1, 2. (a) Me yẹ emiemọ buebun ri rhiẹ Ilele Kristi e roro kpahan orhianẹ emọ aye a guọlọ bromarhame? (b) Mesoriẹ a nọ eri ne bromarhame sẹ aye i homakpahontọre rẹn i Jehova ne? (Ni ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

ERI vwiẹ ọgbọtọ owu re ne se Maria, ne nie ọke ro mevi rhẹ awọrọ ra guọlọ bromarhame. Rhẹ uvwele gorigori rọ dabu fiotọre, nọ kpahenrhọ enọ eva ọtẹmro na ọ nọren. O jiri-i, no bromarhame.

² Oma ọ merhen eri vwiẹ i Maria, nime ọ homakpahontọre rẹn i Jehova jeghwai bromarhame ne. Ọrẹn, vẹrhẹ bi, enọ ezẹko i kpokpo ẹhẹn izu i Maria. Nọ nọ omayen: ‘Maria o te ohworho ro no bromarhame ne? O ghini rhe oborẹ omebrurhame o mevirhọ? O fori nọ hẹrhẹ ibiesuọn no ki bromarhame?’ Enana enọ rẹ emiemọ buebun a nọ oma aye, orhianẹ ọmọ aye o vwo omwemẹ ro no bromarhame. (Eccl. 5:5) Itiọrurhomẹmro, omẹhakpahontọre ọrhẹ omebrurhame yẹ idjaghwẹ eva ri mai ghanren uvuẹn akpenyerẹn Olele Kristi.—Se ekpeti na “ Wu Homakpahontọre rẹn i Jehova ne?”

3, 4. (a) Marhẹ ọnyikọ Peter o ru dje oborẹ omebrurhame ọ ghanren te? (b) Mesoriẹ a ha omebrurhame dje owọ i Noah ọ kanranren na?

 ³ Ọke ọnyikọ Peter ọ tẹmro kpahen omebrurhame, nọ rionbọrhọ ọke i Noah ọ kanren owọ na, nọ tare: “Omebrurhame, ro serhọ rhẹ ọnana, yo simi are vwarana.” (Se 1 Peter 3:20, 21.) Owọ i Noah ọ kanranren na, o djephia rẹn ihworho taghene ọ homakpahontọre ruẹ ọhọre Osolobrugwẹ. Noah ọ fuevwan wian owian i Jehova ọ yẹriẹ. Itiọrurhomẹmro, oborẹ i Noah o ruru yọ lẹrheriẹ sabu sẹrorẹ arhọ ye ọrhẹ arhọ ekrun ọnẹyen. Me yi Peter ọ ha udje ọnana yono ọwan?

⁴ Jerẹ oborẹ owọ i Noah ọ kanranren na, o djephia rẹn ihworho taghene i Noah o vwo esegburhomẹmro, omebrurhame o ji dje emru phia rẹn ihworho. Me yo djephia? O djephia taghene Olele Kristi na, ọ homakpahontọre rẹn i Jehova fọkiẹ esegburhomẹmro ro vwo kpahen i Kristi ra rhọmọnuhwu na. Jerẹ i Noah, ihworho ri homakpahontọre ne, a huvwele Osolobrugwẹ, jeghwai wian owian rọ yẹrẹ aye. Jerẹ oborẹ e simi Noah ọke Ukude na, omaran ana ji sẹrorẹ ihworho ri vwo atamwu ri ji bromarhame ne, ọke akpọ ọnana ono toba. (Mark 13:10; Rev. 7:9, 10) Ọnana yẹ ọsoriẹ omẹhakpahontọre ọrhẹ omebrurhame a ghanren omamọ. Ohworho ro kpọke ro no bromarhame, ọrẹn, rhẹ emru yọ soriẹ-ẹ, o fi arhọ i bẹmẹdẹ ro no vwo obaro na rhẹ erhirhiẹ imwofẹn.

5. Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

⁵ Sekpahen oborẹ omebrurhame ọ ghanren te, jene yono kpahen enọ esa. Me yi Baibol na ọ ta kpahen omebrurhame? Idjaghwẹ ego yẹ ohworho ọnọ kpare nọ ki sabu bromarhame? Mesoriẹ o fo nẹ Olele Kristi rọ ha i Baibol yono  ọmọyen yanghene ọwọrọ, o yonie kpahen oborẹ omebrurhame ọ ghanren te?

6, 7. (a) Dje kpahen oborẹ omebrurhame i John o mevirhọ. (b) Omebrurhame ọgo rọ mai ghanren yi John o ruru?

