1, 2. (a) Ẹmro ọghoghanren ọgo yọ hobọte ituakpọ ephian? (b) Mesoriẹ ọ ghanren na rha karorhọ ẹmro ọghoghanren na?

IGHO yọ mai ghanren harẹn ihworho buebun inyenana. Ihworho buebun a tẹnrovi oborẹ aye ine ru sabu koko efe jeghwai sẹrorẹ aye. Awọrọ i nirien taghene ekrun aye, oma ọkpokpọ aye ọrhẹ oborẹ aye i sabu ru phia uvuẹn enyerakpọ aye, yẹ oborẹ ọ mai ghanren harẹn aye.

² Ọrẹn, oborẹ ọ ghini mai ghanren rẹn ituakpọ, ye ne djephia taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun. O fori na rha karorhọ ẹmro ọghoghanren ọnana ọke ephian. Mesoriẹ ọ ghanren? Nime ọfiamu akpenyerẹn kẹdẹkẹdẹ ọnọ sabu lẹrhiẹ sẹrẹ ọwan ẹro taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun. Edamuni egbogbanhon ina ji sabu lẹrhẹ ẹmro ọghoghanren ọrana sẹrẹ ọwan ẹro. Ọrẹn, arha hobọtua usun i Jehova, ọnọ ha userhumu rẹn ọwan sabu nyerẹn ghele ebẹnbẹn. Habaye, ọnọ jeghwai lẹrhẹ ọwan ti kẹrẹ i Jehova.

3. Me yẹ Echu ọ ta kpahen usun Osolobrugwẹ?

³ Echu ọ tare taghene i Jehova o fo ohworho ro no su-un. Ọ tare taghene usun i Jehova o rhomu-u, ọ jeghwai ta taghene i  Jehova ọ guọlọ oborẹ orhomurun harẹn ituakpọ-ọ. Dẹbolo ọ haye ta taghene ituakpọ i rhe sun oma aye, yọ nọ mai rhomu. (Gen. 3:1-5) Echu ọ ji ta taghene arha dẹrughwaroghwu ọdamuni ọgbogbanhon, ọwan ina tiẹn usun i Jehova. (Job 2:4, 5) Omarana, Jehova nọ ha uphẹn rẹn ituakpọ nẹ aye ọvo i sun oma aye, neneyo a sabu mẹrẹn urhomẹmro na kpahen ohworho ro fo osun.

4. Mesoriẹ o fo na mẹrẹn urhomẹmro ro sekpahen ohworho ro fo osun?

⁴ Itiọrurhomẹmro, Jehova o rheri taghene ọsoso ẹmro i Dẹbolo ọ tare na efian. Ọrẹn, mesoriẹ i Jehova ọ ha uphẹn rẹn Echu no dje ẹmro rọ tare na rhiẹ urhomẹmro? Nime ẹmro na o sekpahen emakashe ọrhẹ ituakpọ ephian. (Se Psalm 83:18.) Ra mẹriẹn taghene Adam ọrhẹ Eve i tiẹn usun i Jehova na, nẹ ọke ọrana rhe, ihworho buebun na ji tiẹn usun i Jehova. Ọnana ọnọ sabu lẹrhẹ ihworho roro sẹ ẹmro i Dẹbolo ọ tare na urhomẹmro. Ra mẹriẹn taghene ituakpọ ọrhẹ emakashe ephian e ji rhe ọrẹ o fo ohworho ro no su-un, ẹghwọ no ji rhirhiẹ uvwre emwa, ihworho, uvwiẹ, ọrhẹ ekrun. Ọrẹn, arha mẹrẹnvwrurhe taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun ne, ituakpọ ọrhẹ emakashe ephian ni na homariotọre rẹn usun i Jehova. Ufuoma nẹ ono rhirhiẹ odjuwu ọrhẹ otọrakpọ.—Eph. 1:9, 10.

