Aruẹmẹrẹn ri Sekpahen i Messiah na i Djephia Taghene Jesu yi Messiah na?
Ẹkpahenrhọ i Baibol na
Ee. Ọke i Jesu ọ ha otọrakpọ na, ọ ha aruẹmẹrẹn buebun te orugba ri sekpahen “Messiah ro rhiẹ Osun na,” ọrhẹ “Osimi ọrẹ akpọ na.” (Daniel 9:25; 1 John 4:14) Ọke ra rhọmọ i Jesu nuhwu hin, ọ ji ha aruẹmẹrẹn ri sekpahen i Messiah na te orugba.—Psalm 110:1; Acts 2:34-36.
Me yi “Messiah” o mevirhọ?
Ẹmro i Hebrew re se Ma·shiʹach (Messiah) ọrhẹ ẹmro i Greek re se Khri·stos (Christ) i mevirhọ “Ọra Djẹha.” Omarana, ẹmro na “Jesu Kristi” o mevirhọ “Jesu ro rhiẹ Ọra Djẹha na,” yanghene “Jesu ro rhiẹ i Messiah na.”
Uvuẹn i Baibol na, a djẹ ohworho ha nyoma re rhie emri rhẹ urhomu ohworho na, ọke re fie rhẹ ẹrhẹ ọghoghanren. (Leviticus 8:12; 1 Samuel 16:13) Osolobrugwẹ ọ djẹ i Jesu no rhiẹ i Messiah na, ro rhiẹ ẹrhẹ ọduado. (Acts 2:36) Ọrẹn, ukperẹ Osolobrugwẹ ọnọ ha emri djẹ i Jesu ha, nọ ha ẹhẹn ọfuanfon na djẹ ye ha.—Matthew 3:16.
Ihworho buebun ina sabu ha aruẹmẹrẹn ri sekpahen i Messiah na te orugba?
Ẹjo. Jerẹ oborẹ irhianbọ o dje ohworho ro vworie phia, omaran aruẹmẹrẹn i Baibol na ọ ji rionbọrhọ owuọwan ro no rhiẹ i Messiah yanghene Kristi na. Ọrẹn, Baibol na ọ ha orhetio phia taghene “Kristi efian ọrhẹ emẹraro efian ina homaphia jeghwai ruẹ eka eduado ọrhẹ igbevwunu, nẹ aye i sabu phiẹ ihworho rhọ, tobọ te era djẹha na dede.”—Matthew 24:24.
Messiah na ọnọ sabu homaphia obaro na?
Ẹjo. Baibol na ọ mẹraro rhotọre taghene Messiah na ono nẹ uvwiẹ i David rhe ro rhiẹ Orodje Israel. (Psalm 89:3, 4) Ọrẹn, iyẹnrẹn itu i Jew ri sekpahen esẹ ride i David i vru ne, ọkezẹko aye i vruru uvwrọke itu i Rome a ghwọghọ i Jerusalem uvuẹn ẹgbukpe 70 C.E. * Avwọke ọrana rhe, o vwo owuorọwan rọ sabu djephia taghene o nẹ uvwiẹ Orodje David rhe-e. Ọrẹ ovẹnẹ, iyẹnrẹn ri sekpahen esẹ ride itu i Jew i havwiẹ ọke i Jesu, manẹ evwreghrẹn yen a sabu ta taghene i Jesu o nẹ uvwiẹ i David rhe-e.—Matthew 22:41-46.
Aruẹmẹrẹn emwa ri sekpahen i Messiah na yi ha uvuẹn i Baibol na?
A sabu ghwai hunute uchunu aruẹmẹrẹn ri sekpahen i Messiah na-a. Jerẹ udje, oborẹ e kele aruẹmẹrẹn lele ọnọ sabu vẹnẹ, tobọ te uvuẹn eghwẹmro ri ta kpahen i Messiah na dede. Isaiah 53:2-7 ọ ta kpahen aruẹmẹrẹn buebun ri ne dje i Messiah na phia. Ihworho ezẹko ina sabu haye taghene ọsoso eghwẹmro na aruẹmẹrẹn owu ọvo, ọrẹn awọrọ ina sabu nie taghene aruẹmẹrẹn sansan yi ha uvuẹn eghwẹmro na.
