Harvey yẹ ọmọkpako usuẹn emọ ehworhare awan ẹne. Ekrun ọnẹyen i mẹrẹn urhomẹmro na vwrurhe uvuẹn Midland Junction, Western Australia, ọke erhirhiẹ ogbere ọ ha ẹkwotọre na uvwre ẹgbukpe 1930. Harvey no vwo ẹguọlọ kpahen Jehova omamọ, no ji bromarhame ọke rọ ha ẹgbukpe 14. Ọke oru, no yonorin taghene o fori nọ ha ewian ra yẹriẹ ephian uvuẹn ukoko na. Ọke rọ ha ọmọvwerhe, nọ tenren ro no se Oghwa Odẹrẹ na uvuẹn uyono ukoko, fọkime o roro taghene o mwuovwa-an. Ọrẹn, omizu ọhworhare ro lele Harvey tẹmro nọ ta riẹn, “Ohworho ọrhọ ta wẹn taghene wu ruẹ emru uvuẹn ukoko i Jehova, o vwo imwẹro taghene wu na sabu ruie!”—2 Cor. 3:5.

Mi yono urhomẹmro na uvuẹn England, omaran ji te izu mẹ ọrhẹ omizu mẹ ọkpako ro rhiẹ ọmase. Ọke ukaro, ọsẹ mẹ o rhiabọ dede urhomẹmro na-a, ọrẹn ọke oru no rhiẹ Oseri Jehova. Ọke mia ha ẹgbukpe irhinrin ni mi bromarhame, dedevwo ọsẹ mẹ o kwe-e. Ni mi bru ẹkẹ te oma mi ne rhiẹ ọkobaro ọke ephian ọrhẹ imishọnari. Ọrẹn, ọsẹ mẹ o kwe ne mi rhiẹ ọkobaro ọke ephia-an, jokpanẹ mi te ẹgbukpe 21 vwẹre. Mie vwo ẹhẹn mi na hẹrhẹ te ọke ọrana-a. Omarana, ọke mia ha  ẹgbukpe 16, no kwe mẹ ne mi kwa riẹ Australia ye lele omizu mẹ ọkpako rhirhiẹ, rọ ji kwa riẹ ẹkwotọre ọrana. Obẹtaye, ọke mie te ẹgbukpe 18, ni mi tuẹn owian ọkobaro ọke ephian rhọ.

Uvuẹn Australia, ni mi mẹrẹn Harvey. Ame awanva i vwo ẹhẹn ame ina ga i Jehova kugbe ẹrhẹ imishọnari. Ame ni rọnmọren uvuẹn ẹgbukpe 1951. Ọke ame a wian owian ọkobaro emrẹ ẹgbukpe eva, ame ni tuẹn owian okinhariẹ rhọ. Okinhariẹ ame i wianren uvuẹn Western Australia ọ doro omamọ, omarana ame na ghwa riẹ ekete iseseri, otọre ọkaka ri ji havwọ kologho.

Uvuẹn ẹgbukpe 1954, na ha use rẹn ame riẹ Isukuru i Gilead, iklasi ọrẹ 25. Ame i joma nyamwu ẹkẹ ame ine rhiẹ imishọnari ne! Ọkuna yọ kparerẹ ame riẹ ẹkwotọre i New York, ame ni ji fiomarhọ uyono i Baibol na omamọ. Ọke ame a ha Isukuru i Gilead, e ji yono ame edjadjẹ i Spain, ọrẹn edjadjẹ ọnana ọ bẹn Harvey e yono, fọkiẹ ukorẹmro re se r aye a ha ruiruo izede san.

