Enọ rẹ Otu re se Ẹbe Ọwan i Nọren

Ra mẹriẹn taghene oborẹ i Baibol ọ ta kpahen ọbara o fiotọre na, ukẹro ọgo yẹ Iseri Jehova a ha ni ọbara ra haba omesimo?

Ukperẹ Olele Kristi ono roro kpahen omayen ọvo yanghene oborẹ idọkitọ ọ tare kpahen ọbara ẹha ruiruo, o fori nọ ha ukẹro ọghoghanren ni oborẹ i Baibol na ọ tare. Ẹmro ọnana o sekpahiẹn ọrhẹ Jehova.

Jehova rọ maren ọwan o jurhi rẹn ọwan taghene a vwa riẹ ọbara-a. (Genesis 9:3, 4) Uvuẹn urhi rẹ Osolobrugwẹ o je rẹn emọ Israel ọke ahwanren, no ta rẹn aye taghene aye i vwe biomu ọbara-a. Nọ tare: “Arhọ ọrẹ ugboma na ọ ha uvuẹn ọbara na, mi fi rie rhẹ oberun agbarha na fọkiẹ are nẹ are i haye phoroma are, nime ọbara na ya ha phoroma fọkiẹ arhọ rọ ha uvuien na.” Ọrẹn, obiomurun nẹ ohworho o kpe aranmo re? Osolobrugwẹ nọ tare: Ogbo “rhie ọbara ye rhotọre no gbe eyẹn rhurhie.” * (Leviticus 17:11, 13) Jehova nọ rharhumu vwanriẹn urhi ọnana ọgbọ buebun. (Deuteronomy 12:16, 24; 15:23) The Jewish Soncino Chumash nọ tare: “A vwa sẹrorẹ ọbara na rhẹ ekete owuorowu-u, no jo rho biomu ọke re ne rhie yi rhotọre.” Onyẹ Israel ọ vwọ sẹrorẹ ọbara, yanghene ha ọbara aranmo ọrọrọ ruiruo-o, nime Jehova yo vwo arhọ na.

Ọke i Messiah na o hwu, no fiobarhọ Urhi Moses. Ọrẹn, ukẹro Osolobrugwẹ ọ ha ni ọbara o ji wene-e. Ẹhẹn ọfuanfon na no mwu inyikọ na ọke ahwanren ha ọkpọvi rẹn Ilele Kristi taghene aye i ‘kẹnoma nẹ ọbara.’ O fo na ha ukẹro sakamu ni urhi ọrana-a. Urhi ọrana ọghanren te ọrẹ ana kẹnoma rẹn ọfanrhiẹn egbe yanghene emẹgọ. (Acts 15:28, 29; 21:25) Dedevwo uruemru re se ọbara rhoma, yanghene toro ọbara rẹn ohworho ọ vuọnriẹn inyenana, ọrẹn Iseri Jehova i rheri taghene irueruo ọnana ọ kparehasuẹ oborẹ i Baibol ọ tare. *

Ọgbọ buebun, idọkitọ a ta rẹn ihworho ra guọlọ bẹrẹ oma taghene, aye i sẹ ọbara ezẹko nẹ oma aye rhẹ ekete bọmọke ẹbẹrẹ na ọnọ ki tonrhọ (preoperative autologous blood donation, yanghene PAD), neneyo erhirhiẹ na ọrhọ gbanhon vrẹn oborẹ e roririe rhọ, ọke ọrana, na na sabu se ọbara ọravwọ rhẹ omayen. Ọrẹn uruemru re se ọbara rhẹ ekete ji sẹroriẹ, ọ kparehasuẹ oborẹ i Baibol ọ tare uvuẹn Leviticus ọrhẹ Deuteronomy. O fo na sẹrorẹ ọbara rhẹ ekete owuorowu-u; o fori ne rhie yi ghwu otọre, nyoma izede ọnana, na rharhumu haye rẹn Osolobrugwẹ. Rhẹ Urhi Moses yo suẹn ọwan inyenana-a. Ọrẹn, Iseri Jehova a nyalele iruemru-urhi Osolobrugwẹ ro sekpahen ọbara, aye ne ji brorhiẹn aye ina ‘kẹnoma nẹ ọbara.’ Omarana, ọwan i vwe toro ọbara, yanghene sẹroriẹ rhẹ ekete ne se rhẹ oma ọwa-an, ọwan e rhie yi ‘ghwotọre.’ Irueruo ọrana ọ kparehasuẹ urhi Osolobrugwẹ.

Ọrẹn rhẹ aruẹ omesimo ephian ri sekpahen ọbara yi kparehasuẹ iruemru-urhi Osolobrugwẹ-ẹ. Jerẹ udje, Ilele Kristi buebun i kweri ne se ọbara nẹ oma aye jeghwai damu ọbara na sẹ emiamo ọ ha oma aye, orho ru ne donrien fughwẹ. O ji vwo izede erọrọ rẹ idọkitọ a ha ọbara ruiruo lele ri ji serhọ.

