1-3. Dje udje oborẹ ẹghwọ i Euodia ọrhẹ Syntyche o ru homaphia, nẹ marhẹ ene ru kẹnoma rẹn ẹghwọ? (Mẹrẹn ifoto rọ ha uvuẹn ọtonrhọ uyono na.)

IDIBO i Jehova a ha ukẹro ọghoghanren ni Baibol na. Nime ọwan ihworho ri vwa gba, ọwan i guọlọ urhebro ro ni Baibol na rhe ọke ephian. Marhẹ ọwan ina kpahenrhọ ye lele? Roro kpahen udje i Euodia ọrhẹ Syntyche ri rhiẹ Ilele Kristi ọke ahwanren. Ẹghwọ nọ homaphia uvwre emẹse awanva enana ri ne lele i Jesu sun na. Me yọ phiare? Baibol na ọ ta kpahiẹ-ẹn. Ọrẹn ne djeyi fiotọre, jene roro kpahen udje ọnana.

² Gbe rorie taghene Euodia o se imizu ezẹko uvuẹn ukoko na riẹ akpẹriọ uvuẹn oghwa ye. Ọrẹn o se i Syntyche-e, ọrẹn i Syntyche o rhon kpahen akpẹriọ na. Syntyche ọnọ sabu ta: ‘Ọ dare mẹ taghene i Euodia o se mẹ-ẹ! Mi rorori bi taghene ame awanva igbehian.’ Nime Euodia o se yi-i, Syntyche ọrhọ hẹroso i Euodia ghwomara-an. Syntyche no ji mwuegbe akpẹriọ uvuẹn oghwa ye, jeghwai se imizu ezẹko, ọrẹn o se i Euodia-a! Ẹghwọ rọ homaphia uvwre i Euodia ọrhẹ  Syntyche, ọnọ sabu lẹrhẹ ufuoma je rhirhiẹ ukoko na. Baibol na ọ ta rẹn ọwan oborẹ o nẹ erhumie rhe-e, ọrẹn ọkezẹko imizu awanva enana i ha urhebro i Paul ruiruo.—Phil. 4:2, 3.

³ Emru omaran ọnọ sabu lẹrhẹ ẹghwọ rhirhiẹ ukoko i Jehova inyenana. Ọrẹn, ana sabu kwaphiẹ ẹghwọ na rhọ, tobọ kẹnoma riẹn, arha ha urhebro rọ ha uvuẹn i Baibol na ruiruo. Ọwan i rha ha ukẹro ọghoghanren ni Baibol na, ọnọ lẹrhẹ ọwan nyalele ọkpọvi ri ha uvuien.—Ps. 27:11.

4, 5. Urhebro ọgo yi Baibol na ọ yẹrẹ ọwan kpahen oborẹ ene ru sun ekwẹre ọwan?

⁴ Arha mẹrẹnvwrurhe taghene e ruru ọwan sọ, ọ lọhọ re ne sun iroro ọwa-an. Ọnọ sabu da ọwan omamọ, orhianẹ e ni rẹ ọwan sakamu fọkiẹ ekete ọwan i nurhe, ophianren ugboma ọwan yanghene fọkiẹ erhirhiẹ ọwan i havwọ. Ọnọ da ọwan omamọ, maido orhianẹ ohworho rọ ha uvuẹn ukoko na yo ruru ọwan sọ! Ohworho orho ru ọwan sọ, Ẹmro Osolobrugwẹ o vwo urhebro rọ nọ sabu ha userhumu rẹn ọwan?

⁵ Nẹ ọtonrhọ rhe, Jehova o rhe oborẹ ituakpọ e nyerẹn lele. Ọye o vwo oniso kpahen iroro ọrhẹ irueru ọwan. Ekwẹre ọnọ sabu lẹrhẹ ọwan tẹmro ri na da ọwan orho jiri bẹn. Ọ ghanren omamọ rẹ ọwan ina kẹnoma rẹn evwebiomu ọrhẹ uruemru ra kiki tuekwẹre nyoma ana ha urhebro i Baibol ruiruo! (Se Proverbs 16:32; Ecclesiastes 7:9.) O vwo ẹfro-o, o fori nẹ ọwan ephian i sun ekwẹre ọwan jeghwai harhomu awọrọ ọke ephian. Jehova ọrhẹ i Jesu e ni ẹharhomu ghanghanren. (Matt. 6:14, 15) Orho fo ne wu harhomu jeghwai sun ekwẹre ọnọ?

