•  Wanta beekuu qabdan

•  Maal gochuu dandeessu?

•  Warri maal jedhu?

 Aadaawwan tokko tokko keessatti, ijoolleen warra isaanii wajjin baayʼee walitti dhihaatu, akkasumas qajeelfama akka isaaniif kennan barbaadu. Aadaawwan kaan keessatti immoo, ijoolleen qajeelfama argachuuf yeroo baayʼee gara hiriyoota isaanii deemu.

 Hiriyoota isaanii irraa qajeelfama barbaaduun isaanii, qajeelfama warri isaanii isaaniif kennaniif bakka guddaa akka hin kennine isaan godha. Warri ijoollee akkanaa qaban, yeroo ijoolleen isaanii kun umurii dargaggummaa irra gaʼanitti dhiibbaa isaan irratti gochuu akka hin dandeenye isaanitti dhagaʼamuu dandaʼa. Kun immoo nama hin dinqisiisu! Ijoolleen hiriyoota isaanii wajjin yeroo dheeraa yoo dabarsan, kan isaan guddisu warra isaanii odoo hin taʼin ijoollee sana jechuun ni dandaʼama.

 Ijoolleen warra isaanii caalaa hiriyoota isaaniitti kan dhihaatan maaliifi? Sababiiwwan kanaa gadii ilaalaa.

•   Mana barumsaa. Ijoolleen yeroo isaanii keessaa isa caalu ijoollee kan biraa wajjin kan dabarsan yoo taʼe, isaan wajjin walitti dhihaachuu fi warra isaanii caalaa ijoollee sana biratti fudhatama argachuu barbaaduu dandaʼu. Yeroo umurii dargaggummaa irra gaʼan immoo ilaalchi akkanaa kun dabaluu dandaʼa.

•   Yeroo gaʼaa wajjin dabarsuu dhiisuu. Maatiiwwan hedduu keessatti tarii warri gara hojii dhaqanii waan taʼuuf ijoolleen yeroo manatti galan eenyu iyyuu hin argatan.

•   Haala dargaggummaa. Dargaggoonni umurii dardarummaa irra yeroo gaʼan, uffannaan, haasaanii fi haalli isaanii akka hiriyoota isaanii akka taʼu dhiibbaa isaan irratti godhamuun fudhatamaniiru. Ilaalcha warri isaanii isaaniif qaban caalaa ilaalcha hiriyoonni isaanii isaaniif qabantu bakka guddaa qaba.

•   Daldala. Daldaltoonni oomisha isaanii fi bohaartiiwwan isaanii dargaggoota akeekkatanii qopheessu; kun immoo, warrii fi ijoolleen isaanii dargaggoota taʼan wal hubachuun akka isaanitti ulfaatu godha. Doktar Roobarti Eppistaayin akkana jedhanii barreessaniiru: “Haalli dargaggummaa utuu hin jiru taʼee, industiriiwwan guguddaan doolaara biliyoona hedduudhaan sochoʼan ni kufu turan.” a

•   Walitti dhufeenya ijoollee keessan wajjin qabdan cimsaa

   Kitaabni Qulqulluun akkana jedha: “Dubbiin ani harʼa si abboomu kunis garaa kee keessa haa taaʼu! Isas keessa deddeebiʼii ijoollee kee barsiisi! Yeroo mana kee keessa teessu, karaa irra yeroo adeemtu, yeroo ciiftu, yeroo kaatus waaʼee isaa dubbadhu!”—Keessa Deebii 6:6, 7.

   Ijoolleen kan biraan ijoollee keessaniif hiriyoota taʼuu dandaʼu, haa taʼu malee, qajeelfama isin kennuufii dandeessan kennuufii hin dandaʼan. Garuu abdii hin kutatinaa: hayyoonni akka jedhanitti, ijoollee fi dargaggoota keessaa harki caalaan isaanii warra isaanii ni kabaju, isaan gammachiisuus ni barbaadu. Walitti dhufeenyi ijoollee keessan wajjin qabdan akka hin laafne yoo gootan, hiriyoota isaanii caalaa dhiibbaa isaan irratti gochuu dandeessu.

   “Wantoota guyyaa guyyaadhaan raawwattan kan akka nyaata qopheessuu, qulqulleessuu fi hojii manaa hojjechuu illee dabalatee isaan wajjin hojjechuudhaan ijoollee keessan wajjin yeroo dabarsuu qabdu. Wantoota nama taphachiisan waliin raawwadhaa; geemii taphadhaa, fiilmii ykn televijiinii wajjin ilaalaa. Kan isin barbaachisu yeroo gabaabaa buʼa qabeessa taʼe qofa akka taʼetti hin yaadinaa. Yeroo gaʼaa waliin hin dabarsitan taanaan walitti dhufeenya cimaa uumuu hin dandeessan!”—Looreen.

•   Ijoolleen keessan hiriyoota isaanii wajjin qofa utuu hin taʼin warra kaan wajjinis michuu akka taʼan godhaa.

   Kitaabni Qulqulluun akkana jedha: “Wallaalumni yaada mucaatti qabamee jira.”—Fakkeenya 22:15.

   Warri tokko tokko ijoolleen isaanii michoota baayʼee akka qaban yeroo argan gammadanii taaʼu. Ijoolleen michoota baayʼee kan qaban fakkaatanis, michoonni umurii garaa garaa irra jiranii fi bilchina argachuuf isaan gargaaran isaan barbaachisu. Hiriyoonni isaanii immoo qajeelfama isaaniif kennuus taʼe isaan geggeessuu hin dandaʼan; wantoonni kun ijoolleedhaaf kan barbaachisanii fi wantoota warri isaanii isaan jaallatan qofti isaaniif dhiheessuu dandaʼani dha.

   “Hiriyoonni mucaa tokkoo wantoota tokko tokko ni beeku taʼa; taʼus dandeettii umuriidhaan argame, muuxannoo, akkasumas ogummaa ijoolleen kaan murtoo gaarii akka godhan gargaaru hin qaban. Ijoolleen qajeelfama warra isaanii kan hordofan yoo taʼe, haala umurii isaanii wajjin wal madaaluun guddachuu fi bilchaachuu dandaʼu.”—Naadiyaa.

•   Qajeelfama ogummaa irratti hundaaʼe kennaafii.

   Kitaabni Qulqulluun akkana jedha: “Namni ogeessaa wajjin adeemu, ogeessa in taʼa.”—Fakkeenya 13:20.

   Ijoolleen keessan isin wajjin yeroo dabarsuun isaanii yeroo guddatanitti illee baayʼee isaan fayyaduu dandaʼa. Fakkeenya gaarii isaaniif taʼaa.

   “Ijoolleedhaaf fakkeenya guddaa taʼuu kan dandaʼu warra isaanii ti. Ijoolleen warra isaaniitiif bakka guddaa kennuu fi isaan kabajuu yoo baratan, yeroo guddatan akkuma isaanii taʼuu barbaadu.”—Kaatriin.