1. Uyono ọghoghanren ọgo yi Jesu o yono idibo yi ason o ki hwu?

UVUẸN ason i Jesu o ki hwu, nọ hunute uruemru ẹguọlọ te ọgbọ 30. Jesu ọ ta rẹn idibo yi nẹ aye “i vwo ẹguọlọ kpahen owuowọnwan.” (John 15:12, 17) Ẹguọlọ rẹ aye ine vwo kpahen owuowọnwan ya na ha mẹrẹn aye vwrurhe taghene aye Ilele Kristi urhomẹmro. (John 13:34, 35) Ẹguọlọ ọnana rhẹ ẹguọlọ kpekpa-a. Jesu ọ tẹmro kpahen ẹguọlọ ro vwo omẹgbanhon rọ jeghwai lẹrhẹ ohworho hwuẹ rẹn ọreva ye. Jesu nọ tare: “O vwo ohworho ro vwo ẹguọlọ ro kodo te ọnana-a, rẹ ohworho ono hwu fọkiẹ igbehian yen. Are igbehian mẹ, are i rhe ru oborẹ mie jurhie rẹn are na.”—John 15:13, 14.

2. (a) Marhẹ ene ru vwrurhe idibo Osolobrugwẹ? (b) Enọ ego ya na kpahenrhọ uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

² Obọdẹn ẹguọlọ ọrhẹ okugbe uvwre ihworho i Jehova inyenana, yo dje aye phia taghene aye idibo Osolobrugwẹ. (1 John 3:10, 11) O rhiẹ emru omamerhomẹ taghene ẹguọlọ Olele Kristi ọ lẹrhẹ ọwan nyerẹnkugbe udabọ edjadjẹ, uvwiẹ, ọrhẹ ẹkwotọre sansan re nurhe! Ọrẹn, ana sabu nọ: ‘Mesoriẹ ẹguọlọ ọ ghanren omamọ ọke ọwan na? Marhẹ i Jehova ọrhẹ i Jesu e ru bọn ọwan gbanhan? Marhẹ  owuowọnwan ono ru sabu dje ẹguọlọ i Kristi rọ “bọn ọwan gbanhan” phia?’—1 Cor. 8:1.

3. Marhẹ akpenyerẹn ọgbogbanhon o ru hobọte ihworho?

³ Ra mẹriẹn taghene akpọ na ọ vuọnren rhẹ “ukpokpogho ọrhẹ ebẹnbẹn” na, ihworho buebun na dẹrughwaroghwẹ erhirhiẹ ra hobọte iroro aye. (Ps. 90:10; 2 Tim. 3:1-5) Omarana, ihworho buebun ne vwo ẹhẹn aye ine kpe oma aye. A tare taghene ihworho ri vrẹn 800,000 e kpe oma aye kẹgbukpe kẹgbukpe, nọyẹ kibrẹro kibrẹro ro te i 40, ohworho owu o kpe omayen. Ọrẹ omemwurhọ, imizu ezẹko i tobọ ji kpe oma aye fọkiẹ ebẹnbẹn.

4. Ihworho ego uvuẹn i Baibol na yi guọlọ hwu?

⁴ Uvuẹn i Baibol na, idibo i Jehova ezẹko i dẹrughwaroghwu erhirhiẹ ri lẹrherẹ aye guọlọ hwu. Jerẹ udje, fọkiẹ emiamiamo i Job ọ dẹrughwaroghwu, nọ tare: “Mi vwo utuoma kpahen arhọ mẹ; mia guọlọ nyerẹn ghwomara-an.” (Job 7:16; 14:13) Evwan ọ merhen i Jonah kpahen oborẹ ekwakwa i phia lele ọke i Jehova o dje yi urhomu-u, omarana nọ tare: “Vwana, O Jehova, biko ghwai ha arhọ mẹ, fọkime ono rhomu mẹ mi rhe hwu ukperẹ mi ne nyerẹn.” (Jonah 4:3) Habaye, erhirhiẹ ọmẹraro Elijah ọ ji hobọte yi ọke owu te erhirhiẹ rọ ta taghene ọ guọlọ hwu. Nọ tare: “O te ne! Vwana, O Jehova, ha arhọ mẹ.” (1 Ki. 19:4) Udabọ ọrana, Jehova ọ ji ha ukẹro ọghoghanren ni idibo yi erana, ọ guọlọre nẹ aye i nyerẹn. Ukperẹ ono brorhiẹn kpe aye fọkiẹ oborẹ aye e roro, nọ ha userhumu rẹn aye fi iroro ọrana kparobọ jeghwai lẹrhẹ aye vwo ẹhẹn aye ina fuevwan ga ye.