6. Mesoriẹ o fo nẹ ọwan i kẹnoma rẹn uruemru ra djoma?

⁶ Ihworho ri vwa sabu sun ekwẹre aye, na djoma. Omarana, ihworho i vwa rha guọlọ ti kẹrẹ aye-e. Ohworho rọ djoma, ọnọ sabu biomu omamọ uruemru ihworho uvuẹn ukoko na. Ọnọ sabu rha damoma nẹ ihworho i je rhe kpahen uruemru ra tuekwẹre ọrhẹ utuoma ro vwori, ọrẹn erharhere iroro enẹyen ono “ghwolo irueru ọdandan enẹyen phia uvuẹn ukoko na.” (Prov. 26:24-26) Ekpako na ina sabu ha userhumu rẹn ohworho ọrana mẹrẹnvwrurhe taghene Osolobrugwẹ o vwo utuoma kpahen uruemru omẹdjan, ekwẹre ọrhẹ eghrẹn. Baibol na ọ dabu dje ẹmro ọnana fiotọre. (Lev. 19:17, 18; Rom. 3:11-18) Wu kwerhọ ye?

7, 8. (a) Marhẹ i Jehova o sun ukoko yi rọ ha uvuẹn otọrakpọ na lele? (b) Ọkpọvi ego yẹ ọwan ina sabu mẹrẹn uvuẹn i Baibol na, mesoriẹ o fo na nyalele aye?

⁷ Jehova ọ ha “ọvrẹn ra hẹrosua ro ji vwo ẹghwanren na” sun ukoko yi rọ ha otọrakpọ na, ọ jeghwai ghẹriẹ nyoma ọkpọvi Jesu Kristi ro rhiẹ “urhomu harẹn ukoko na.” (Matt. 24:45-47; Eph. 5:23) Jerẹ ugboma usuon ọrukaro na, ọvrẹn ọnana ọ ha ukẹro ọghoghanren ni Ẹmro Osolobrugwẹ ro rhiẹ i Baibol na. (Se 1 Thessalonians 2:13.) Ọkpọvi ego uvuẹn i Baibol na yi na yẹ ọwan erere?

⁸ Baibol na ọ ta rẹn ọwan ne rhe riẹ uyono ukoko ọke ephian. (Heb. 10:24, 25) O jiririe rẹn ọwan ne rhe nyerẹn ọrẹ okugbe. (1 Cor. 1:10) Baibol na ọ ta rẹn ọwan na ha iruo Uvie na rhẹ emru ukaro uvuẹn enyerakpọ ọwan. (Matt. 6:33) Baibol na ọ ji ta kpahen ọghanromẹ re ne ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na  nẹ oghwa riẹ oghwa, aghwoghwo afiede ọrhẹ aghwoghwo kpregede. (Matt. 28:19, 20; Acts 5:42; 17:17; 20:20) Baibol na ọ ji ta rẹn ekpako ukoko nẹ aye i ru ukoko na fon. (1 Cor. 5:1-5, 13; 1 Tim. 5:19-21) Jehova ọ guọlọre nẹ ihworho ri ha uvuẹn ukoko yi, i fon ọrẹ ugboma ọrhẹ ọrẹ ẹhẹn.—2 Cor. 7:1.

9. Marhẹ i Jesu o ru ha userhumu rẹn ọwan vwẹruọ Ẹmro Osolobrugwẹ inyenana?

⁹ Ihworho ezẹko ina sabu roro taghene aye ina sabu vwẹruọ i Baibol na omobọ aye. Ọrẹn i Jesu ọ ha ‘ọvrẹn ra hẹrosua na’ mwu, nẹ ọrhọ ha emaren ẹhẹn harẹn ọwan. Nẹ ẹgbukpe 1919 rhe, yi Jesu Kristi ọ ha ọvrẹn ọrana ha userhumu rẹn idibo yi, nẹ aye i sabu vwẹruọ i Baibol na jeghwai nyalele ọkpọvi re ha uvuien. Arha ha ekpọvi ri ha uvuẹn i Baibol na ruiruo, ọwan ne toroba ẹfuọn, ufuoma ọrhẹ okugbe rọ ha uvuẹn ukoko na. No fori nẹ kohworho kohworho ọ nọ omayen: ‘Mia nyalele ọkpọvi ri Jesu ọ yẹ ọwan nyoma ọvrẹn ra hẹrosua ro ji vwo ẹghwanren na?’

