1. Marhẹ ene ru sabu hẹrokele Ọsẹ ẹguọlọ ọwan Jehova?

JEHOVA o vwo ẹguọlọ okokodo kpahen ọwan. (John 3:16) O fori na hẹrokele Ọsẹ ọwan ro vwo ẹguọlọ. Omarana, ọwan na damoma ‘roro rẹn ereva ọwan, dje ẹguọlọ imizu phia, jeghwai dje ẹguọlọ okokodo’ rẹn ihworho ephian, maido ihworho “ọwan ọrhẹ aye i gba ha uvuẹn esegburhomẹmro na.” (1 Pet. 3:8; Gal. 6:10) Imizu ọwan uvuẹn ukoko na i rha dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn, o fori na ha userhumu rẹn aye.

2. Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

² Ihworho ephian ri guọlọ rhirhiẹ usuẹn ekrun i Jehova ina dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn sansan. (Mark 10:29, 30) Ọwan ina vi damoma nyerẹn ghele ebẹnbẹn na, maido uvuẹn ehion enyerakpọ ọnana. Marhẹ ọwan ine ru ha userhumu rẹn owuowọnwan? Jenẹ a mẹrẹn oborẹ i Baibol na ọnọ sabu yono ọwan kpahen iyẹnrẹn i Lot, Job, ọrhẹ Naomi. Ene ji yono kpahen ebẹnbẹn imizu ọwan a dẹrughwaroghwẹ inyenana, ọrhẹ oborẹ ọwan ine ru sabu ha userhumu rẹn aye nyerẹn ghele aye.

3. Jerẹ oborẹ 2 Peter 2:7, 8 o djephia, orhienbro ọsọsọ ọgo yi Lot o bruru, me yo nerhumie rhe?

³ Lot ọ djẹ odjẹ rọ sọre ọke rọ ta taghene ono rhirhiẹ uvwre ihworho i Sodom re ruẹ ọdandan omamọ. (Se 2 Peter 2:7, 8.) Ẹkwotọre na o rhomurun, ọrẹn Lot o rhiẹromẹrẹn ebẹnbẹn buebun fọkime ọ kwa riẹ Sodom. (Gen.  13:8-13; 14:12) Aniẹ no mo vwo ẹguọlọ kpahen amwa na omamọ yanghene ihworho ezẹko re rhirhiẹ ye, te erhirhiẹ rọ tiẹn uvwele i Jehova. No hwuru ọke Osolobrugwẹ ọ ha erhanren ọrhẹ isọren ghwọghọ ẹkwotọre na. Ji roro kpahen emọ egbọtọ i Lot awanva. A sanren aye rhotọre rẹn ehworhare ri hwuru uvuẹn Sodom. Lot ọ kpare ekwakwa buebun fughwẹ, oghwa ye, enyeroghwa ye, ọrhẹ uhwu aniẹ. (Gen. 19:12-14, 17, 26) Uvwre ọke ebẹnbẹn enana, Jehova o vwo erhionrin kpahen i Lot? Ee.

4. Marhẹ i Jehova o ru djephia taghene o vwo erhionrin kpahen i Lot? (Ni ifoto obaro ọbe na.)

⁴ Dedevwo Lot ọ tare taghene ono rhirhiẹ i Sodom, Jehova o ji dje aruẹdọn riẹn nyoma ro dje emakashe ye simie ọrhẹ ekrun ọnẹyen. Ọrẹn, ukperẹ ọnọ nyalele orhetio emakashe na jeghwai brokpakpa zẹ nẹ Sodom ogege, Lot no “gbeghẹrẹ.” Ọnana nọ lẹrhẹ emakashe na mọrọn obọ ye jeghwai suien ọrhẹ ekrun ọnẹyen zẹ nẹ amwa na. (Gen. 19:15, 16) Emakashe na ni ta riẹn taghene ọ zẹ riẹ obọrẹ o vwo igbenu omamọ. Ọrẹn ukperẹ i Lot ọnọ huvwele i Jehova, nọ tare taghene ọ guọlọ riẹ amwa owu rọ kẹrẹ avwaye. (Gen. 19:17-20) Jehova ọ kerhọ i Lot rhẹ erhionrin jeghwai kwe no riẹ amwa ọrana. Ọke oru ofẹn no mwu i Lot ro no rhirhiẹ avwaye, omarana nọ kwa riẹ obọrẹ o vwo igbenu omamọ na, ro rhiẹ ekete ri Jehova ọ kiki ta riẹn taghene ọ zẹ nya na. (Gen. 19:30) Itiọrurhomẹmro, Jehova o dje erhionrin oghẹnrensan phia riẹn! Marhẹ ọwan ine ru sabu hẹrokelie?

