1-2. Jerẹ i Lot, obẹnbẹn ọgo yẹ Ilele Kristi a dẹrughwaroghwẹ inyenana?

 ỌKE ra mẹrẹn uruemru akpọ na kpahen irueruo ijẹfuọn, ne vwo aruẹ iroro i Lot ro rhiẹ ọvwata. “Ẹhẹn yen o seriotọre fọkiẹ uruemru jodojodo rẹ ihworho ra vwa mọrọn irhi e djephia,” fọkime o rheri taghene Jehova o vwo utuoma kpahen uruemru obiobiomu. (2 Pet. 2:7, 8) Ofẹnzẹ i Jehova ọrhẹ ẹguọlọ ro vwo kpahiẹn, no mwu i Lot tiẹn iruemru jodojodo ihworho ri kẹreriẹ. Ihworho re mwu ibiẹ ọghọ yanghene eri vwe vwo ọghọ rẹn irhi Jehova owuorowu, i kinhariẹ ọwan. Udabọ ọrana, ana sabu vwo uruemru rọ fonron, orhianẹ e vwo ẹguọlọ ọrhẹ obọdẹn ofẹnzẹ kpahen Jehova.​—Prov. 14:2.

² Fọkiẹ ọrana, Jehova no tiobọnu userhumu ọrhẹ urhebro rẹn ọwan nyoma ọbe i Proverbs. Ilele Kristi ephian, iphuphẹn ọrhẹ eri kpako ne, ina ghini mẹrẹn erere nẹ urhebro ẹghwanren ri ha uvuien.

3. Lele oborẹ ọ ha Proverbs 17:3, me yẹ iroro owu rọ soriẹ o fo na sẹrorẹ ọmudu ọwan? (Ni ifoto na.)

³ Iroro owu rọ soriẹ ọghanren na sẹrorẹ iroro ọwan yẹ, Jehova ọ dabu ni ọmudu na sua. Ọnana o mevirhọ taghene ọ mẹrẹn vrẹn oborẹ awọrọ a mẹrẹn, nọyẹ ọ mẹrẹn aruẹ ohworho ra ghini havwọ uvuien. (Se Proverbs 17:3.) Ono vwo ẹguọlọ kpahen ọwan arha ha ẹghwanren Ọnẹyen ruiruo. (John 4:14) Ọke ọrana, ihworho re vwobọrhọ irueruo ijẹfuọn ọrhẹ evwọkon ri ha akpọ Echu, i rha sabu suẹ ẹkuọn rẹn ọwa-an. (1 John 5:18, 19) Erhe tiẹkẹrẹ i Jehova rhọ, ọghọ ọrhẹ ẹguọlọ re vwo kpahiẹn no kodorhọ. Fọkime a guọlọ ru oborẹ ono biomu i Jehova evwa-an, ọwan ne vwo utuoma kpahen ẹhẹn re ne ruẹ ọdandan  dede. Erhe rhiẹromẹrẹn ọdamuni re ne ruẹ oborẹ ọsọre, na nọ oma ọwan, ‘Marhẹ mi ne ru ha arudo suẹ ẹkuọn rẹn Ohworho ro vwo ẹguọlọ okokodo kpahen mẹ?’​—1 John 4:9, 10.

4. Marhẹ ofẹnzẹ i Jehova o ru simi omizu ọmase owu no jo vwobọrhọ ọdamuni?

⁴ Omizu ọmase owu re se Marta, rọ ha Croatia ro rhiẹromẹrẹn ọdamuni ro no vwobọrhọ irueruo ọfanrhiẹn, nọ yare: “Ọ bẹn mẹ mi na wọnrọn haso ojemẹ mi ne ruẹ oborẹ ọsọre. Ọrẹn, ofẹnzẹ i Jehova no simirin mẹ.” b Marhẹ ofẹnzẹ i Jehova o rurie lele? Marta nọ tare taghene o roro kpahen oborẹ ono nerhumu orhienbro ọsọsọ na rhe. Ana ji sabu ru te omaran. Oborẹ ọ mai sọ ro no nerhumie yẹ, ene ruẹ oborẹ ono biomu i Jehova evwan, fọkiẹ ọrana erhe vwo arhọ i bẹmẹdẹ-ẹ.​—Gen. 6:5, 6.

