HA ẸHẸN RORO ỌNANA: Gba haye taghene we kiẹn ekete ra sẹrorẹ ema ahwanren rhọ. Buebun aye i biomurun ji tueghe ne. Ezẹko, ohwobọ aye i ghwọghọ ne dede. Ọrẹn, o vwo owu ro ji rhomu; ọ ji ha obọrẹ ọ havwọ nẹ ọke re ruie rhe. Ne wu nọ ohworho rọ ha kiẹn ekete na, “E ruẹ oma ọnana obọ?” Nọ tare, “Ẹjo, ọnana ye kiki ma vwẹre a ki ma ere hẹrhẹre, a ji kwaphiẹ dẹ-ẹ.” Ne wu nọriẹn, “E tirie nu nẹ oso ọrhẹ ogiribo o jo rho biomie?” Nọ tare, “Ẹjo, oma ọnana ọ dẹrughwaroghwu ogiribo ọrhẹ oso ọgbogbanhon omamọ ne. Ihworho buebun i ji damoma aye ina ghwọghiẹ ne.” Ọkezẹko, wu na sabu rhe roro, ‘Me ya ha ruẹ oma ọnana?’

Uvuẹn izede owu, Baibol na ọ họhọ oma ọnana. Baibol na ọbe ahwanren rọ ho ghwẹ ẹbe buebun. Itiọrurhomẹmro, o ji vwo ẹbe ahwanren erọrọ. Ọrẹn, jerẹ ema ri ghwọghọre na, iyẹnrẹn ri ha uvuẹn ẹbe erana, i biomurun omamọ ne ukperhumu na. Jerẹ udje, oborẹ aye i ta kpahen isayẹnsi ọ kparehasuẹ iyẹnrẹn ekpokpọ ri havwiẹ inyenana. Urhebro aye sekpahen omesimo ọnọ sabu suẹ ẹkuọn, ukperẹ ọnọ ha userhumu phia. Buebun eyaya ahwanren enana arha họhọ oborẹ aye i havwọ ọke re tu ya aye-e; ohwobọ aye ezẹko i vru ne, yanghene ghwọghọ ne.

Ọrẹn, Baibol na ọ vẹnẹren. Dedevwo a tuẹn eyaya i Baibol na rhọ emrẹ ẹgbukpe 3500 ri vrẹnren na, ọrẹn Baibol na ọ ji ha oborẹ ọ havwọ. Dedevwo ihworho i kparehasuiẹ, torhẹ ye, ji damoma ana dobọ erhianrhian ye ji ọgbọ buebun uvwre ẹgbukpe ezẹko ri vrẹnren na, ẹmro ri ha uvuien a ji ghwọghọ-ọ. Irherhe ekpokpọ ri havwiẹ inyenana i sabu lẹrhẹ i Baibol na rhiẹ ọbe ro notọre ne-e, fọkime Baibol na ọ ta kpahen obaro na.—Se ekpeti na “O Rhiẹ Emru Ahwanren ne Gbinẹ ọ ta Kpahen Obaro na?”

Wu na sabu roro, ‘Ana ghini sabu ha iyono i Baibol ruiruo inyenana?’ Na kpahenrhọ ono ọrana, gba nọ oma: ‘Me yẹ ebẹnbẹn ri mai gbanhon rẹ ituakpọ i vwori inyenana? Ego usuẹn aye ya mai mwuofẹn?’ Ọkezẹko, ẹhọn ọnọ zẹ riẹ uvweri, akpọ na re biomẹ, ozighi, yanghene obiobiomu. Vwana, jene roro kpahen oborẹ i Baibol na o yonorin. Ru vwe ruẹ ọnana, gba nọ oma, ‘Ihworho i rhe ghini ru lele iyono enana, akpọ na ono rhiẹ omamọ ekete?’