5. Mesoriẹ o fo ne dje ẹguọlọ rẹn imizu ukoko na maido ọke ọnana?

⁵ Dedevwo imizu buebun e vwo ẹhẹn aye ine kpe omaye-en, ọrẹn o fori na bọn aye gbanhon ọrẹ ẹguọlọ, nime aye a dẹrughwaroghwu erhirhiẹ egbogbanhon. Ezẹko e vwo edirin udabọ ẹkparehaso ọrhẹ echẹdjẹ. A ta erharhere ẹmro kpahen ezẹko yanghene e fi aye ekan uvuẹn ekete iruo aye. Oma ọ rhọ imizu ezẹko fọkiẹ ewian ra wian vrẹn ọke ọrhẹ ewian buebun. Ezẹko a tobọ dẹrughwaroghwẹ ebẹnbẹn ekrun, ọkezẹko ẹkparehaso nẹ abọ esa yanghene ane rọ vwọ ga i Jehova. Fọkiẹ ọhiẹn enana, ẹhẹn imizu buebun ne seriotọre. Ọrọmo yọ nọ sabu ha userhumu rẹn ihworho rẹ ẹhẹn aye o seriotọre?

6. Marhẹ i Jehova o ru bọn idibo yi gbanhan ọrẹ ẹguọlọ?

⁶ Jehova ọ bọn idibo yi gbanhan nyoma rọ dabu yẹ aye imwẹro ẹguọlọ ro vwo kpahen aye. O rhiẹ emru urhebro rẹn emọ Israel ri fuevwan ọke aye e rhon ẹmro i Jehova enana: “Wu ghanranren uvuẹn ukẹro mẹ ne, e brọghọ rhọ oma ne, mi ji vwo ẹguọlọ kpahuọn ne. . . . Wu vwa zofẹ-ẹn, fọkime mẹmẹ rhẹ owẹwẹ i gba havwiẹ”! (Isa. 43:4, 5) We rhiẹ owuọwan usuẹn idibo i Jehova na, jenẹ o mwuo ẹro taghene i Jehova o vwo ẹguọlọ okokodo kpahuọn. * Baibol na no vive kpahen ihworho re fiomarhọ ogame urhomẹmro na, nọ tare: Jehova ro “rhiẹ Ọrọ gbanhonron na, ono simuo. Ono vwo omamerhomẹ ọduado kpahuọn.”—Zeph. 3:16, 17.

7. Izede ọgo yẹ ẹguọlọ i Jehova o ru họhọ ọrẹ ọmiọmọ? (Ni ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

 ⁷ O toro ebẹnbẹn rẹ ihworho i Jehova a dẹrughwaroghwẹ-ẹ, ọye o vive rọ nọ hobọtua aye jeghwai ha urhebro rẹn aye. Baibol na ọrhọ ta: “Ana hẹroto jeghwai kparuọ rhẹ agada, ene ji kpoghuo oberun aghwẹ. Jerẹ oborẹ izu ọ ha urhebro rẹn ọmọyen ọhworhare, omaran mi na rha ha urhebro rẹn are.” (Isa. 66:12, 13) Ọnana ghini udje rọ merhoma, ọrẹ izu ọ kpare ọmọyen rhẹ agada ye jeghwai fẹnẹ ọmọ na! Jehova nọ ha udje ọnana yono ọwan kpahen oborẹ ẹguọlọ ye o kodo te. O fo ne wu vwo ẹhẹn eveva taghene wẹwẹ ohworho ọghoghanren rẹn i Jehova-a.—Jer. 31:3.

8, 9. Marhẹ yẹ ẹguọlọ i Jesu ono ru sabu bọn ọwan gbanhon?

