1. Me ye yoniruon kpahen Ọmemama ọwan ne?

ORHIANẸ eri vwiẹruọ Iseri Jehova, nọyẹ wu yono kpahen Jehova nẹ ọke ọmọvwerhe. Aye i yoniruon taghene Jehova yẹ Ọmemama na, taghene o vwo iruemru irhorhomu sansan, habaye o ji vwo omamọ egbemwuo rẹn ituakpọ.—Gen. 1:1; Acts 17:24-27.

2. Ukẹro ọgo yẹ ihworho ezẹko a ha ni eri vwo imwẹro kpahen Ọmemama na?

² Ihworho buebun e vwo imwẹro taghene Osolobrugwẹ o nyerẹ-ẹn, yanghene ọye yẹ Ọmemama na-a. Ukpomaran, aye i vwo imwẹro taghene arhọ ọ varhe, ọke oru ekwakwa erọrọ ni va nẹ ekwakwa re nyerẹn na rhe. Usuẹn ihworho ri vwo aruẹ imwẹro ọnana yẹ ihworho ri riẹ isukuru kodo. Aye ina sabu ta taghene isayẹnsi o dje i Baibol na rhiẹ ofian ne, ji ta taghene eri vwo esegburhomẹmro kpahen Ọmemama, ihworho ri vwe riẹ isukuru, eri vwe rhe emru owuorowu yanghene era sabu phiẹrhọ.

3. Mesoriẹ ọghanren ne wu ruẹ esegburhomẹmro ọnọ gbanhon?

³ Wu na ha uphẹn rẹn oborẹ ihworho ezẹko ri riẹ isukuru kodo i tare, nọ lẹrhuọ vwo ẹhẹn eveva sẹ i Jehova yẹ Ọmemama ọwan? Ọnana o sekpahen oborẹ ọsoriẹ ọwan e vwo imwẹro taghene Jehova yẹ Ọmemama na. E vwo imwẹro kpahiẹn fọkime a ta rẹn ọwan ne vwo imwẹro kpahiẹn, gbinẹ fọkime ọwan i ha ọke yono kpahen imwẹro na rẹn oma ọwan? (1 Cor. 3:12-15) O toro oborẹ o jiri te ne re rhiẹ Iseri Jehova-a, o fori nẹ ọwan ephian i rha bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhanrhọ. Erhe ruẹ omaran, a ha uphẹn rẹn “iyono erẹ akpọ na ọrhẹ  iyono ọphiẹrhọ” nọ sun ọwan vru-u, rẹ ituakpọ e yono ri kparehaso i Baibol na-a. (Col. 2:8; Heb. 11:6) Na sabu mẹrẹn userhumu, urhomu-ẹmro ọnana ọnọ ta kpahen (1) oborẹ ọsoriẹ ihworho buebun i vwe vwo imwẹro kpahen Ọmemama, (2) oborẹ wu ne ru bọn esegburhomẹmro kpahen Jehova, ro rhiẹ Ọmemama ọnọ, ọrhẹ (3) oborẹ wu ne ru sẹrorẹ esegburhomẹmro ọgbogbanhon.

4. Lele oborẹ ọ ha Hebrews 11:1 ọrhẹ ekete ra djokarhọ, me ya bọn obọdẹn esegburhomẹmro kpahen?

⁴ Ihworho ezẹko e roro taghene ne vwo esegburhomẹmro, o mevirhọ ọrẹ ene vwo imwẹro kpahen emru, ọrẹn o vwo oborẹ ene dje yi phia-a. Dedevwo, Baibol na ọ tare taghene ọrana rhẹ obọdẹn esegburhomẹmro-o. (Se Hebrews 11:1 ọrhẹ ekete ra djokarhọ.) Djokarhọ ye taghene esegburhomẹmro kpahen imwẹro ra vwa mẹrẹn, jerẹ Jehova, Jesu, ọrhẹ Uvie odjuwu na, i sekpahen obọdẹn imwẹro. (Heb. 11:3) Omizu owu ro yono kpahen isayẹnsi orho dje yi izede omana: “Esegburhomẹmro ọwan orhiẹ ọrẹ otuẹro rọ sẹrerhumuji imwẹro yanghene oborẹ isayẹnsi o djephia-a.”