⁶ John ro Brawanrhame yo ruẹ omebrurhame ọrukaro ri Baibol na ọ hunute. (Matt. 3:1-6) Ihworho ri John o brurhame, i ghwẹriẹ nẹ edandan aye i ruru haso Urhi Moses. Itiọrurhomẹmro, omebrurhame rọ mai ghanren ri John o ruru, o surhobọmwu ẹghwẹriẹ-ẹ. John o vwo uphẹn ọduado ro bru i Jesu ro rhiẹ Ọmọ Osolobrugwẹ rọ gbare rhame. (Matt. 3:13-17) Jesu o ruẹ ọdanda-an, omarana, o vwo oborẹ ọsoriẹ ọnọ ghwẹriẹ-ẹ. (1 Pet. 2:22) Omebrurhame i Jesu o mevirhọ ọrẹ ọnọ homakpahontọre ru ọhọre Osolobrugwẹ.—Heb. 10:7.

⁷ Ọke i Jesu ọ ha otọrakpọ na, idibo yi i jeghwai bru ihworho rhame. (John 3:22; 4:1, 2) Jerẹ oborẹ ọ havwọ ọke i John, omebrurhame enana i ji mevirhọ ẹghwẹriẹ nẹ edandan aye i ruru haso Urhi Moses. Ọrẹn, ọke i Jesu o hwu, ra jeghwai rhọmiẹ nẹ uhwu, ewene ni me rhirhiẹ ye rẹn idibo yi kpahen omebruhame.

8. (a) Ọke a rhọmọ i Jesu nẹ uhwu, owian ọgo yo tiobọnu rẹn idibo yi? (b) Dje oborẹ omebrurhame Olele Kristi ọ ghanren te.

⁸ Uvuẹn ẹgbukpe 33 C.E., Jesu rọ rhọmọnuhwu na, nọ homaphia rẹn ehworhare, emẹse kugbe emọ ri vrẹn 500. Ọkezẹko, ọke ọrana yọ ta rẹn aye: “Omarana, are i nyarhẹn, nẹ are i ye ruẹ idibo ihworho uvuẹn egbamwa na ephian, bru aye rhame rhẹ odẹ Ọsẹ na, Ọmọ na, ọrhẹ ọrẹ ẹhẹn ọfuanfon na, are i rhe yono aye nẹ aye i ru lele ọsoso oborẹ mi je ekama ye harẹn are.” (Matt. 28:19, 20; 1 Cor. 15:6) Itiọrurhomẹmro, ọ họhọre taghene idibo yi buebun, yi havwiẹ ọke i Jesu o tiobonẹ owian ọnana rẹn aye. Omarana, Jesu no djephia taghene omebrurhame, oborẹ a vi guọlọ mie idibo yi ri rhiẹ Ilele Kristi. (Matt. 11:29, 30) Kohworho kohworho rọ guọlọ ga Osolobrugwẹ izede ro kwerhọ, ono vi yono kpahen ẹrhẹ i Jesu uvuẹn egbemwuo i Jehova. Orho yono kpahen ọnana hin, ọnọ sabu bromarhame. Ọnana ọvo yẹ omebrurhame ri Jehova o vwo ekwerhọ kpahen. Iyẹnrẹn i Baibol na o djephia taghene idibo i Kristi ekpokpọ ọke inyikọ na, i rhe oborẹ omebrurhame o mevirhọ. Omarana, aye i vwe rhe kpọke omebrurhame-e.—Acts 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Me ya na sabu yono kpahen omebrurhame mie i Paul ọrhẹ onyẹ Ethiopia na?

⁹ Se Acts 8:35, 36. Roro kpahen udje onyẹ Ethiopia rọ ghwẹriẹre obọ, ro nẹ ogame sa obẹ i Jerusalem. Ọmakashe i Jehova nọ ta rẹn i Philip no bruẹ onyẹ Ethiopia na, no ji “ghwoghwo iyenrẹn esiri kpahen i Kristi na riẹn.” Marhẹ onyẹ Ethiopia na ọ kpahenrhọ lele? Oborẹ o ruru, o djephia taghene o vwo ọdaremẹro okokodo kpahen irhomẹmro ro yonorin na. O vwo omwemẹ rọ nọ nyalele ẹkwaphiẹrhotọre i Jehova, omarana, no bromarhame ogege.

