1. Ukẹro ọgo yẹ ọnyikọ Paul ọ ha ni idibo owian?

 IDIBO owian a wian owian ọghoghanren uvuẹn ukoko na. Ọnyikọ Paul o vwo ọdaremẹro kpahen imizu ehworhare enana ra fuevwan ga i Jehova. Jerẹ udje, ọke rọ ya ileta ẹmroma vwe Ilele Kristi ri ha obẹ Philippi, ọ hunute idibo owian ọrhẹ ekpako ukoko.—Phil. 1:1.

2. Marhẹ oma o ruẹ omizu ọhworhare re se Luis ọke ra haye mwu no rhiẹ odibo owian?

² Sẹ aye iphuphẹn yanghene imirẹghwa, imizu ehworhare buebun ri bromarhame ne, e vwo aghọghọ fọkime aye a ga ẹrhẹ idibo owian. Jerẹ udje, Devan ọ ha ẹgbukpe 18 ọke ra haye mwu. Ọrẹn, omizu ọhworhare ọrọrọ re se i Luis, ọ vrẹn ẹgbukpe 50 ne ọke ra haye mwu no rhiẹ odibo owian. Marhẹ oma o rurie ọrhẹ awọrọ kpahen uphẹn ẹga ọnana? Luis nọ tare, “Oma ọ merhenren mẹ omamọ ọke ra ha mẹ mwu ne mi rhiẹ odibo owian, maido mie rhe roro kpahen aruẹ ẹguọlọ rẹ imizu ukoko na i djephia mẹ ne!”

3. Enọ ego ya na kpahenrhọ?

³ Orhianẹ wẹwẹ omizu ọhworhare ro bromarhame ne, ọrẹn we ji rhiẹ odibo owia-an, wu na sabu bru ẹkẹ na te oma? Me yo no mwuo bru ẹkẹ na te oma? Evwan i Baibol ego ye wu na vi nyamwu, bọmọke wu ne ki mwuovwan? Ana kpahenrhọ enọ erana uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana. Ọrẹn, jene kiki yono kpahen oborẹ idibo owian e ru ha userhumu rẹn ukoko na.

 MARHẸ IDIBO OWIAN E RU HA USERHUMU RẸN UKOKO NA?

4. Marhẹ idibo owian e ru ha userhumu rẹn ukoko na? (Ni ifoto na.)

⁴ Odibo owian omizu ọhworhare ro bromarhame ne, ra ha mwu nyoma ẹhẹn ọfuanfon na, nọ ha userhumu rẹn ekpako ukoko. Idibo owian ezẹko e mwuegbe okogho aghwoghwo ọrhẹ ẹbe rẹ imizu ukoko na ina ha ruiruo. Awọrọ a ha userhumu phia ruẹ Aghwẹlẹ Uvie fuan. Idibo owian a ji hẹrote esiyẹ na, ji hẹrote ekwakwa ikpekporo ọrhẹ ughe uvuẹn uyono ukoko. Ewian enana a lọhọ-ọ. Udabọ ọrana, idibo owian i ji vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova; aye a ji damoma nyalele iruemru-urhi Baibol. Aye i ji vwo ẹguọlọ okokodo kpahen imizu ukoko na. (Matt. 22:​37-39) Marhẹ omizu ọhworhare ro bromarhame ne, ono ru mwuovwan ẹrhẹ odibo owian?

5. Marhẹ omizu ọhworhare ono ru mwuovwan no rhiẹ odibo owian?

⁵ Baibol na ọ hunute evwan rẹ imizu ehworhare ina vi nyamwu, bọmọke aye ine ki mwuovwan ẹrhẹ idibo owian. (1 Tim. 3:​8-10, 12, 13) Wu na sabu mwuovwan nyoma wu ne yono kpahen evwan enana, ji damoma nyamwu aye. Ọrẹn, o fori wu kiki roro kpahen oborẹ ọsoriẹ wa guọlọ rhiẹ odibo owian.

MESORIẸ WA WIAN GBANHAN NE WU SABU RHIẸ ODIBO OWIAN?

