1. Me yẹ ohworho ono kiki ru nọ ki tuẹn oghwa ẹbọn rhọ?

RORO kpahen ohworho rọ guọlọ bọn oghwa. O rhe aruẹ oghwa rọ guọlọ bọn. Ọrẹn, ogege yọ nọ dẹ ekwakwa rọ nọ ha bọn oghwa na ji tuẹn oghwa na ẹbọn rhọ? Ẹjo. Bọmọke ọnọ ki tuẹn oghwa na rhọ, ono kiki roro uchunu igho ra na ha bọn yen vwẹre. Mesoriẹ? Fọkime ọ guọlọ rhe sẹ uchunu igho ro vwori ono te ha bọn oghwa na hin. Ọrhọ dabu roro uchunu igho na vwẹre, ọnana ọnọ ha userhumu riẹn sabu bọn yen hin.

2. Sekpahen Luke 14:27-30, me yẹ wu na dabu roro vwẹre wu ki bromarhame?

² Ẹguọlọ ọrhẹ ọdaremẹro wu vwo kpahen Jehova, o mwuruon roro kpahen omebrurhame ne? Orhiomaran, orhienbro ọnọ ọ họhọ ọhworhare rọ guọlọ bọn oghwa na. Mesoriẹ? Roro kpahen ẹmro i Jesu ra ya rhẹ Luke 14:27-30. (Seyi.) Jesu ọ ta kpahen oborẹ o mevirhọ re ne rhiẹ odibo yi. Na sabu rhiẹ odibo yi, ene vi mwuegbe ra na dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn ji tiobọnẹ ekwakwa ezẹko. (Luke 9:23-26; 12:51-53) Omarana, ne wu ki bromarhame, o fori ne wu dabu roro kpahen oborẹ ọnana o sekpahen. Ọnana ọnọ ha userhumu wẹn sabu ga i Jehova jerẹ Olele Kristi ro bromarhame ne.

3. Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

³ Ne rhiẹ odibo i Kristi ro bromarhame ne, o mwu ebẹnbẹn ọrhẹ ekwakwa ri na va ọwan obọ? Ee! Erhe bromarhame, ana mẹrẹn ebrurhọ buebun vwana ọrhẹ uvuẹn obaro na. Jenẹ a ta kpahen enọ eghoghanren ezẹko ri sekpahen omebrurhame. Ọnana ọnọ ha userhumu wẹn kpahenrhọ onọ ọnana, “Mi mwuegbe mi ne bromarhame ne?”

4. (a) Me yẹ omẹhakpahontọre? (b) Sekpahen Matthew 16:24, me yo mevirhọ ra na “tiẹn” oma ọwan?

⁴ Me yẹ omẹhakpahontọre? Ne wu ki sabu bromarhame, wu ne vi homakpahontọre vwẹre. Omẹhakpahontọre o mevirhọ ọrẹ wu na nẹrhomo nẹ ẹhẹn rhe vwe i Jehova, ji ta riẹn taghene wu guọlọ ha akpenyerẹn ọnọ ga ye bẹmẹdẹ. Wu rha homakpahontọre rẹn Jehova ne, nọyẹ wu “tiẹn” oma ne. (Se Matthew 16:24.) Obọrẹ i Jehova nọ yẹ wu havwọ, ọnana ọkpẹ uphẹn ọduado. (Rom. 14:8) Wa ta riẹn taghene nẹ ọke ọnana nyarhẹn, wu ne rhe ruẹ ọhọre ọnẹyen ukperẹ ono rhiẹ ọnọ. Omẹhakpahontọre ọnọ, ive wu ve rẹn Jehova. Jehova ọ vwọ gba ọwan ve aruẹ ive ọrana-a. Ọrẹn erhe ve, ọ guọlọre taghene a nya mwuie.—Ps. 116:12, 14.