5. Mesoriẹ ihworho buebun e vwo imwẹro taghene a ma ekwakwa re nyerẹ-ẹn?

⁵ Ana sabu nọ, ‘Orhianẹ imwẹro i ghini havwiẹ ri dje Ọmemama na phia, mesoriẹ ihworho buebun e vwo imwẹro taghene orhiẹ Osolobrugwẹ yọ ma ekwakwa ephian re nyerẹ-ẹn?’ Ihworho ezẹko i vwa tobọ yono kpahen imwẹro rẹn omobọ aye-e. Robert, ro rhiẹ owuọwan usuẹn Iseri Jehova ọrhọ ta: “Ra mẹriẹn taghene a vwa tẹmro kpahen emama uvuẹn isukuru-u, ni mi rorori taghene ẹmro kpahen emama orhiẹ urhomẹmro-o. Mi te ẹgbukpe 20 vwẹre mi ki lele Oseri Jehova owu ta kpahiẹn, ni mi mẹrẹnvwrurhe nyoma i  Baibol na taghene o ghini vwo Ọmemama.” *—Se ekpeti na “ Urhomu Edje Ọghoghanren Rẹn Emiemọ.”

6. Mesoriẹ ihworho ezẹko i vwe vwo imwẹro kpahen Ọmemama?

⁶ Ihworho ezẹko e vwo imwẹro kpahen Ọmemama-a, fọkime aye i tare taghene oborẹ aye a mẹrẹn ọvo yẹ aye i vwo imwẹro kpahen. Ọrẹn, o ji vwo ezẹko ri vwo imwẹro kpahen oborẹ aye i vwa mẹrẹn, jerẹ omẹgbanhon rọ lẹrhẹ oborẹ e donron rierun seriotọre, rẹ ihworho i dabu rhe kpahen. Esegburhomẹmro ra hunute uvuẹn i Baibol na o surhobọmwu ekwakwa erọrọ ri rhiẹ ‘imwẹro ra vwa mẹrẹn.’ (Heb. 11:1) Ọ ha ọke buebun ọrhẹ omẹdamu na sabu yono kpahen imwẹro enana, ihworho buebun e vwo omwemẹ aye ine yono kpahen ekwakwa enana-a. Ohworho rọ vwọ damoma yono kpahen ekwakwa enana, ọnọ sabu ta taghene o vwo Osolobrugwẹ-ẹ.

7. Ọsoso ihworho ephian ri riẹ isukuru yi tenren taghene o vwo Ọmemama-a? Dje yi fiotọre.

 ⁷ Ọke otu isayẹnsi ezẹko e yono kpahen imwẹro na hin, aye ni vwo imwẹro taghene Osolobrugwẹ yọ ghini ma ekwakwa ephian. * Jerẹ i Robert ra hunute vrẹn ne, ezẹko ina sabu roro taghene o vwo Ọmemama-a, fọkime e yono aye kpahen emama uvuẹn isukuru eduado-o. Ọrẹn, otu isayẹnsi ezẹko i rheri, jeghwai vwo ẹguọlọ i Jehova ne. Jerẹ oborẹ ọ havwọ rẹn otu isayẹnsi enana, o fori nẹ ọwan ephian i bọn esegburhomẹmro ọwan kpahen Osolobrugwẹ, o toro isukuru ra nyare-en. O vwo ohworho ọrọrọ rọ nọ sabu ruẹ ọrana rẹn ọwa-an.

8-9. (a) Onọ ọgo ye ne yono kpahen? (b) Marhẹ uyono kpahen emama ine ru ha erere wẹn?

⁸ Marhẹ wu ne ru vwo esegburhomẹmro kpahen Ọmemama na? Jene yono kpahen izede ẹne.

⁹Yono kpahen emama. Wu na sabu bọn esegburhomẹmro ọnọ nyoma wu na dabu ni eranmo, ewawọ ọrhẹ ikereti na. (Ps. 19:1; Isa. 40:26) We rhe yono kpahen enana riarorhọ, ne wu ne vwo imwẹro taghene Jehova yẹ Ọmemama na. Ẹbe ukoko na i vwo iyẹnrẹn buebun ri dje kpahen eghọn emama sansan. Dabu yono kpahen irhomu-ẹmro enana orhianẹ wu vwa dabu vwẹruọ aye-e. Yono uchunu oborẹ wu na sabu yono. Dabu nughe ividio ri ha jw.org, ri dje kpahen emama, re nirin uvuẹn omẹvwa ẹkwotọre uvwre ẹgbukpe ezẹko ri vrẹnren na!