ẸGUỌLỌ UFUOMA

“Omamerhomẹ ọ havwiẹ rẹn ihworho ra guọlọ ufuoma, fọkime ene se aye emọ Osolobrugwẹ.” (Matthew 5:9) “Orho rhiẹ oborẹ are ina sabu ru, are i lele ihworho ephian nyerẹn ọrẹ ufuoma.”—Romans 12:18.

ARODỌMẸ, ẸHARHOMU

“Omamerhomẹ ọ havwiẹ rẹn ihworho re dje arodọmẹ phia, fọkime ene ji dje arodọmẹ harẹn aye.” (Matthew 5:7) “Are i rha kwaphiẹrhọ jeghwai harhomu owuowọnwan nẹ ẹhẹn sa, ọrhọ tobọ vwo oborẹ ọnọ lẹrhẹ ohworho biomevwan kpahen ọreva ye dede. Jerẹ oborẹ i Jehova * ọ harhomu are nẹ ẹhẹn rhe, are i gbe ji ru omaran.”—Colossians 3:13.

OKUGBE UVWRE IHWORHO EPHIAN

Osolobrugwẹ “nọ nyoma ọhworhare owu ma egbamwa ephian, nẹ aye i rhirhiẹ ọsoso otọrakpọ na.” (Acts 17:26) “Osolobrugwẹ o vwo ni ohworho ruẹ-ẹ, ọrẹn, kohworho kohworho rọ zofẹn yen jeghwai ru oborẹ ọgbare uvuẹn egbamwa na ephian, ye ọye o rhiabọ dede.”—Acts 10:34, 35.

ẸRUETE AKPỌ NA

“Jehova Osolobrugwẹ nọ ha ọhworhare na, ji fie rhẹ ogba Eden, nọ wọ ekwakwa rhọ ye ji hẹrote yi.” (Genesis 2:15) Osolobrugwẹ ọnọ “ghwọghọ era ghwọghọ otọrakpọ na.”—Revelation 11:18.

UTUOMA KPAHEN UFIUVWELE KUGBE URUEMRU ỌFANRHIẸN

“Are i ni oma are so, nẹ are i kẹnoma rẹn aruẹ ufiuvwele ephian, fọkime ohworho ọrhọ tobọ vwo ekwakwa buebun dede, ọ sabu simi arhọ ye nyoma ekwakwa ro vwori na-a.” (Luke 12:15) “Are i vwe jenẹ irueruo ọfanrhiẹn ọrhẹ kemru kemru ri vwa fon yanghene ufiuvwele, a hunute aye kakaka uvwre are-e, jerẹ oborẹ o fori rẹn ihworho efuanfon.”—Ephesians 5:3.

RA TA URHOMẸMRO, RA WIAN GBANHAN

“Ame i guọlọ rha ta urhomẹmro ọrẹ i kemru kemru.” (Hebrews 13:18) “Jenẹ ohworho ro suhi, ọ dobọ uhieso ji; ukpomaran, jenẹ ọ wian owian ọgbogbanhon.”—Ephesians 4:28.

ỌGHANRONMẸ RA NA HA USERHUMU RẸN ERI HA ỌKANRONMẸ

“Ha urhebro bọrọbọrọ rẹn ihworho rẹ ẹhẹn aye o seriotọre, hobọtua eri vwiẹlẹre, vwo erhionrin kpahen ihworho ephian.” (1 Thessalonians 5:14) “Hẹrote emọ ri vwe vwo esẹ ọrhẹ izu kugbe emẹse uku ọke ukpokpogho aye.”—James 1:27.

Baibol na ọ ghwai hunute iruemru enana ọvo-o. Ukpomaran, Baibol na o yono ọwan oborẹ ene ruo ọrhẹ oborẹ ana ha aye ruiruo lele uvuẹn akpenyerẹn ọwan. Ihworho i rha ghini ha oborẹ a hunute na ruiruo, ebẹnbẹn ituakpọ i riotọre? Omarana, a ghini guọlọ iyono i Baibol na inyenana vrẹn ọke bi! Omarana, me yẹ iyono i Baibol na ina sabu ru wẹn vwana?