Uvwre ọke ame a ha isukuru na, ere yono ame ni ta rẹn ame taghene eri vwo omamerhomẹ aye ina ga uvuẹn ẹkwotọre i Japan, ina sabu ya odẹ aye rhotọre ne yono aye edjadjẹ i Japanese. Ame ni brorhiẹn taghene kowian kowian rẹ ukoko i Jehova ọ yẹrẹ ame, yẹ ame ina wian. O jiri-i, Albert Schroeder ro rhiẹ owuọwan usuẹn ere yono ame, nọ mẹrẹnvwrurhe taghene ame a ji ya odẹ ame-e. Nọ ta rẹn ame: “Are i ji roro kpahiẹn.” Ọrẹn, ame e ji ruẹ sikẹnsikẹn, Omizu Schroeder nọ ta rẹn ame: “Mẹmẹ ọrhẹ imizu ereva re yono are i ya odẹ are rhotọre ne. Are i damoma sẹ are ina sabu yono edjadjẹ i Japanese.” Edjadjẹ i Japanese ọ bẹn harẹn Harvey e yono-o.

Ame i te ẹkwotọre i Japan uvuẹn ẹgbukpe 1955, ọke ọrana ighwoghwẹmro 500 ọvo yi ha uvuẹn ọsoso ẹkwotọre na. Habaye, Harvey ọ ha ẹgbukpe 26, mẹmẹ i ha ẹgbukpe 24. Ne djerẹ ame riẹ amwa owu re se Kobe, ẹgbukpe ẹnẹ yẹ ame i gare avwaye. Oma ọ merhenren ame ọke ra ta rẹn ame nẹ ame i rharhumu wian owian okinhariẹ, ame i gare uvuẹn okogho owu rọ kẹrẹ amwa re se Nagoya. Ame i vwo ẹguọlọ kpahen owian ọnana omamọ, tobọ te imizu na, emaren na ọrhẹ amwa na. O jiri-i, na yẹre ame uphẹn ọrọrọ rẹ ame ina wian owian i Jehova rhọ.

Ọke ame a wian owian okinhariẹ na vrẹn emrẹ ẹgbukpe esa ne, Oghọn Ukoko rọ ha uvuẹn Japan  nọ nọren ame sẹ ame ina sabu ya ga uvuẹn obọrẹ a djẹ edjadjẹ Amis uvuẹn ẹkwotọre i Taiwan. Imizu ezẹko ra djẹ edjadjẹ Amis i dẹrẹrhiẹ inyikọ efian avwaye ne, omarana Oghọn Ukoko rọ ha uvuẹn Japan nọ guọlọre nẹ omizu rọ dabu rhe edjadjẹ i Japanese djẹ nọ kwaphiẹ erhirhiẹ na rhọ. * Ame i vwo ẹguọlọ kpahen owian ame uvuẹn Japan, omarana nọ lẹrhẹ orhienbro ọnana bẹn rẹn ame. Ọrẹn, Harvey o yono ne taghene o fo na tiẹn owian re tiobọnu rẹn ame-e, omarana ame ni kweri taghene ame ina nya.

Ame i te avwaye uvuẹn November 1962. Ẹkwotọre i Taiwan o vwo ighwoghwẹmro ri bun te 2,271, edjadjẹ Amis yẹ buebun aye a djẹ. Ọrẹn, ame ine kiki yono edjadjẹ i Chinese vwẹre. Ọbe i Chinese owu ọvo yẹ ame i vwori, habaye omizu rọ guọlọ yono ame o rhe oborẹ a djẹ edjadjẹ Oyibo-o, udabọ ọrana, ame i ji yono edjadjẹ na.