5. Me yẹ ovẹnẹ rọ ha uvwre omẹhakpahontọre ọrhẹ omebrurhame?

⁵ Marhẹ omẹhakpahontọre o ru surhobọmwu omebrurhame? Wẹwẹ ọvo ọrhẹ Jehova yi rheri taghene wu homakpahontọre riẹn ne, ọwọrọ o vwo rhe-e. Omebrurhame irueruo re ruẹ uvuẹn afiede; ọgbọ buebun e ruie uvuẹn emẹvwa okinhariẹ ọrhẹ emẹvwa eduado. Wu rhe bromarhame ne, nọyẹ wu djephia rẹn awọrọ taghene wu homakpahontọre rẹn Jehova ne. * Omarana, omebrurhame ọ lẹrhẹ awọrọ rhe taghene wu vwo ẹguọlọ kpahen Jehova rhẹ ọsoso ọmuduo, ugboma ọnọ, ẹhọn ọrhẹ ọsoso omẹgbanhon ọnọ, wu ji brorhiẹn wu na ga ye bẹmẹdẹ.—Mark 12:30.

6-7. Sekpahen 1 Peter 3:18-22, me yẹ iroro eva ri lẹrhẹ omebrurhame ghanren?

⁶ Ọ ghanranren ne bromarhame? Roro kpahen ẹmro ri ha 1 Peter 3:18-22. (Seyi.) Jerẹ oborẹ owọ i Noah o djephia taghene o vwo esegburhomẹmro kpahen Jehova, omebrurhame ọnọ o djephia taghene wu homakpahontọre rẹn Jehova ne. Omarana, omebrurhame ọ ghini ghanren? Ee. Peter ọ ta kpahen oborẹ ọsoriẹ ọ ghanren. Ọrukaro, ọye “yo simi” ọwan. Omebrurhame, ọnọ sabu simi ọwan orhianẹ e djephia nyoma irueruo ọwan taghene e vwo esegburhomẹmro kpahen Jesu, vwo imwẹro taghene o hwu rẹn ọwan, a rhọmeriẹn riẹ odjuwu ne, ọ ji ha “obọrhe Osolobrugwẹ” vwana.

⁷ Ọreva, omebrurhame ọ lẹrhẹ ọwan vwo “ẹhẹn obrorhiẹn rọ fonron.” Arha homakpahontọre rẹn Jehova ji bromarhame ne, ọwan rhẹ ọye ne vwo obọdẹn onyerẹnkugbe. Fọkime a ghini ghwẹriẹ nẹ edandan ọwan ji vwo esegburhomẹmro kpahen izobo otan na, Osolobrugwẹ nọ ha edandan ọwan rhomu ọwan. Omarana, na sabu vwo ẹhẹn obrorhiẹn rọ fonron.

8. Me yo no mwuo brorhiẹn wu ne bromarhame?

⁸ Me yo no mwuo brorhiẹn wu ne bromarhame? Fọkime wu dabu fiomarhọ uyono i Baibol na, wu yono ekwakwa buebun ne kpahen Jehova, iruemru enẹyen ọrhẹ izede yi. Oborẹ wu yono kpahiẹn o teruo ẹhẹn, no ji mwuo vwo ẹguọlọ okokodo kpahiẹn. O fori nẹ ẹguọlọ wu vwo kpahen Jehova, o rhiẹ oborẹ ono mwuo brorhiẹn wu ne bromarhame.

9. Jerẹ oborẹ Matthew 28:19, 20 ọ tare, me yo mevirhọ re ne bromarhame odẹ Ọsẹ na, odẹ Ọmọ na ọrhẹ ẹhẹn ọfuanfon na?

⁹ O ji fo ne wu bọn orhienbro wu ne bromarhame kpahen irhomẹmro i Baibol wu rhe ne. Roro kpahen oborẹ i Jesu ọ tare ọke ro jurhi rẹn idibo yi nẹ aye i ruẹ idibo. (Se Matthew 28:19, 20.) Lele oborẹ i Jesu ọ tare, o fori nẹ ihworho re  bromarhame i ruẹ ọnana “odẹ Ọsẹ na, Ọmọ na, ọrhẹ ọrẹ ẹhẹn ọfuanfon na.” Me yẹ ọnana o mevirhọ? Wu ne vi vwo imwẹro ọgbogbanhon kpahen irhomẹmro i Baibol ri sekpahen Jehova; Ọmọyen Jesu; ọrhẹ ẹhẹn ọfuanfon na. Irhomẹmro enana i ghanranren omamọ, aye ina ji sabu hobọto omamọ. (Heb. 4:12) Jenẹ a ta kpahen ezẹko usuẹn aye.

10-11. Irhomẹmro ego kpahen Ọsẹ na ye wu yonorin ji vwo ekwerhọ kpahen ne?

