1. Ebẹnbẹn ego ya dẹrughwaroghwẹ, ọrẹn, mesoriẹ oma ọ merhen i Jehova kpahen ọwan? (Ni ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

JERẸ oborẹ ọwan i rheri, akpọ na ọ vuọnren rhẹ ebẹnbẹn. Buebun imizu re ha uvuẹn ukoko na, a dẹrughwaroghwẹ emiamo ọgbogbanhon. Awọrọ ri kpako ne, a ji hẹrote ihworho uvuẹn ekrun aye ri ho ne. Ọrẹn, awọrọ a damoma rẹ aye ina hẹrote edamẹ ekrun aye. Ọwan i ji rhe taghene buebun imizu ọwan a dẹrughwaroghwẹ aruẹ ebẹnbẹn erana sansan ọke owu. Ọnana ọ ha ọke, omẹgbanhon ọrhẹ igho buebun. Udabọ enana ephian, are a ji hẹroso ive i Jehova; esegburhomẹmro are i vwo kpahen obọdẹn akpọ rọ sa obaro na, ọ gbanhonron omamọ. Ọnana ọ ghini lẹrhẹ oma merhen i Jehova!

2. Urhebro ọgo yi wu na sabu mẹrẹn uvuẹn Isaiah 40:29, ọrẹn, ọsọre ọgo ya na sabu ru?

² We roro ọkezẹko taghene ọhiẹn akpọ na ọ gbanhon phan wẹn? Orho rhiẹ omaran, omaran awọrọ e ji roro. Baibol na ọ tare taghene idibo i Jehova ọke ahwanren, i ji roro taghene ebẹnbẹn aye i gbanhon phan rẹn aye. (1 Ki. 19:4; Job 7:7) Ọrẹn, ukperẹ aye ine fiobọrhotọre, aye ni hẹroso i Jehova nọ yẹ aye omẹgbanhon. Jehova o ghini ru te omaran, nime, Osolobrugwẹ ọwan ọ “ha omẹgbanhon rẹn ọrẹ oma ọghwọghọre.”  (Isa. 40:29) Ọrẹ omemwurhọ, ihworho ezẹko uvuẹn ọke ọwan na, ne roro taghene izede rọ mai rhomu rẹ aye ine nyerẹn ghele ebẹnbẹn, yẹ ọrẹ aye ina sẹrerhumuji ogame i Jehova, nọ họhọre taghene ogame i Jehova ohwan rẹn aye. Omarana, aye i vwe rhe se i Baibol na-a, aye i vwe rhe riẹ uyono jeghwai riẹ aghwoghwo-o, ọnana ye oborẹ Echu ọ guọlọre taghene aye i ru.

3. (a) Marhẹ ene ru wọnrọn haso Echu rọ guọlọre taghene ọwan i vwiẹlẹ? (b) Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

³ Dẹbolo o rheri taghene erhe fiomarhọ ogame i Jehova, ene vwo omẹgbanhon, ọrẹn, ọye ọ guọlọ ne wu vwo omẹgbanho-on. Wu rha mẹrẹnvwrurhe taghene wu vwiẹlẹre izede ọrẹ ugboma ọrhẹ ọrẹ iroro, wu vwa sẹrerhumuji Jehova-a. Tikẹrẹ i Jehova, fọkime ọye ‘ọnọ yọ omẹgbanhon, ono ruo gbanhon.’ (1 Pet. 5:10; Jas. 4:8) Uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana, ene yono kpahen erhirhiẹ eva ri na sabu lẹrhẹ ọwan seriotọre uvuẹn ogame ọwan rẹn Osolobrugwẹ, ene ji yono kpahen oborẹ iruemru-urhi Baibol ra ha ruiruo ono ru sa ọwan erhumu nyerẹn ghele ebẹnbẹn. Ọrẹn, jene kiki yono kpahen oborẹ o djerie phia taghene i Jehova ọnọ sabu yẹ ọwan omẹgbanhon, jerẹ oborẹ a hunute uvuẹn Isaiah 40:26-31.