Ọke ame e te i Taiwan, o jiri-i Oghọn Ukoko nọ ha Harvey mwu no rhiẹ ọrọ hẹrote owian ogame ọrẹ ẹkwotọre na. Ra mẹriẹn taghene Oghọn Ukoko na ọ kamurun, Harvey nọ sabu vwo ọke wian ewian yen uvuẹn ọfisi, ji ha emrẹ ikprughwre esa uvuẹn ubiamo na ga ẹrhẹ oniruo okinhariẹ uvuẹn obọrẹ a djẹ edjadjẹ Amis. Habaye, ọ ji ga ẹrhẹ oniruo ẹkwotọre rọ lẹrhiẹ ha ẹmro phia uvuẹn emẹvwa sansan. Manẹ Harvey ọ sabu ha ẹmro na phia uvuẹn edjadjẹ Japanese rẹ imizu na i dabu vwẹruọ ye. Ọrẹn, igọmẹti o jurhi taghene edjadjẹ i Chinese ọvo ya na ha ruẹ irueruo ogame. Omarana, Harvey nọ ha ẹmro na phia uvuẹn edjadjẹ i Chinese dedevwo ọ ji dabu rhe oborẹ a djẹ ye-e, omizu ọrọrọ nọ rhian ẹmro na riẹ edjadjẹ Amis.

Ọke ọrana, itu isodja ye suẹn Taiwan, omarana bọmọke imizu na e ki ruẹ emẹvwa, aye na ha ọbe ekwerhọ mie igọmẹti vwẹre. Ọnana ọ lọhọ-ọ, fọkime elọkpa i vwe kiki tiobọnẹ ọbe na-a. Orhianẹ elọkpa na e ji tiobọnẹ obẹ na uvuẹn ọkprughwre omẹvwa na-a, Harvey nọ daji ogba aye bọmọke aye ine ki tiobọnẹ ọbe ekwerhọ na riẹn. Ona ọnana ọ wianren omamọ, fọkime elọkpa na a guọlọ nẹ ọpha ọ hẹrhẹ ọke jijiri uvuẹn ogba aye-e.

Uvwre ikprughwre ame e rhiẹ ọpha ruẹ imizu na, ame na ha aghwẹ nya ugbo rọ nọ ha unọke owu yanghene vrẹn omaran, ame i rhenren igbenu ji ha aghwẹ dan irhie sansan ri vwe kodo vrẹn. Mi karorhọ ọke ukaro mie rhenren ugbenu. Ọke ame a riẹ emaren urhiọke hin, ame ni ruẹ ibọsu emrẹ ughwọdjọ 5:30 urhiọke riẹ ọko oseseri owu, ame ni ha aghwẹ dan urhie owu ro vwo kodo vrẹn, jeghwai rhenren ugbenu owu ro rierun omamọ. O rierun omamọ te erhirhiẹ mia mẹrẹn esiri aghwẹ omizu ro rhenrhen obaro mẹ.

Urhiọke ẹdẹ ọrana, Harvey no lele imizu ezẹko uvuẹn amwa na riẹ aghwoghwo, mẹmẹ ọvo ni ye ghwoghwo uvuẹn ọko owu rẹ ihworho ra djẹ edjadjẹ i Japanese e rhirhiẹ. Emrẹ ughwọdjọ owu, oma no ru mẹ ghwreghwre fọkime orhọmo o kpe me ne. Ọke mie bru i Harvey, imizu na ephian i rie ne. Harvey ọ ha imagazini ezẹko wene iyẹn ọrilele ekpokpọ esa ne. No dje oborẹ a riẹ iyẹn ọrilele na mẹ, no fiẹ ibiẹ ophiọ rhẹ uvuien, no serie ha  rhẹ unu ji ta mẹ ne mi hẹrokelie. Dedevwo ọ ghwai merhen mẹ-ẹ, ọrẹn mi ji riẹ. Nẹ ọrọmo yọ nọ riẹ iyẹn ọrilele ọresa na? Harvey nọ ta mẹ taghene mi riẹ, fọkime ọ sabu kpare mẹ ruotọre nẹ oberun ugbenu na mi rhe dophie-e.