¹⁰ Rharhumu roro kpahen ọke we tu yono irhomẹmro enana kpahen Ọsẹ na: ‘Odẹ ye i Jehova,’ ọye yẹ “Ọrọ Mai Rierun ọsoso akpọ na ephian,” ọye ọvo yẹ “Osolobrugwẹ urhomẹmro” na. (Ps. 83:18; Isa. 37:16) Ọye yẹ Ọmemama ọwan, “obẹ i Jehova yẹ usimirhọ o nẹ sa.” (Ps. 3:8; 36:9) O ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre ne simi ọwan nẹ abọ ọdandan ọrhẹ uhwu, ji yẹ ọwan ifiẹrorhọ re ne nyerien bẹmẹdẹ. (John 17:3) Omẹhakpahontọre ọrhẹ omebrurhame ọnọ, ono djephia taghene wẹwẹ owuọwan usuẹn Iseri Jehova. (Isa. 43:10-12) Wu ne rhiẹ owuọwan usuẹn ekrun i Jehova rẹ oma merhan taghene a ha odẹ i Osolobrugwẹ se, ro ji ghwoghwo odẹ ye.—Ps. 86:12.

¹¹ Orhiẹ uphẹn ọduado re ne rhe oborẹ i Baibol na ọ yonorin kpahen Jehova! Wu rhe rhiabọ dede irhomẹmro eghoghanren enana, ọmuduo no mwuo homakpahontọre rẹn Jehova ji bromarhame.

12-13. Irhomẹmro ego kpahen Ọmọ na ye wu yonorin ji vwo ekwerhọ kpahen ne?

¹² Marhẹ oma o ruruo ọke we yono irhomẹmro enana ri sekpahen Jesu? Jesu yẹ ohworho ọreva rọ mai ghanren uvuẹn ọsoso akpọ na. O hwuru harẹn ọwan. Erhe djephia nyoma idjaghwẹ ọwan taghene e vwo esegburhomẹmro kpahen izobo otan na, ana sabu ha edandan ọwan rhomu ọwan, ene vwo obọdẹn onyerẹnkugbe rhẹ Jehova, jeghwai vwo arhọ i bẹmẹdẹ. (John 3:16) Jesu yẹ Orherẹn Ọduado ọwan. Ọye ọ guọlọ ha userhumu rẹn ọwan mẹrẹn erere nẹ izobo otan na, ji vwo obọdẹn onyerẹnkugbe rhẹ Osolobrugwẹ. (Heb. 4:15; 7:24, 25) Fọkime ọye yẹ Orodje Uvie Osolobrugwẹ, Jehova ọnọ ha i Jesu ruẹ odẹ ye fon, fiobarhọ irueruo ọkon, ji rhua ebrurhọ i bẹmẹdẹ rhiẹ akpọ i Paradais rọ sa obaro na. (Matt. 6:9, 10; Rev. 11:15) Jesu yẹ ọwan a hẹrokele. Ọye o dje udje harẹn ọwan nyoma rọ ha omayen kpahontọre ruẹ ọhọre Osolobrugwẹ.—John 4:34.

¹³ Wu rhe vwo imwẹro kpahen oborẹ i Baibol na ọ ta kpahen Jesu, ọnana no mwuo vwo ẹguọlọ okokodo kpahiẹn. Ẹguọlọ ọrana ono mwuo ha arhọ ọnọ ruẹ ọhọre Osolobrugwẹ jerẹ oborẹ i Jesu o ruru. Ọnana no no mwuo homakpahontọre rẹn Jehova ji bromarhame.

14-15. Irhomẹmro ego kpahen ẹhẹn ọfuanfon na ye wu yonorin ji rhiabọ dede ne?

