Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

Сӕргӕндтӕм рахиз

Зыдтай йӕ?

Зыдтай йӕ?

Фыццаг ӕнусы ӕмбырдгӕнӕн. Ацы нывыл ӕвдыст у, фыццаг ӕнусы горӕт Гамлӕйы (Галилейӕйы денджызӕй цӕгат-скӕсӕнырдӕм иу-10 километры дарддӕр) чи уыд, уыцы ӕмбырдгӕнӕн. Ацы нывы фӕрцы бамбарӕн ис, раджы заманты ӕмбырдгӕнӕнтӕ цавӕр уыдаиккой, уый

Ӕмбырдгӕнӕнтӕ, кӕнӕ синагогӕтӕ, куыд фӕзындысты?

ДЗЫРД «ӕмбырдгӕнӕн»-ӕй (комкоммӕ «синагогӕ») цы грекъаг дзырд ӕрцыд тӕлмац, уый нысан кӕны «ӕмбырд» кӕнӕ «иумӕ ӕмбырд кӕнын». Дзуттӕгтӕ-иу рагзамантӕй фӕстӕмӕ иумӕ ӕмбырд кодтой, цӕмӕй-иу ахуыр кодтаиккой ӕмӕ-иу Хуыцауӕн куывтаиккой, ӕмӕ уыцы бынӕттӕ «ӕмбырдгӕнӕнтӕ» дӕр уымӕн схуыдтой. Дзуттаг Фыстыты ӕмбырдгӕнӕнты кой комкоммӕ нӕй, Чырыстон Грекъаг Фыстытӕй та бӕрӕг у, фыццаг ӕнусмӕ дзуттӕгтӕм ахӕм бынӕттӕ бирӕ кӕй уыд.

Ахуыргӕндтӕн сӕ фылдӕры хъуыдымӕ гӕсгӕ, ӕмбырдгӕнӕнтӕ фӕзындысты, дзуттӕгтӕ Вавилоны уацары куы уыдысты, уӕд. Иу энциклопедийы фыст ис: «Уацайрӕгтӕ сӕ Кувӕндонӕй ӕнӕхай фесты ӕмӕ ӕцӕгӕлон бӕстӕйы уыдысты ныфссаст. Ӕмӕ-иу цӕмӕй удӕнцой ссардтаиккой, уый тыххӕй-иу иумӕ ӕмбырд кодтой, ӕвӕццӕгӕн, сабатбонты, ӕмӕ-иу Фыстад кастысты» (Encyclopaedia Judaica). Дзуттӕгтӕ куы ссӕрибар сты, уӕд дӕр-иу, куыд зыны, афтӕмӕй иумӕ ӕмбырд кодтой, цӕмӕй-иу Хуыцаумӕ куывтаиккой ӕмӕ-иу Фыстад кастаиккой. Дзуттӕгтӕ-иу кӕмфӕнды ма ӕрцардаиккой,– алы ран дӕр-иу скодтой ӕмбырдгӕнӕнтӕ.

Ӕмӕ фыццаг ӕнусмӕ, Зӕххастӕу денджызы алыварс, Ӕввахс Скӕсӕны ӕмӕ Израилӕн йӕхи мидӕг чи цард, уыцы дзуттӕгтӕн ӕмбырдгӕнӕнтӕ систы, сӕ динимӕ баст хъуыддӕгтӕ ӕмӕ ӕндӕр хъуыддӕгтӕ кӕм кодтой, ахӕм бынӕттӕ. Иерусалимы Дзуттаг университеты профессор Ли Левин загъта: «[Ӕмбырдгӕнӕны-иу] ахуыр кодтой, табуйаг хӕринӕгтӕ-иу хордтой, цавӕрдӕр хъуыддӕгтӕ-иу ӕвзӕрстой, политикӕимӕ ӕмӕ-иу адӕмы цардимӕ баст фарстатыл ныхас кодтой. Стӕй ма-иу сын уым ӕвӕрд уыдысты, цы ’хца-иу сӕм ӕрӕмбырд, уыдон». Ӕмӕ йӕ ныхӕстӕм бафтыдта: «Сӕйраджыдӕр та-иу уырдӕм динимӕ баст хабӕрттӕ кӕнынмӕ цыдысты». Уӕдӕ диссаг нӕу, Йесо-иу ӕмбырдгӕнӕнмӕ арӕх кӕй цыд (Мар. 1:21; 6:2; Лук. 4:16). Уым адӕмы ахуыр кодта, бирӕ цыдӕртӕ сын фӕдзӕхста ӕмӕ сӕ ныфс уагъта. Чырыстон ӕмбырд куы фӕзынд, уый фӕстӕ-иу апостол Павел дӕр арӕх ӕмбырдгӕнӕнты хъусын кодта. Хуыцаумӕ ӕввахс кӕнын кӕй фӕндыд, ахӕм адӕм-иу ӕмбырдгӕнӕнтӕм арӕх цыдысты. Ӕмӕ-иу Павел искӕцы горӕтмӕ куы бацыд, уӕд-иу фыццаг ацыд ӕмбырдгӕнӕнмӕ ӕмӕ-иу уым хъусын кодта (Хъуыд. 17:1, 2; 18:4).