WU VWO obẹnbẹn dẹ ne ọrẹn wa mẹrẹn ohworho rọ ha userhumu wẹ-ẹn? Ọwan e nyerẹn uvuẹn “ọke egbogbanhon ra bẹn enyerẹn,” rọ nọ sabu lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre ji lẹrhẹ ọwan rhirhiẹ ye kologho. (2 Tim. 3:1) Ọrẹn, orhiẹ ọwan ọvo yi havwiẹ uvuẹn ọke egbogbanho-on. Baibol na ọ hunute ọghanronmẹ re ne vwo obọdẹn igbehian uvuẹn “ọke ebẹnbẹn.”—Prov. 17:17.

Ọnyikọ Paul ọ mẹrẹn erere mie igbehian yen, ri ha userhumu riẹn ọke rọ wian owian imishọnari ọnẹyen. (Col. 4:​7-11) Ọke a kanren i Paul uvuẹn Rome, igbehian yen yi ha userhumu riẹn wian ewian ezẹko rọ nọ jọ sabu wian. Jerẹ udje, imizu ri ha ukoko i Philippi i rhe tiobọnu ẹghẹlẹ rẹn Paul, Epaphroditus yọ kpare ekwakwa na vwe yi. (Phil. 4:18) Tychicus yọ kpare ileta i Paul vwe ikoko sansan. (Col. 4:7; se ẹmro re dje fiotọre.) Igbehian i Paul i sabu ha userhumu riẹn wian owian imishọnari ọnẹyen ọke a kanriẹn rhẹ oghwa ọrhẹ ọke rọ ha ekanron. Marhẹ wu ne ru rhiẹ obọdẹn ugbehian inyenana?

Idje ọke ọwan na i djephia taghene ana sabu rhiẹ obọdẹn igbehian rẹn awọrọ. Roro kpahen udje omizu ọmase owu ro rhiẹ ugbehian rẹn omizu ọmase ọrọrọ re se Elisabet, ro rhiẹ ọkobaro ọke ephian obẹ i Spain. Ọke emiamo ikansa o mwu izu Elisabet, omizu ọmase na nọ nyoma ifonu dje ẹmro urhebro buebun ra bọn kpahen i Baibol vwe yi. Elisabet nọ tare, “Urhomu enana ro dje vwe mẹ na, i yẹre mẹ omẹgbanhon sabu din erhirhiẹ na kẹdẹkẹdẹ.”—Prov. 18:24.

Ana sabu bọn onyerẹnkugbe ọwan rhẹ imizu ukoko na gbanhon nyoma ra na hobọtua aye vwobọrhọ irueruo ukoko na sansan. Jerẹ udje, wu na sabu kpare omizu rọ kpako ne riẹ uyono ukoko yanghene aghwoghwo? Wu rhe ruẹ omaran, wu na mẹrẹn urhebro mie aye, aye ina ji mẹrẹn urhebro mio. (Rom. 1:12) Ọrẹn, imizu ukoko na ezẹko i vwa sabu nẹ oghwa aye-e. Marhẹ ene ru rhiẹ obọdẹn ugbehian rẹn aye?

Imizu ukoko na ezẹko i vwo emiamo yanghene ebẹnbẹn erọrọ rọ nọ lẹrhẹ aye ja sabu homaba awọrọ ruẹ uyono ukoko kugbe uvuẹn Aghwẹlẹ Uvie. Roro kpahen udje i David ro vwo emiamo ikansa re se lymphoma. Uvwre ibiamo erhan ye tiobọnẹ omesimo riẹn. Uvwrọke ọrana, David ọrhẹ aniẹ Lidia ne ruẹ uyono nyoma itanẹti.

Marhẹ igbehian aye uvuẹn ukoko na i ru hobọtua aye? Uyono orho fuen, imizu na ezẹko na damoma tẹmro rẹn David ọrhẹ Lidia nyoma ividio. Habaye, David ọrhẹ Lidia i rha kpahenrhọ onọ, imizu na ne dje urhomu ekpẹmẹ vwe aye nyoma  ifonu. Me yo nerhumie rhe? David ọrhẹ Lidia ni tikẹrẹ imizu ukoko na rhọ.