6. Me yo no mwuo wian kowian kowian ra yẹruọ uvuẹn ukoko na? (Matthew 20:28; jeghwai ni ifoto ọbe na.)

⁶ Roro kpahen Jesu Kristi ro rhiẹ udje rọ mai serhọ re vwori—ẹguọlọ ro vwo kpahen Ọsẹ ye ọrhẹ ihworho, yo mwurien ruẹ oborẹ o ruru ephian. Ẹguọlọ ọrana yo ji mwuien wian ewian rẹ awọrọ e nẹ sakamu. (Se Matthew 20:28; John 13:​5, 14, 15) Wu rhe ji vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova ọrhẹ ihworho, ọnọ ha userhumu wẹn mwuovwan wu ne rhiẹ odibo owian.—1 Cor. 16:14; 1 Pet. 5:5.

7. Mesoriẹ o fo nẹ era guọlọ rhiẹ idibo owian i kẹnoma rẹn omẹkpare ọrhẹ otitimẹ?

⁷ Uvuẹn akpọ na, a họghọ rẹn ihworho re titi oma aye. Ọrẹn, orhiomaran uvuẹn ukoko i Jehova-a. Omizu ọhworhare ro vwo ẹguọlọ jerẹ i Jesu, ọ vwọ hatua  ẹrhẹ, omẹgbanhon yanghene otitimẹ-ẹ. Arha ha aruẹ ohworho ọrana mwu no rhiẹ odibo owian, o kwe wian ewian ekokamu rẹ awọrọ e nẹ sakamu-u. Ọnọ sabu rhe roro taghene ewian erana i kamu phan riẹn. (John 10:12) Jehova ọ vwọ samọ ha ebrurhọ rẹn ohworho rọ kparoma, rọ ji guọlọ otitimẹ-ẹ.—1 Cor. 10:​24, 33; 13:​4, 5.

8. Urhebro ọgo yi Jesu o tiobọnu rẹn inyikọ ye?

⁸ Idibo i Jesu ezẹko i ji nekpẹn uphẹn ẹga mie yi, ọrẹn orhiẹ fọkiẹ iroro ro serhọ-ọ. Roro kpahen oborẹ inyikọ i Jesu awanva i ruru—odẹ aye yẹ James ọrhẹ John. Aye i ta rẹn i Jesu nọ yẹ aye ẹrhẹ ọduado uvuẹn Uvie yi. Jesu ọ kpẹmẹ aye fọkiẹ ọnana-a. Ukpomaran, nọ ta rẹn inyikọ ye awan 12: “Kohworho kohworho rọ guọlọ rhiẹ ọrọ maido usuẹn are, ono vi rhe gbodibo, kohworho kohworho rọ guọlọ rhiẹ ọrukaro usuẹn are, ono vi rhiẹ ọvrẹn harẹn ihworho ephian.” (Mark 10:​35-37, 43, 44) Imizu ehworhare ri guọlọ rhiẹ idibo owian fọkiẹ iroro ro serhọ, ine rhiẹ ebrurhọ ọduado rẹn ukoko na.—1 Thess. 2:8.

ME YỌ NỌ LẸRHUỌ VWO OMWEMẸ RHỌ WU NA WIAN GBANHON?

9. Me yọ nọ lẹrhuọ vwo omwemẹ rhọ wu ne rhiẹ odibo owian?

⁹ Itiọrurhomẹmro, wu vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova, wu ji guọlọ ha userhumu rẹn awọrọ. Udabọ ọrana, wu na sabu rha zofẹn wu ne rhiẹ odibo owian. Me yọ nọ lẹrhuọ vwo omwemẹ rhọ wu na wian owian ọnana? Roro kpahen aghọghọ wu na mẹrẹn, ọke wa rha ha userhumu rẹn imizu ukoko na. Jesu nọ tare: “Omamerhomẹ ọ havwiẹ rẹn ọro tiobọnẹ ghwẹ ọra yẹre.” (Acts 20:35) Uruemru-urhi ọnana yo suẹn i Jesu. Ọ mẹrẹn obọdẹn aghọghọ ọke rọ ha userhumu rẹn awọrọ, wẹwẹ dede ine ji vwo aghọghọ.