¹⁰ Udje ọreva ye, o sekpahen onyẹ i Jew owu re se i Saul, rọ kparehasuẹ Ilele Kristi. Osolobrugwẹ ọ djẹ ọsoso itu i Jew na ha, nẹ aye i rhiẹ ihworho yi. Ọrẹn, aye ni kpare omamọ onyerẹnkugbe aye rhẹ i Jehova fughwẹ. Saul o vwo ọdamẹ kpahen irueruo ẹga itu i Jew, ọrẹn, ọke oru, no yono oborẹ o rhomu ghwẹ ọrana. Jesu Kristi ra rhọmọnuhwu, yo ghwoghwo riẹn nẹ obẹ odjuwu rhe. Marhẹ i Saul ọ kpahenrhọ ye lele? No rhiabọ dede userhumu rẹ Olele Kristi owu re se Ananias ọ yẹriẹ. Sekpahen i Saul, Baibol na  nọ tare: “Omarana, no vẹnrẹnren, no bromarhame.” (Acts 9:17, 18; Gal. 1:14) Itiọrurhomẹmro, ọke oru, ne me rhe i Saul rhẹ ọnyikọ Paul. Ọrẹn, djokarhọ ye taghene ogege i Paul o rhe urhomẹmro kpahen ẹrhẹ i Jesu uvuẹn egbemwuo i Jehova, nọ kpare idjaghwẹ. No bromarhame ogege.—Se Acts 22:12-16.

11. (a) Me yo mwuẹ ihworho bromarhame inyenana? (b) Marhẹ ọ hobọte ọwan lele arha mẹrẹn ihworho ri homakpahontọre re bromarhame?

¹¹ Omaran ọ ji havwọ rẹn iphuphẹn yanghene eri kpako ne, re yono i Baibol na ọke ọnana. Eri vwo esegburhomẹmro ọrhẹ ọdamẹ kpahen irhomẹmro i Baibol na, i vwo omwemẹ aye ina homakpahontọre jeghwai bromarhame. Ẹmro omebrurhame ra ta fọkiẹ ihworho ri ne bromarhame na, emru kirighwo re ruẹ uvuẹn emẹvwa ephian. Iseri Jehova ephian a ghọghọ orhianẹ ohworho owu ra ha i Baibol yono, o rhiabọ dede urhomẹmro na, jeghwai brorhiẹn ro no bromarhame. Itiọrurhomẹmro, oma ọ ghini merhen emiemọ orhianẹ emọ aye i ha usuẹn ihworho ekpokpọ ra guọlọ bromarhame. Uvuẹn ẹgbukpe ẹga ọrẹ 2017, ihworho ri vrẹn 284,000 “ri vwo omamọ ẹhẹn,” yi homakpahontọre rẹn i Jehova, jeghwai bromarhame. (Acts 13:48) O vwo ẹfro-o, ihworho enana i ghini vwẹruọ oborẹ omebrurhame ọ ghanren te rẹn Ilele Kristi. Idjaghwẹ ego yẹ aye i kparare rọ lẹrherẹ aye mwuovwan omebrurhame?

12. Idjaghwẹ ego yẹ ohworho ra ha i Baibol yono, ọnọ kpare nọ sabu mwuovwan omebrurhame?

¹² Ohworho ra ha i Baibol yono, ọ ki sabu mwuovwan omebrurhame, ono vi vwo esegburhomẹmro kpahen irherhe ọgbagba ọrẹ Osolobrugwẹ, ọhọre Ọnẹyen ọrhẹ ẹkwaphiẹrhotọre usimirhọ na. (1 Tim. 2:3-6) Aruẹ esegburhomẹmro ọnana, yo mwuẹ ohworho ra ha i Baibol na yono, nyalele ovwan egbagba i Jehova, jeghwai tiẹn irueruo ro vwo utuoma kpahen. (Acts 3:19) Itiọrurhomẹmro, ohworho rọ homakpahontọre rẹn i Jehova ne, ọ sabu fiomarhọ irueruo ri Jehova o vwo utuoma kpahe-en. (1 Cor. 6:9, 10) Ọrẹn, na nyalele ovwan egbagba i Jehova ọvo o te-e. Ohworho rọ guọlọ rhiẹ ọvwata, ono fiomarhọ uyono ukoko, ọrhẹ owian aghwoghwo na. Jesu ọ tare taghene idibo yi, yi na wian owian ọnana. (Acts 1:8) Ohworho rọ guọlọ bromarhame na, ọrhọ kpare idjaghwẹ ọnana ne, ọnọ sabu homakpahontọre rẹn i Jehova uvuẹn ẹrhomo, jeghwai djeyi phia nyoma omebrurhame.

13. Mesoriẹ o fo nẹ ihworho ra ha i Baibol yono awọrọ, i karorhọ taghene omebrurhame oborẹ a vi guọlọ mie Ilele Kristi?

¹³ Erhe yono emọ ọwan ọrhẹ awọrọ kpahen idjaghwẹ kirighwo rẹ aye ina kpare, o fori na karorhọ taghene ihworho ri guọlọ rhiẹ idibo i Jesu, ine vi bromarhame vwẹre. Arha karorhọ ọnana, ọnọ lẹrhẹ ọwan rhe lele ihworho ra ha i Baibol yono tẹmro ro mwidjẹn. Ọnọ lẹrhẹ ọwan lele aye tẹmro kpahen ọghanromẹ omẹhakpahontọre ọrhẹ omebrurhame. Itiọrurhomẹmro, a guọlọre nẹ emọ ọwan ọrhẹ ihworho erọrọ ra ha i Baibol yono, i ru riaro te erhirhiẹ omebrurhame!