5. Marhẹ ene ru djephia taghene Jehova yo fo ohworho ro no sun?

⁵ Arha mẹrẹnvwrurhe taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun ne, ọke orana, nẹ ana ghwọghọ usun Echu ọrhẹ usun ituakpọ. Usun Osolobrugwẹ nyoma i Messiah na ono vwo efikparobọ, ọke ọrana ihworho ri sẹrorẹ emevigbanhon aye i djerie phia ne taghene ituakpọ ina sabu hobọtua usun i Jehova. (Isa. 45:23, 24) Wu guọlọ rhiẹ usuẹn ihworho ra ya odẹ aye rhotọre taghene i hobọtua usun i Jehova? O vwo ẹfro-o, wu guọlọ rhiẹ usuẹn aye. Neneyo a sabu mevigbanhon, o fori na rha karorhọ ẹmro ọghoghanren na, jeghwai roro kpahen oborẹ ọ ghanren te.

6. Marhẹ ọ ghanren te re ne djephia taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun?

⁶ Jerẹ oborẹ a hunute bi, ne djephia taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun, yẹ oborẹ ọ hobọte ituakpọ ephian. Ọ ghanren ghwẹ omamerhomẹ omobọ ọwan. Ọnana no mevirhọ taghene esimirhọ ọwan o fiemru-u? Gbinẹ o mevirhọ taghene i Jehova ọ vwọ damerhọ ọwa-an? Ẹjo, o mevirhọ omara-an. Mesoriẹ?

7, 8. Mesoriẹ re ne djephia taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun o sekpahen orugba ive enẹyen?

⁷ Jehova o vwo ẹguọlọ ọrhẹ ọdaremẹro kpahen ituakpọ omamọ. Ọye ọ tobọ ha ọbara ọmọyen ru otan neneyo ọwan i sabu vwo esimirhọ. (John 3:16; 1 John 4:9) Orhianẹ i Jehova ọ ha ive enẹyen te orugba-a, manẹ Dẹbolo ọ ta taghene Osolobrugwẹ ọmọrenfian, ọye ọ ji guọlọ oborẹ orhomurun rẹn ituakpọ-ọ, habaye o vwo suẹn ihworho izede ro serhọ-ọ. Ọnọ jeghwai lẹrhẹ ihworho ra ha ive i Jehova djechẹẹ, ta taghene: “Ive ro sekpahen omẹhaphia ye na ne? Fọkime nẹ ọke ese ame ride e hwu, emru owuorowu o ji wene nẹ oborẹ ọ havwọ nẹ ọtonrhọ rhe-e.” (2 Pet. 3:3, 4) Omarana, ri Jehova ono simi ihworho ra huvwele yi, ọ ha usuẹn izede ro djephia taghene ọye o ghini fo ohworho ro no sun. (Se Isaiah 55:10, 11.) Habaye, ẹguọlọ ri Jehova o vwo kpahen ọwan o djephia taghene ọye  o ghini fo osun. Omarana, jenẹ o mwu ọwan ẹro taghene i Jehova o vwo ẹguọlọ ọrhẹ ọdaremẹro kpahen idibo enẹyen.—Ex. 34:6.

⁸ Nime usun i Jehova ọ ghanranren omamọ, ọrana o mevirhọ taghene esimirhọ ọwan o fiemru rẹn Osolobrugwẹ-ẹ. Ukpomaran, ọwan a ha ukẹro ro serhọ ni esimirhọ ọwan ọrhẹ ọdo usun i Jehova. Ọnana ọ ghanranren omamọ, arha guọlọ rha karorhọ ẹmro ọghoghanren na jeghwai hobọtua usun i Jehova.