⁸ O ji fo nẹ Ilele Kristi urhomẹmro i vwo imwẹro kpahen ẹguọlọ Osolobrugwẹ fọkiẹ iroro ọnana: Jehova “o vwo ẹguọlọ kpahen akpọ na omamọ, no dje Ọmọyen owu ọvo rẹ ọye o vwori rhe, neneyo kohworho kohworho ro vwo esegburhomẹmro kpahiẹn arha ghwọghiẹ-ẹ, nẹ ono vwo arhọ i bẹmẹdẹ.” (John 3:16) Jesu o ji dje ẹguọlọ rẹn ọwan nyoma ro hwu rẹn ọwan! Itiọrurhomẹmro, o fori nẹ ẹguọlọ ọnana ọ hobọte ọwan! Baibol na ọ tare taghene ‘ukpokpogho yanghene ebẹnbẹn i sabu hẹriẹ ọwan nẹ ẹguọlọ i Kristi na-a.’—Rom. 8:35, 38, 39.

⁹ Arha dẹrughwaroghwẹ ebẹnbẹn ra lẹrhẹ oma rhọ ọwan jeghwai lẹrhiẹ bẹn ne ru riaro uvuẹn ogame i Jehova, ẹguọlọ ọrẹ i Kristi na ọnọ sabu yẹ ọwan omẹgbanhon re ne vwo edirin. (Se 2 Corinthians 5:14, 15.) Ẹguọlọ i Jesu ọ yẹ ọwan omẹgbanhon ne je fiobọrhotọre arha dẹrughwaroghwẹ ebẹnbẹn jerẹ oghwọghọ kpregede, ẹkparehaso, ẹhẹn ro seriotọre yanghene ọfiamu.

10, 11. Ayọmo yi vwo owian ra na ha urhebro rẹn imizu rẹ ẹhẹn aye o seriotọre? Dje yi fiotọre.

¹⁰ Izede owu ri Jehova ọ ha bọn ọwan gbanhan yẹ ukoko na. Ana sabu dje ọdaremẹro phia nyoma re ne vwo ẹguọlọ okokodo kpahen imizu ukoko na. (1 John 4:19-21) Ọnyikọ Paul nọ ha urhebro rẹn Ilele Kristi taghene:  “Are i rha ha urhebro rẹn owuowọnwan jeghwai bọn owuowọnwan gbanhan, jerẹ oborẹ are e ruẹ.” (1 Thess. 5:11) Ọwan ephian ina sabu hẹrokele i Jehova ọrhẹ i Jesu bọn imizu ukoko na gbanhon, jeghwai ha urhebro rẹn aye ukperẹ ono rhiẹ ekpako ukoko na ọvo.—Se Romans 15:1, 2.

¹¹ Ezẹko uvuẹn ukoko na rẹ ẹhẹn aye o seriotọre i guọlọ userhumu idọkitọ. (Luke 5:31) Ekpako ukoko ọrhẹ awọrọ uvuẹn ukoko na i rheri taghene aye rhẹ idọkitọ-ọ. Ọrẹn, aye a damoma “ha urhebro bọrọbọrọ rẹn ihworho rẹ ẹhẹn aye o seriotọre, hobọtua eri vwiẹlẹre jeghwai vwo erhionrin kpahen ihworho ephian.” (1 Thess. 5:14) O fori nẹ Ilele Kristi ephian i dje ẹguọlọ okokodo ọrhẹ erhionrin phia, ọke aye a ha urhebro rẹn ihworho rẹ ẹhẹn aye o seriotọre. Wa ha urhebro rẹn awọrọ? Erhe rhe oborẹ a ha urhebro rẹn awọrọ lele, ana mẹrẹn erere nie rhe.