14. Mesoriẹ a vwa gba ohworho bromarhame?

¹⁴ Itiọrurhomẹmro, o fo nẹ emiemọ, era ha i Baibol yono awọrọ, yanghene ihworho erọrọ uvuẹn ukoko na, i gba ohworho bromarhame-e. Ọrana rhẹ oborẹ i Jehova ọ guọlọre-e. (1 John 4:8) Ukpomaran, o fori ne yono aye kpahen ọghanromẹ omamọ onyerẹnkugbe  re ne vwo rhẹ i Jehova. Ẹguọlọ okokodo rẹ ohworho ra ha i Baibol yono o vwori, ọrhẹ omwemẹ rọ nọ ga i Jehova, yo no mwuie bromarhame.—2 Cor. 5:14, 15.

15, 16. (a) O vwo ẹgbukpe ohworho ono te vwẹre no ki bromarhame? Dje udje yi. (b) Mesoriẹ ohworho ra ha i Baibol yono, ono bromarhame ọrhọ tobọ rhianẹ o bromarhame bi ne uvuẹn ẹga ọrọrọ?

¹⁵ O vwo ẹgbukpe ohworho ono te vwẹre no ki bromarhame-e. Fọkime, ọke sansan yẹ ihworho ra ha i Baibol yono na, a dua te edje. Buebun e bromarhame ọke uphuphẹn, aye na ji sẹrorẹ atamwu aye kpahen i Jehova. Ezẹko i mẹrẹn urhomẹmro na vwrurhe ọke aye e te imirẹghwa ne, aye ni ji bromarhame, ezẹko i tobọ vrẹn ẹgbukpe 100 vwẹre!

¹⁶ Ọmase owu rọ kpako ne ra ha i Baibol na yono, nọ nọ ohworho ro yonie sẹ orhiẹ oborẹ o fori nọ rharhumu bromarhame; nime, o bromarhame bi ne uvuẹn ẹga sansan uvwre ẹgbukpe buebun ne. Ohworho ro yonie na, nọ dabu lelie yono ekete i Baibol sansan ri tẹmro kpahen omebrurhame. Ọmase na no vwẹruọ oborẹ i Jehova ọ guọlọre, o jiri-i, no bromarhame. Dedevwo ọ joma te ẹgbukpe 80 ne, o roro taghene o fo no bromarhame-e. Itiọrurhomẹmro, a bọn omebrurhame kpahen irherhe ọgbagba re vwori kpahen ọhọre i Jehova. Omarana, no fori nẹ ihworho ri ghwẹriẹre obọ i bromarhame, ọrhọ tobọ rhianẹ aye i bromarhame bi ne uvuẹn ẹga ọrọrọ.—Se Acts 19:3-5.

17. Me yo fori na dabu roro kpahen uvuẹn ẹdẹ re bromarhame?

¹⁷ Oma ọ merhen ohworho ẹdẹ o bromarhame. Habaye, ọrana ẹdẹ rọ nọ jeghwai roro kpahen oborẹ ọnọ ha akpenyerẹn yen ru. A guọlọ omẹdamu ọgbogbanhon na sabu nyerẹnmwu omẹhakpahontọre ọwan. Ọrana yẹ ọsoriẹ i Jesu ọ ha akpenyerẹn Olele Kristi dje orhan ọven. Idibo i Jesu “i vwe rhe nyerẹn harẹn oma aye-e, ọrẹn, harẹn ohworho ro hwuru harẹn aye, ra jeghwai rhọmọnuhwu.”—2 Cor. 5:15; Matt. 16:24.

18. Enọ ego ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro rọ ha kpahen ọnana?

¹⁸ Izu i Maria o vwo aruẹ iroro ọnana ọke ọ nọ omayen enọ ri ha uvuẹn udjoghwẹ ọreva na. Orhianẹ wẹwẹ ọmiọmọ, ọkezẹko, wu nọ oma ne: ‘Ọmọ mẹ o mwuegbe ro no bromarhame ne? O rhe i Jehova te erhirhiẹ rọ nọ homakpahontọre riẹn? Ẹkẹ rọ nọ hatua isukuru yanghene iruo eduado yo bru te oma? Me mi ne ruo orhianẹ o bromarhame, ọrẹn, no ruẹ ọdandan ọghwaghwa?’ Uvuẹn urhomu-ẹmro rọ ha kpahen ọnana, ene yono kpahen enọ enana ọrhẹ oborẹ emiemọ ri rhiẹ Ilele Kristi, ine ru ha ukẹro ro serhọ ni omebrurhame.