5-6. Marhẹ ene ru nyalele oborẹ ọ ha uvuẹn 1 Thessalonians 5:14 ọke ra hẹrokele Osolobrugwẹ?

⁵ Jerẹ i Lot, owuọwan uvuẹn ukoko na ọnọ sabu brorhiẹn ro no se kpe yi. Ọrana ọrhọ phia, marhẹ ana kpahenrhọ ye lele? Ọnọ sabu rhiẹ ọdamuni harẹn ọwan na ta riẹn taghene ọ rioja fọkiẹ oborẹ o ruru, rọ nọ ji sabu rhiẹ urhomẹmro. (Gal. 6:7) Ọrẹn, ana sabu ru rhomu ghwẹ omaran. Ana sabu hẹrokele oborẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn i Lot. Izede ọgo?

⁶ Jehova o dje emakashe ye ti Lot orhọ, jeghwai ha userhumu riẹn vabọ oghwọghọ i Sodom. Omaran ọ ji havwọ, o fori na ha orhetio rẹn omizu ọwan orhianẹ a mẹrẹnvwrurhe taghene ọ guọlọ ruẹ okpetu. O ji fo na ha userhumu riẹn. Ọrhọ tobọ rhianẹ ọ vwọ kiki nyalele iruemru-urhi Baibol na-a, o fori ne vwo erhionrin kpahiẹn. Hẹrokele emakashe awanva na. O fori na rha ha userhumu rẹn imizu ọwan nyoma ẹmro ọrhẹ idjaghwẹ ọwan, o fo na sẹrerhumuji aye-e. (1 John 3:18) Ana sabu guọlọ izede ra na ha userhumu rẹn aye nyalele urhebro ra yẹrẹ aye, rọ họhọ ọke ra ha aye mọrọn obọ.—Se 1 Thessalonians 5:14.

7. Marhẹ ene ru hẹrokele aruẹ ukẹro ri Jehova ọ ha ni Lot?

⁷ Manẹ i Jehova ọ sabu tẹnrovi ijẹgba i Lot. Ọrẹn, nọ nyoma ẹhẹn ọfuanfon na suẹn ọnyikọ Peter se i Lot ọvwata. Oma ọmerhen ọwan omamọ taghene Jehova ọ vwọ tẹnrovi orusọ ọwa-an! (Ps. 130:3) Ọwan ina sabu hẹrokele aruẹ ukẹro ri Jehova ọ ha ni Lot? Arha tẹnrovi emamọ iruemru imizu ọwan, ana sabu ha userhumu rẹn aye rhẹ erhionrin. Ọnana no no mwu aye rhiabọ dede userhumu ra harẹn aye.

8. Me yẹ aruẹdọn ono mwu ọwan ru?

⁸ Job ọ vẹnẹ i Lot, fọkime Job ọ rioja fọkiẹ orhienbro rọ sọre-e. Ọrẹn o  rhiẹromẹrẹn ikpokpogho, enyeroghwa ye i variẹ obọ, ẹrhẹ rọ havwọ uvuẹn amwa na ọrhẹ omọkpokpọ ye i ji va ye obọ. Ọrọ mai biomu, emọyen ephian i hwuru. Igbehian i Job awansa i ji mọrenfian banriẹn. Me yẹ emru owu rọ lẹrhẹ ibrurhe efian i Job awansa je vwo aruẹdọn kpahiẹn? Aye e vwẹruọ oborẹ ọ ghini phia rẹn ugbehian aye-e. Fọkiẹ ọnana, aye ni brorhiẹn rọ sọre jeghwai guẹn i Job ẹzọn hwainhwain. Marhẹ ọwan ine ru kẹnoma rẹn aruẹ orusọ ọrana? Karorhọ taghene Jehova ọvo yo rhe ọsoso iyẹnrẹn kpahen erhirhiẹ ohworho. Dabu kerhọ oborẹ ọrọ rioja na ọ ta. Damoma vwẹruọ iroro yi ukperẹ wu na ghwai kerhọ ye ọvo. Wu rhe ru ọnana, ne wu na sabu roro rẹn omizuo.