12. Dje udje omizu rẹ ẹguọlọ ukoko na ọ bọn gbanhon.

¹² Marhẹ uruemru ẹguọlọ o ru ha omẹgbanhon rẹn imizu ọwan ri rhiẹromẹrẹn erhirhiẹ egbogbanhon? Omizu ọmase owu ro rhirhiẹ Europe nọ tare: “Ọkezẹko mie roro taghene mi ghwai kpe omamẹ. Ọrẹn, mi vwo ihworho ra hobọtua mẹ. Ukoko mi havwọ o simi arhọ mẹ. Imizu na a ha urhebro jeghwai dje ẹguọlọ mẹ ọke ephian. Dedevwo ibiẹ ihworho yi rheri taghene ẹhẹn mẹ o seriotọre, ọrẹn ukoko na ọ ha userhumu mẹ ọke ephian. Esa ọrhẹ ane owu i họhọ ọsẹ ọrhẹ izu mẹ uvuẹn ukoko na. Aye a dabu hẹrote mẹ, aye a ha userhumu mẹ ọsoso ẹdẹ na ephian.” Itiọrurhomẹmro, orhiẹ ọsoso ihworho ephian yi na sabu ha userhumu phia-a. Ọrẹn, ẹmro urhebro ra haphia ọnọ sabu ha userhumu rẹn ihworho rẹn ẹhẹn aye o seriotọre. *

13. Me ye ne ruo arha guọlọ bọn awọrọ gbanhon?

¹³ Rhiẹ ohworho rọ dabu kerhọ. (Jas. 1:19) Ọwan e dje ẹguọlọ phia, arha dabu kerhọ imizu ọwan. Wu na sabu ha ona nọ enọ neneyo wu sabu vwẹruọ ohworho na. Ọke ọrana, ne wu na sabu dje ẹguọlọ rẹn ọravwọ jeghwai bọn yen gbanhon. Jenẹ ughwaruọ o djephia taghene wu vwo ẹguọlọ kpahen ọravwọ. Ohworho na ọrhọ guọlọ tẹmro na riaro rhọ, vwo erhionrin kerhọ ọravwọ ukperẹ wu ne bru ẹmro ze yi unu. Wu rhe vwo erhionrin kerhọ ye, ne wu na dabu vwẹruọ erhirhiẹ ye. Ọrana ọnọ ha userhumu rẹn omizu na vwo imwẹro kpahuọn jeghwai lẹrhiẹ kerhọ ẹmro urhebro wu na ha riẹn. Wu rhe djephia taghene wu ghini vwo ọdamẹ kpahen ọravwọ, ọnọ mẹrẹn urhebro.

14. Mesoriẹ o fo na kẹnoma rẹn uruemru igueguon?

¹⁴ Kẹnoma rẹn uruemru igueguon. Erhirhiẹ ihworho ẹhẹn aye o seriotọre ọnọ sabu biomurhọ orhianẹ aye e roro taghene wa ha aye guẹnzọn. Baibol na ọrhọ ta: “Ẹmro re vwe roro te ọ họhọ odan ọlọkọ ra ha dumu ohworho, ọrẹn ẹmro ọvwẹghwanren ọ ha usimi phia.” (Prov. 12:18) E rheri taghene a sabu ha arudo ha ẹkuọn vwe imizu ọwan nyoma ẹmro ọwa-an. Ọrẹn, ọrhọ tobọ sọ ọwan unu ta erharhere ẹmro rẹn imizu ọwan, ọnọ ji miamo aye oma. Omarana, na  sabu bọn imizu ọwan gbanhon, o fori ne fi oma ọwan rhẹ erhirhiẹ aye.—Matt. 7:12.

15. Me ya na sabu ha bọn awọrọ gbanhon?

¹⁵ Ha i Baibol na bọn awọrọ gbanhon. (Se Romans 15:4, 5.) Baibol na esiri urhebro kirighwo. “Osolobrugwẹ ro tiobọnẹ edirin ọrhẹ urhebro” yo vwo i Baibol na. Haba ekete i Baibol sansan ra ha urhebro rẹn ọwan, e ji vwo ẹbe sansan ra lẹrhẹ ọwan vwẹruọ i Baibol na. Ana sabu ha Watch Tower Publications Index ọrhẹ Research Guide for Jehovah’s Witnesses ruiruo. Ekwakwa enana ina ha userhumu wẹn sabu guọlọ ekete i Baibol ri na bọn gbanhon wu rha dẹrughwaroghwẹ ebẹnbẹn. Aye ina ji sabu ha userhumu rẹn ọwan sabu ha urhebro ro mwidjẹn rẹn awọrọ.

