Ẹjo. Ọke a ha imanuskripti ahwanren sansan nieso, na ma mẹrẹnvwrurhe taghene i Baibol na o wene-e, dedevwo uvwre ẹgbukpe buebun rhe na a rharhumu ya ye rhẹ ekwakwa ra ghwọghọ.

A mẹrẹn imanuskripti Baibol ahwanren buebun. Ezẹko usuẹn imanuskripti enana i vwo ovẹnẹ ri djephia taghene ọsọre ọ havwiẹ ọke ra rharhumu ya i Baibol na. Buebun ovẹnẹ enana a ghwai do-o, fọkime aye wene ọhọ oghwẹmro na-a. Ọrẹn, a mẹrẹn ovẹnẹ eduado ezẹko ri dabu homaphia ri djephia taghene arudo ye ruie nẹ aye i sabu wene ọhọ urhomedje i Baibol na. Roro kpahen idje eva.

1. Uvuẹn 1 John 5:7, erhianrhian i Baibol ahwanren ezẹko i vwo ẹmro enana: “obẹ odjuwu, Ọsẹ na, Ẹmro na, ọrhẹ Ẹhẹn Ọfuanfon na: ekwakwa esa enana owu.” Ọrẹn, imanuskripti ra dabu hẹroso i djephia taghene ẹmro enana a ha uvuẹn eyaya ahwanren erukaro na-a. Ukperhumu na ya ha ẹmro erana ba ye. * Omarana, erhianrhian i Baibol ra hẹroso ri havwiẹ inyenana ni ti ẹmro erana nie.

2. Odẹ Osolobrugwẹ ọ homaphia ọgbọ uriusionrin buebun uvuẹn imanuskripti Baibol ọke ahwanren. Ọrẹn, erhianrhian i Baibol buebun i ha edevan jerẹ “Ọrovwori” yanghene “Osolobrugwẹ” wene odẹ na ne.

Vwana, a mẹrẹn imanuskripti buebun ne ri na ha userhumu phia sabu kiki mẹrẹn orusọ vrẹn ọke bi. * Me yẹ imanuskripti enana ra dabu niso i djephia kpahen oborẹ i Baibol na ọ gba te inyenana?

• Ọke ọgba irherhe owu re se William H. Green o dje kpahen obọrẹ a ha edjadjẹ i Hebrew ya uvuẹn i Baibol na (re se “Old Testament”), nọ tare: “Ana sabu ta taghene o vwo ọbe ahwanren owuorowu ra rharhumu ya rọ gba te i Baibol na-a.”

• Ọke ọgba irherhe i Baibol ọrọrọ re se F. F. Bruce ọ ta kpahen obọrẹ a ha edjadjẹ i Greek ya uvuẹn Eyaya Ọfuanfon na yanghene New Testament na, nọ yare: “Erhianrhian i New Testament na ọ dabu fiotọre ghwẹ eyaya erọrọ rẹ egba irherhe erọrọ i yare, ọrẹn o vwo ohworho rọ nọ onọ kpahen oborẹ eyaya ihworho enana i gba te-e.”

• Frederic Kenyon, ro rhe kpahen imanuskripti Baibol na omamọ, nọ tare taghene ohworho ọnọ sabu “mọrọn ọsoso i Baibol na rhẹ obọ ye ji fiudugbere ta taghene Ẹmro Osolobrugwẹ ro rhiẹ urhomẹmro na yọ mọrọnren, ra sẹroriẹ nẹ uvwiẹ riẹ uvwiẹ uvwre ẹgbukpe buebun.”

• Eyẹbe itu i Jew ọrhẹ Ilele Kristi, i sẹrorẹ iyẹnrẹn ri ta kpahen orusọ ọghwaghwa rẹ ihworho Osolobrugwẹ i ruru. * (Numbers 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Galatians 2:11-14) Habaye, aye i ji sẹrorẹ eghwẹmro ri brorhiẹn kpe agbamwa itu i Jew na fọkiẹ ja huvwele aye, ọrhẹ eghwẹmro ri ghwolo iyono efian ituakpọ phia. (Hosea 4:2; Malachi 2:8, 9; Matthew 23:8, 9; 1 John 5:21) Ra mẹriẹn taghene aye i rharhumu ya iyẹnrẹn ọnana gbagba na, ọnana no djephia taghene aye i hẹroso Ẹmro ọfuanfon Osolobrugwẹ ji họghọ riẹn.

• O rhiẹ emru ẹghwanren taghene Osolobrugwẹ rọ ha ẹhẹn ọfuanfon ọnẹyen ya i Baibol na ọke ukaro, ọnọ ji sẹroriẹ nọ gba? * (Isaiah 40:8; 1 Peter 1:24, 25) Gbobọhiẹn ọrana, Osolobrugwẹ ọ guọlọre nẹ i Baibol na o rhiẹ emru erere rẹn ihworho yi ọke ahwanren omaran ji te ọke ọnana. (1 Corinthians 10:11) Itiọrurhomẹmro, “ọsoso ekwakwa ra ya rhotọre, a ya riẹ nọ yẹ ọwan ọkpọvi, neneyo nyoma edirin ọwan ọrhẹ nyoma urhebro ro nẹ Eyaya Ọfuanfon na rhe, ọwan ina sabu vwo ifiẹrorhọ.”—Romans 15:4.

• Ọke i Jesu ọrhẹ idibo yi e se nẹ obọrẹ a ha edjadjẹ i Hebrew ya uvuẹn i Baibol na, aye e brudu sẹ oborẹ a ya rhotọre ọke jijiri na ọ gbare-e.—Luke 4:16-21; Acts 17:1-3.