4. Me ya na sabu yono nẹ Isaiah 40:26?

⁴ Se Isaiah 40:26. O ji vwo ohworho owuorowu rọ sabu kele ọsoso ikereti ri ha oberun na-a. Egba isayẹnsi i tare taghene ikereti ra mẹrẹn oberun na i bun te iduduru 400, 000. Ọrẹn, Jehova o mwu odẹ rẹn ikereti owuowu. Me yẹ ọnana o yonirin ọwan? Orhianẹ i Jehova o dje ọdamẹ kpahen ikereti na ri vwe nyerẹn, nọyẹ o ji vwo ọdamẹ okokodo kpahuọn nime wa ga ye nẹ otọre ẹhẹn sa. (Ps. 19:1, 3, 14) Jehova ọ dabu rhe owẹwẹ fiotọre. “Ọ tobọ rhe uchunu ẹton ri ha” urhomuo. (Matt. 10:30) Obọ ijoro na nọ yẹrẹ ọwan imwẹro taghene: “Jehova o rhe oborẹ ihworho ri vwe vwo ipe a dẹrughwaroghwẹ.” (Ps. 37:18) Ee, ọ djokarhọ edamuni wa dẹrughwaroghwẹ, ono ji tiobọnu omẹgbanhon wẹn wu na sabu din aye ephian.

5. Mesoriẹ ene vwo imwẹro taghene i Jehova ọnọ sabu yẹ ọwan omẹgbanhon?

⁵ Se Isaiah 40:28. Jehova yẹ esiri omẹgbanhon. Jerẹ udje, roro kpahen uchunu omẹgbanhon ri Jehova o tiobọnu rẹn ọren na. Ọgba isayẹnsi owu re se David Bodanis, nọ mẹrẹn ọnana vwrurhe: “Ibrẹro owuowu, ọren na o tiobọnẹ omẹgbanhon ra na ha vwanvwọn ibọmbu ri te iduduru buebun arha sa aye ukwọgbọ.” Ọgba irherhe ọrọrọ nọ ji mẹrẹnvwrurhe taghene “uchunu omẹgbanhon rẹ ọren na o tiobọnẹ ibrẹro owu . . . ono te ituakpọ ha ruiruo te ẹgbukpe 200,000”! O vwo ohworho owuorowu rọ nọ sabu frẹfro taghene i Jehova rọ yẹ ọren na omẹgbanhon, ọ sabu yẹ ọwan omẹgbanhon re ne nyerẹn ghele ebẹnbẹn ọwa-an.

6. Izede ọgo yẹ orhan ọven i Jesu ọ pharhe, marhẹ irherhe ọnana ọ hobọte ọwan lele?

⁶ Se Isaiah 40:29. Ihworho ra ga i Jehova a mẹrẹn omamerhomẹ. Jesu ọ ta rẹn idibo yi: “Are i kpare orhan ọven mẹ.” Nọ ji habaye: “Are ni na mẹrẹn omẹrhuọnrhuọn rẹn oma are. Fọkime, orhan ọven mẹ ọ ghwa-a, ohwan mẹ ọ jeghwai pharhe.” (Matt. 11:28-30) Oborẹ i Jesu ọ tare na ghini urhomẹmro! Ọkezẹko, ọ bẹn ra na sabu kpare oma riẹ uyono ukoko yanghene aghwoghwo. Ọrẹn, arha sabu nya jeghwai te oghwa ne, marhẹ oma o ru ọwan? Oma ọ ghini merhen ọwan, habaye, nọ ji yẹ ọwan omẹgbanhon re ne nyerẹn ghele ebẹnbẹn ọwan. Itiọrurhomẹmro, orhan ọven i Jesu ghini ọphopharhe!