9. Me ya na kẹnoma riẹn erhe vwo aruẹdọn, mesoriẹ?

⁹ Aruẹdọn ọnọ lẹrhẹ ọwan kẹnoma rẹn uruemru ra ha awọrọ gun iguenguon fọkiẹ ebẹnbẹn aye. Ohworho ro gun iguenguon ọ vwọ bọn ukoko na gbanha-an; ọ hẹriẹ ye. (Prov. 20:19; Rom. 14:19) O vwo gbe arodọmẹ rẹn awọrọ-ọ, ukpomaran ọ kpare ẹmro ta, ẹmro rọ tare ọnọ sabu ha ẹkuọn rẹn ohworho rọ rioja. (Prov. 12:18; Eph. 4:31, 32) O fori na rha damoma guọlọ emamọ iruemru awọrọ, jeghwai roro kpahen oborẹ ene ru ha userhumu rẹn aye nyerẹn ghele ebẹnbẹn na!

10. Me yi Job 6:2, 3 o yonirin ọwan?

¹⁰ Se Job 6:2, 3. Ọkezẹko, Job ọ tẹmro “hwainhwain.” Ọrẹn ọke oru, no se ẹmro rọ tare ha. (Job 42:6) Jerẹ i Job, ohworho rọ ha ebẹnbẹn ọnọ sabu tẹmro hwainhwain, jeghwai tẹmro ri na sabu lẹrhiẹ vioja ọke oru. Marhẹ ana kpahenrhọ ye lele? Ukperẹ ana haye guẹnzọn, o fori ne dje aruẹdọn phia. Karorhọ  taghene Jehova ọ ma ituakpọ nẹ aye i rioja-a. Omarana, o fori na mẹrẹnvwrurhe taghene odibo i Jehova rọ fuevwan ga ye ọnọ sabu tẹmro re vwe roro te, fọkime ọ ha erhirhiẹ ebẹnbẹn. Ọrhọ tobọ tẹmro ri vwa gba kpahen i Jehova yanghene ọwan, o fo ne kiki biomevwan kpahiẹn yanghene haye guẹnzọ-ọn.—Prov. 19:11.

11. Marhẹ ekpako ukoko ine ru hẹrokele udje Elihu ọke aye arha ha urhebro phia?

¹¹ Ọkezẹko, o fori na ha urhebro yanghene ibiẹ ọghwọghwu rẹn ohworho rọ ha erhirhiẹ ebẹnbẹn. (Gal. 6:1) Marhẹ ekpako ukoko ine ru ọnana lele? O fori nẹ aye i hẹrokele Elihu, rọ dabu kerhọ i Job rhẹ arodọmẹ. (Job 33:6, 7) Elihu ọ ha urhebro rẹn i Job ọke rọ dabu vwẹruọ erhirhiẹ ye. Ekpako ukoko ra nyalele udje Elihu, a dabu kerhọ jeghwai damoma vwẹruọ erhirhiẹ ohworho na. Orho ru urhebro aye ina haphia, nọ nọ sabu te ọmudu ohworho na.

12. Marhẹ yẹ uhwu esa ọrhẹ emọ ehworhare i Naomi awanva i hobọte yi lele?

¹² Naomi ọmase ro vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova rọ ji fuevwan kpahiẹn. Ọrẹn, ọke esa ye ọrhẹ emọyen awanva e hwu hin, nọ guọlọ wene odẹ ye riẹ “Mara,” ro mevirhọ “Omiamiamo.” (Ruth 1:3, 5, 20, 21) Ane ọmọ i Naomi ọ daji kẹriẹ uvwre ọke ebẹnbẹn yen ephian. Ruth ọ ghwai ha userhumu riẹn ọvo-o, ọrẹn ọ ji tẹmro bọrọbọrọ rẹn Naomi. Ruth o dje ẹguọlọ ọrhẹ obẹhatua ye phia rẹn i Naomi, nyoma ẹmro ri fiotọre ri ji nẹ ẹhẹn rhe rọ ta riẹn.—Ruth 1:16, 17.