10. Dje udje oborẹ emama i ru djephia taghene e vwo Ọmemama. (Romans 1:20)

¹⁰ Ọke we rhe yono kpahen emama, dabu damerhọ oborẹ imwẹro ri havwiẹ i yoniruon kpahen Ọmemama na. (Se Romans 1:20.) Jerẹ udje, wu na sabu yono taghene ọren na ọ yẹ ọwan ọdjedjẹrẹ, ọ lẹrhẹ ọwan nyerẹn, ọrẹn o ji tiobọnu ikpẹ ra sabu kpe ohworho hwuẹ. O fori na sẹrorẹ ituakpọ nẹ ikpẹ enana. Itiọrurhomẹmro, a sẹrorẹ ọwan! Izede ọgo? O vwo oborẹ ọ sẹrorẹ otọrakpọ na—o vwo igasi re se ozone rọ dobọ ikpẹ enana ra suẹ ẹkuọn na jẹ, no jo te otọrakpọ na. Ikpẹ re ne obọ ọren na sa ra kon ọwan ọrhọ gbanhanrhọ, igasi na no ji buẹnrhọ buẹnrhọ. Omarana, o mwuo ẹro taghene o vwo ohworho rọ ha oberhumu ọnana, Ọmemama ro vwo ẹguọlọ ọrhẹ ẹghwanren?

11. Bọgo wu ne ru mẹrẹn imwẹro ra bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhan kpahen emama? (Se ekpeti na “ Iyẹnrẹn Ezẹko ri ne Ruẹ Esegburhomẹmro Ọnọ Gbanhonrhọ.”)

¹¹ Wu na sabu mẹrẹn imwẹro buebun kpahen Ọmemama na nyoma wu ne se Watch Tower Publications Index, ji guọlọ iyẹnrẹn erọrọ uvuẹn jw.org. Wu na sabu tonrhọ rhẹ irhomu-ẹmro ọrhẹ ividio sansan ro vwo urhomu-ẹmro na “A Mariẹn?” Irhomu-ẹmro ọrhẹ ividio enana i kpẹtẹre, aye e dje imwẹro kpahen eranmo ọrhẹ emama erọrọ phia. Aye i ji vwo idje oborẹ otu isayẹnsi a damoma aye ine ru ruẹ ekwakwa, lele oborẹ aye a mẹrẹn uvuẹn emama.

12. Ọke re yono i Baibol na, me yẹ ekwakwa ezẹko ra na djokarhọ?

¹²Yono i Baibol na. Ọhworhare ro yono kpahen isayẹnsi ra hunute uvuẹn ọtonrhọ na, o vwo imwẹro kpahen Ọmemama bi-i. Ọrẹn ọke oru, no vwo esegburhomẹmro kpahiẹn. Nọ tare: “Mia bọn esegburhomẹmro mẹ kpahen oborẹ mi yonorin uvuẹn isayẹnsi ọvo-o. Mi ji bọn yen kpahen oborẹ mi dabu yono nẹ i Baibol na.” Ọkezẹko, wu vwo irherhe rọ gbare kpahen iyono i Baibol na ne. Ọrẹn, ne wu  sabu ruẹ imwẹro wu vwo kpahen Ọmemama na gbanhonrhọ, o fori wu rhe yono i Baibol na ọke ephian. (Josh. 1:8; Ps. 119:97) Djokarhọ iyẹnrẹn i Baibol na kpahen ekwakwa ri phiare ẹgbukpe buebun ri vrẹn ne. Dabu roro kpahen aruẹmẹrẹn i Baibol ri phia ne, ọrhẹ oborẹ eyeyaya i Baibol na sansan i serhọ owu lele. Wu rhe ruẹ ọnana, ọnọ bọn esegburhomẹmro ọnọ gbanhon taghene o vwo Ọmemama ro vwo ẹguọlọ ọrhẹ ẹghwanren, rọ ji yẹ ọwan i Baibol na. *—2 Tim. 3:14; 2 Pet. 1:21.