7. Gbikun oborẹ o djerie phia taghene ẹmro ri ha Matthew 11:28-30 ghini urhomẹmro.

 ⁷ Ọke ephian yẹ omizu ọmase owu re se Kayla ọ dẹrughwaroghwẹ erhirhiẹ obẹnbẹn, ẹhẹn ro seriotọre, ọrhẹ urhomu ekporo ọgbogbanhon. Omarana, nọ bẹn riẹn ọkezẹko ro no riẹ uyono. Ọrẹn, ọke owu rọ damoma riẹ uyono, Kayla nọ tare: “Ẹmro ra tare ẹdẹ ọrana, o sekpahen ẹhẹn ro seriotọre. A dabu ha ẹmro na phia lele izede rọ dabu te ẹhẹn mẹ, ọnana nọ lẹrhere mẹ viẹ. Nọ lẹrhere mẹ karorhọ taghene o fori ne mi rhe riẹ uyono ọke ephian.” Oma ọ ghini merhiẹn taghene o riẹ uyono ẹdẹ ọrana!

8, 9. Me yẹ ẹmro i Paul ọnana: “Ọke mia vwiẹlẹ, yi mie vwo omẹgbanhon,” o mevirhọ?

⁸ Se Isaiah 40:30. O vwo oborẹ e mwuovwan te-e, ọwan e vwo omẹgbanhon re ne ru i kemru kemru ra guọlọre-e. Ọnana oborẹ o fori na karorhọ ọke ephian. Jerẹ udje, dedevwo ọnyikọ Paul ohworho ro mwuovwan, ọ dẹrughwaroghwu erhirhiẹ rọ vwọ sabu lẹrhiẹ ru kemru kemru rọ guọlọre. Ọke rọ nẹrhomo kpahen erhirhiẹ na, Jehova nọ ta riẹn: “Mie ru omẹgbanhon mẹ gba uvuẹn erhirhiẹ ovwiẹlẹme.” Paul no vwẹruọ oborẹ a ta riẹn na. Ọye nọ tare: “Ọke mia vwiẹlẹ, yi mie vwo omẹgbanhon.” (2 Cor. 12:7-10) Me yo mevirhọ ọke ọ ta omaran?

⁹ Paul ọ mẹrẹnvwrurhe taghene ọ sabu ru ekwakwa buebu-un, jokpanẹ i Jehova o tiobọnu omẹgbanhon riẹn. Ẹhẹn ọfuanfon Osolobrugwẹ ọnọ sabu yẹ i Paul omẹgbanhon rọ guọlọre. Habaye, ẹhẹn ọfuanfon Osolobrugwẹ ọnọ ji sabu yẹ i Paul omẹgbanhon ro no ru ekwakwa rẹ ọye ọvo ọnọ jọ sabu ru bi. Omaran ọ ji havwọ harẹn ọwan inyenana. Jehova ọrhọ yẹ ọwan omẹgbanhon, ana sabu ru ekwakwa buebun!

10. Marhẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn i David fi ebẹnbẹn yen kparobọ?

¹⁰ David ro rhiẹ ọbo ijoro, o ji rhiẹromẹrẹn omẹgbanhon ẹhẹn ọfuanfon Osolobrugwẹ. Ọrhọ so uvuẹn ijoro: “Mi na sabu hatua ihi buebun nyoma userhumu ọnọ; mi na sabu pho ugbomoghwa vrẹn nyoma omẹgbanhon Osolobrugwẹ.” (Ps. 18:29) O vwo ebẹnbẹn ezẹko ra na ja sabu ha omẹgbanhon ọwan ọvo fikparobọ; omarana, no fori na hẹroso i Jehova.