13. Mesoriẹ ihworho rẹ esa yanghene ane aye i hwuru a guọlọ obẹhatua ọwan?

¹³ Esa yanghene ane owuọwan uvuẹn ukoko na orho hwu, o fori na hobọtua ye. Awanva ri rọnmọ ne i họhọ erhan eva ra wọ kẹrẹ oma. Orho jiri bẹn, esiri erhan eva na ne kini owuowọnwan. Omarana, erhe ghwie owu jẹ ọreva ye vwo, ọnana nọ hobọte ọrẹ a nyajovwo na. Omaran ọ ji havwọ, uhwu orho kpe esa yanghene ane, iroro omiamiamo ọnana ọnọ sabu rhirhiẹ ye ọke jijiri. Paula * rẹ esa ye o hwuru kpregede, nọ tare: “Akpenyerẹn mẹ no wenerin ogege, mie rhe vwo ifiẹrorhọ owuorowu-u. Ugbehian mẹ mi mai vwo ẹguọlọ kpahen o hwu ji mẹ vwo ne. Mia ta i kemru kemru rẹn esa mẹ. O leli mẹ ghọghọ, jeghwai hobọtua mẹ ọke ebẹnbẹn. Ọ dabu kerhọ mẹ ọke mia tẹmro kpahen ebẹnbẹn mẹ. Nọ họhọre taghene a ghalere mẹ akwava.”

14-15. Marhẹ ene ru ha urhebro rẹn ohworho rẹ esa yanghene aniẹ o hwuru?

¹⁴ Marhẹ ene ru ha urhebro rẹn ohworho rẹ esa yanghene aniẹ ọ hwuru? Ọrukaro, lele ọravwọ tẹmro, ọrhọ tobọ rhianẹ we rhe oborẹ wu na ta-a. Paula ra tẹmro kpahen vrẹn ne, nọ tare: “Mi rheri taghene uhwu ọ vwọ lẹrhẹ oma merhen ihworho-o. Aye e brudu sẹ aye ina tẹmro ri vwe serhọ. Ọrẹn, o fori nẹ aye i ta ẹhẹn aye ukperẹ aye ina ghwai kudu.” Ọkezẹko, ohworho ro mwuomarhọ na o vwo fiẹrorhọ ẹmro urhebro-o. Paula nọ tare: “Oma ọmerhen mẹ ọke igbehian mẹ a ta, ‘Oborẹ ọ phiare na ọ dare mẹ omamọ.’”

¹⁵ William rẹ aniẹ o hwuru ẹgbukpe ezẹko ri vrẹnren na, nọ tare: “Oma ọmerhen mẹ ọke ihworho a tẹmro kpahen ane mẹ; ọ yẹ mẹ imwẹro taghene e vwo ẹguọlọ kpahiẹn, e ji mwọghọ riẹn. Aruẹ obẹhatua ọnana ọ ghini ha userhumu ọduado mẹ.  Ẹmro aye ọ yẹre mẹ urhebro, fọkime ane mẹ ọ ghanren mẹ omamọ.” Ọmase uku owu re se Bianca, nọ tare: “Ọ merhen mẹ oma ọke awọrọ e leli mẹ nẹrhomo kugbe jeghwai se ekete i Baibol owu yanghene eva kugbe. Oma ọmerhen mẹ ọke aye a tẹmro kpahen esa mẹ ọrhẹ ọke aye a kerhọ mẹ mi rha tẹmro kpahiẹn.”

16. (a) Me yo fori na harẹn ohworho rẹ esa yanghene aniẹ o hwuru? (b) Sekpahen James 1:27, owian ọgo yẹ ọwan ephian i vwori?