Uvuẹn omẹvwa okinhariẹ owu, ni mi rhiẹromẹrẹn obẹnbẹn owu. Ame e rhirhiẹ oghwa omizu owu rọ kẹrẹ Aghwẹlẹ Uvie na. Ra mẹriẹn taghene itu Amis e ni uruemru ra wọ ghanghanren, ane oniruo okinhariẹ na no mwuegbe ame ẹwọ rẹn ame. Ra mẹriẹn taghene abọ Harvey ọ ha owian, nọ ta mẹ taghene mi wọ vwẹre. Ekwakwa esa ya ha ruiruo: ukoroba ame ọfọfọ, ukoroba ame ọdjedjẹrẹ ọrhẹ oze ofefe. O gberi mẹ unu omamọ ọke ane oniruo okinhariẹ na ọ kpare ame na ruẹ otafe oghwa na, rọ dẹrughwaroghwu Aghwẹlẹ Uvie na rẹ imizu na e ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre omẹvwa na. Ni mi ta riẹn nọ yẹ mẹ owẹn mi na ha rhurhu ekete mi na wọ na. Nọ yẹre mẹ oborẹ ọ họhọ isẹlọfini, rọ havwọ phoghophogho! Mi joma zẹ riẹ ekete ro tiomanu uvuẹn oberhumu oghwa na, ọrẹn ofẹn o mwu mẹ nẹ kpukpuyẹkẹ ri ha avwaye i ja rha kon mẹ. Ni mi ta rẹn oma mẹ: ‘Imizu na i djokarhọ taghene mia wọ ekete ara-an, fọkime abọ aye ọ ha owian. Mia rha wọ-ọ, evwan ono biomu aye. Ji mẹ ghwai wọ!’ Omarana, ni mi wọre avwaye.

Harvey nọ mẹrẹnvwrurhe taghene imizu ra djẹ edjadjẹ Amis i vwa dabu ruẹ riaro-o, fọkime buebun aye e rhẹ oborẹ e se-e, habaye aye e vwo ọbe ukoko na owuorowu-u. Ra mẹriẹn taghene ro vwo ji jiri na ya tuẹn eyaya edjadjẹ Amis rhọ, no rhiẹ oborẹ o serhọ ne yono imizu na oborẹ e se edjadjẹ aye. Ọnana ọkpẹ owian, ọrẹn imizu na i sabu yono kpahen Jehova uvuẹn edjadjẹ aye. Uvuẹn obẹta ẹgbukpe 1960, ne tiobọnẹ ọbe ukoko na uvuẹn edjadjẹ Amis, ne ji tiobọnẹ Oghwa Odẹrẹ na uvuẹn ẹgbukpe 1968.

Ọrẹn, igọmẹti no jurhi taghene a vwa ha ẹbe erọrọ ruiruo-o, jokpanẹ erẹ edjadjẹ i Chinese ọvo. Omarana, nẹ ame i ja rha hasuẹ urhi, na ha izede sansan fomu Oghwa Odẹrẹ na phia. Jerẹ udje, uvwre ọke owu, na ha edjadjẹ i Mandarin ọrhẹ Amis ya Oghwa Odẹrẹ na. Fọkime arha nọ enọ kpahiẹn, ame ni na sabu dje yi taghene ame a ha Oghwa odẹrẹ na yono ihworho na edjadjẹ i Chinese. Avwọke ọrana rhe, ukoko i Jehova ọ  sabu tiobọnẹ ẹbe sansan ne uvuẹn edjadjẹ Amis, neneyo ihworho i sabu yono irhomẹmro i Baibol.—Acts 10:34, 35.

Uvwre ẹgbukpe 1960 fiẹ 1970, imizu buebun ra djẹ edjadjẹ Amis i vwe rhe kwe nyalele irhi Jehova-a. Ra mẹriẹn taghene aye a dabu vwẹruọ iruemru-urhi Baibol na-a, ezẹko ne fiomarhọ irueruo ọfanrhiẹn, da inyo vrẹn oma, yanghene ha itaba ọrhẹ imwu egbogbanhon. Harvey no rhiẹ ọpha ruẹ ikoko buebun, nọ damoma ha userhumu rẹn imizu na sẹ aye ine vwẹruọ aruẹ ukẹro ri Jehova ọ ha ni ekwakwa enana. Uvuẹn aruẹ onya ọnana yẹ ame e rhiẹromẹrẹn oborẹ mi ta kpahen uvuẹn ọtonrhọ ikuegbe na.