11. Dje kpahen owian ẹhẹn ọfuanfon na rọ ha userhumu rẹn ọwan nyerẹn ghele ebẹnbẹn ọwan.

¹¹ Se Isaiah 40:31. Ugo ọ vwọ ha omẹgbanhon ọnẹyen ọvo dan riẹ ekete ro rierun omamọ ọrhẹ ugbo oseseri-i. Ukpomaran, aphẹrẹ rọ djẹrẹ vwiọrọvwiọrọ yọ kpariẹ dan jeghwai sabu lẹrhiẹ koko omẹgbanhon rọ guọlọre. Omarana, wu rha dẹrughwaroghwu erhirhiẹ ọgbogbanhon omamọ, rha karorhọ ugo na. Gba nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu wẹn nyoma ẹhẹn ọfuanfon na. (John 14:26) Ọrẹ omamerhomẹ, ẹhẹn ọfuanfon na ọ havwiẹ ọke ephian ra guọliẹ. A vi guọlọ ẹhẹn ọfuanfon na, maido erhe vwo ẹghwọ rhẹ owuọwan uvuẹn ukoko na. Ọrẹn, mesoriẹ ẹghwọ ọ homaphia?

12, 13. (a) Mesoriẹ ẹghwọ ọ homaphia uvwre Ilele Kristi? (b) Me yẹ ikun i Joseph o yonirin ọwan kpahen i Jehova?

¹² Nime ọwan ihworho ri vwa gba, ẹghwọ ọnọ sabu homaphia. Ọkezẹko ana sabu tẹmro yanghene ruẹ oborẹ ọnọ lẹrhẹ imizu ọwan uvuẹn ukoko na biomevwan, yanghene aye ina sabu ru ọwan sọ. Ọnana ọnọ sabu rhiẹ ọdamuni rẹn ọwan. Jerẹ oborẹ ọ phia arha dẹrughwaroghwu edamuni erọrọ, Jehova ọ ha uphẹn rẹn ọwan ne dje emevigbanhon ọwan phia, nyoma e lele imizu ukoko na wian kugbe udabọ ijẹgba aye.

¹³ Udje i Joseph o djerie phia taghene i Jehova ọ ha uphẹn rẹn idibo yi nẹ aye i dẹrughwaroghwu ọdamuni. Ọke i Joseph ọ ha uphuphẹn, yẹ imizie ra rioma kpahiẹn  a rhẹ ye no rhiẹ ọvrẹn uvuẹn Egypt. (Gen. 37:28) Itiọrurhomẹmro, evwan a merhen i Jehova ọke ọ mẹrẹn oborẹ e ruẹ i Joseph ro rhiẹ ugbehian yen, ro ji rhiẹ ọvwata na-a. Ọrẹn, Jehova o ru emru kpahiẹn ogege-e. Habaye, ọke a mọrenfian barẹn i Joseph taghene ọ guọlọ gba ane oninie gbọfanrhiẹn, Jehova o ji ru emru kpahiẹn ogege-e. Ọnana no mevirhọ taghene Osolobrugwẹ ọ sẹrerhumuji Joseph? Ẹjo, Baibol na ọrhọ ta: “Jehova no ruẹ i kemru kemru [ri Joseph o] ruru fikparobọ.”—Gen. 39:21-23.

14. Erhe “tiobọnu” ekwẹre, erere ego ya na mẹrẹn?

¹⁴ Jene yono kpahen udje ọrọrọ. Ibiẹ ihworho yi dẹrughwaroghwẹ aruẹ osehiẹn ri David ọ dẹrughwaroghwu. Ọrẹn, ugbehian Osolobrugwẹ ọnana o kwe nẹ utuoma o fiekparobọ-ọ. Ukpomaran, nọ tare: “Tiobọnu ekwẹre ọgbogbanhon jeghwai kpare iroro vrẹn evwan ebiomu; wu vwa tuekwẹre ye ru ogbogbo-on.” (Ps. 37:8) Ọ ghanranren omamọ re ne “tiobọnu” ekwẹre nime ọwan i guọlọ hẹrokele i Jehova ro ‘vwo ru ọwan lele oborẹ edandan ọwan e havwọ.’ (Ps. 103:10) Ọrẹn, o ji vwo iroro erọrọ ri soriẹ ene “tiobọnu” ekwẹre. Ekwẹre ọnọ sabu suẹ emiamo ugboma ezẹko jerẹ ọbara rọ kpara ọrhẹ je mwuẹhẹn totọre. Ọnọ ji sabu ha ẹkuọn rẹn oghọn ezẹko uvuẹn ugboma na rọ nọ sabu lẹrhiẹ bẹn rẹ emaren ra rere ọnọ ghwọghọ. Erhe biomevwan, a vwa sabu roro emru fiotọre-e. Habaye, ekwẹre ọgbogbanhon ọnọ sabu lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre ọke jijiri. Ọrẹn, Baibol na ọ tare taghene, “ẹhẹn ro totọre, ọ lẹrhẹ oma na sasa.” (Prov. 14:30) Marhẹ ene ru sabu harhomu orusọ omizu ọwan? Ana sabu ru omaran, nyoma iruemru-urhi Baibol ra na ha ruiruo.