¹⁴ Marhẹ oma o ruruo ọke we yono irhomẹmro enana kpahen ẹhẹn ọfuanfon na? Ẹhẹn ọfuanfon na rhẹ ohworho-o, ọrẹn omẹgbanhon i Jehova ọ ha wian. Jehova ọ ha ẹhẹn ọfuanfon na suẹn ihworho ri ya i Baibol na, omarana ẹhẹn ọfuanfon na nọ ha userhumu rẹn ọwan vwẹruọ ẹmro i Baibol na ji ha oborẹ e seri ruiruo. (John 14:26; 2 Pet. 1:21) Nyoma ẹhẹn ọfuanfon na, Jehova o tiobọnẹ “omẹgbanhon rọ vrẹn ovwan” rẹn ọwan. (2 Cor. 4:7) Ẹhẹn ọfuanfon na yọ yẹ ọwan omẹgbanhon re ghwoghwo, wọnrọn hasuẹ edamuni, nyerẹn ghele ọfiamu jeghwai din ebẹnbẹn. Ẹhẹn ọfuanfon na ọ ji ha userhumu rẹn ọwan dje “omamọ ẹhẹn ọfuanfon na” phia. (Gal. 5:22) Osolobrugwẹ o tiobọnẹ ẹhẹn ọfuanfon na rẹn ihworho ri  hẹrosuiẹ ri ji nekpẹn yen mie yi nẹ ẹhẹn rhe.—Luke 11:13.

¹⁵ O rhiẹ emru urhebro ọrhẹ imwẹro re rhe taghene ana sabu hẹrosuẹ ẹhẹn ọfuanfon na, nọ ha userhumu rẹn ọwan rha ga i Jehova rhọ! Wu rhe rhiabọ dede irhomẹmro wu yono kpahen ẹhẹn ọfuanfon na ne, no no mwuo homakpahontọre rẹn Jehova ji bromarhame.

16. Me yẹ ọwan i yono kpahen ne?

¹⁶ Omẹhakpahontọre ọrhẹ omebrurhame ọnọ, yẹ udjoghwẹ ọghoghanren owu wu na sabu kpare. Jerẹ oborẹ e yono ne, wu ne vi mwuegbe wu ne din ebẹnbẹn ji sẹrerhumuji ekwakwa ezẹko. Ọrẹn, ebrurhọ ra na mẹrẹn i bun ghwẹ ekwakwa re tiobọnu. Omebrurhame ono simuo, ọnọ ji lẹrhuọ vwo ẹhẹn obrorhiẹn rọ fonron obaro Osolobrugwẹ. O fori ne wu bọn orhienbro wu ne bromarhame kpahen ẹguọlọ wu vwo kpahen Jehova. O ji fo ne wu ha ọsoso ọmuduo vwo imwẹro kpahen irhomẹmro wu yono ne kpahen Ọse na, Ọmọ na, ọrhẹ ẹhẹn ọfuanfon na. Wu rhe roro kpahen oborẹ e yono ne, marhẹ wu na kpahenrhọ onọ ọnana, “Mi mwuegbe mi ne bromarhame ne?”

17. Me yẹ ekwakwa ezẹko ro fori ne wu ru wu ki sabu bromarhame?

¹⁷ Wu rhe roro taghene wu mwuegbe wu ne bromarhame ne, o fiotọre taghene wu ruẹ ekwakwa buebun ne, ne wu sabu vwo omamọ onyerẹnkugbe rhẹ Jehova. * Fọkiẹ uyono i Baibol we fiomarhọ ọke ephian, wu rhe ekwakwa buebun kpahen Jehova ọrhẹ Jesu ne. Wu vwo esegburhomẹmro ne. (Heb. 11:6) Wu hẹroso ive i Jehova ri ha uvuẹn i Baibol na, o ji mwuo ẹro taghene esegburhomẹmro wu vwo kpahen izobo otan i Jesu, ọnọ sabu simuo nẹ abọ ọdandan ọrhẹ uhwu. Wu ghwẹriẹ nẹ edandan enọ ne nọyẹ; ekwakwa esọsọ wu ruru ri daruọ omamọ, wu ji nekpẹn ẹharhomu mie Jehova ne. Wu wene akpenyerẹn ọnọ ne nọyẹ; wu tiẹn ekwakwa ibiobiomu we ruẹ bi ji tuẹn akpọ rọ merhen Osolobrugwẹ oma rhọ ne. (Acts 3:19) Wu vwo omwemẹ wu na ta rẹn awọrọ kpahen esegburhomẹmro ọnọ. Wu mwuovwan wu ne rhiẹ oghwoghwẹmro ro vwo ji bromarhame, wẹwẹ ọrhẹ imizu ri ha ukoko ọnọ ne kwomakugbe riẹ aghwoghwo. (Matt. 24:14) Oma ọ merhen i Jehova kpahuọn fọkiẹ idjaghwẹ ọnana wu kparare. Wu lẹrhẹ ọmudu i Jehova ghọghọ ne.—Prov. 27:11.

