Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

ФӔСИВӔДЫ ФАРСТАТӔ

Мӕ бон цы у саразын, цӕмӕй ӕфсӕрмыгӕнаг мауал уон?

Мӕ бон цы у саразын, цӕмӕй ӕфсӕрмыгӕнаг мауал уон?

 Ӕфсӕрмыгӕнаг кӕй дӕ, уый ӕвзӕр уымӕй у, ӕмӕ дын хорз ӕмбӕлттӕ ссарын зын уыдзӕн. Стӕй ма, гӕнӕн ис, ӕмӕ дӕхи хорз цӕмӕйдӕрты фӕцух кӕнай.

 Ӕфсӕрмыгӕнаг кӕй дӕ, уый хорз уымӕй у, ӕмӕ-иу исты зӕгъыны размӕ дӕ бон уыдзӕн дзӕбӕх ахъуыды кӕнын, стӕй иннӕтӕм дӕ хъус дарын ӕмӕ сӕм лӕмбынӕг хъусын.

 Ноджы хуыздӕр та уый у, ӕмӕ уый гӕнӕн ис, ӕмӕ уыцы миниуӕгыл дӕ бар цӕуа. Ӕфсӕрмыгӕнаг кӕй дӕ, уый ууыл дзурӕг нӕу, ӕмӕ алкӕддӕр ӕфсӕрмыгӕнаг уыдзынӕ. Ацы статьяйы дзырд цӕуы, уыцы хъуыддаджы дын цы баххуыс кӕндзӕн, ууыл.

 Бамбар, цӕмӕй тӕрсыс, уый

 Ӕфсӕрмыгӕнаг адӕймаг фӕтӕрсы иннӕтимӕ лӕгӕй-лӕгмӕ ныхас кӕнын. Уый тыххӕй йӕхимӕ иунӕг фӕкӕсы, раст цыма талынг уаты иунӕгӕй ис, уый хуызӕн. Фӕлӕ рухс куы ссудза, уӕд ӕй бамбардзӕн, дзӕгъӕлы кӕй тарст. Ахӕм адӕм арӕхдӕр фӕтӕрсынц ӕртӕ хъуыддагӕй.

  •   1-аг хъуыддаг: «Цы дзурон, уый нӕ зонын».

     Хабар ӕцӕгӕй куыд у. Кӕимӕ фӕныхас кӕныс, уыдон арӕхдӕр нӕ бахъуыды кӕнынц, цӕуыл дзырдтай, уый. Фӕлӕ бахъуыды кӕнынц, демӕ сын ӕнцон уыд ӕви нӕ. Иннӕтӕ цы дзурынц, уымӕ лӕмбынӕг куы хъусай, уӕд къаддӕр тӕрсдзынӕ.

     Ахъуыды кӕн. Дӕ зӕрдӕмӕ тынгдӕр цавӕр адӕм цӕуынц: бирӕ чи фӕдзуры, ахӕмтӕ ӕви, хъусын чи зоны, ахӕмтӕ?

  •   2-аг хъуыддаг: «Иннӕты нӕ фӕнддзӕн мемӕ сӕ рӕстӕг ӕрвитын».

     Хабар ӕцӕгӕй куыд у. Ӕфсӕрмы кӕнай ӕви ма кӕнай, уӕддӕр дӕ иннӕтӕ исты ахъуыды кӕндзысты. Уӕдӕ хуыздӕр нӕ уаид, уыцы фадатӕй куы спайда кӕнис, ӕмӕ дӕм цы хорз миниуджытӕ ис, уыдон куы равдисис?

     Ахъуыды кӕн. Мыййаг дӕм афтӕ кӕсы, ӕмӕ иннӕты зӕрдӕмӕ нӕ цӕуыс? Кӕд о, уӕд афтӕ нӕ уайы, ӕмӕ сӕм дӕхӕдӕг кӕсыс ӕвзӕр цӕстӕй?

  •   3-аг хъуыддаг. «Исты раст куы нӕ зӕгъон, уӕд фӕхудинаг уыдзынӕн».

     Хабар ӕцӕгӕй куыд у. Ныхасӕй алчидӕр рӕдийы. Исты раст куы нӕ зӕгъай, уӕд-иу уыцы фадатӕй спайда кӕн, цӕмӕй равдисай, ды дӕр ахудын кӕй уарзыс.

     Ахъуыды кӕн. Алцӕмӕй ӕххӕст кӕй нӕу, уый чи ’мбары, ахӕм адӕймагимӕ ныхас кӕнын дын ӕхсызгон нӕ вӕййы?