15, 16. Idjaghwẹ ego ya na kpare na sabu kwaphiẹ ẹghwọ rhọ?

¹⁵ Se Ephesians 4:26. O vwo gbe ọwan unu arha kparehaso ọwan uvuẹn akpọ ọnana-a. Ọrẹn, omizu ukoko na yanghene ohworho ekrun ọwan ọrhọ tẹmro rọ sọre harẹn ọwan, ẹhẹn ọwan no seriotọre. Ọkezẹko, ọ bẹn ra na kpare iroro vrẹn oborẹ ọ phiare na. Ọrẹn, ene kwe nẹ utuoma o fi ọwan kparobọ? Gbinẹ ana nyalele urhebro i Baibol rọ tare taghene a kwaphiẹrhọ phẹphẹrẹ? Erhe kiki kwaphiẹ ẹghwọ rhọ-ọ, nẹ ọnọ bẹn re ne lele imizu ọwan nyerẹn ọrẹ ufuoma.

¹⁶ Me wu ne ruo, orhianẹ omizu o ru ruo sọ, ọrẹn, wu sabu kpare iroro vrẹn orusọ na-a? Idjaghwẹ ego ye wu na sabu kpare nẹ are i kwaphiẹrhọ? Ukukaro, nẹrhomu vwe i Jehova nẹ ẹhẹn rhe. Ta riẹn nọ ha userhumu wẹn ne  wu sabu lele omizuo na tẹmro izede rọ nọ ha udu rhọye aghwẹ. Ọrẹn, karorhọ taghene ọye ji ugbehian i Jehova. (Ps. 25:14) Osolobrugwẹ o vwo ẹguọlọ kpahiẹn. Jehova o dje uruemru esiri rẹn igbehian yen, ọ jeghwai guọlọ ne ru omaran. (Prov. 15:23; Matt. 7:12; Col. 4:6) Ọreva ye, gbe roro oborẹ wu na ta uvuẹn ẹhẹn ọnọ. Wu vwe roro taghene arudo yẹ omizuo ọ ha ẹkuọn wẹ-ẹn; ọkezẹko, ọ sọ riẹ obọ yanghene wẹwẹ yi roririe sọ. O ji fo ne wu ji kwe orusọ ọnọ sekpahen oghwẹmro na. Wu na sabu tuẹn ẹmro na rhọ izede ọnana, “Wu vwa ghwọ-ọ, manẹ me vwa tẹmro oborẹ mi tẹmro lele odẹrorieri na-a, mi rorori . . . ” Orhianẹ ona ọnana ọ wia-an, gba guọlọ uphẹn ọrọrọ wu ne lelie kwaphiẹrhọ. Ọrẹn, nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha ebrurhọ rẹn omizu na. Nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu wẹn sabu tẹnrovi omamọ iruemru rẹ omizu na o vwori. Kerhirhiẹ kerhirhiẹ, jenẹ o mwuẹro taghene oma ọnọ merhen i Jehova kpahen omẹdamu wu djephia ne wu sabu kwaphiẹrhọ rhẹ omizu na.