Ọhworhare rọ mai vwo ẹghwanren ro rhirhiẹ otọrakpọ na ọrhọ ta: “A mẹrẹn ẹghwanren vwrurhe nyoma ewian yen.” (Matthew 11:19) Ẹmro erana urhomẹmro. Nyoma ewian enọ ye ne rhe sẹ wu vwo ẹghwanren. Omarana wu na sabu roro: ‘Orhianẹ i Baibol na o vwo urhebro ra na sabu ha ruiruo, orho fo nọ hobọte akpenyerẹn mẹ? Marhẹ ono ru sabu ha userhumu mẹ dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn mẹ vwana? Roro kpahen udje owu.

Delphine * ohworho ro nyerẹn akpọ omamerhomẹ bi. Ogege, nọ dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn egbogbanhon. Ọmọyen ọgbọtọ o hwuru. Orọnmiẹ ọ fanren. Igho nọ mọ kanriẹn. Nọ tare: “Mie rhe rhe aruẹ ohworho mi havwọ ghwọmara-an—ọmọ, esa, ọrhẹ oghwa i vare mẹ obọ. Ni mie nie taghene mie fo ọro no nyerẹ-ẹn, ofu akpọ no zeri mẹ nime mie vwo ifiẹrorhọ-ọ.”

Ọnana yẹ ọke ukaro ri Delphine ọ mẹrẹn urhomẹmro rọ ha uvuẹn oghwẹmro na: “Ẹgbukpe rẹ ọwan e nyerẹn te yẹ 70 yanghene 80, orhianẹ ọwan i gbanhonron. Ọrẹn aye vuọnren rhẹ ukpokpogho ọrhẹ ebẹnbẹn; aye a nyavrẹn phẹphẹrẹ, akpọ ọwan no vwoba.”—Psalms 90:10.

Baibol na yọ ha userhumu rẹn Delphine uvwre ọke ọgbogbanhon ọnana. Oborẹ i Baibol na o ru riẹn o gberie unu. Jerẹ oborẹ ene se mẹrẹn uvuẹn irhomu-ẹmro esa ri ha kpahen ọnana, ihworho buebun i ji mẹrẹn oborẹ i Baibol na o ru ruẹ igbevwunu uvuẹn akpenyerẹn aye ne, ọke aye a ha urhebro i Baibol na ruiruo uvuẹn ọke ebẹnbẹn aye. Aye i ma mẹrẹnvwrurhe ne taghene Baibol na ọ họhọ oma ra ta kpahen uvuẹn ọtonrhọ urhomu-ẹmro ọnana. Baibol na ọ vẹnẹ ẹbe buebun ri rhiẹ ahwanren ne. Fọkime emru oghẹnrensan ye ruẹ i Baibol na? Ẹmro Osolobrugwẹ yọ ha uvuien gbinẹ ẹmro ituakpọ?—1 Thessalonians 2:13.

Ọkezẹko, wu ji mẹriẹnvwrurhe ne taghene akpenyerẹn ọ kpẹtẹre, ọ ji vuọn rhẹ ebẹnbẹn. Wu rha dẹrughwaroghwẹ ebẹnbẹn, bọgo wa guọlọ urhebro ọrhẹ userhumu ra hẹroso?

Jenẹ a ta kpahen izede esa kirighwo ri Baibol na ọnọ sabu ha userhumu wẹn uvuẹn akpenyerẹn ọnọ. Baibol na ọnọ sabu yonuo oborẹ wu ne ru

1. kẹnoma rẹn ebẹnbẹn wu rha sabu ru te omaran.

2. kwaphiẹ ebẹnbẹn ri homaphia rhọ.

3. nyerẹnghele erhirhiẹ wu na ja sabu wene.

Irhomu-ẹmro ri ha kpahen ọnana ina ta kpahen eghọn enana.