10. Marhẹ ọbe Ezekiel o dje ukoko i Jehova rọ ha obẹ odjuwu rhọ?

¹⁰ Baibol na ọ lẹrherẹ ọwan rhe kpahen ukoko i Jehova rọ ha obẹ odjuwu. Jerẹ udje, uvuẹn emena arudo, ọmẹraro Ezekiel ọ mẹrẹn okalokpọ owọnren ra ha dje ukoko i Jehova rọ ha obẹ odjuwu. (Ezek. 1:4-28) Ẹhẹn ọfuanfon i Jehova yo sun okalokpọ owọnren na, ekete rọ guọlọre taghene ọ nya yọ nya. Omarana, ukoko i Jehova rọ ha obẹ odjuwu ọrhẹ ọrẹ ọ ha otọrakpọ na, a wian kugbe. Itiọrurhomẹmro, o jiri ne rẹ ukoko i Jehova ọ nya riaro! Roro kpahen ewene sansan ri homaphia uvuẹn ukoko na uvwre ẹgbukpe buebun ne, ọrana o djephia taghene i Jehova yo sun ukoko na. Phẹrẹkpẹ, Kristi ọrhẹ emakashe ọnẹyen ina ghwọghọ akpọ ọkon ọnana, omarana ukoko i Jehova o riaro, ro no ru odẹ i Jehova fon jeghwai djephia taghene i Jehova yo fo ohworho ro no sun!

11, 12. Ekwakwa ego yẹ ukoko i Jehova o ruẹ phia?

¹¹ Roro kpahen oborẹ ukoko i Jehova rọ ha uvuẹn otọrakpọ na o ruẹ uvuẹn ẹdẹ ri koba na. Ebanbọn. Iseri Jehova buebun i fioma rhọ owian ebanbọn esiri ukoko ọkpokpọ rọ ha obẹ Warwick, New York, U.S.A. Awọrọ a homakpahontọre bọn Aghwẹlẹ Uvie ọrhẹ oghọn ukoko ekpokpọ nyoma ọkpọvi awuiruo rọ hẹrote ebanbọn. Ọwan i vwo ọdaremẹro kpahen imizu enana ra homakpahontọre wian owian ebanbọn na! Karorhọ taghene i Jehova ọ ha ebrurhọ rẹn imizu re toro itetoro, na sabu wian owian ebanbọn na.—Luke 21:1-4.

¹² Isukuru. Roro kpahen isukuru Uvie na sansan ri havwiẹ. (Isa. 2:2, 3) Ọwan i vwo Isukuru Ekobaro, Isukuru Ighwoghwẹmro Uvie na, Isukuru i Gilead, Isukuru  harẹn Ihworho ri riẹ Oghọn Ukoko obọ, Isukuru Iniruo Okinhariẹ ọrhẹ ane aye, Isukuru Ekpako Ukoko, Isukuru Ekpako Ukoko ọrhẹ Idibo Owian, Isukuru Umẹ rọ Hẹrote Oghọn Ukoko Ọrhẹ ane aye. Ọnana o djephia taghene i Jehova ọ guọlọ yono ihworho yi! Uyono i Baibol ọ jeghwai ha uvuẹn i wẹbsaiti ọwan, jw.org, ekete rẹ ọwan ina mẹrẹn ẹbe ukoko na sansan uvuẹn edjadjẹ buebun. Wẹbsaiti na o vwo oghọn ra kwaphiẹrhọ harẹn emọ ọrhẹ ekrun kugbe oghọn ra na sabu se iyẹnrẹn. Wa ha i jw.org ruiruo uvuẹn aghwoghwo na ọrhẹ uvuẹn ogame ekrun ọnọ?

13. Owian ọgo yẹ idibo i Jehova i vwori?

¹³ Ọnana uphẹn ọduado re rhiẹ usuẹn ihworho ri ha uvuẹn ukoko i Jehova! Rẹ ọwan e rhe kpahen oborẹ Osolobrugwẹ ọ guọlọre ọrhẹ irhi enẹyen ne na, ọnọ lẹrhẹ ọwan ru oborẹ ọ gbare jeghwai hobọtua ọdo usuon ọnẹyen. Ra mẹriẹn taghene akpọ na o biomẹrhọ na, no fori nẹ ọwan i hẹrokele i Jehova, ne “vwo utuoma kpahen oborẹ o biomurun.” (Ps. 97:10) Ọwan i vwa homaba ihworho ra ta taghene: “Oborẹ o rhomurun o biomurun, oborẹ o biomurun o rhomurun” inyenana-a. (Isa. 5:20) Nime ọwan i guọlọ lẹrhẹ oma merhen Osolobrugwẹ, ọwan ne rhiẹ ihworho ri fonron ọrẹ ugboma, irueru ọrhẹ ọrẹ ẹhẹn. (1 Cor. 6:9-11) Ọwan i vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova jeghwai hẹrosuiẹ, fọkiẹ ọrana, ọwan ne dje atamwu rẹ ọwan i vwo kpahiẹn phia, nyoma a nyalele ọkpọvi ri ha uvuẹn i Baibol na. Ọwan a ji nyalele ọkpọvi enana ekete ephian, uvuẹn oghwa, uvuẹn ukoko na, ekete iruo ọwan ọrhẹ uvuẹn isukuru. (Prov. 15:3) Jene roro kpahen izede erọrọ rẹ ọwan ina sabu dje atamwu ọwan kpahen i Jehova.