10. Marhẹ i Jesu o ru djephia taghene oma ọ merhiẹn rọ nọ ha userhumu rẹn awọrọ? (Mark 6:​31-34)

¹⁰ Roro kpahen oborẹ i Jesu o ru djephia taghene oma ọ merhiẹn rọ nọ ha userhumu rẹn awọrọ. (Se Mark 6:​31-34.) Uvuẹn erhirhiẹ owu, oma ọ ghwọghọ i Jesu ọrhẹ inyikọ ye ne. Aye e riẹ ekete kologho ye ronmoma. Ọrẹn, otu ihworho ezẹko ni kobaro rẹn aye, rhẹ ẹhẹn na taghene Jesu ono yono aye. Manẹ ọ sabu le aye. Fọkime ọye rhẹ inyikọ ye, e “vwo ọke owuorowu aye ina tobọ riẹ emare-en.” Yanghene Jesu ọnọ sabu ha ibiọke ọvo yono aye urhomẹmro na ji le aye. Ọrẹn, fọkiẹ ẹguọlọ ro vwori, no “yonirin aye ekwakwa buebun.” No ji yono aye ‘ruẹ ason.’ (Mark 6:35) A gba ye ruie-e, o rurie fọkime “aro aye ọ dọn riẹn.” O vwo omwemẹ ro no yono aye fọkime o vwo ẹguọlọ kpahen aye. Oma ọ merhen i Jesu rọ nọ ha userhumu rẹn awọrọ.

11. Marhẹ i Jesu o ru hẹrote edamẹ ugboma ihworho ra kerhọ ye? (Ni ifoto na.)

¹¹ Jesu o ghwoghwo rẹn otu na ji yono aye. Ọ ji hẹrote edamẹ ugboma aye. Ọ nyoma izede igbevwunu yẹ aye emaren, nọ ta rẹn idibo yi nẹ aye i ghaliẹ. (Mark 6:41) Nyoma izede ọnana, no yono idibo yi oborẹ aye ine ru ha userhumu rẹn awọrọ. O ji djephia taghene aruẹ ewian enana—tobọ te erọrọ rẹ idibo owian a wian, i ghanranren omamọ. Roro kpahen aghọghọ inyikọ na i vwori ọke aye e leli Jesu ghalẹ emaren ọnana, bọmọke ‘ihworho ephian a riẹ evwan vuọn’! (Mark 6:42) Itiọrurhomẹmro, ọnana rhẹ ọke ukaro ri Jesu ọ ha edamẹ awọrọ karo-o. Ọ ha userhumu rẹn awọrọ uvuẹn ọsoso akpenyerẹn  yen. (Matt. 4:23; 8:16) Jesu ọ mẹrẹn aghọghọ ọrhẹ evwẹnvuọn ọke ro yono awọrọ ji hẹrote edamẹ aye. O vwo ẹfro-o, wu na ji mẹrẹn aghọghọ wu rha wian gbanhon ne wu sabu rhiẹ odibo owian.

12. Mesoriẹ o vwo fo ne ni oma ọwan taghene a sabu ha userhumu rẹn ukoko na-a?

¹² Orhianẹ we ni oma taghene we vwo omẹgbanhon owuorowu vwana-a, wu vwe jenẹ ẹhọn seriotọre-e. Wu na sabu ha iruemru wu vwori ha userhumu rẹn imizu ukoko na. Wu na mẹrẹn erere wu rhe se ẹmro i Paul ri ha uvuẹn 1 Corinthians 12:​12-30. Ẹmro i Paul erana i lẹrheriẹ fiotọre taghene owẹwẹ ọrhẹ idibo i Jehova erọrọ, i vwo owian ọghoghanren uvuẹn ukoko na. Orhianẹ we ji mwuovwan ẹrhẹ odibo owia-an, wu vwe fiobọrhotọre-e. Ukpomaran, ruẹ ekete omẹgbanhuọn o teri harẹn i Jehova ọrhẹ imizu ukoko na. Jenẹ o mwuo ẹro taghene ekpako ukoko ine nuo so, ji yọ owian rẹ omẹgbanhuọn o teri.—Rom. 12:​4-8.