5. Me wu na sabu yono nẹ oborẹ ọ phia rẹn Leo?

⁵ Erhe vwo ofẹnzẹ i Jehova, na jomarhotọre ne je ru kugbe rhẹ ihworho re ruẹ oborẹ o biomurun. Leo, ro rhirhiẹ Congo, ọ mẹrẹn ọrana vwrurhe. Ẹgbukpe ẹne a vrẹn hin nẹ ọke ro bromarhame, no kwomakugbe orharhere okugbe. No roro taghene fọkime o vwo vwobọrhọ irueruo ri sọre-e, ọye o vwo ruẹ ọdandan hasuẹ i Jehova-a. Ọrẹn, o jiri-i, orharhere igbehian ro kwomakugbe ni lẹrheriẹ rha da inyo vrẹn oma, ji vwobọrhọ irueruo ọfanrhiẹn. Ọrẹn ọke oru, no roro kpahan oborẹ eri vwiẹriẹ ri rhiẹ Ilele Kristi, i yonirien ọrhẹ oborẹ oma ọ merhiẹn ọke rọ ga i Jehova. Me yo nerhumie rhe? No ruẹ oborẹ ọgbare. Nyoma userhumu ekpako na, nọ ghwẹrioma bru i Jehova. Inyenana, ọ ga ẹrhẹ ọkpako ukoko ọrhẹ ọkobaro oghẹnrensan rhẹ omamerhomẹ.

6. Emẹse awanva ego ra ha dje udje ye ne yono kpahen?

 ⁶ Jene yono kpahen Proverbs urhomu-ẹmriẹn 9, ekete re se kpahen ẹghwanren ọrhẹ ughẹnghẹn, ra ha dje emẹse awanva. (Haye vwanvwọn Romans 5:14; Galatians 4:24.) Ọke re yonie, karorhọ taghene akpọ Echu o jiri irueruo ọfanrhiẹn ọrhẹ ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ. (Eph. 4:19) Omarana, ọghanren ne vwo ofẹnzẹ i Jehova, ji tiẹn oborẹ obiomurun. (Prov. 16:6) Habaye, ọwan ephian, sẹ ehworhare yanghene emẹse ina sabu mẹrẹn erere nẹ urhomu-ẹmro ọnana. E djerie taghene ọmase owuowu ọ ha use rẹn eri vwe rhe te​—ihworho ri vwe vwo ọhọ.” Owuowu ọ ta, ‘Rhiẹ oghwa mẹ ma riẹ emaren.’ (Prov. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Ọrẹn, ovẹnẹ ọduado ọ ha oborẹ o nerhumu use eva na rhe.

7. Lele oborẹ ọ ha Proverbs 9:13-18, me yo nerhumu use ọmase ro ghẹnren na? (Ni ifoto na.)

⁷ Se kpahen use “ọmase ro ghẹnren” na. (Se Proverbs 9:13-18.) O fiudugbere se ihworho ri vwe vwo ọhọ, “rhiẹ obonẹ” na riorẹ. Me yo nerhumie? “Eri vwe vwo omẹgbanhon uvuẹn uhwu, i ha avwaye.” Ọkezẹko, wu na ji sabu karorhọ aruẹ ẹmro idjedje ọrana, ra ha ruiruo uvuẹn oghwẹmro i Proverbs ọrọrọ. E tiri ọwan orhọ kpahen ọmase ‘jodojodo’ ọrhẹ “ọmase ọfanrhiẹn.” Na ta rẹn ọwan: ‘Oghwa ye o kperuẹ uhwu.’ (Prov. 2:11-19) Proverbs 5:3-10 o ji vwo orhetio kpahen ‘ọmase jodojodo’ ọrọrọ ‘rẹ aghwẹ ye ọ nya ruẹ uhwu.’

8. Odjẹ ọgo yọ havwiẹ?

⁸ Ihworho re rhon use “ọmase ro ghẹnren” na, i vwo odjẹ: Aye ine rhiabọ ha use na gbinẹ aye ina tiẹn? Ọwan ina sabu dẹrughwaroghwu aruẹ orhienbro ọrana. Me ye ne ruo ọke arha damu ọwan ne vwobọrhọ irueruo ọfanrhiẹn, yanghene arha mẹrẹn ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ?