14. Marhẹ emiọmọ ine ru djephia taghene aye i vwo atamwu kpahen Osolobrugwẹ?

¹⁴ Oborẹ ana mọrọn emọ lele. Emiọmọ e dje atamwu phia nyoma aye e yono emọ aye lele oborẹ ọ ha uvuẹn i Baibol na. Emiọmọ ri rhiẹ Ilele Kristi, i vwa lẹrhẹ irueru ekete aye e rhirhiẹ hobọte oborẹ aye e yono emọ aye lele-e. Aye i vwa lẹrhẹ oriẹriẹme akpọ na hobọte uruemru ekrun aye-e. (Eph. 2:2) Orhiẹ oborẹ ọsọre rẹ ọsẹ ro rhiẹ Olele Kristi ọnọ ta taghene: ‘Uvuẹn amwa ame, emẹse ye yono emọ.’ Baibol na o djerie fiotọre ọke rọ ta: “Esẹ . . . are i rha ghwọghwu [emọ are,] jeghwai yono aye lele ọkpọvi Jehova.” (Eph. 6:4) Emiọmọ ri vwo ofẹnzẹ Osolobrugwẹ, i guọlọre nẹ emọ aye i hẹrokele i Samuel, nime i Jehova ọrhẹ i Samuel i gba havwiẹ ọke rọ ghwanran.—1 Sam. 3:19.

15. Marhẹ ọwan e ru dje atamwu ọwan phia ọke re brorhiẹn eghoghanren?

¹⁵ Orhienbro. Ọwan e djephia taghene e vwo atamwu kpahen Osolobrugwẹ nyoma ra guọlọ userhumu ro nẹ i Baibol ọrhẹ ukoko na rhe, ọke re brorhiẹn ri sekpahen akpenyerẹn ọwan. Ne dje oborẹ ọsoriẹ o fo na guọlọ userhumu ro nẹ i Baibol ọrhẹ ukoko na rhe, jene yono kpahen urhomu-ẹmro ro sekpahen emiọmọ buebun. Emiọmọ buebun a ha emọ aye rẹn imizu aye nẹ aye i lele aye rhirhiẹ, neneyo aye i sabu riẹ ẹkwotọre ọrọrọ ya wian owian. Ọwan i rheri taghene ọnana orhienbro omobọ, ọrẹn o fori nẹ owan i mẹrẹnvwrurhe taghene owuowọnwan ọnọ nẹ iyẹnrẹn omayen harẹn Osolobrugwẹ kpahen orhienbro ọnẹyen. (Se Romans 14:12.) O fori na ha urhebro i Baibol na ruiruo, erhe brorhiẹn eghoghanren ri sekpahen ekrun  ọwan? Ee, o fori! Ọwan i guọlọre nẹ Ọsẹ ọwan obẹ odjuwu ọ ha userhumu rẹn ọwan kpọ idjaghwẹ ọwan vi.—Jer. 10:23.

16. Ọke rẹ ọmase owu o vwiẹ, me yo brorhiẹn taghene ono ru, me yọ sa riẹ erhumu brorhiẹn rọ gbare?