Imizu ri vwo omeriotọre i vwo omwemẹ aye ine ruẹ ewene, ọrẹn buebun e kwe ruẹ ewene-e, ọnana nọ lẹrhẹ uchunu ighwoghwẹmro ri ha Taiwan se nẹ emrẹ 2,450 riẹ 900 uvwre ẹgbukpe 20 ọvo. Ọnana ọ merhoma-a. Ọrẹn, ame i rheri taghene Jehova ọ ha ebrurhọ rẹn ukoko rọ vwọ fo-on. (2 Cor. 7:1) Bibiesuọn, imizu na ni dobọ iruemru esọsọ na ji, Jehova nọ ji ha ebrurhọ rẹn aye, fọkime vwana ighwoghwẹmro ri ha Taiwan i bun vrẹn 11,000 ne.

Avwẹ ẹgbukpe 1980 rhe, imizu ri ha ikoko ra djẹ edjadjẹ Amis ne ruẹ riaro, ọnana nọ lẹrhẹ Harvey sabu lele imizu ra djẹ edjadjẹ i Chinese ghwọghọ ọke kugbe. Oma o merhen riẹn rọ sabu ha userhumu rẹn esa imizu emẹse buebun rhiẹ Iseri Jehova. Mi karorhọ oborẹ ọ tare ọke owu usuẹn ehworhare enana, ọ nẹrhomo vwe i Jehova ọke ukaro. Mi ghọghọren taghene mi sabu yono ihworho buebun nẹ aye i tikẹrẹ i Jehova. Mi ji lele ọmọ ọhworhare ọrhẹ ọmọ ọgbọtọ owuọwan mi ha i Baibol yono, ga kugbe uvuẹn Oghọn Ukoko i Taiwan.

Vwana, mie rhe vwo esa-a. Ọke orọnmo ame o te emrẹ ẹgbukpe 59 ne, emiamo ikansa no kpe i Harvey uvuẹn January 1, 2010. Ẹgbukpe rọ ha wian owian Uvie na ọ joma tẹ 60! Uhwu ọnẹyen ọ dare mẹ omamọ. Ọrẹn, oma ọ merhenren mẹ taghene nẹ ọtonrhọ rhẹ, mi sabu hobọtua ye wian owian ọnana uvuẹn ẹkwotọre eva! Ame i yono oborẹ e se edjadjẹ Asia eva ri gbanhonron, Harvey ọ tobọ yono oborẹ a ya aye.

Ọke ẹgbukpe ezẹko a vrẹn, Ugboma Usuon na ni brorhiẹn taghene fọkime mi ho ne, ono rhomu ne mi ghwẹrioma rhiẹ ẹkwotọre Australia. Oborẹ mi kiki roro yẹ, ‘Mia guọlọ nẹ ẹkwotọre i Taiwan ghwomara-an.’ Ọrẹn, Harvey o yonirin mẹ ne taghene mi vwa tiẹn use ukoko i Jehova ọ ha mẹ-ẹ, omarana ni mi ghwẹrioma. Ọke oru, ne mi mẹrenriẹn taghene orhienbo ọrana o serhọ mẹ.

Vwana mia ga uvuẹn Oghọn Ukoko ọrẹ Australasia, mia ji homaba ukoko mẹ riẹ aghwoghwo uvuẹn ehion ọkprughwre na. Oma ọ merhen mẹ mi na ha ihworho ra djẹ edjadjẹ i Japanese ọrhẹ Chinese kin Oghọn Ukoko na. Ọrẹn, mia hẹrhẹ ọke ẹrhọmọnuhwu na, fọkime mi rheri taghene Jehova ọnọ rhọmọ i Harvey nuhwu, fọkime ọ huvwele i Jehova ọke ephian.—John 5:28, 29.