Aruẹmẹrẹn ezẹko ri sekpahen i Messiah na ri Jesu o rugba
Aruẹmẹrẹn |
Ekete rọ havwọ |
Orugba ye |
---|---|---|
Ọmọ Abraham |
||
Ọmọ Isaac ro rhiẹ ọmọ Abraham |
||
E vwiẹriẹ uvuẹn uvwioghwa i Judah |
||
O nẹ oghwa Orodje David rhe |
||
Ọmase ro vwo ji chiọghọ yo vwiẹriẹ |
||
E vwiẹriẹ uvuẹn Bethlehem |
||
E serie Immanuel * |
||
O nẹ ekrun ro vwo fe rhe |
||
E kpe emọvwerhe ọke re vwiẹ ye hin |
||
E serie nẹ Egypt |
||
E serie onyẹ i Nazareth * |
||
Ọnyikọ o rhie izede firhọ riẹn |
||
A djẹriẹ ha no rhiẹ Messiah ẹgbukpe 29 C.E. * |
||
Osolobrugwẹ o serie Ọmọyen |
||
O vwo oruru kpahen oghwa Osolobrugwẹ |
||
Ọro ghwoghwo iyẹnrẹn esiri |
||
Ihworho i mẹrẹn ukpẹ nyoma aghwoghwo afiede yi uvuẹn Galilee |
||
O ruẹ igbevwunu jerẹ Moses |
||
Ọ tẹmro Osolobrugwẹ phia jerẹ i Moses |
||
O simi ihworho buebun re kpomẹ |
||
Ọ ha ujiri rẹn omaye-en |
||
O dje aruẹdọn rẹn era rioja |
||
O dje orhienbro ọsoso Osolobrugwẹ phia |
||
Ọye Obrurhe Igbevwunu |
||
O ghwoghwo odẹ i Jehova |
||
Ọ ha idje ruiruo |
||
Ọye Osun |
||
Ihworho buebun e vwo imwẹro kpahiẹ-ẹn |
||
Atita ọrẹ ukọ |
||
Ituakpọ i tenriẹn |
||
E vwo utuoma kpahiẹn erhierhi |
||
Ọ ghwa ikẹrẹkẹtẹ ruẹ i Jerusalem rhẹ ukperi aghọghọ |
||
Emọvwerhe i jiririe |
||
Ọ rhere uvuẹn odẹ i Jehova |
||
Ugbehian yen ọ rhẹriẹ |
||
Idọlọ efuanfon 30 ya rhẹriẹ * |
||
Igbehian yen i zẹ je vwo |
||
E se oseri efian kpahiẹn |
||
O kudu ọke a mọrenfian banriẹn |
||
E dje erhẹnrhen ghwuie |
||
A ghwiẹriẹ urhomu |
||
A fariẹ |
||
O lele ihworho ri fomirien wọnrọ-ọn |
||
Ere suẹn i djiroro hasuiẹ |
||
A kanren abọ ye ọrhẹ aghwẹ ye mwu orhan oja |
||
A bọ itẹ fọkiẹ ewun ọnẹyen |
||
E kelirie ba eruedandan |
||
E phienrien, ji hinmaro kpahiẹn |
||
Ọ rioja fọkiẹ eruedandan |
||
Ọ họhọ ohworho rẹ Osolobrugwẹ ọ nyajovwo |
||
A yẹriẹ enyo ro mwenu rọ ji ken ne |
||
Uvwele yi ọ kare o ki hwu |
||
O fi arhọ ye rhẹ abọ Osolobrugwẹ |
||
O hwuru |
||
O ha omayen ruẹ otan nẹ ọdandan ọ sabu nie |
||
E burhun usuaso ọnẹye-en |
||
E dumurien |
||
E sinrien rhẹ ekete re sin edafe rhọ |
||
A rhọmeriẹn nuhwu |
||
E wene ọrọ rhẹriẹ |
||
O siyẹ abọrhe Osolobrugwẹ |
^ Udjoghwẹmro 5 McClintock ọrhẹ Strong’s Cyclopedia ọrhọ ta: “Ọkezẹko iyẹnrẹn ri sekpahen uvwioghwa ọrhẹ ekrun itu i Jew na i vruru uvwrọke ra ghwọghọ i Jerusalem, rhẹ bọmọke oghwọghọ na ọ homaphia-a.”
^ Udjoghwẹmro 40 Odẹ i Hebrew re se Immanuel ro mevirhọ “Osolobrugwẹ Rhẹ Ame i Havwiẹ,” ọ dabu fo ẹrhẹ i Messiah ri Jesu ọ havwọ na. Ọke i Jesu ọ rhiẹ otọrakpọ na ọrhẹ ewian rọ wianren, i djephia taghene Osolobrugwẹ rhẹ era ga ye i gba havwiẹ.—Luke 2:27-32; 7:12-16.
^ Udjoghwẹmro 52 Ọnọ sabu rhirhiẹ taghene ẹmro na “Nazarene,” o nẹ ẹmro i Hebrew re se neʹtser rhe ro mevirhọ “oborẹ o mwuẹ.”
^ Udjoghwẹmro 58 Wu rha guọlọ iyẹnrẹn erọrọ kpahen ikekele i Baibol na rọ rionbọrhọ ye taghene ẹgbukpe 29 C.E. yi Messiah ọ homaphia, se urhomu-ẹmro na “How Daniel’s Prophecy Foretells the Messiah’s Arrival.”
^ Udjoghwẹmro 127 Aruẹmẹrẹn ọnana ọ ha uvuẹn ọbe i Zechariah, ọrẹn ohworho rọ ya ọbe i Matthew ọ tare taghene ọmẹraro Jeremiah yọ tariẹ. (Matthew 27:9) Ọnọ sabu rhirhiẹ taghene e kiki fiẹ ọbe i Jeremiah rhẹ oghọn Eyaya Ọfuanfon na re se “Emẹraro na.” (Luke 24:44) Ọkezẹko Matthew ọ ha odẹ i “Jeremiah” se ọsoso ọbe na, tobọ te ọbe i Zechariah.