9-10. Me yẹ iroro ezẹko ri soriẹ o fo na tiẹn uruemru ọfanrhiẹn?

⁹ O vwo iroro eghoghanren ri soriẹ o fo na kẹnoma rẹn uruemru ọfanrhiẹn. “Ọmase ro ghẹnren” na nọ ta: “Ame re sori ọ vi merhan.” Me yẹ “ame re sori”? Baibol na ọ ha irueruo ehware rẹ ihworho ri rọnmọ ne a riamerhiẹn, e dje ame rọ rhuọnrhuọn oma. (Prov. 5:15-18) Esa ọrhẹ ane ina sabu mẹrẹn omamerhomẹ nẹ irueruo ehware uvuẹn orọnmo aye. Ọrẹn, ọrana ọ vẹnẹ “ame re sori.” Ame re sori ọnọ sabu mevirhọ irueruo ọfanrhiẹn.  Ọgbọ buebun, e ruie uvuẹn odjahen, jerẹ oborẹ ohi o so ekwakwa uvuẹn odjahen. Ọnọ sabu họhọ taghene “ame re sori” na, ọ merhan orhianẹ ihworho re vwobọrhọ ye, e roro taghene awọrọ i vwa mẹrẹn aye-e. Ọrana ọphiẹrhọ obẹta! Jehova ọ mẹrẹn ekwakwa ephian. O vwo oborẹ ọ miamo oma ghwẹ ọrẹ ene je vwo ekwerhọ ọnẹye-en, omarana o vwo oborẹ “ọ merhan” uvuie-en. (1 Cor. 6:9, 10) Ọrẹn, o ji vwo ekwakwa erọrọ.

¹⁰ Irueruo ọfanrhiẹn ọ suẹ ofa, re ni oma ọwan sakamu, evwan ẹmẹrẹn re vwe roro rhọ, ọ jeghwai ghwọghọ ekrun. Itiọrurhomẹmro, ono rhiẹ emru ẹghwanren ra na kẹnoma rẹn “oghwa” ọrhẹ emaren ọmase ughẹnghẹn. Haba ọrẹ ene je rhiẹ ugbehian i Jehova, ihworho buebun re vwobọrhọ ọfanrhiẹn, i vwo emiamo sansan ri suẹ uhwu rẹn aye. (Prov. 7:23, 26) Oghwẹmro 18 ọrẹ urhomu-ẹmro 9 ọrhọ ta: ‘Eri rhiẹ ọpha ruiẹ i ha uvuẹn Usin.’ Ọrẹn, mesoriẹ ihworho buebun e rhiabọ ha use ọphiẹrhọ ọmase ọnana rọ suẹ okpetu na?​—Prov. 9:13-18.

11. Mesoriẹ ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ ọ sọ omamọ?

¹¹ Ufi owu yẹ ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ. Ihworho ezẹko e roro taghene aruẹ ughe erana a sọ-ọ. Ọrẹn, ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ ọ suẹ ẹkuọn, ọ lẹrhẹ ohworho ja họghọ rẹn omayen ọrhẹ awọrọ, ọ ji bẹn ra na dobọ ye ji. Ifoto ọfanrhiẹn o rhirhiẹ ye ọke jijiri; ọ bẹn re ne ti aye nẹ iroro ọwan. Habaye, ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ, ọ vwọ lẹrhẹ ihworho tiẹn ojemẹ ọsọsọ-ọ; ọ lẹrhẹ aye guọlọ ruie rhọ. (Col. 3:5; Jas. 1:14, 15) Ihworho buebun re ni aruẹ ughe erana, ne vwobọrhọ irueruo ọfanrhiẹn.