9. Me yẹ Echu ọ ta kpahen i Job? (Mẹrẹn ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

⁹ Ọbe i Job ọ ha iyono phia kpahen ọghanronmẹ ra na ha ukẹro ro serhọ ni erhirhiẹ ọwan. Ọwan i yono kpahen oborẹ Echu ọ tare taghene, Job ọrhọ dẹrughwaroghwu ojẹriọ ọgbogbanhon, ọnọ tiẹn Osolobrugwẹ. Echu nọ ta rẹn i Jehova taghene ọye ọvo, ọ ha ọja riẹ i Job. Jehova o kwe ruie-e, ọrẹn, nọ ha uphẹn rẹn Echu nọ damu i Job ni, nọ tare: “Kemru kemru ro vwori e ha uvuẹn obọ ọnọ.” (Se Job 1:7-12.) O jiri-i, idibo i Job ọrhẹ emọyen awan ikpe ro vwo ẹguọlọ kpahen ni hwuru, kemru kemru ro vwori ni ghwọghọre. Echu o ru enana ephian, ni Job o roro taghene ukperhumu Osolobrugwẹ yọ suẹ ojẹriọ ye. (Job 1:13-19) Ọke oru, Echu nọ ha emiamo ọgbogbanhon mwu i Job. (Job 2:7) Omiamiamo i Job nọ mọ gbanhonrhọ ọke aniẹ ọrhẹ igbehian yen awansa a tẹmro rọ lẹrhẹ ẹhẹn yen seriotọre.—Job 2:9; 3:11; 16:2.

10. (a) Marhẹ i Job o ru djephia taghene ọye ọ sẹrorẹ atamwu ọnẹyen kpahen Osolobrugwẹ? (b) Izede ọgo yi Job o ru sọ?

¹⁰ Me yo nẹ erhumie rhe? Job no dje Echu rhiẹ ọmọrenfian. Nime o kwe ten Osolobrugwẹ-ẹ. (Job 27:5) Ọrẹn, uvwre ọke owu, Job nọ ha ukẹro rọ sọre e ni erhirhiẹ rọ havwọ. Job no ni omayen taghene ọye ọvwata, ọ tobọ nọ kpahen oborẹ ọsoriẹ ọye ọ rioja. (Job 7:20; 13:24) Ọwan ina sabu roro taghene fọkiẹ erhirhiẹ ri Job ọ havwọ yẹ ọsoriẹ ọ tẹmro erana. Ọrẹn, Osolobrugwẹ o niriẹn taghene i Job ọ ha ukẹro rọ sọre ni erhirhiẹ ye, omarana, nọ ha ọkpọvi riẹn. Me yi Jehova ọ ta riẹn?

11, 12. Me yi Jehova ọ ha userhumu rẹn i Job mẹrẹnvwrurhe, marhẹ yi Job ọ kpahenrhọ ye lele?

¹¹ A mẹrẹn oborẹ Osolobrugwẹ ọ ta rẹn i Job uvuẹn Job 38 riẹ 41. Ọrẹn, a hunute yi uvuẹn i Baibol na taghene Osolobugwẹ ọ ta rẹn i Job oborẹ ọsoriẹ ọ rioja-a. Jehova ọ ta rẹn i Job oborẹ ọsoriẹ ọ rioja-a. Ukpomaran, Jehova ọ guọlọ ha userhumu rẹn i Job mẹrẹnvwrurhe  taghene arha haye vwanvwọn Osolobrugwẹ, Job o fiemru-u. Osolobrugwẹ nọ ha userhumu rẹn i Job mẹrẹnvwrurhe taghene ẹmro ọghoghanren ọ havwiẹ ro no roro kpahen. (Se Job 38:18-21.) Ọnana nọ ha userhumu rẹn i Job, ha ukẹro ro fori ni erhirhiẹ rọ havwọ na.

¹² Urhebro i Jehova ọ yẹ i Job ọke rọ dẹrughwaroghwu ọdamuni na, ọ gbanhon phan? Ọ gbanhon pha-an, habaye i Job o ji roro taghene ọ gbanhon pha-an. Udabọ erhirhiẹ i Job ọ havwọ, Job nọ tẹmro ri dje ọdaremẹro phia. Job nọ tare: Mi “se ẹmro mẹ ha, mi ghwẹriẹre uvuẹn oghwurhie ọrhẹ iphirhikerewi.” Urhebro i Jehova ọ yẹ i Job, ọ ghini hobọte yi. (Job 42:1-6) Elihu, ọ ji yẹ i Job urhebro rọ kpọ iroro yi vi. (Job 32:5-10) Ọke i Job o rhiabọ dede ọghwọghwu ọrhẹ ọkpọvi Osolobrugwẹ ọ yẹriẹ, Jehova no djephia rẹn awọrọ taghene oma ọ merhiẹn kpahen i Job, nime, ọ sẹrorẹ atamwu ọnẹyen udabọ edamuni.—Job 42:7, 8.

