Marhẹ Esẹ Ine ru Dje Ẹguọlọ Ọrhẹ Obẹhatua Rẹn Emọ Aye Ehworhare?

“PAPA, marhẹ wu ru rhe ọsoso ekwakwa enana?” Ọmọ ọhworhare ọ nọruọn aruẹ ọnọ ọnana dẹ ne? Itiọrurhomẹmro, oma ọnọ merhuọn taghene wẹwẹ ọsẹ ye. Ọrẹn, oma ọnọ merhuọn rhọ, orhianẹ ọmọ na nọ nyalele urhebro ẹghwanren wu tiobọnu riẹn, jeghwai mẹrẹn erere ro nerhumie rhe. *—Proverbs 23:15, 24.

Aruẹ ukẹro rẹ ọmọ ọ ha nuo ọke rọ kamu, yọ ji ha nuo ọke ọnana? Gbinẹ ọ vwọ rhọ ha ukẹro ọrana nuo-o? Marhẹ wu ne ru dje ẹguọlọ ọrhẹ obẹhatua rẹn ọmọ ọhworhare, nẹ ọke rọ ha ọmọvwerhe tẹ ọke omirẹghwa? Jene kiki ta kpahen ebẹnbẹn ezẹko rẹ esẹ a dẹrughwaroghwẹ.

Ebẹnbẹn Esa rẹ Esẹ i Vwori

1. ESẸ EZẸKO I VWE VWO ỌKE-E: Uvuẹn ẹkwotọre buebun, esẹ ya wian nẹ aye i sabu hẹrote ekrun na. Ọgbọ buebun, owian aye ọ vwọ lẹrhẹ aye kiki rhirhiẹ oghwa-a. Uvuẹn ekete erọrọ, ibiọke ọvo yẹ esẹ e lele emọ aye ghwọghọ. Jerẹ udje, uvuẹn ẹkwotọre i France, a mẹrẹnvwrurhe ne taghene esẹ ri ha avwaye i vwe lele emọ aye ghwọghọ te iminiti 12 kẹdẹkẹdẹ-ẹ.

RORO KPAHEN ỌNANA: Ọgbọ emwa yi we lele ọmọ ọhworhare ghwọghọ ọke kugbe? Ọkprughwre rọ sa na ọrhẹ ọrọ ha kpahiẹn, damoma ya uchunu ọke wu lele ọmọ ọhworhare ghwọghọ kugbe? Oborẹ ono nerhumie rhe, ono gbo unu.

2. ESẸ EZẸKO I VWE DJE OMAMỌ UDJE PHIA-A: Emọ ehworhare buebun a kẹrẹ esẹ aye omamọ-ọ. Jean-Marie ro rhirhiẹ ẹkwotọre i France nọ tare, “Mẹmẹ ọrhẹ ọsẹ mẹ a ghwai kẹrẹ oma omara-an.” Marhẹ ọnana ọ hobọte Jean-Marie lele? Nọ tare, “Erhirhiẹ ọnana ọ suẹ ebẹnbẹn sansan mẹ mi vwe fiẹrorhọ. Jerẹ udje, ọ vwọ lọhọ mẹ mi ne lele emọ mẹ ehworhare gbikun kugbe-e.” Uvuẹn erhirhiẹ ezẹko emọ na i dabu rhe esẹ aye, ọrẹn onyerẹnkugbe rọ ha uvwre emọ na ọrhẹ esẹ aye ọ gbanho-on. Philippe rọ ha ẹgbukpe 43 nọ tare: “Ọsẹ mẹ o vwo kiki djẹ ẹguọlọ mẹ-ẹ. Fọkiẹ ọnana, nọ bẹnren omamọ mi ki sabu dje ẹguọlọ rẹn ọmọ mẹ ọhworhare.”

RORO KPAHEN ỌNANA: Wu rorori taghene aruẹ onyerẹnkugbe wu vwori rhẹ ọsọ, ọ hobọte oborẹ we ruẹ ọmọ ọhworhare ọnọ lele? Wu djokarhọ ne sẹ wa hẹrokele emamọ iruemru ọsọ gbinẹ erharhere iruemru ro vwori? Izede ego?