13. Me yo fori na djokarhọ kpahen evwan ri djephia sẹ ohworho o mwuovwan ne?

¹³ Djokarhọ iroro ọrọrọ rọ soriẹ o fo ne wu damoma mwuovwan ẹrhẹ odibo owian: Evwan na buebun i sekpahen Ilele Kristi ephian. Itiọrurhomẹmro, o fori nẹ Ilele Kristi ephian i tikẹrẹ i Jehova, mẹrẹn aghọghọ re vwo erhe tiobọnẹ, ji dje omamọ udje phia. Ọrẹn, me yẹ omizu ọhworhare ono vi ru nọ sabu mwuovwan ẹrhẹ odibo owian?

OBORẸ WU NE RU MWUOVWAN ẸRHẸ ODIBO OWIAN

14. Me yo mevirhọ ne rhiẹ ohworho ro “vwo ọdamẹ emru”? (1 Timothy 3:​8-10, 12)

¹⁴ Vwana, jene yono kpahen evwan ezẹko ra hunute uvuẹn 1 Timothy 3:​8-10, 12. (Seyi.) Odibo owian ono vi rhiẹ ohworho ro “vwo ọdamẹ emru.” Ana ji sabu rhian ẹmro na rhẹ “ohworho ra họghọ riẹn” yanghene “ohworho rọ vwọ kpare ekwakwa ruẹ.” Ọnana orho mevirhọ taghene wu sabu lele awọrọ chẹẹ yanghene ruiruẹ-ẹn. (Eccl. 3:​1, 4) Ọrẹn, o mevirhọ taghene wu na rha damoma wian ewian ephian ra yẹruọ. Wu rhe rhiẹ ohworho ra hẹrosua ro ji gbẹro rhotọre wian owian ra yẹriẹ, imizu ukoko na ni na họghọ wẹn.

15. Me yo mevirhọ ne je rhiẹ “ọrọ phiẹ awan rhọ,” ọrhẹ ọro vwo “ufiuvwele kpahen erere ọghware”?

¹⁵ “Aye i vwa phiẹ awan rhọ-ọ,” ọnana o  mevirhọ taghene wu ne rhiẹ ohworho ra hẹrosua, rọ ji ta urhomẹmro ọke ephian. Wu rha tẹmro, wu na vi damoma nyamwuie ji kẹnoma rẹn uruemru ọphiẹrhọ. (Prov. 3:32) “Aye i vwe vwo ufiuvwele kpahen erere ọghware-e,” ọnana o mevirhọ taghene wu na ha ukẹro ro serhọ ni igho, ji rhiẹ ohworho ra hẹrosua uvuẹn eyẹsuọ ọnọ. Wu na ji kẹnoma rẹn uruemru ra phiẹ imizu ukoko na rhọ fọkiẹ ẹmro igho.

16. (a) Me yo mevirhọ ne je rhiẹ “ọrọ da inyo vrẹn oma”? (b) Me yo mevirhọ ne vwo “ẹhẹn obrorhiẹn rọ fonron”?

¹⁶ “O vwo rhiẹ ọrọ da inyo vrẹn oma-a,” ọnana o mevirhọ taghene wu rhiẹ ọdinyo-o, yanghene ọgba inyo ẹda-a. Ono vwo “ẹhẹn obrorhiẹn rọ fonron,” ọnana o mevirhọ taghene wu na rha nyalele irhi egbagba i Jehova ọke ephian. Dedevwo wa gba-a, ọrẹn wu ne vwo ufuoma fọkime wu vwo obọdẹn onyerẹnkugbe rhẹ Osolobrugwẹ.

17. Marhẹ omizu ọhworhare ono ru rhiẹ ohworho ra hẹrosua uvwrọke ra ‘damiẹ nẹ sẹ o mwuovwan’? (1 Timothy 3:10; ni ifoto na.)