13. Izede ego yi Job o ru mẹrẹn erere nẹ urhebro i Jehova ọke edamuni enẹyen e hin?

¹³ Job ọ mẹrẹn erere nẹ urhebro ri Jehova ọ yẹriẹ na, tobọ te ọke edamuni enẹyen e hin ne. Izede ego? Baibol na ọ tare taghene “Jehova ọ yẹ i Job ebrurhọ uvuẹn oba enyerakpọ ye ghwẹ ọtonrhọ enyerakpọ ye.” Ọke oru, Job no “vwo emọ ehworhare irhiruẹ ọrhẹ emọ egbọtọ awansa.” (Job 42:12-14) Dedevwo, Job o vwo ẹguọlọ kpahen emọyen enana, uhwu emọyen erukaro na i ji da ye omamọ. Ọkezẹko, ọnọ sabu rhe roro kpahen ojẹriọ rẹ ọye o rhiẹromẹrẹn na. Ọrhọ tobọ rhianẹ i Job o mo vwẹruọ oborẹ ọsoriẹ ọ rioja na, ọkezẹko ọnọ sabu rhe roro kpahen oborẹ ọsoriẹ ọ ghanren nọ rioja te erhirhiẹ ọrana. Kerhirhiẹ kerhirhiẹ, Job o roro kpahen urhebro Osolobrugwẹ. Nime urhebro ọrana ọ lẹrheriẹ ha ukẹro ro serhọ e ni erhirhiẹ ọnẹyen jeghwai ruie gbanhon.—Ps. 94:19, ekete ra djokarhọ.

14. Me ya na sabu yono nẹ oborẹ i Job o rhiẹromẹrẹn?

¹⁴ Ana ji sabu ha ukẹro ro serhọ ni erhirhiẹ ọwan jeghwai mẹrẹn urhebro nẹ ọbe i Job. Jehova ọ sẹrorẹ ọbe i Job na nọ “yẹ ọwan ọkpọvi, nyoma edirin ọwan ọrhẹ nyoma urhebro ro nẹ Eyaya Ọfuanfon na rhe ọwan ina sabu vwo ifiẹrorhọ.” (Rom. 15:4) Ana sabu yono uyono ọghoghanren ọnana: O fo ne roro kpahen ebẹnbẹn ọwan pha-an, na ja rha kpare iroro vrẹn owian re ne djephia taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun. Jerẹ i Job, ana ji sabu hobọtua usun i Jehova nyoma ọwan ina sẹrorẹ atamwu re vwo kpahen i Jehova udabọ erhirhiẹ ọgbogbanhon.

15. Me ye djephia arha sẹrorẹ atamwu udabọ ebẹnbẹn?

 ¹⁵ Mesoriẹ orhiẹ emru urhebro re ne roro kpahen ọghanronmẹ atamwu ọwan? Nime arha sẹrorẹ atamwu ọwan udabọ edamuni ra mẹrẹn, o djephia taghene ọwan a hobọtua usun i Jehova. Habaye, ọnana o mevirhọ taghene i Jehova ọ tuekwẹre kpahen ọwa-an. (Prov. 27:11) Erhe vwo edirin ye te oba, ọ lẹrhẹ oma merhen i Jehova, ọnọ jeghwai ru ifiẹrorhọ ọwan gbanhon. (Se Romans 5:3-5.) Ikuegbe i Job o djephia taghene “Jehova o dje ẹguọlọ okokodo ọrhẹ arodọmẹ phia.” (Jas. 5:11) Omarana, ana sabu vwo imwẹro taghene i Jehova ọnọ ha ebrurhọ rẹn ọsoso ihworho ri hobọtua usun ọnẹyen. Arha mẹrẹn ọnana vwrurhe, ọnọ lẹrhẹ ọwan vwo edirin ye te oba rhẹ aghọghọ.—Col. 1:11.

