Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

Сӕргӕндтӕм рахиз

Зӕрдиагӕй дӕттын мысайнаг

Зӕрдиагӕй дӕттын мысайнаг

Зӕрдиагӕй дӕттын мысайнаг

ЖЕНИВАЛ цӕры Бразилийы цӕгат-скӕсӕнырдыгӕй гыццыл мӕгуыр горӕты. Йӕ ус ӕмӕ йӕ сывӕллӕттимӕ царди, рынчындоны хъалагъурӕй кусгӕйӕ цы капеччытӕ иста, уыдонӕй. Кӕд Женивал алцӕуыл не ’ххӕссыд, уӕддӕр ӕнӕзӕрдӕхудтӕй дӕсӕм хай лӕвӕрдта. «Хатт-иу мӕ бинонтӕ ӕххормагӕй баззадысты,— дзуры уый, йӕ гуыбын хойгӕйӕ,— фӕлӕ мӕ фӕндыд Хуыцауӕн дӕттын, хуыздӕрӕй мӕм цы уыд, уый, кӕд-иу стыр хъуӕгтӕ баййӕфтам, уӕддӕр».

Женивал куы нал куыста, уӕддӕр фыста дӕсӕм хай. Сауджын ӕй сразӕнгард кодта Хуыцауы бафӕлварын, стыр мысайнаг ратгӕйӕ. Зӕрдӕ йын бавӕрдта, зӕгъгӕ йыл Хуыцау йӕ хорзӕхтӕ кӕлгӕуӕлдайӕ ӕруадздзӕн. Уымӕ гӕсгӕ Женивал сфӕнд кодта йӕ хӕдзар ауӕй кӕнын ӕмӕ уыцы ӕхца аргъуанӕн раттын.

Женивалы хуызӕн ӕнӕхин адӕм иу ӕмӕ дыууӕ не сты. Йӕхӕдӕг фырмӕгуыр чи у, уыдонӕй бирӕтӕ сӕхи хӕсджыныл нымайынц дӕсӕм хай дӕттын, уымӕн ӕмӕ сӕ аргъуанты сахуыр кодтой, зӕгъгӕ, дам, Библимӕ гӕсгӕ дӕсӕм хай дӕттын хъӕуы. Цымӕ уый ӕцӕгдӕр афтӕ у?

Дӕсӕм хай ӕмӕ Моисейы закъон

Дӕсӕм хай дӕттыны фӕдзӕхст уыд, 3 500 азы размӕ Иегъовӕ Хуыцау рагон Израилы 12 мыггагӕн цы Закъон радта, уым. Уыцы Закъонмӕ гӕсгӕ Левийы мыггагӕн хъуыди дӕттын хорӕй, дыргътӕй ӕмӕ фосыл цы бафтыд, уымӕй дӕсӕм хай, цӕмӕй сӕ бон уыдаид хӕсгӕ кувӕндоны цатыры лӕггад кӕнын (Левит 27:30, 32; Нымӕцтӕ 18:21, 24).

Иегъовӕ израилӕгтӕн загъта, Закъон сын уӕззау уаргъ кӕй нӕ уыдзӕн (Дыккаг закъон 30:11). Цалынмӕ Иегъовӕйы фӕдзӕхстытӕ, уыимӕ дӕсӕм хайы фӕдзӕхст дӕр цӕсгомджынӕй ӕххӕст кодтой, уӕдмӕ сӕ Иегъовӕйӕ ныфс уыди, зӕгъгӕ сын хъӕздыг тыллӕг дӕтдзӕн. Уымӕй уӕлдай ма уыд афӕдзон дӕсӕм хай дӕр, уый истой, цӕмӕй-иу адӕм бӕрӕгбӕттӕм куы ӕрӕмбырд уыдаиккой, уӕд-иу сӕ хордтаиккой,— ӕмӕ уыцы дӕсӕм хай цалдӕр азы иу хатт ӕвӕрдтой. Уый фӕрцы «ӕрцӕуӕггаг, фыдӕй сидзӕр лӕппу ӕмӕ идӕдзӕн», цы бахордтаиккой, уый уыди (Дыккаг закъон 14:28, 29; 28:1, 2, 11—14).

