• “Nọ họhọre taghene esa mẹ ọ ghwọwe ọgbọ buebun ne.”

• “Ni mie ni omamẹ sakamu, ohworho ro vwo vwo erhumu, ro vwo fiemru.”

• “Mia sabu ta rẹn ohworho owuorowu kpahiẹ-ẹn. Ni mi kudu.”

• “Ni mie roro taghene Jehova o vwo ọdamẹ kpahen mẹ-ẹ.”

Ẹmro ri ha oberun na e dje oborẹ ane ọ rioja te ọke esa ye orho ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ. Orhianẹ o ruie ọrẹ odjahen ibiamo buebun yanghene ikpe buebun ne, ane na ọnọ sabu roro taghene ọ sabu hẹrosuiẹ ghwomara-an. Ane owu nọ tare, “Ni mie roro, ‘Ọrọmo yẹ ọhworhare ọnana mẹmẹ rhẹ ọye i gba havwiẹ na? O ji vwo ekwakwa erọrọ ro tiẹ nuẹ mẹ?’”

E mwuegbe urhomu-ẹmro ọnana fọkiẹ ane rẹ esa ye o ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ. a Ọnọ ta kpahen iruemru-urhi Baibol ri na yẹ ye urhebro ọrhẹ imwẹro kpahen obẹhatua i Jehova, rọ nọ ji ha userhumu riẹn gbanhon ọrẹ iroro, ji fiomarhọ ogame i Jehova. b

Dedevwo wu sabu suẹn kemru kemru esa o ruẹ-e, ọrẹn wu na sabu kpare idjaghwẹ ri na lẹrhuọ je kperi oma phan, ji vwo ufuoma rhọ. Roro kpahen idjaghwẹ enana.

Wu vwe kperi oma-a. Ane na ọnọ sabu roro taghene ọye yọ soriẹ esa ye o ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ. Alice c no roro taghene ọye rhẹ obọdẹn ọmase-e. Nọ tare: ‘Mesoriẹ esa mẹ o vwo ojemẹ ro no ni emẹse erọrọ ukperẹ ono rhiẹ omẹmẹ? Ane ezẹko ne kperi oma aye fọkiẹ oborẹ aye a kpahanrhọ erhirhiẹ na lele, aye ne roro taghene aye a lẹrhẹ erhirhiẹ na biomẹrhọ. Danielle nọ tare, “ni mie ni omamẹ rhiẹ ohworho rọ djoma rọ ghwọghọ orọnmiẹ fọkiẹ ekwẹre ro vwo serhọ.”

Orhianẹ we ji roro omaran, rhe taghene Jehova o kperuo fọkiẹ oborẹ esa o ruẹ-ẹ. James 1:14 ọrhọ ta: “Owuowọnwan ọ dẹrughwaroghwu ọdamuni ji se rhọye fọkiẹ uhrun ọrhẹ ojemẹ omobọ  ye.” (Rom. 14:12; Phil. 2:12) Ukperẹ i Jehova ono kperuo, ọye o vwo ọdaremẹro kpahen atamwu wu vwo kpahiẹn.​—2 Chron. 16:9.

Ono rhomu wu rhe vwẹruọ ye taghene orhiẹ fọkime wẹwẹ rhẹ obọdẹn ohworho, yọ soriẹ esa o ni aruẹ ifoto yanghene ughe erana-a. Egba irherhe i djephia taghene ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ, ọ suẹ uhrun ehware ọgbogbanhon rẹ ọmase owuorowu ọnọ jọ sabu nyamwu.

Wu vwe brudu pha-an. Catherine ọ tare taghene ọsoso oborẹ ọye o roro, yẹ esa ye ro ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ. Frances nọ tare: “Udu no bru mẹ orhianẹ mie rhe ekete esa mẹ ọ havwọ-ọ. Udu o vi bru mẹ.” Ane erọrọ i tare taghene ofa ọ ruẹ aye uvuẹn udaro imizu erọrọ ri rhe kpahen obẹnbẹn esa aye. Ọrẹn, awọrọ i tare taghene aye ọvo yi havwiẹ fọkime aye roro taghene o vwo ọro vwẹruọ erhirhiẹ aye-e.

Ọ sọ re ne vwo aruẹ iroro erana-a. Ọrẹn, wu rhe roro kpahen aye phan, ọnọ lẹrhuọ vwo ọfiamu rhọ. Ukpomaran, damoma tẹnrovi onyerẹnkugbe ọnọ rhẹ Jehova. Nyoma ọrana, wu ne vwo omẹgbanhon wu ne din.​—Ps. 62:2; Eph. 6:10.