16. Mesoriẹ o fo na rha karorhọ oma ọwan kpahen ọghanronmẹ ra na hobọtua usun i Jehova?

¹⁶ Itiọrurhomẹmro, ọ lọhọ ra na hobọtua usun i Jehova-a. Ọkezẹko, ana sabu roro taghene a sabu vwo edirin ebẹnbẹn ọwa-an. Arha tẹnrovi ebẹnbẹn ọwan phan, ọnọ sabu lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre. Omarana, o fori na karorhọ oma ọwan ọke ephian kpahen ọghanronmẹ ra na hobọtua usun i Jehova, arha tobọ dẹrughwaroghwu erhirhiẹ ọgbogbanhon.

17. Erhe vwobọrhọ ogame i Jehova, marhẹ ono ru ha userhumu rẹn ọwan tẹnrovi oborẹ ọ mai ghanren?

¹⁷ Erhe vwobọrhọ ogame i Jehova ọke ephian, ọnọ ha userhumu rẹn ọwan tẹnrovi oborẹ ọ mai ghanren. Jerẹ udje, omizu ọmase owu re se Renee o vwo emiamo istroku ọrhẹ i kansa. Ọke o simi oma uvuẹn ihọsipita, no ghwoghwo rẹn ihworho ra wian uvuẹn ihọsipita na, eri me simi oma ọrhẹ ihworho ri ma mẹrẹn imizu aye re kpomẹ. Ọke owu, ọ ha inọke 80 e ghwoghwo rẹn ihworho, uvwre ikprughwre eva gbẹ uphrophro ọvo. Dedevwo Renee o rheri taghene ọye ono hwu, ọ ji hobọtua usun i Jehova. Ọrana nọ lẹrheriẹ vwo omefuon.

18. Marhẹ udje omizu ọmase owu o ru dje ebrurhọ rọ havwiẹ arha hobọtua usun i Jehova?

¹⁸ Itiọrurhomẹmro, o fori na hobọtua usun i Jehova udabọ ọhiẹn ra dẹrughwaroghwẹ kẹdẹkẹdẹ. Jennifer ọ ha ẹdọke esa hẹrhẹ ẹrupleni rọ nọ kpariẹ rie. Ọrẹn, ọ mẹrẹn owuorowu-u, oma ọ jeghwai ghwọghiẹ ne. Ukperẹ ẹhẹn yen ono seriotọre, nọ nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu riẹn ghwoghwo udabọ erhirhiẹ rọ havwọ na. Me yo nẹ erhumie rhe? Jennifer nọ sabu ghwoghwo rẹn ihworho buebun jeghwai yẹ aye ẹbe ukoko na buebun. Jennifer nọ tare: “Mi vwo imwẹro taghene i Jehova ọ yẹre mẹ ebrurhọ udabọ erhirhiẹ mi havwọ na, jeghwai yẹ mẹ omẹgbanhon mi ne toroba erufon odẹ ọnẹyen.” Itiọrurhomẹmro, Jennifer ọ ghini hobọtua usun i Jehova.

19. Me yẹ orhienbro ihworho Jehova kpahen usun i Jehova?

¹⁹ Ọdaremẹro re vwo kpahen usun i Jehova ọ lẹrhẹ Ilele Kristi urhomẹmro na vẹnẹ ẹga efian. O jiri ne rẹ idibo i Jehova a hobọtua usun ọnẹyen. Omarana, no fori nẹ owuowọnwan ọ hobọtua usun i Jehova.

20. Marhẹ oma o ru i Jehova kpahen omẹdamu wa hobọtua usun ọnẹyen?

²⁰ Jenẹ o mwuo ẹro taghene i Jehova o vwo ọdaremẹro kpahen omẹdamu wa hobọtua usun ọnẹyen, nyoma wa fuevwan ga ye jeghwai vwo edirin udabọ ebẹnbẹn ephian. (Ps. 18:25) Urhomu-ẹmro rọ ha kpahen ọnana, ọnọ ta kpahen oborẹ ọsoriẹ o fo na hobọtua usun i Jehova rhẹ ọsoso ọmudu ọwan.