Jerẹ udje, uvwrọke ra bẹrẹ oma ohworho, ona owu rẹ idọkitọ a ha ruiruo yẹ ọrẹ aye a ha ọbara na nyavrẹn imashini sansan, neneyo ọbara rọ ha oma ohworho na o jo rho hin. Nyoma izede ọnana e vwe rhe se ọbara ọrọrọ ba ọrọ ha uvuẹn oma ohworho na-a. Arha bẹrẹ oma ọravwọ hin, ọbara rọ ha uvuẹn imashini na nọ rharhumu ruẹ omayen. Omaran ọ ji havwọ, ana ji sabu ruẹ ọbara ro ghwe nẹ ora ohworho fon, neneyo o jo rho ghwe fughwẹ omamọ, e se ona ọnana salvage. Izede ọrọrọ ra sẹrorẹ ọbara ibiọke, yẹ ọrẹ a ha ọbara na nyavrẹn imashini rọ wian owian eghọn oma na sansan (jerẹ, ọmudu na, ikeriviewun na, yanghene eghọn oma na erọrọ). Orho ru, ọbara rọ ha uvuẹn imashini na nọ rharhumu ruẹ oma ohworho na. Uvuẹn erhirhiẹ erọrọ a ha ọbara na nyavrẹn imashini ro ruie fuan (centrifuge), neneyo ekete ri gberi uvuien i sabu fon. Yanghene ana ji sabu kpare ọbara nẹ ekete ro vwo ọbara uvuẹn oma ohworho, riẹ ekete ọrọrọ uvuẹn omayen ro vwo vwo ọbara. Uvuẹn erhirhiẹ ezẹko, idọkitọ ọnọ sabu ha ibiẹ ọbara nẹ oma ohworho, fiẹ umwu rhẹ uvuien, jeghwai rharhumu se yi rhẹ oma ọravwọ.

Erhirhiẹ na ọnọ sabu wene, habaye o ji vwo ena ekpokpọ rẹ idọkitọ a ha simi ihworho inyenana. Ọwan i sabu hunute aruẹ omesimo na ephian, jeghwai brorhiẹn kpahen aye-e. Olele Kristi owuowu yo no vi brorhiẹn kpahen oborẹ ana ha ọbara ye ruiruo lele, orhianẹ ọ guọlọ bẹrẹ oma, a guọlọ damu omayen, yanghene uvuẹn erhirhiẹ erọrọ. O fori no kiki nekpẹn aruẹ omesimo ra guọlọ yẹ ye mie idọkitọ na, ọrhẹ oborẹ ana ha ọbara ye ru. Orho ru, ogbo brorhiẹn lele oborẹ ẹhẹn obrorhiẹn yen o kwerhọ. (Se ekpeti na.)

O fori nẹ Ilele Kristi karorhọ omẹhakpahontọre aye rẹn Osolobrugwẹ, ọrhẹ urhi ọnẹyen taghene aye i ‘vwo ẹguọlọ kpahiẹn rhẹ ọsoso ọmudu aye ọrhẹ ọsoso ugboma aye, ọsoso omẹgbanhon aye ọrhẹ ọsoso ẹhẹn aye.’ (Luke 10:27) Iseri Jehova i vẹnẹ ihworho ri ha uvuẹn akpọ na, nime aye a ha ukẹro ghanghanren ni onyerẹnkugbe aye rhẹ Osolobrugwẹ. Jehova ọ ha urhebro rẹn ọwan ephian na hẹroso izobo otan i Jesu. Baibol na ọrhọ ta: “Nyoma yen [Jesu Kristi] ya ha ọbara ohworho ọrana tan ọwan, ee, ẹharhomu orusọ ọwan, lele oborẹ ẹghẹlẹ ọphẹ ọnẹyen o bun te.”—Ephesians 1:7.

[Ekete Ra Djokarhọ]

[Ekpeti/Ifoto]

ONỌ WU NA NỌ OMA

Orhianẹ ọbara ezẹko uvuẹn omamẹ ọnọ zẹ vrẹn imashini ọrhọ tobọ rhiẹ ibiọke dede, ẹhẹn obrorhiẹn mẹ ono kwerhọ mẹ na rharhumu se ọbara ọrana rhẹ omamẹ, ukperẹ mi ne rhiẹ yi fughwẹ?

Ẹhẹn obrorhiẹn mẹ ono kpokpi mẹ orhianẹ idọkitọ no se ọbara mẹ ha, ha umwu ba ye, jeghwai rharhumu seyi rhẹ omamẹ?