3. ESẸ EZẸKO A MẸRẸN OBỌDẸN URHEBRO-O: Uvuẹn ekete ezẹko, ihworho e nie taghene izu yọ mai vwo owian ra na hẹrote emọ. Luca ra mọren ghwanren uvuẹn Western Europe nọ tare, “Uvuẹn ekete ra mọren mẹ ghwanren, ihworho e roro taghene ọmase yo vwo owian ra na hẹrote emọ.” Uvuẹn ekete erọrọ, ihworho e nie taghene owian ọsẹ yẹ ọrẹ ono tiobọnu ọghwọghwu ọvo. Jerẹ udje, a mọrọn i George ghwanren uvuẹn uvwrotọre Africa. Nọ tare: “Uvuẹn ekete mi nurhe, emọ ọrhẹ esẹ i vwe ruiruẹn kugbe-e, nime aye e roro taghene ọnana ọ vwọ lẹrhẹ emọ na họghọ rẹn esẹ aye-e. Omarana, nọ bẹn omamọ mi ne lele ọmọ mẹ ọhworhare ghwọghọ ọke kugbe.”

RORO KPAHEN ỌNANA: Uvuẹn ekete wu nurhe, owian ọgo ye fiẹrorhọ taghene esẹ ina wian? Ihworho e roro taghene ọmase yo vwo owian ra na hẹrote emọ? Ihworho e nie taghene owian ọsẹ yẹ ọrẹ ono tiobọnu ọghwọghwu ọvo, gbinẹ ọnọ sabu dje ẹguọlọ rẹn emọyen ehworhare?

Orhianẹ wẹwẹ ọsẹ rọ dẹrughwaroghwẹ aruẹ ebẹnbẹn enana, marhẹ wu ne ru fi aye kparobọ? Roro kpahen irorẹdjẹ enana.

Tonrhọ Ọke Ọmọ na ọ ji Kamu

Erhe vwiẹ emọ ehworhare, aye i vwo omwemẹ rẹ aye ina hẹrokele esẹ aye. Omarana, damoma lele ọmọ na ghwọghọ ọke kugbe ọke ọ ji kamu. Marhẹ wu ne ruẹ ọnana lele? Marhẹ wu ne ru vwo ọke wu ne lelie ghwọghọ kugbe?

Wu rhe vwo uphẹn na, yono ọmọ ọhworhare ekwakwa sansan we ruẹ. Jerẹ udje, orhianẹ wa wian owian oghwa, ta riẹn nọ ha userhumu wẹn. Wu na ji sabu yẹ ye ibiẹ owian nọ wian dede. O vwo ẹfro-o, oma ọnọ merhiẹn rọ nọ ha userhumu wẹn ji hẹrokeluo, nime wẹwẹ yẹ ọsẹ ye! Dedevwo ọnọ sabu kpọke are ina ki wian owian na hin; ọrẹn ọnana ọnọ lẹrhẹ onyerẹnkugbe are gbanhonrhọ, wu na ji sabu yonie no rhiẹ ọgba owian. Ọke ahwanren, Baibol na ọ ha urhebro rẹn esẹ nẹ aye i rhe yono emọ aye kẹdẹkẹdẹ, jeghwai ha uphẹn ọnana yono aye ji lele aye gbikun kugbe. (Deuteronomy 6:6-9) Urhebro ọrana o ji sekpahen ọwan inyenana.

Haba owian wu ne lele ọmọ ọhworhare ọnọ wian, o ji fo ne wu lelie ruiruẹn. Ọnana ọnọ lẹrhẹ oma merhan are awanva omamọ. Iyẹnrẹn o djephia taghene esẹ i rhe lele emọ aye ekokamu ruiruẹn, ọnana nọ lẹrhẹ emọ na vwo uduefigbere aye ine ruẹ ekwakwa ekpokpọ erọrọ.

O ji vwo emru ọghoghanren ọrọrọ rẹ aruẹ iruẹn ọnana o ruẹ. Ọgba irherhe re se Michel Fize nọ tare taghene, “Ọsẹ orho lele ọmọyen ọhworhare ruiruẹn, ọmọ na nọ sabu ta oborẹ ọ ha ẹhẹn yen rẹn ọsẹ ye.” Uvwrọke ọnana, ọsẹ na ọnọ sabu nyoma ẹmro ọrhẹ irueruo yi dje rẹn ọmọ na taghene o vwo ẹguọlọ kpahiẹn. Nyoma ọnana, ọmọ na nọ nọ sabu rhẹ oborẹ e dje ẹguọlọ phia rẹn awọrọ. André ro rhiẹ ọsẹ ro rhirhiẹ ẹkwotọre i Germany nọ tare taghene, “Ọke ọmọ mẹ ọhworhare ọ kamu, ame awanva e ruiruẹn kugbe ọke ephian. Mia gbaliẹ omamọ, fọkiẹ ọnana, ọye no ji vwo ẹguọlọ kpahen mẹ.”