18. Me yẹ emru ọrọrọ wu ne ji ru wu ki sabu bromarhame?

¹⁸ Bọmọke wu ne ki bromarhame, o vwo ekwakwa erọrọ wu ne ji ru. Jerẹ oborẹ e yono vrẹn ne, o fori ne wu homakpahontọre rẹn Jehova. Nẹrhomo omobọ riẹn nẹ ẹhẹn rhe, ji vive riẹn taghene wu na ha ọsoso akpenyerẹn ọnọ ga ye. (1 Pet.  4:2) Gba ta rẹn ọrọhẹrote ewian ugboma ekpako na taghene wu guọlọ bromarhame. Ọnọ ta rẹn ekpako ezẹko nẹ aye i me nuo so. Biko wu vwe brudu kpahen ọnana-a. Imizu enana i dabu rhe owẹwẹ, aye i ji vwo ẹguọlọ kpahuọn. Aye ine leluo ta kpahen iyono i Baibol wu yono ne. Ọ guọlọ mwu aye ẹro taghene wu vwẹruọ iyono erana ji rhe oghanromẹ omẹhakpahontọre ọrhẹ omebrurhame. Aye i rha mẹrẹnvwrurhe taghene wu mwuegbe ne, aye ni na ta wẹn taghene wu na sabu bromarhame uvuẹn omẹvwa ra na nya phẹrẹkpẹ.

19-20. Me yo fori ne wu ru wu rhe bromarhame hin, marhẹ wu ne ruie lele?

¹⁹ Wu rhe bromarhame ne, me wu ne ji ru? * Karorhọ taghene omẹhakpahontọre ive, Jehova ọ guọlọre ne wu nyamwu ive ọrana. Omarana, wu rhe bromarhame hin, o fori ne wu nyamwu ive omẹhakpahontọre ọnọ. Marhẹ wu ne ruie lele?

²⁰ Tigban ukoko wu havwọ. We rhiẹ Olele Kristi ro bromarhame ne na, wu ha usuẹn “okugbe imizu.” (1 Pet. 2:17) Imizu ehworhare ọrhẹ emẹse ri ha uvuẹn ukoko na yẹ ekrun wu vwori uvuẹn ogame i Jehova. Nyoma uyono ẹnya ọke ephian, onyerẹnkugbe are nọ nọ gbanhonrhọ. Se i Baibol na, ji roro kodo kpahiẹn kẹdẹkẹdẹ. (Ps. 1:1, 2) Wu rhe se ekete i Baibol owu hin, ha ọke dabu roro kodo kpahiẹn. Oborẹ wu seri na ono te ọmuduo. “Nẹrhomo ọke ephian.” (Matt. 26:41) Ẹrhomo ro nẹ ẹhẹn rhe, ono ti owẹwẹ kẹrẹ i Jehova rhọ. “Rha guọlọ Uvie na vwẹre.” (Matt. 6:33) Wu na sabu ruẹ ọnana nyoma wu ne fiomarhọ owian aghwoghwo na. We rhe ghwoghwo ọke ephian, ne wu ne ruẹ esegburhomẹmro ọnọ gbanhonrhọ, ji ha userhumu rẹn awọrọ vwo ifiẹrorhọ arhọ i bẹmẹdẹ.—1 Tim. 4:16.

21. Me wu ne vwo nyoma omebrurhame?

²¹ Orhienbro wu na homakpahontọre rẹn Jehova ji bromarhame, yẹ orhienbro rọ mai ghanren wu na sabu bru. Ọnana ọ lọhọ-ọ. Ọrẹn, orhienbro na o mwu ekwakwa ri na va ọwan obọ? Ee! Ebẹnbẹn ephian wu na mẹrẹn uvuẹn akpọ ọnana ọrẹ “ibiọke rọ ji pharhe.” (2 Cor. 4:17) Ọrẹ ovẹnẹ, omebrurhame ọnọ ha userhumu wẹn nyerẹn omamọ akpọ vwana ọrhẹ “obọdẹn akpọ” obaro na. (1 Tim. 6:19) Omarana, dabu roro ji nẹrhomo kpahen ẹkpahenrhọ onọ ọnana, “Mi mwuegbe mi ne bromarhame ne?”