17. Marhẹ yi Jehova o ru ha userhumu rẹn ihworho ri ru ọdandan, mẹsoriẹ o fo na nyalele ọkpọvi na?

¹⁷ Ihworho ezẹko e ni oma aye taghene aye e mwuovwan aye ina ga i Jehova-a, fọkiẹ ọdandan aye i ru vrẹn ne. Iborhin ọnọ sabu kpe ẹhẹn ọwan riotọre. Orodje David ro ru ọdandan ọghwaghwa, nọ tare: “Uvwre ọke mie kudu, isuaso mẹ na ghwọghọ kẹdẹkẹdẹ fọkiẹ unuebro. Te ason te uvo, evwan mẹ o biomuo.” Ọrẹ omamerhomẹ, David ọ sabu fiudugbere ru oborẹ i Jehova ọ guọlọre taghene idibo yi ephian i ru. Nọ ta riaro rhọ, “Obẹtaye, ni mi rhian edandan mẹ ha wẹn . . . ne wu jeghwai ha orusọ mẹ harhomi mẹ.” (Ps. 32:3-5) Orhianẹ wu ruẹ ọdandan ọghwaghwa vrẹn ne, Jehova o mwuegbe ọnọ ha userhumu wẹn. Ọrẹn, o fori ne wu rhiabọ dede userhumu ekpako ukoko ena ha wẹn. (Prov. 24:16; Jas. 5:13-15) Wu vwe kpọke-e, nime wu rhe kpọke, wu sabu vwo arhọ i bẹmẹde obaro na-a. Ọrẹn, me wu ne ruo, orhianẹ a ha ọdandan wu ruru ọke jijiri a harhomuo ne, ọrẹn, ẹhẹn obrorhiẹn ọnọ o ji kpokpuo?

18. Marhẹ yẹ udje i Paul ono ru ha userhumu rẹn ihworho ri ru ọdandan?

¹⁸ O vwo ọkezẹko rẹ oborẹ ọnyikọ Paul o ru vrẹn ne, ọ lẹrhẹ ẹhẹn yen seriotọre. Paul nọ tare: “Fọkime mẹmẹ yẹ onyikọ rọ mai kamo, omarana, mie mwuovwan re ne se mẹ ọnyikọ-ọ, fọkime mi kparehaso ukoko Osolobrugwẹ.” Paul nọ habaye: “Ọrẹn, nyoma ẹghẹlẹ ọphẹ Osolobrugwẹ yi me rhiẹ ohworho mi havwọ na.” (1 Cor. 15:9, 10) Jehova o rhiabọ dede i Paul udabọ erhirhiẹ rọ havwọ, nọ ji guọlọ nẹ ọnana o mwu i Paul ẹro. Wu rhe ruẹ ọdandan, ne wu ghwẹriẹ nẹ ẹhẹn rhe jeghwai rhian ọdandan na, Jehova ono vi gbe arodọmẹ wẹn. Omarana, hẹroso i Jehova jeghwai rhiabọ dede ẹharhomu ọnẹyen!—Isa. 55:6, 7.

19. Urhomu-ẹmro ọgo yo suẹn ẹgbukpe 2018, mesoriẹ ọ dabu serhọ?

¹⁹ Ọwan i rheri taghene ọhiẹn akpọ na ono bunrhọ, fọkime enyerakpọ ọnana o toba ne. Jenẹ o mwuẹro taghene Ohworho rọ “ha omẹgbanhon rẹn ọrẹ oma ọghwọghọre jeghwai ha omẹgbanhon rẹn eri vwe vwo omẹgbanhon,” ọnọ sabu ha userhumu wẹn nyerẹn ghele ebẹnbẹn akpọ na. (Isa. 40:29; Ps. 55:22; 68:19) Uvuẹn ẹgbukpe 2018, ana rha karorhọ ọwan urhomẹmro ọghoghanren ọnana, uvuẹn uyono ukoko ephian ra nyaren uvuẹn Aghwẹlẹ Uvie. A ya riẹ rhẹ ophanphan rọ kparẹ urhomu-ẹmro ro suẹn ẹgbukpe na, rọ tare: “Era hẹroso i Jehova ine vwo omẹgbanhon.”—Isa. 40:31.