn ne. Baibol na o dje kpahen ẹrhọmọnuhwu ihworho ẹrẹnren. c Ono rhomu wu rha dabu yono kpahen owuowu. Ọke we yono kpahiẹn, karorhọ taghene aye ihworho ri ghini nyerẹn​—ehworhare, emẹse, ọrhẹ emọvwerhe. Guọlọ oborẹ wu na  sabu yono nie. Roro kpahen oborẹ udje owuowu o ru dje oruru ọrhẹ omẹgbanhon ri Jehova o vwori rọ nọ rhọmọ ihworho. Habaye, dabu roro kpahen ẹrhọmọnuhwu rọ mai ghanren na, nọyẹ ẹrhọmọnuhwu i Jesu. Karorhọ taghene ihworho buebun i mẹrenriẹn ọke ra rhọmiẹn hin, rọ lẹrhẹ esegburhomẹmro ọwan gbanhonrhọ.​—1 Cor. 15:3-6, 20-22.

18. Marhẹ wu ne ru dabu ha ijoro ukoko na ri ta kpahen ẹrhọmọnuhwu ruiruo? (Se ekete ra djokarhọ na.)

¹⁸ So ijoro ri ta kpahen ẹrhọmọnuhwu na. d (Eph. 5:19) Ijoro enana a lẹrhẹ imwẹro ọghoghanren ọrhẹ esegburhomẹmro re vwo kpahen ẹrhọmọnuhwu na gbanhan. Dabu kerhọ aye, yono aye, ji ta kpahen oborẹ ẹmro ijoro na i mevirhọ uvuẹn ogame ekruon. Yono aye rhẹ ẹhẹn ji dabu roro kodo kpahen aye. Ọke ọrana, wu rha dẹrughwaroghwu ọdamuni ọgbogbanhon yanghene uhwu ohworho wu vwo ẹguọlọ kpahen, ẹhẹn ọfuanfon i Jehova ọnọ ha userhumu wẹn karorhọ ijoro enana, aye ni na ji yọ urhebro ọrhẹ omẹgbanhon wu guọlọre.

19. Me ya na sabu ha ẹhẹn roro kpahen sekpahen ẹrhọmọnuhwu na? (Se ekpeti na “ Me wu na nọ Aye?”)

¹⁹ Ha ẹhẹn iroro ọnọ ruiruo. Jehova ọ yẹre ọwan omẹgbanhon re ne roro kpahen oborẹ akpọ ọwan ono rhirhiẹ uvuẹn paradais. Omizu ọmase owu ọrhọ ta: “Ọgbọ buebun, mia ha ẹhẹn roro kpahen oborẹ akpọ mẹ ono rhirhiẹ uvuẹn i Paradais, te erhirhiẹ ọ họhọ taghene mie sọrhen idodo na ne.” Roro kpahen ọke wu na mẹrẹn ehworhare ọrhẹ emẹse buebun ri fuevwan ọke ahwanren. Ọrọmo wu guọlọ mẹrẹn? Enọ ego wu na nọ yen? Ji roro kpahen ọke wu na rharhumu mẹrẹn eri wu vwo ẹguọlọ kpahen ri hwu ne. Roro kpahen ọsoso okugbe ọrana​—ẹmro erukaro are ina ta, oborẹ wu na gbalọ aye lele, ọrhẹ aghọghọ ro no rhirhiẹ ye.

20. Omwemẹ ọgo yo fori ne vwo?

²⁰ Ọwan i kpẹmẹ i Jehova fọkiẹ ive ẹrhọmọnuhwu na! Ana sabu vwo imwẹro taghene ive ọrana ono rugba, fọkime i Jehova o vwo oruru ọrhẹ omẹgbanhon ro no ruie gba. Jene vwo omwemẹ ọgbogbanhon re ne ruẹ esegburhomẹmro ọwan kpahen ifiẹrorhọ ọrana gbanhonrhọ. Nyoma ọrana, ene tikẹrẹ i Jehova rhọ ro ve rẹn owuowọnwan, ‘Eri wu vwo ẹguọlọ kpahen ina rhọmọ!’