Ono rhomu wu rhe se, ji roro kodo kpahen iyẹnrẹn i Baibol ri sekpahen emẹse ri dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn ji mẹrẹn urhebro, ọke aye a nẹrhomo vwe i Jehova. Orhiẹ ọke ephian yi Jehova o wene erhirhiẹ aye-e, ọrẹn ọ yẹre aye ufuoma. Jerẹ udje, Hannah, “no mwuomarhọ omamọ” kpahen erhirhiẹ ye. Ọrẹn, “ọke rọ nẹrhomo jijiri obaro i Jehova,” no vwo ufuoma, dedevwo o rhe oborẹ erhirhiẹ ye ono wene lele-e.​—1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Cor. 1:3, 4.

Guọlọ userhumu mie ekpako ukoko. Aye ina sabu rhiẹ “ekete re tiomanuẹ rẹn ogiribo na, ekete ra zẹrua nẹ oso ọduado.” (Isa. 32:2) Aye ina sabu rionbọrhọ omizu ọmase ro te edje wu na sabu lele tẹmro, rọ nọ ji yọ urhebro.​—Prov. 17:17.

Wu na sabu ha userhumu rẹn esa fiẹ uruemru re ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ kparobọ? Ọkezẹko. Baibol na ọ dabu djeyi fiotọre taghene na sabu fiẹ obẹnbẹn yanghene ọvwreghrẹn kparobọ, “awanva i rhomu ghwẹ owuọwan.” (Eccl. 4:9-12) Iyẹnrẹn o djerie phia taghene a mẹrẹn erere orhianẹ awanva ri rọnmọren na, i  wian kugbe sabu fiẹ uruemru re ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ kparobọ, ji rharhumu hẹroso owuowọnwan uvuẹn orọnmo na.

Itiọrurhomẹmro, efikparobọ na o sekpahen ọrẹ ohworho wu rọnmọren ọnọ ta urhomẹmro, ji vwo omwemẹ ro no fiẹ uruemru ọrana kparobọ. Ọye ọ nẹrhomo vwe i Jehova nọ yẹ ye omẹgbanhon, ji guọlọ userhumu mie ekpako na ne? (2 Cor. 4:7; Jas. 5:14, 15) Ọ guọlọ ena ri na ha userhumu riẹn kẹnoma rẹn ọdamuni ne​—jerẹ udje, o fiẹ ughwru rhẹ ọke rọ ghwọghọ rhọ ifonuie ọrhẹ ekpetughe, ji kẹnoma rẹn erhirhiẹ ri na suẹ ọdamuni riẹn? (Prov. 27:12) O mwuegbe ro no rhiabọ ha userhumu ọnọ, ji ta urhomẹmro wẹn? Orhiomaran, nọyẹ wu na sabu ha userhumu riẹn.

Izede ọgo? Roro kpahen udje ọnana. Felicia ọ rọnmọ Ethan, ro vwo uruemru re ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ ọke rọ ha uphuphẹn. Felicia o rurie lọhọ rẹn Ethan ọnọ ta riẹn ọke orho vwo ojemẹ ro ni aruẹ ifoto yanghene ughe erana. Ethan nọ tare: “Mie leli ane mẹ tẹmro, ji ta urhomẹmro riẹn. Ọrẹ ẹguọlọ, nọ ha userhumu mẹ fiẹ ughwru rhẹ ekete mi na nya te, ji nọ mẹ oborẹ mie ruẹ lele ọke ephian. Nọ ji ha userhumu mẹ ha itanẹti ruiruo ọrẹ ẹghwanren.” Itiọrurhomẹmro, oma ọ merhen Felicia taghene Ethan o ni aruẹ ifoto yanghene ughe erana-a. Felicia nọ tare: “Ọrẹn, ekwẹre ọrhẹ omiamiamo mẹ ọ sabu ha userhumu riẹn nẹ erhirhiẹ obiobiomu ọnana-a. Ọke ame a ta kpahen ebẹnbẹn na ne, esa mẹ no mwuegbe rọ nọ ha userhumu mẹ nyerẹn ghele omiamiamo mẹ.”

Aruẹ ikuegbe erana ina sabu ha userhumu rẹn esa vabọ aruẹ ifoto yanghene ughe erana, ji ha userhumu rẹn aniẹ rharhumu hẹrosuiẹ. Ọke esa orho kwe taghene ọnọ ta ẹhẹn yen, irueruo yi, ọrhẹ ekete rọ nya ephian phia, o vwo rho vwo ekwakwa re tiẹ nuẹ-ẹ.