Ana sabu ha use rẹn aruẹ imizu enana nẹ aye i lele ọwan ruẹ aghwoghwo? Erhe ruẹ aruẹ ẹkwaphiẹrhotọre ọrana fọkiẹ aye, ne djephia taghene aye a ji sẹrẹ ọwan ẹro-o. (Prov. 3:27) Wu na sabu lele aye ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre aghwoghwo nyoma ileta yanghene ifonu? Imizu ri vwa sabu nẹ oghwa ina ji sabu homaba ọwan ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre aghwoghwo nyoma ividio. David ọrhẹ Lidia i dje ọdaremẹro phia kpahen ẹkwaphiẹrhotọre ọnana. David nọ tare, “Ame i rha homaba ẹko aghwoghwo ame ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre na ji nẹrhomo kugbe, ọ bọn ame gbanhan omamọ.” Habaye, erhirhiẹ na orho kwerhọ ye, wu na sabu ha ọmọ uyono i Baibol ọnọ riẹ oghwa omizu rọ vwọ sabu nẹ oghwa, ji yonie avwaye nẹ ọke fiẹ ọke.

Erhe lele imizu ri vwa sabu nẹ oghwa wian kugbe ji rhiẹromẹrẹn obọdẹn iruemru aye i vwori, ọwan ne tiẹkẹrẹ aye rhọ. Jerẹ udje, wu rhe lele aye wian uvuẹn aghwoghwo ji djokarhọ oborẹ aye a ha i Baibol na te ọmudu ihworho lele, ẹguọlọ re vwo kpahen aye nọ gbanhanrhọ. Wu rha hobọtua imizu ukoko na vwobọrhọ ogame i Jehova, igbehian wu vwori ni ne bunrhọ.—2 Cor. 6:13.

Titus ọ ha userhumu rẹn Paul ọke rọ ha erhirhiẹ ọgbogbanhon, ọnana ọ lẹrhẹ oma merhen i Paul omamọ. (2 Cor. 7:​5-7) Iyẹnrẹn ọnana o djephia taghene ana sabu ha urhebro rẹn awọrọ nyoma re ne dje aruẹdọn phia rẹn eri guọlọ userhumu, damoma daji kẹrẹ aye, ji tiobọnẹ userhumu rẹn aye.—1 John 3:18.

Imizu ọwan ri ha obẹ i Russia i dje obọdẹn udje rhotọre, nyoma aye a hobọtua owuowọnwan. Roro kpahen udje i Sergey ọrhẹ aniẹ Tatyana. Ọke elọkpa a guọlọ oghwa aye hin, na kparerẹ aye nyarhẹn na sabu nọ aye enọ. Tatyana ye kiki tiobọnu nọ ghwẹrioma rie. Sergey nọ tare: “Ogege i [Tatyana] o te oghwa, omizu ọmase owu no fiudugbere rhiẹ oghwa ame. O jiri-i, imizu ukoko na erọrọ ni rhiẹ oghwa ame ji ha userhumu rẹn ame ruie fon.”

Sergey nọ habaye: “Ẹmro ri ha uvuẹn Proverbs 17:17 o jeri mẹ omamọ, rọ tare: ‘Obọdẹn ugbehian o dje ẹguọlọ phia ọke ephian, ọye jeghwai omizu re vwiẹre fọkiẹ ọke ebẹnbẹn.’ Mi vwẹruọ ẹmro enana rhọ ne, maido uvwrọke ọnana mia dẹrughwaroghwu ẹkparehaso ri mia ji guọlọ userhumu. Jehova ọ yẹre mẹ igbehian ri fiudugbere ha userhumu mẹ.” a

Ọwan ephian i guọlọ userhumu igbehian ọwan, fọkime ekwakwa a gbanhanrhọ gbanhanrhọ. A guọlọ userhumu aye maido uvwrọke ukpokpogho rode na. Omarana, jene brorhiẹn re ne rhiẹ obọdẹn ugbehian vwana!—1 Pet. 4:​7, 8.