Дӕсӕм хай чи нӕ лӕвӕртта, уыдон куыд ӕфхӕрын хъуыд, уый тыххӕй Закъоны ницы дзырдӕуы, фӕлӕ уӕддӕр алы израилаг дӕр йӕ хӕсыл нымадта, фыст куыддӕриддӕр уыд, афтӕ раст динӕн ахъаз кӕнын. Малахийы бонты та Иегъовӕ, дӕсӕм хай чи нӕ хаста, уыцы израилӕгты бафаудта, зӕгъгӕ дзы «дӕсӕм хӕйттӕй ӕмӕ лӕвӕрттӕй» давынц (Малахи 3:8). Цымӕ чырыстӕттӕй дӕсӕм хай чи нӕ хӕссы, уыдонӕй дӕр афтӕ зӕгъӕн ис?

Равзарӕм ӕй. Кӕцыфӕнды бӕстӕйы закъӕттӕн дӕр йӕ арӕнты ӕдде тых нӕй. Зӕгъӕм, Стыр Британийы закъонмӕ гӕсгӕ хӕдтулгӕ хъуамӕ цӕуа фӕндаджы галиу фарс, фӕлӕ уыцы закъон Францы скъӕрджытӕм нӕ хауы. Дӕсӕм хай цы закъонмӕ гӕсгӕ хъуыд дӕттын, уый та уыд, Хуыцау ӕмӕ израилӕгты ’хсӕн цы сӕрмагонд бадзырд уыд, уый хай (Рацыд 19:3—8; Псалом 147:8, 9). Уыцы закъон ӕрмӕстдӕр израилӕгтӕм хауд.

Уымӕй уӕлдай, кӕд Хуыцау нӕ ивы, уӕддӕр йӕ закъӕттӕ хаттӕй-хатт фӕивы (Малахи 3:6). Библи комкоммӕ дзуры, зӕгъгӕ, н. э. 33 азы Йесо йӕхи нывондӕн кӕй радта, уымӕй «ссӕрфта» (НД) кӕнӕ «фесӕфта» Закъон йӕ «дӕсӕм хай исыны» фӕдзӕхстимӕ (Колоссӕгтӕм 2:13, 14; Ефесӕгтӕм 2:13—15; Дзуттытӕм 7:5, 18).

Чырыстӕтты мысайнӕгтӕ

Фӕлӕ уӕддӕр раст динӕн ахъаз кӕнынӕн хъуыди мысайнӕгтӕ. Йесо йӕ ахуыргӕнинӕгтӕн бафӕдзӕхста, цӕмӕй йын уой «ӕвдисӕнтӕ... зӕххы кӕронмӕ» (Куыстытӕ 1:8). Чырыстӕттӕ куыд фылдӕр кодтой, афтӕ тынгдӕр хъуыдис, ӕмбырдтӕ чи бӕрӕг кодтаид ӕмӕ сӕ чи фидар кодтаид, ахӕм ахуыргӕнджытӕ ӕмӕ цӕстдарджытӕ. Хъуыдис-иу ӕххуыс кӕнын идӕдзтӕ, сидзӕртӕ ӕмӕ ма тыхст уавӕры чи уыд, уыдонӕн. Фыццаг ӕнусы чырыстӕттӕм уыцы хъуыддӕгтӕн ӕхца кӕцӕй цыди?