¹⁶ Jerẹ oborẹ i Ruth ọ daji kẹrẹ Naomi, o ji fo na rha hobọtua ihworho rẹ esa yanghene ane aye i hwuru. Paula ra tẹmro kpahen vrẹn ne, nọ tare: “Ogege esa mẹ o hwu, mi mẹrẹn userhumu buebun. Ọrẹn ọke oru, ihworho erhe vwo uphẹn ghwomara-an. Ọrẹn, akpenyerẹn mẹ ọ wẹnẹ ne. Ihworho arha hobọtua ohworho ro mwuomarhọ fọkiẹ ohworho ro vwo ẹguọlọ kpahen ro hwuru, ọrana userhumu ọduado.” Itiọrurhomẹmro, owuowọnwan ọ vẹnẹren. Ihworho ezẹko e kiki wene lele erhirhiẹ ọkpokpọ. Harẹn awọrọ, aye i rhe ruẹ ekwakwa rẹ aye e lele esa yanghene ane aye ruẹ bi, nọ lẹrhẹ aye karorhọ ọreva aye na. Ihworho e mwuomarhọ izede sansan. Jenẹ a karorhọ taghene Jehova ọ yẹrẹ ọwan uphẹn ọrhẹ ohwan ra na hẹrote ihworho esa yanghene ane aye i hwuru.—Se James 1:27.

17. Mesoriẹ ihworho ri rọnmọ ne rẹ ereva aye i sẹrerhumuji a guọlọ obẹhatua ọwan?

¹⁷ Esa yanghene ane ezẹko a dẹrughwaroghwẹ omiamiamo ọrhẹ ọfiamu ọgbogbanhon  orhianẹ ohworho aye i rọnmọren ọ sẹrerhumuji aye. Joyce rẹ esa ye ọ nyajovwo fọkiẹ ọmase ọrọrọ, nọ tare: “Omiamiamo orọnmo ẹfan na ọ joma miamoma ghwẹ ọrẹ esa mẹ orho hwu. Orhianẹ o hwuru nyoma asidẹti yanghene emiamo, manẹ ọ ghwai mwuẹro taghene ọrana rhẹ odjẹ ye-e. Ọrẹn uvuẹn erhirhiẹ ọnana, esa mẹ ọ djẹ odjẹ rọ nọ sẹrerhumuji mẹ. Ọnana ọ lẹrhẹ ofa ro mẹ.”

18. Me ya na sabu ru na ha userhumu rẹn eri vwe vwo esa yanghene ane?

¹⁸ Ọwan i rhe ru iruo esiri rẹn ihworho ri vwe vwo esa yanghene ane, ne djephia taghene e ghini vwo ẹguọlọ kpahen aye. Maido ọke ọnana, aye i guọlọ obọdẹn igbehian. (Prov. 17:17) Marhẹ wu ne ru djephia taghene wẹwẹ obọdẹn ugbehian? Wu na sabu se aye rhiẹ oghwa ọnọ me leluo riẹ emaren. Wu na ji sabu lele aye ruiruẹn kugbe yanghene riẹ aghwoghwo. Wu na ji sabu ha use rẹn aye nẹ aye i homaba uvuẹn ogame ekrun ọnọ. Wu rhe ruẹ ọnana, wu na lẹrhẹ oma merhen i Jehova fọkime “ọ kẹrẹ ihworho rẹ ẹhẹn aye o seriotọre,” ọrhẹ “ọro simi emẹse uku.”—Ps. 34:18; 68:5.

19. Lele oborẹ ọ ha uvuẹn 1 Peter 3:8 orhienbro ọgo yo fori ne wu bru?

¹⁹ Phẹrẹkpẹ, ọke Uvie Osolobrugwẹ ono suẹn otọrakpọ na, “ana kpare iroro vrẹn ikpokpogho” ephian. Ọwan a hẹrhẹ ọke ra na ja ‘karorhọ ekwakwa ahwanren na ghwomaran, aye i rha tobọ kọn ruẹ ọmudu na-a.’ (Isa. 65:16, 17) Bọmọke ọke ọrana ono te, o fori na rha hobọtua owuowọnwan jeghwai djephia nyoma ẹmro ọrhẹ idjaghwẹ ọwan taghene e vwo ẹguọlọ kpahen ekrun ọwan ro rhiẹ ukoko i Jehova.—Se 1 Peter 3:8.