13. Me yẹ udje owu kpahen ẹghwanren Osolobrugwẹ rọ ha i Baibol na?

¹³ Ọke we rhe yono i Baibol na, djokarhọ oborẹ urhebro yi ọ ha userhumu wẹn. Jerẹ udje, ọke jijiri rọ vrẹnren na, Baibol na ọ ha orhetio phia taghene ẹguọlọ igho ọ ha ẹkuọn rẹn ọwan, ji suẹ “omiamiamo buebun.” (1 Tim. 6:9, 10; Prov. 28:20; Matt. 6:24) Orhetio ọrana ọ ji ghanren inyenana? Ọbe owu re se The Narcissism Epidemic, ọrhọ ta: “Ihworho ra ha hatua ekwakwa ugboma i vwa mẹrẹn omamerhomẹ-ẹ, ẹhẹn aye o ji seriotọre. Ezẹko ra tobọ vwo ẹhẹn aye ine vwo igho rhọ, a ha ẹkuọn rẹn iroro aye; ji kpomu emiamo sansan.” Urhebro i Baibol na taghene a kẹnoma rẹn ẹguọlọ igho ghini emru userhumu! Wu na sabu roro kpahen iruemru-urhi Baibol erọrọ ri ha userhumu wẹn ne? Erhe vwo ọdaremẹro kpahen urhebro i Baibol na rhọ, na na sabu hẹroso ẹghwanren Ọmemama ọwan. (Jas. 1:5) Omarana, na na sabu riamerhen akpenyerẹn ro vwo omamerhomẹ.—Isa. 48:17, 18.

14. Me wu na mẹrẹnvwrurhe kpahen Jehova we rhe yono i Baibol na?

¹⁴Yono i Baibol ne wu sabu rhẹ i Jehova rhọ. (John 17:3) We rhe yono i Baibol na, wu na mẹrẹn omamọ iruemru i Jehova kirighwo vwrurhe—aruẹ iruemru rẹ emama na e djephia. Re yono kpahen iruemru i Jehova, ọ yẹ ọwan imwẹro taghene Jehova o ghini nyerẹn. (Ex. 34:6, 7; Ps. 145:8, 9) Ọke wa rha dabu rhe i Jehova rhọ, esegburhomẹmro wu vwori nọ nọ gbanhonrhọ, ẹguọlọ wu vwo kpahiẹn no no kodorhọ, onyerẹnkugbe are nọ nọ kpẹnkpẹnrhọ.

15. Marhẹ wu ne ru mẹrẹn erere wu rhe ghwoghwo esegburhomẹmro ọnọ?

¹⁵Ghwoghwo esegburhomẹmro ọnọ rẹn awọrọ. We rhe ruẹ omaran, esegburhomẹmro ọnọ nọ nọ gbanhonrhọ. Orhianẹ ohworho wu ghwoghwo riẹn ọ tare taghene o vwo imwẹro kpahen Osolobrugwẹ-ẹ, ọrẹn we rhe oborẹ wu na kpahenrhọ ye riẹ-ẹn, me wu ne ruo? Damoma guọlọ ẹkpahenrhọ ro nẹ i Baibol na rhe usuẹn ẹbe ukoko na, ne wu lele ohworho na ta kpahiẹn. (1 Pet. 3:15) Wu na ji sabu ta rẹn omizu owu ro te edje ne nọ ha userhumu wẹn. Sẹ ohworho na o vwo ekwerhọ kpahen ẹkpahenrhọ ro nẹ i Baibol rhe, yanghene o vwo ekwerhọ kpahiẹ-ẹn, wu na mẹrẹn erere fọkime wu dabu guọlọ riarorhọ. Esegburhomẹmro ọnọ ọnọ gbanhonrhọ. Omarana, wu vwo imwẹro kpahen ihworho re dje taghene aye i ghwanranren ji riẹ isukuru, ra ta taghene o vwo Ọmemama-a.

16. Me yọ nọ sabu phia orhianẹ a bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhon, ji sẹroriẹ-ẹ?

¹⁶ O toro oborẹ o jiri te ne ra ga i Jehova-a, ana vi rha bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhon ji sẹroriẹ. Mesoriẹ? Fọkime arha jomarhotọre-e, esegburhomẹmro ọwan ọnọ sabu vwiẹlẹ. Karorhọ, esegburhomẹmro o surhobọmwu ekwakwa ra vwa mẹrẹn. Ọ phẹrẹre oborẹ a vwa mẹrẹn, ọnọ sẹrẹ ẹro. Omarana, Paul nọ ha uruemru je esegburhomẹmro evwo, e dje “ọdandan rọ nọ sabu rhiẹ ukọ harẹn  ọwan.” (Heb. 12:1) Marhẹ ene ru kẹnoma rẹn ufi ọnana?—2 Thess. 1:3.