Wu vwo imwẹro taghene wu na sabu ha userhumu rẹn esa izede ọrana? Orhiomaran, o fori nẹ are se ji tẹmro kpahen urhomu-ẹmro ọnana. Ẹkẹ ye ọrẹ ono fi uruemru re ni ifoto ọrhẹ ughe ihworho ri banfirhọ kparobọ, rọ nọ ji lẹrhuọ sabu hẹrosuiẹ. Ukperẹ ọnọ tuekwẹre taghene wa guọlọ ta kpahen ebẹnbẹn na, ofori nẹ esa ọ damoma rhe oborẹ uruemru ọrana ọ hobọto lele. Ẹkẹ ọnọ ọrẹ wu na ha userhumu riẹn sabu vwo omẹgbanhon ro no fiẹ uruemru na kparobọ, ne wu sabu rharhumu hẹrosuiẹ. Ofori nẹ are awanva i yono kpahen oborẹ ọ lẹrhẹ ihworho serhẹ ufi re ni aruẹ ifoto ọrhẹ ughe erana, ọrhẹ oborẹ ene ru fiekparobọ. d

 Ofẹn orho mwuo taghene ọre wu rọnmọren ọnọ tuekwẹre ọke wu na ta kpahen ẹmro na, ta rẹn ọkpako ro rhiẹ ugbehian are, nọ homaba esiyẹ na ọke are a ta kpahen erhirhiẹ na. Mẹrẹnvwrurhe taghene ọre wu rọnmọren ọrhọ sabu fiẹ ọdamuni re ne ni ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ kparobọ, ọnọ ji ha ọke ne wu ki rharhumu hẹrosuiẹ. Wu vwe fiobọrhotọre-e. Guọlọ erhirhiẹ sansan rẹ onyerẹnkugbe are o rhomurhọ. Vwo ifiẹrorhọ taghene nyoma edirin, orọnmo are ọnọ gbanhonrhọ orho ru.​—Eccl. 7:8; 1 Cor. 13:4.

Orhianẹ esa ọ rharhumu serhọ ọdamuni na, no mevirhọ taghene ọ ji ghwẹriẹ-ẹ, yanghene o vwo oborẹ ene ru kpahen erhirhiẹ na-a? Ẹjo. Maido orhianẹ o ruie ẹgbukpe buebun ne, ọnọ wọnrọn hasuiẹ uvwrọke jijiri. Ọnọ ji sabu rharhumu ruẹ uruemru na ẹgbukpe buebun i rha tobọ nyavrẹn ne. No jo serhọ ufi ọrana, ọnọ damoma wọnrọn hasuẹ ọdamuni na omamọ, ọkezẹko nyoma rọ nọ tẹn ena ezẹko ọke ro fi obẹnbẹn na kparobọ ne. (Prov. 28:14; Matt. 5:29; 1 Cor. 10:12) O fori no vwo “uruemru” ọkpokpọ, ji yono oborẹ ono ru vwo “utuoma kpahen oborẹ obiomurun”​—jerẹ ifoto ọrhẹ ughe esọsọ ọrhẹ irueruo ọfanrhiẹn ra bẹlẹ oma. (Eph. 4:23; Ps. 97:10; Rom. 12:9) O vwo omwemẹ ro no ruẹ ewene enana? Orhiomaran, ọnọ sabu wene obọ orho ru. e

Ọrẹn, orhianẹ ọre wu rọnmọren o vwo ọdamẹ ro no tiobọnu uruemru na vwo? O vwo ẹfro-o, ẹhọn ọnọ sabu seriotọre, wu na sabu tuekwẹre, ji roro taghene wu sabu hẹrosuiẹ-ẹ. Guọlọ ufuoma ọrẹ ẹhẹn nyoma wu na nyaji ẹmro na vwo rẹn Jehova. (1 Pet. 5:7) Rhe tiẹkẹrẹ i Jehova nyoma ẹrhomo, uyono omobọ ọrhẹ eroro kodo. We rhe ruẹ omaran, vwo imwẹro taghene ono tikẹruọ. Jerẹ oborẹ Isaiah 57:15, ọ tare, Jehova ọ havwiẹ rhẹ ihworho “dẹndẹn kugbe erẹ ẹhẹn aye ọ ghwọghọre,” o vwo omwemẹ ro no ruẹ aye gbanhon. Damoma rhiẹ obọdẹn Olele Kristi. Guọlọ userhumu mie ekpako na. Ji vwo imwẹro taghene orho ru, esa ọnọ ghwẹriẹ nẹ ẹhẹn rhe.​—Rom. 2:4; 2 Pet. 3:9.