12. Marhẹ ene ru djephia taghene a kẹnoma rẹn ifoto ra lẹrhẹ ọwan vwo ojemẹ ọfanrhiẹn?

¹² Me yo fori ne ru orhianẹ ifoto yanghene ughe ihworho ri banfirhọ, ọ homaphia uvuẹn ifonu ọwan? E vwe nie-e. Ọnọ phẹrẹ re ne ruẹ omaran orhianẹ a karorhọ onyerẹnkugbe ọghoghanren ọwan rhẹ Jehova. Itiọrurhomẹmro, ifoto yanghene ughe ihworho ri vwa banfirhọ, ọnọ ji sabu lẹrhẹ ọwan vwo ojemẹ ọfanrhiẹn. Mesoriẹ ana kẹnoma rẹn aye? Fọkime a guọlọ roro kpahen ojemẹ ọfanrhiẹn dede-e. (Matt. 5:28, 29) Ọkpako owu obẹ Thailand re se David, ọrhọ ta: “Ni mia nọ omamẹ: ‘Dedevwo ifoto na orhiẹ ihworho ri banfirhọ-ọ, ọrẹn oma ọnọ merhen i Jehova mie rhe ni aye?’ Aruẹ onọ ọrana nọ lẹrhe mẹ brorhiẹn ẹghwanren.”

13. Me yọ nọ ha userhumu rẹn ọwan kpare idjaghwẹ ẹghwanren?

¹³ Ofẹn re ne ruẹ oborẹ i Jehova o vwo utuoma kpahen, ọnọ lẹrhẹ ọwan kpare idjaghwẹ ẹghwanren. Ofẹnzẹ i Jehova yẹ “ọtonrhọ,” yanghene usimo, “ẹghwanren.” (Prov. 9:10) A dabu dje ọnana fiotọre uvuẹn ọtonrhọ Proverbs urhomu-ẹmriẹn 9, ekete re se kpahen ọmase ọrọrọ ra ha dje udje, re seri “obọdẹn ẹghwanren.”

14. Use ọrọrọ ọgo rọ vẹnẹren yọ ha Proverbs 9:1-6?

¹⁴ Se Proverbs 9:1-6. Ọwan i se kpahen use ro nẹ Esiri ọrhẹ Usimo obọdẹn ẹghwanren rhe, nọyẹ Ọmemama ọwan Jehova. (Prov. 2:6; Rom. 16:27) Uvuẹn oghwẹmro ọnana e se kpahen oghwa ọduado ro vwo isimo irhiruẹ. Ọnana no djephia taghene Jehova Ohworho ghwologhwolo ro ji rhiabọ dede kohworho kohworho rọ guọlọ ha  ẹghwanren ọnẹyen ruiruo uvuẹn akpenyerẹn yen.

15. Me yi Jehova ọ ha use rẹn ọwan ne ru?

¹⁵ Jehova Ohworho ghwologhwolo ro tiobọnẹ. Iruemru enana a homaphia uvuẹn “obọdẹn ẹghwanren,” ra ha dje ọmase uvuẹn Proverbs urhomu-ẹmriẹn 9. Iyẹnrẹn na ọ tare taghene ọmase ra ha dje udje na, ọ dabu sere aranmo, mwuegbe aruẹ enyo sansan, ọrhẹ imẹdjẹ uvuẹn oghwa ye. (Prov. 9:2, ekete ra djokarhọ) Riobarorhọ, oghwẹmro 4 ọrhẹ 5 nọ tare: “Nọ [obọdẹn ẹghwanren] ta rẹn ohworho ro ghẹnren: ‘Mọ, riẹ ibrẹdi mẹ.’” Mesoriẹ o fo ne riẹ oghwa obọdẹn ẹghwanren ji riẹ emaren ro mwuegbe yi? Jehova ọ guọlọre nẹ emọyen i vwo ẹghwanren ọrhẹ omefuon. Ọ guọlọ ne vwobọrhọ orusọ rọ nọ suẹ ẹkuọn rẹn ọwan, na ji viẹ oja-a. Ọrana yọ soriẹ “o tiobọnẹ obọdẹn ẹghwanren rẹn ihworho ọsoso.” (Prov. 2:7) Erhe vwo obọdẹn ofẹnzẹ i Jehova, ene ruẹ oborẹ ọ merhiẹn oma. Ọke re rhon urhebro ẹghwanren enẹyen, oma nọ merhen ọwan ra na haye ruiruo.​—Jas. 1:25.