Н. э. 55 азмӕ ӕввахс Европӕ ӕмӕ Къаннӕг Азийы цӕрӕг чырыстӕттӕм (иудейтӕй чи нӕ уыд, уыдон) бахатыдысты, цӕмӕй баххуыс кодтаиккой, Иудейы ӕмбырдӕн, уымӕн ӕмӕ ӕфсымӕртӕ тынг смӕгуыр сты. Апостол Павел Коринфы ӕмбырдмӕ цы фыстӕджытӕ ныффыста, уым, «сыгъдӕджытӕн лӕвӕрттӕ» куыд ӕмбырд кодтой, уый кой дӕр кӕны (1 Коринфӕгтӕм 16:1). Чи зоны дӕм диссаг дӕр фӕкӕса, Павел чырыстӕтты мысайнӕгты тыххӕй цы зӕгъы, уый.

Апостол йе ’муырнджытӕн нӕ лӕгъстӕ кодта, цӕмӕй исты раттаиккой. Македойнаг чырыстӕттӕ, кӕд сӕхӕдӕг «стыр фӕлварӕнтӕ» ӕвзӕрстой ӕмӕ «арф фырмӕгуырдзинады» уыдысты, уӕддӕр «тынг зӕрдиагӕй куырдтой [Павелӕй], цӕмӕй райса лӕвар [«цӕмӕй сӕ балӕггад кӕнынӕн саккаг кӕна», НД] ӕмӕ уымӕй сыгъдӕг куысты ӕмхайджын уой» (2 Коринфӕгтӕм 8:1—4).

Раст у, Павел разӕнгард кодта хъӕздыгдӕр коринфӕгты Македонийы ӕфсымӕрты рӕдаудзинад бафӕзмын. Фӕлӕ уыимӕ, иу бӕрӕгуаты куыд фыстӕуы, афтӕмӕй уый «бардзырдтӕ нӕ лӕвӕрдта, фӕлӕ куырдта, хатыд, разӕнгард кодта, сидти. Тыхӕй сӕ куы дӕттын кодтаид, уӕд коринфӕгты мысайнӕгтӕ барвӕндонӕй ӕмӕ сыгъдӕг зӕрдӕйӕ нӕ уыдаиккой». Павел зыдта, «ӕвӕндонӕй» (НД) ӕмӕ «тыххӕй кӕнӕгау» чи дӕтты, уыдоны нӕ, фӕлӕ «барвӕндонӕй дӕттӕджы [кӕй] уарзы Хуыцау» (2 Коринфӕгтӕм 9:7).

Коринфӕгтӕм стыр уырнындзинад ӕмӕ бирӕ зонындзинӕдтӕ кӕй уыд, уыимӕ сыгъдӕгзӕрдӕйӕ кӕй уарзтой се ’мчырыстӕтты, уый тыххӕй сӕ фӕндыд алцыдӕр барвӕндонӕй дӕттын (2 Коринфӕгтӕм 8:7, 8).

«Йӕ зӕрдӕ [йын] куыд зӕгъы, уымӕ гӕсгӕ»

Ӕфтиагӕй цас хъӕуы дӕттын, уый Павел бӕлвырд нӕ бацамыдта, фӕлӕ ӕрмӕст загъта: «Къуырийы фыццаг бон, сымахӕй алчидӕр уадз иуварс ӕвӕрӕд йӕ бон цас у, [уыйбӕрц]» (зулаив фыст мах у — Ред; 1 Коринфӕгтӕм 16:2, НФ). Ацы уынаффӕмӕ гӕсгӕ коринфӕгтӕ Павелы ’рцыдмӕ, хъуыддагыл рагацау хъуыды кӕнгӕйӕ, алы хатт дӕр цасдӕр ӕхца хицӕнӕй куы ӕвӕрттаиккой, уӕд мысайнаг ӕвӕндонӕй кӕнӕ, уыцы тӕккӕ цы зӕрдӕйы уагыл уыдаиккой, уымӕ гӕсгӕ нӕ лӕвӕрттаиккой. Алы чырыстон дӕр йӕхӕдӕг скъуыддзаг кодта, цас ратдзӕн, уый, ома, «йӕ зӕрдӕ [йын] куыд зӕгъы, уымӕ гӕсгӕ» (2 Коринфӕгтӕм 9:5, 7).