¹⁶ Ọke rẹ ọmase owu rọ ha uvuẹn ẹkwotọre ọrọrọ o vwiẹ, nọ guọlọ kpare ọmọboban na bru izie rọ ha amwa ọrọrọ nọ hẹrote yi. Ọke ro vwiẹ hin obọ, Iseri Jehova ne lelie yono i Baibol. No ruẹ riaro uvuẹn uyono na, nọ jeghwai yono taghene Osolobrugwẹ ọ yẹriẹ owian ro no yono ọmọyen, nọ sabu ga i Jehova. (Ps. 127:3; Prov. 22:6) Jerẹ oborẹ i Baibol na ọ tare taghene ọwan i ru, ọmase na nọ nẹrhomo vwe i Jehova nẹ ẹhẹn rhe. (Ps. 62:7, 8) Ọmase na nọ ta ọsoso ẹhẹn yen rẹn ohworho rọ ha i Baibol yonie ọrhẹ awọrọ uvuẹn ukoko na. Dedevwo imizie ọrhẹ igbehian yen, i ta riẹn nọ kpare ọmọ na vwe izie, no brorhiẹn ro no ru oborẹ ọ gbare. Oma ọ merhen esa ye ọke rọ mẹrẹn oborẹ ihworho ri ha uvuẹn ukoko na i ha userhumu rẹn aniẹ ọrhẹ ọmọyen, nọ lẹrheriẹ tuẹn uyono i Baibol rhọ, nọ jeghwai lele aniẹ ọrhẹ ọmọyen riẹ uyono. Wu rorori taghene o mwu ọmase na ẹro taghene i Jehova ọ kpahenrhọ ẹrhomo ọnẹyen? O vwo ẹfro-o, o mwu rien ẹro.

17. Ọkpọvi ọgo ya yẹrẹ ọwan kpahen oborẹ ene ru yono ihworho rẹ ọwan a ha i Baibol yono?

¹⁷ Ra nyalele ọkpọvi. Izede rọ mai ghanren rẹ ọwan ine dje atamwu phia rẹn Osolobrugwẹ, yẹ ọwan ina nyalele ọkpọvi rẹ ukoko ọnẹyen ọ haphia. Jerẹ udje, roro kpahen idjaghwẹ ra haphia kpahen ihworho rẹ ọwan a ha i Baibol yono. E jiririe harẹn ọwan taghene ogege ọwan a tuẹn uyono ọbe What Does the Bible Really Teach? rhọ rhẹ ohworho, o fori ne jiri uyono ukoko na harẹn ọrawọ. Ọwan ina sabu ru ọnana nyoma ene kporo ividio na Me Ọye Ruẹ Uvuẹn Aghwẹlẹ Uvie? hariẹn, yanghene ha i broshọ na Ayọmo Ye Ruẹ Ọhọre I Jehova Inyenana? ruiruo. Ọwan i rha ha ọbe na Bible Teach yono ohworho hin, e jiririe harẹn ọwan ne lelie yono ọbe na “Keep Yourselves in God’s Love,” ọrhọ tobọ rhianẹ o bromarhame ne. Ukoko na ọ yẹrẹ ọwan ekpọvi enana neneyo idibo ekpokpọ i sabu “ru esegburhomẹmro aye gbanhon.” (Col. 2:7) Wa nyalele ekpọvi enana rẹ ukoko i Jehova ọ haphia na?

18, 19. Me yọ nọ lẹrhẹ ọwan rha kpẹmẹ i Jehova?

¹⁸ O vwo iroro buebun ri na lẹrhẹ ọwan kpẹmẹ i Jehova! O fori nẹ ọwan i ga ye, nime ọye yọ yẹrẹ ọwan arhọ. (Acts 17:27, 28) Ọ yẹrẹ ọwan ẹghẹlẹ ọghoghanren ro rhiẹ i Baibol na. Ọwan i hariẹ taghene Ẹmro Osolobrugwẹ, jerẹ oborẹ Ilele Kristi ri ha uvuẹn Thessalonica i hariẹ.—1 Thess. 2:13.

¹⁹ Fọkiẹ i Baibol na, ọwan na sabu ti kẹrẹ i Jehova, ọye nọ jeghwai ti kẹrẹ ọwan. (Jas. 4:8) Ọsẹ ọwan rọ ha obẹ odjuwu, ọ yẹrẹ ọwan uphẹn ọduado rẹ ọwan ine rhiẹ ihworho ri ha uvuẹn ukoko ọnẹyen. Ọwan i vwo ọdaremẹro kpahen ebrurhọ enana! Ọbo ijoro na ọ dabu dje ẹmro enana fiotọre ọke rọ so: “Kpẹmẹ i Jehova, nime ọye omamọ ohworho; ẹguọlọ atamwu ọnẹyen ono rhirhiẹ ye bẹmẹdẹ.” (Ps. 136:1) Uvuẹn Psalm 136, a hunute ẹmro na, “ẹguọlọ atamwu ọnẹyen ono rhirhiẹ bẹmẹdẹ” ọgbọ uzegberhan. Ọwan i rhe dje atamwu ọwan kpahen i Jehova ọrhẹ ukoko ọnẹyen, ọwan ni na mẹrẹn ẹmro erana ri ne te orugba, nime ọwan ine nyerẹn bẹmẹdẹ!