16. Marhẹ ofẹnzẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn Alain brorhiẹn ẹghwanren, me yo nerhumie rhe?

¹⁶ Roro kpahen oborẹ ofẹnzẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn Alain brorhiẹn ẹghwanren. Ọye ọkpako ukoko ọrhẹ oyono uvuẹn isukuru, nọ tare, “Buebun ihworho mie lele wian, e ni ughe ihworho ri banfirhọ jerẹ izede aye yono emọ isukuru kpahen ehware.” Ọrẹn, Alain o kwerhọ ọrana-a. Nọ tare “Fọkiẹ ofẹnzẹ i Jehova, ni mi tiẹn aruẹ ughe erana. Ne mi ji dje oborẹ ọsoriẹ rẹn eri mie lele wian na.” Ọye ọ ha urhebro “obọdẹn ẹghwanren” ruiruo, ji “nya riaro uvuẹn izede ọmẹrẹnvwrurhe.” (Prov. 9:6) Fọkime orhienbro Alain o jeri aye, iyono erọrọ ro lele wian, ne yono i Baibol na vwana ji riẹ uyono ukoko.

17-18. Ebrurhọ ego yẹ ihworho ri rhiabọ ha use “obọdẹn ẹghwanren” a riamerhiẹn, erere ego yẹ aye ina mẹrẹn obaro na? (Ni ifoto na.)

¹⁷ Jehova ọ ha idjedje emẹse awanva na dje rẹn ọwan oborẹ ene ru riamerhen obọdẹn obaro akpọ. Ihworho re rhiabọ ha use “ọmase ro ghẹnren” ro ji korunu na, a tẹnrovi omamerhomẹ rọ ha ojemẹ ọfanrhiẹn. Itiọrurhomẹmro, aye rhe taghene odjẹ aye ọnọ hobọte obaro akpọ aye-e. Irueruo aye ọnọ suẹ uhwu rẹn aye.​—Prov. 9:13, 17, 18.

¹⁸ Ovẹnẹ ọ havwiẹ rẹn eri rhiabọ ha use “obọdẹn ẹghwanren”! Oma ọ merhen aye fọkime aye a riamerhen iyono re ti aye kẹrẹ i Jehova. (Isa. 65:13) Jehova nọ  tare nyoma ọmẹraro Isaiah: “Are i dabu kerhọ mẹ, ji riẹ oborẹ orhomurun, are ni ne vwo aghọghọ rode uvuẹn oborẹ orhiẹ obọdẹn.” (Isa. 55:1, 2) Ọwan e yono oborẹ ene ru vwo ẹguọlọ kpahen oborẹ i Jehova o vwo ẹguọlọ kpahen, ji vwo utuoma kpahen oborẹ o vwo utuoma kpahen. (Ps. 97:10) Oma ọ ji merhen ọwan ra na ha use rẹn awọrọ nẹ aye i mẹrẹn erere nẹ “obọdẹn ẹghwanren.” Nọ họhọre taghene ọwan a “ha use phia nẹ ekete ri rierun uvuẹn amwa na: ‘Kohworho kohworho ro rhiẹ ogbori, ọ rhiẹ aran.’” Erere ihworho ri ha use na ina mẹrẹn, orhiẹ i vwana ọvo-o. Aye i havwiẹ bẹmẹdẹ, rọ nọ ha uphẹn rẹn ọwan “nyerẹn” bẹmẹdẹ, ọke ra “nya riaro uvuẹn izede ọmẹrẹnvwrurhe.”​—Prov. 9:3, 4, 6.

19. Lele oborẹ ọ ha Ecclesiastes 12:13, 14, me ye brorhiẹn yen re ne ruo? (Se ekpeti na “ Ofẹnzẹ i Jehova ọ yẹ Ọwan Erere.”)

¹⁹ Se Ecclesiastes 12:13, 14. Jenẹ ofẹnzẹ i Jehova ọrhọ sẹrorẹ ọmudu ọrhẹ iroro ọwan, ji ha userhumu rẹn ọwan tiẹn irueruo ijẹfuọn uvwre oba akpọ ọkon ọnana. Obọdẹn ofẹnzẹ i Jehova, ono mwu ọwan ha use rẹn ihworho buebun nẹ aye i guọlọ “obọdẹn ẹghwanren,” ji mẹrẹn erere nie rhe.