17. Userhumu ọgo ya guọlọre na sabu sẹrorẹ esegburhomẹmro ọwan?

¹⁷ Ọrukaro, nẹrhomo vwe i Jehova ọke ephian no tiobọnu ẹhẹn ọfuanfon ọnẹyen wẹn. Mesoriẹ? Fọkime esegburhomẹmro usuẹn omamọ ọrẹ ẹhẹn na. (Gal. 5:22, 23) A sabu bọn esegburhomẹmro ọwan ji sẹroriẹ, orhianẹ a nekpẹn userhumu ẹhẹn ọfuanfon i Jehova-a. Arha nẹrhomo vwe i Jehova no tiobọnu ẹhẹn ọnẹyen rẹn ọwan, ono tiobọnie. (Luke 11:13) Ana sabu nẹrhomo vwe i Jehova omana: “Yẹ ame esegburhomẹmro rhọ.”—Luke 17:5.

18. Lele oborẹ ọ ha Psalm 1:2, 3, ẹghẹlẹ ọgo ya na sabu vwo vwana?

¹⁸ Habaye, fiomarhọ uyono i Baibol omobọ ọke ephian. (Se Psalm 1:2, 3.) Ọke ọbo ijoro na ọ ya ijoro ọrana, emọ Israel ri vwo ọbe Urhi Jehova ra ya gba ne, e bu-un. Ọrẹn, orodje ọrhẹ irherẹn na, a sabu vwo ẹbe enana, uvuẹn ẹgbukpe ọrẹ irhiruẹ, ne ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre “ehworhare, emẹse ọrhẹ emọvwerhe,” kugbe epha re rhirhiẹ Israel, ina kerhọ isese Urhi Jehova. (Deut. 31:10-12) Uvuẹn ọke i Jesu, ana sabu mẹrẹn ikpitọnbe Eyaya Ọfuanfon na uvuẹn obọ ihworho ezẹko ọrhẹ uvuẹn synagogue sansan. Ọrẹ ovẹnẹ, uvuẹn ẹdẹ ọwan na, ihworho buebun i vwo i Baibol na. Ọrana ẹghẹlẹ ọduado. Marhẹ ene ru dje ọdaremẹro phia rẹn ẹghẹlẹ ọnana?

19. Me yo fori ne ru na sabu bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhon?

¹⁹ Ana sabu djephia taghene e vwo ọdaremẹro kpahen ẹghẹlẹ i Baibol na, nyoma re ne se yi ọke ephian. O fo na hẹrhẹ ọke re ne vwo uphẹn vwẹre ne ki yono i Baibol na-a. Nyoma ra nyalele ẹkwaphiẹrhotọre uyono i Baibol ọke ephian, na sabu bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhan.

20. Me yo fori ne brorhiẹn yen re ne ruo?

²⁰ Ọrẹ ovẹnẹ rhẹ “evwẹghwanren ọrhẹ egba irherhe” ri ha uvuẹn akpọ na, e vwo obọdẹn esegburhomẹmro ra bọn kpahen i Baibol na. (Matt. 11:25, 26) Fọkime ọwan e yono i Baibol na, e rhe oborẹ ọsoriẹ akpọ na o biomẹrhọ, ọrhẹ oborẹ i Jehova ono ru kpahiẹn. Omarana, jene vwo omwemẹ ra na bọn esegburhomẹmro ọwan gbanhon ji ha userhumu rẹn awọrọ vwo imwẹro kpahen Ọmemama na. (1 Tim. 2:3, 4) Jenẹ a tẹnrovi obaro na, ọke ihworho ephian re nyerẹn uvuẹn otọrakpọ na ina tẹmro ri ha Revelation 4:11: ‘Wu mwuovwan, Jehova Osolobrugwẹ ame, wu na ha ujiri na . . . fọkime wẹwẹ yi ma ekwakwa ephian.’