Ọke ọrọrọ rẹ ọsẹ ọnọ sabu bọn omamọ onyerẹnkugbe rhẹ ọmọyen ọhworhare, yẹ ọke ọmọ na ọ guọlọ merhẹn ason. Rhe lelie gbikun ọke ọrana, ji dabu kerhọ ye orhianẹ ọ ta wẹn kpahen ekwakwa ro rhiẹromẹrẹn ẹdẹ ọrana. Wu rhe ruẹ omaran, nọ nọ lọhọ omamọ ro no leluo tẹmro ọke rọ dua sa.

Rhe Lele Ọmọ na Ruẹ Ekwakwa Are Awanva i Vwo Ẹguọlọ Kpahen

Iphuphẹn ezẹko i vwe dje ọdamẹ phia-a, orhianẹ ọsẹ aye ọ guọlọ lele aye tẹmro. Orhianẹ ọmọ na o vwo kwe kerhọ yanghene kpahanrhọ enọ wu nọriẹ-ẹn, wu vwe roro taghene ọ guọlọ leluo tẹmro-o. Ọkezẹko wu rha damu ona ọrọrọ, ọnana ọnọ yẹ ye omwemẹ ro no leluo tẹmro.

Ọkezẹko, ọ bẹn ri Jacques ro rhiẹ ọsẹ ro rhirhiẹ France ono lele ọmọyen ọhworhare re se Jérôme gbikun. Ọrẹn ukperẹ ọnọ gba ọmọ na tẹmro, nọ ha ona ọrọrọ ruiruo, nọyẹ ọro lele ọmọ na fa ibọru. Jacques nọ tare “Ame i rha fa ibọru hin, ame ne siyẹ odin na ji ronmoma ibiesuọn. Ọke ọrana, ọmọ mẹ nọ ta oborẹ ọ ha ẹhẹn yen mẹ. Nime ame awanva a sabu ghwọghọ ọke kugbe omana, onyerẹnkugbe ame nọ kpẹnkpẹnren omamọ.”

Ọrẹn, me wu ne ruo orhianẹ ọmọ o vwo ẹguọlọ kpahen iruẹn ra sasoma-a? André ọ karorhọ ọke ọye ọrhẹ ọmọyen ọhworhare e ni ikereti na. André nọ tare, “Ame awanva e siyẹ otafe uvuẹn aruọke ọfọfọ na. Ame awanva ni na ha ewun fare oma, mọrọn uko iti rhẹ obọ, ji rhe ni ivwrevwrede na kugbe. Ame na tẹmro kpahen Ohworho rọ ma ikereti na. Ame a ji tẹmro omobọ. Joma i kemru kemru yẹ ame a tẹmro kpahen.”—Isaiah 40:25, 26.

Me wu ne ruo orhianẹ ekwakwa re jẹ ọmọ, i vwe jo-o? Uvuẹn erhirhiẹ ọrana, o fori ne wu kpariroro vrẹn oborẹ ọ mai jo. (Philippians 2:4) Ian ro rhirhiẹ ẹkwotọre i South Africa nọ tare, “Mi vwo ẹguọlọ kpahen iruẹn ra sasoma omamọ ghwẹ ọmọ mẹ re se Vaughan. Ọye o vwo ẹguọlọ kpahen ẹropleni ọrhẹ ikọmputa. Omarana, ni mi damoma vwo ẹguọlọ kpahen aruẹ ekwakwa erana, ni mia kpariẹ riẹ ekete ẹropleni a ruotọre ji lelie ruiruẹn. Nime mie leli Vaughan ruẹ ekwakwa ro vwo ẹguọlọ kpahen, nọ lọhọre rọ nọ ta oborẹ ọ ha ẹhẹn yen mẹ.”