 Зыдтай йӕ? Иуӕй-иутӕ афтӕ хъуыды кӕнынц, ӕмӕ ӕфсӕрмыгӕнаг не сты, уымӕн ӕмӕ иннӕтӕм фылдӕр фысгӕ фӕкӕнынц. Фӕлӕ дын ӕцӕг ӕмбал ссарын ӕнцондӕр уыдзӕн, адӕймагимӕ лӕгӕй-лӕгмӕ куы ныхас кӕнай, уӕд. Иу психолог Шерри Тёркл загъта: «Адӕймаджы куы фӕуынӕм ӕмӕ йын йӕ хъӕлӕс куы фӕхъусӕм, уӕд кӕрӕдзимӕ ӕнгомдӕр фӕкӕнӕм» a.

Афтӕ тынг куы нал ӕфсӕрмы кӕнай, уӕд ӕй бамбардзынӕ, адӕймагимӕ лӕгӕй-лӕгмӕ ныхас кӕнын афтӕ зын кӕй нӕу

 Дӕ бон цы у саразын?

  •   Дӕхи иннӕтимӕ ма бар. Афтӕ ничи зӕгъы, ӕмӕ хъуамӕ бынтон ӕндӕрхуызон адӕймаг суай, ома дзураг ӕмӕ ӕдзух хъӕлдзӕг. Цӕмӕй хорз ӕмбӕлттӕ ссарай ӕмӕ дӕхи хорз цӕмӕйдӕрты ма фӕцух кӕнай, уый тыххӕй хъуамӕ сахуыр уай къаддӕр ӕфсӕрмы кӕнын.

     «Ӕнӕмӕнг нӕу, цӕмӕй бирӕ дзурай, стӕй ӕдзух адӕмы ирхӕфсай ӕмӕ сӕ худын кӕнай. Искӕимӕ куы зонгӕ кӕнай, уӕд-иу ын дӕ ном зӕгъ, стӕй-иу ӕй истӕмӕй афӕрс» (Алишӕ).

     Библийы уагӕвӕрд: «Алчидӕр равдисӕд, йӕхӕдӕг цы аразы, уый. Ӕмӕ уӕд цин кӕндзӕн йӕхи хъуыддӕгтыл ӕмӕ йӕхи иннӕтимӕ нӕ бардзӕн» (Галатӕгтӕм 6:4).

  •   Иннӕтӕм дӕ хъус дар. Дӕ хъус дар, иннӕтимӕ ныхас кӕнын ӕнцон кӕмӕн у, ахӕм адӕм сӕхи куыд фӕдарынц, уымӕ. Ахъуыды кӕн, хорз сын цы уайы ӕмӕ цы нӕ уайы ӕмӕ сӕ ды куыд бафӕзмис, ууыл.

     «Дӕ хъус дар, йӕхицӕн ӕмбӕлттӕ ӕнцонтӕй чи ссары, уыдонмӕ ӕмӕ уыдонӕй ахуыр кӕн. Кӕс, адӕймагыл фыццаг хатт куы фембӕлынц, уӕд сӕхи куыд фӕдарынц ӕмӕ цы фӕдзурынц, уымӕ» (Аарон).

     Библийы уагӕвӕрд: «Ӕфсӕйнаг ӕфсӕйнаджы цыргъ кӕны, адӕймаг та – адӕймаджы» (Ӕмбисӕндтӕ 27:17).

  •   Фарстатӕ-иу дӕтт. Адӕм уарзынц, цы хъуыды кӕнынц, уый дзурын. Уымӕ гӕсгӕ хорз у адӕймагмӕ фарстатӕ дӕттын, цӕмӕй ныхас кӕнын райдайат. Афтӕмӕй дӕм иннӕтӕ се ’ргом ӕгӕр не здахдзысты.

     «Дӕхи рагацау куы бацӕттӕ кӕнай, уӕд къаддӕр тыхсдзынӕ. Кӕй нӕ зоныс, ахӕм адӕм кӕм уыдзӕн, уырдӕм дӕ куы фӕхоной, уӕд-иу ахъуыды кӕн, семӕ цӕуыл ныхас кӕндзынӕ ӕмӕ сӕм цавӕр фарстатӕ дӕтдзынӕ, ууыл. Афтӕ куы кӕнай, уӕд тынг не ’фсӕрмы кӕндзынӕ» (Аланӕ).

     Библийы уагӕвӕрд: «Уӕхицӕн куыд хуыздӕр уа, ӕрмӕст ууыл ма хъуыды кӕнут, фӕлӕ, иннӕтӕн куыд хуыздӕр уа, ууыл дӕр» (Филиппӕгтӕм 2:4).

a Чиныгӕй «Reclaiming Conversation».