¹⁷ ‘Damu enana ni sẹ aye i mwuovwan,’ ọnana o mevirhọ taghene ana sabu hẹrosuọ ji tiobọnẹ owian wẹn. Orhiomaran na, ekpako ukoko i rha yọ owian, gba dabu nyalele ọkpọvi aye ọrhẹ ọrẹ ukoko na. Damoma vwẹruọ oborẹ owian na o sekpahen ọrhẹ ọke wu na wian yen hin. Wu rhe gbẹro rhotọre wian owian ra yẹruọ uvuẹn ukoko na, awọrọ ina djokarhọ omẹdamuọ ji kpẹmuọ. Ekpako ukoko, are i ha kuphẹn kuphẹn yono imizu ehworhare ri bromarhame ne. (Se 1 Timothy 3:10.) Uvuẹn ukoko wu havwọ, o vwo imizu ehworhare ri bromarhame ne ri ha uvwre ẹgbukpe uze yanghene riotọre? Aye a dabu mwuegbe rhẹ uyono ukoko ji ruẹ uyono omobọ? Aye a kpahanrhọ enọ uvuẹn uyono ukoko ji riẹ aghwoghwo ọke ephian? Orhiomaran, yẹ aye owian ro serhọ rhẹ omẹgbanhon ọrhẹ ẹgbukpe aye. Nyoma izede ọnana, ana sabu ‘damu iphuphẹn enana ni sẹ aye i mwuovwan.’ Ọke ọrana, aye i rha joma te ẹgbukpe uze ne, aye ni na sabu mwuovwan aye ine rhiẹ idibo owian.

18. Me yo mevirhọ na “vabọ ekan”?

¹⁸ “Aye i vabọ ekan,” ọnana o mevirhọ taghene arha tobọ ta erharhere ẹmro kpahuọn, wu riẹ iborhin ọdandan  ọghwaghwa-a. Itiọrurhomẹmro, ana sabu mọrenfian baren Ilele Kristi. Ọke i Jesu ọ ha otọrakpọ na, ihworho i mọrenfian banriẹn, nọ ji mẹraro taghene ana mọrenfian baren idibo yi. (John 15:20) Ọrẹn jerẹ i Jesu, wu rha damoma ruẹ oborẹ ọgbare ọke ephian, wu ne vwo omamọ odẹ uvuẹn ukoko na.—Matt. 11:19.

19. Me yo mevirhọ ne rhiẹ “esa rẹn ane owu”?

¹⁹ “Aye i rhiẹ esa rẹn ane owu.” Wu rha rọnmọ ne, wu na vi nyalele ẹkwaphiẹrhotọre orọnmo ri Jehova ọ ha mwu—nọyẹ ọhworhare owu ọrhẹ ọmase owu. (Matt. 19:​3-9) O fori nẹ ọhworhare Olele Kristi ọ kẹnoma rẹn ọfanrhiẹn. (Heb. 13:4) Ọrẹn, o ji vwo emru ọrọrọ. Wu na vi fuevwan kpahen anuọ, ji kẹnoma rẹn uruemru re lele emẹse erọrọ ghwọghọ ọke phan.—Job 31:1.

20. Marhẹ ọhworhare ono ru hẹrote ekruien uvuẹn “izede ro serhọ”?

²⁰ “Aye i dabu hẹrote emọ ọrhẹ ekrun aye izede ro serhọ.” Wu rhe rhiẹ urhomu ekrun, wu na vi ha ukẹro ọghoghanren ni owian ro teruo uvuẹn ekrun ọnọ. Rhe ruẹ ogame ekrun ọke ephian. Rhe lele owuowọnwan uvuẹn ekrun na riẹ aghwoghwo ọke ephian. Ha userhumu rẹn emọ vwo obọdẹn onyerẹnkugbe rhẹ i Jehova. (Eph. 6:4) Ọhworhare ro vwo ọdamẹ kpahen ekruien, ọnọ sabu hẹrote imizu ukoko na.—Haye vwanvwọn 1 Timothy 3:5.

21. Orhianẹ a ji ha mwu ne wu rhiẹ odibo owia-an, me wu na sabu ru?

²¹ Imizu ehworhare, orhianẹ a ji ha mwu ne wu rhiẹ odibo owia-an, biko dabu roro kpahen urhomu-ẹmro ọnana. Yono kpahen evwan ra ha ni ohworho sua sẹ o mwuovwan ro no rhiẹ odibo owian, ji wian kpahen aye. Roro kpahen oborẹ wu vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova ọrhẹ imizu ukoko na te. Vwo omwemẹ rhọ wu na ha userhumu rẹn imizu ukoko na. (1 Pet. 4:​8, 10) Riamerhen aghọghọ ra mẹrẹn ọke arha ha userhumu rẹn imizu ukoko na. Jenẹ i Jehova ọ ha ebrurhọ rhẹ omẹdamu we djephia ne wu sabu rhiẹ odibo owian!—Phil. 2:13.