Bọn Imwẹro ro Vwori Gbanhon

“Papa, papa, ni oborẹ mi ruru!” Ọmọ ọ ta aruẹ ẹmro ọrana wẹn dẹ ne ọke ro yono ona ọkpokpọ? Orhianẹ ọye nẹ uphuphẹn vwana, ọ ji ta aruẹ ẹmro erana wẹn? Ọkezẹko. Ọrẹn, o fori ne wu yẹ ye imwẹro taghene wu vwo ekwerhọ kpahen oborẹ o ruẹ.

Djokarhọ oborẹ i Jehova ọ ta rẹn ọmọyen owu. Ọke i Jesu ọ guọlọ tuẹn owian yen rhọ uvuẹn otọrakpọ na, Osolobrugwẹ nọ ta riẹn uvuẹn afiede: “Ọnana Ọmọ mẹ mi vwo ẹguọlọ kpahen, ọrẹ mi djẹha na.” (Matthew 3:17; 5:48) Itiọrurhomẹmro, wẹwẹ yi vwo owian wu na ghwọghwu ọmọ ji yonie. (Ephesians 6:4) Ọrẹn, wa ji guọlọ uphẹn wu ne jirie fọkiẹ emamọ ekwakwa rọ ta jeghwai ruẹ?

Ehworhare ezẹko e vwo uruemru re jiri awọrọ ji kpẹmẹ aye-e. Nime uvuẹn ekrun rẹ aye a ghwanren, ekete aye e rusọ ọvo yẹ eri vwiẹre aye a tẹnroviẹ ukperẹ ono rhiẹ ekete aye e ru rhomu. Ọrana ọrhọ phia wẹn, a guọlọ omẹdamu mio ne wu ki sabu bọn imwẹro ọmọ gbanhon. Marhẹ wu ne ruie lele? Luca ra hunute vrẹn ne, o lele ọmọyen ọhworhare rọ ha ẹgbukpe 15 re se Manuel wian owian oghwa kugbe kẹdẹkẹdẹ. Luca nọ tare, “Ọkezẹko, mia ta rẹn Manuel nẹ ọye ọvo ọ tuẹn owian na rhọ, ni mia ji ha userhumu riẹn ọrhọ guọlọ userhumu. Ọgbọ buebun, ọye ọvo yọ wian owian na hiẹn. Ọnana nọ lẹrheriẹ vwo evwẹnvuọn ọrhẹ omamerhomẹ. Orho fikparobọ, ni mia kpẹmiẹ. Orhianẹ ọ tobọ wian owian na te oborẹ mi guọleriẹ-ẹ, mia ji lẹrhiẹ rhe taghene owian ye ọdaremẹro.”

Wu na ji sabu bọn imwẹro ọmọ gbanhon nyoma wu na ha userhumu riẹn nyamwu ẹkẹ eduado uvuẹn akpenyerẹn yen. Ọrẹn, me wu ne ruo orhianẹ eruriaro ọmọ na ọ phẹrẹ te oborẹ wu guọleriẹ-ẹ? Yanghene, me wu ne ruo orhianẹ ẹkẹ ọmọ na o bru te oma, ọ vẹnẹ oborẹ wu vwo rhẹ ẹhẹn? Uvuẹn erhirhiẹ ọnana, o fori ne wu wene iroro ọnọ kpahen ọmọ na. Jacques ra hunute vrẹn ne, nọ tare: “Mia damoma ha userhumu rẹn ọmọ mẹ nyamwu ẹkẹ ro bruru. Habaye, mia ji ha uphẹn riẹn neneyo ọyẹ ọvo o bru ẹkẹ enana te oma, ukperẹ mi ne bru ẹkẹ na riẹn. Ni mia ji karorhọ oma mẹ taghene o fori ne mi ha uphẹn riẹn, nẹ ọye ọvo ọ nyamwu ẹkẹ na uvuẹn ọke ro serhọ riẹn.” Wu rhe vwẹruọ iroro ọmọ, jirie fọkiẹ ekete ro ru rhomu, ji sa ye erhumu ru rhomu uvuẹn ekete ro seriotọre, wu na sabu ha userhumu riẹn nyamwu ẹkẹ ro bruru.

Itiọrurhomẹmro, ebẹnbẹn ina homaphia uvwre owẹwẹ ọrhẹ ọmọ. Ọrẹn wu rha damoma fi aye kparobọ, onyerẹnkugbe are nọ nọ kpẹnkpẹnrhọ. Nime ọmọ na ọ guọlọ ohworho rọ nọ ha userhumu riẹn fikparobọ.

[Ekete Ra Djokarhọ]