16. Uruemru ọgo yo fori ne djephia arha ha urhebro rẹn imizu ẹhẹn aye o seriotọre?

¹⁶ Vwo uruemru bọrọbọrọ ọrhẹ uruemru dẹndẹn. Enana emamọ iruemru eghoghanren, ra na sabu dje rẹn awọrọ ọke ra bọn aye gbanhan. Jehova yẹ “Ọsẹ arodọmẹ ọrhẹ Osolobrugwẹ urhebro ephian,” nọ jeghwai gbe arodọmẹ rẹn idibo yi. (Se 2 Corinthians 1:3-6; Luke 1:78; Rom. 15:13) Paul o dje omamọ udje sekpahen ọnana, nọ tare: “Ame e ruẹ dẹndẹn uvwre are, jerẹ ọke ọmiọmọ ọ dabu hẹrote emọyen. Fọkiẹ ẹguọlọ okokodo ame i vwo kpahen are, ame ni brorhiẹn rẹ ame ina ta rẹn are kpahen iyẹnrẹn esiri ọrẹ Osolobrugwẹ jeghwai tiobọnu arhọ ame rẹn are, fọkime ame i me vwo ẹguọlọ kpahen are omamọ ne.” (1 Thess. 2:7, 8) Erhe dje ẹguọlọ Osolobrugwẹ phia, ọnọ sabu nyoma ọwan kpahenrhọ ẹrhomo ohworho rẹ ẹhẹn yen o seriotọre.

17. Aruẹ ukero ọgo yo fori na ha ni imizu ọwan arha guọlọ bọn aye gbanhon?

¹⁷ Wu vwe fiẹrorhọ taghene imizuo ine rhiẹ ihworho ri gbare-e. Ha ukẹro ro serhọ ni imizu ri ha ukoko na. O fo ne roro taghene imizu ọwan i sabu ru ọwan sọ-ọ. (Eccl. 7:21, 22) Karorhọ taghene i Jehova o rhe oborẹ idibo yi ina sabu ru. Arha hẹrokele udje yi, ọnọ ha userhumu rẹn ọwan lele ereva ọwan nyerẹn ọrẹ ẹguọlọ. (Eph. 4:2, 32) Ukperẹ ana lẹrhẹ aye roro taghene aye i vwe ruẹ rhomẹ te-e, o fori ne rhe jiri aye fọkiẹ oborẹ aye e ruẹ. Ọrana ọnọ sabu ha urhebro rẹn aye. Ujiri ro nẹ ẹhẹn rhe, ọnọ sabu bọn imizu ọwan gbanhon jeghwai lẹrhẹ aye ghọghọ uvuẹn ogame aye a ha vwe i Jehova. Omarana, o fori ne jiri aye ukperẹ ana ha aye vwanvwọn awọrọ.—Gal. 6:4.

18. Ekwakwa ego yi na ha userhumu rẹn ọwan bọn awọrọ gbanhon ọrẹ ẹguọlọ?

¹⁸ Kohworho kohworho uvuẹn ukoko i Jehova ọ ghanren riẹn ọrhẹ i Jesu rọ ha omayen ruẹ otan. (Gal. 2:20) Ọwan i vwo ẹguọlọ kpahen imizu ukoko na. Ọwan i ji guọlọ hẹrote aye izede ẹguọlọ. Na sabu rhiẹ ihworho ra rhuọnrhuọn awọrọ oma, o fori na “hatua ekwakwa ra lẹrhẹ ufuoma rhirhiẹ ye, ọrhẹ ekwakwa ra bọn owuowọnwan gbanhan.” (Rom. 14:19) Ọwan ephian e fiẹrorhọ ọke rẹ ẹhẹn ohworho owuorowu ono jo seriotọre uvuẹn i Paradais! Orho vwo emiamo, uvweri, uhwu, ẹkparehaso, eghrẹn yanghene ẹhẹn ro seriotọre-e. Jesu orho sun te ẹgbukpe uriusionrin ne, ituakpọ ephian ni ne rhiẹ ihworho ri gbare. Ihworho ri nyavrẹn ọdamuni rọ kẹta na, ni ne rhiẹ emọ i Jehova Osolobrugwẹ uvuẹn otọrakpọ na, aye ni na jeghwai “vwo ugbomọphẹ ọrẹ emọ Osolobrugwẹ.” (Rom. 8:21) Jenẹ ọwan ephian i rhe dje ẹguọlọ rọ bọn awọrọ gbanhan phia, jeghwai ha userhumu rẹn owuowọnwan ruẹ akpọ ọkpokpọ na.