Коринфӕгтӕ цӕмӕй рӕдауӕй ӕркарстаиккой, уый тыххӕй хъуамӕ рӕдауӕй байтыттаиккой. Фӕлӕ сын никуы дзырдтой, цӕмӕй сӕм цы уыд, уый иууылдӕр лӕвӕрттаиккой. «Афтӕ нӕ, ӕмӕ... сымахӕн... уӕззау [уа]»,— бамбарын сын кодта Павел. Мысайнӕгтӕ уӕлдай ӕхсызгондӕрӕй «ист цыдысты кӕмӕ цы нӕй уымӕ гӕсгӕ нӕ, фӕлӕ кӕмӕ цы ис, уымӕ гӕсгӕ» (2 Коринфӕгтӕм 8:12, 13, НФ; 9:6). Фӕстӕдӕр цы фыстӕг ныффыста, уым апостол фӕдзӕхста: «Кӕд исчи... йӕ бинонтыл нӕ тыхсы, уӕд уый аздӕхт уырнындзинадӕй ӕмӕ у ӕвзӕрдӕр ӕнӕрастӕй [«ӕнӕуырнӕгӕй», НД(1 Тимофеймӕ 5:8). Павел уыйбӕрц мысайнӕгтӕ нӕ дӕттын кодта, ӕмӕ ацы уагӕвӕрд фехӕлдаид.

Зӕгъын ма хъӕуы уый, ӕмӕ Павел лӕвӕрттӕ ӕмбырд кодта, тыхст чи уыд, уыцы «сыгъдӕджытӕн». Библийы никуы ис фыст, Павел кӕнӕ иннӕ апостолтӕ ӕхца кӕнӕ дӕсӕм хай сӕхи тыххӕй кӕй ӕмбырд кодтой, цӕмӕй сын фадат уыдаид лӕггад кӕнынӕн (Куыстытӕ 3:6). Ӕмбырдтӕ Павелӕн цы лӕвӕрттӕ ӕрвыстой, уыдон тыххӕй уый кӕд алы хатт дӕр бузныг уыд, уӕддӕр йӕ цӕсгом никуы бахъӕцыд ӕфсымӕртӕн «стыр хӕрдзтӕ скӕнын» (1 Фессалоникӕгтӕм 2:9, НД; Филиппӕгтӕм 4:15—18).

Мысайнӕгтӕ абон

Бӕрӕг у, фыццаг ӕнусы Чырыстийы фӕдылдзӕуджытӕ дӕсӕм хай кӕй не ’мбырд кодтой, фӕлӕ ӕппӕт дӕр барвӕндонӕй кӕй лӕвар кодтой. Фӕлӕ абон дӕр мысайнӕгты руаджы кӕй ис хорз хабар хъусын кӕнӕн ӕмӕ тыхст уавӕры чи бахауы, уыцы чырыстӕттӕн ӕххуыс кӕнӕн, ууыл, чи зоны, дызӕрдыг кӕныс.

Ӕркӕс ма ахӕм хабӕрттӕм. 1879 азы ацы журналуадзджытӕ ӕргом загътой, зӕгъгӕ, «адӕмӕй никуы курдзысты кӕнӕ сын никуы лӕгъстӕ кӕндзысты, цӕмӕй сын ӕхцайӕ баххуыс кӕной». Ахӕм уынаффӕ кӕй рахастой, уый Иегъовӕйы Ӕвдисӕнты бахъыгдардта Библийы ӕцӕгад парахат кӕнын?

Абон Ӕвдисӕнтӕ адӕмӕн Библитӕ, дины чингуытӕ кӕнӕ ӕндӕр литературӕ дӕттынц 235 бӕстӕйы. «Хъахъхъӕнӕн мӕсыг» — Библи ахуыргӕнӕн журнал — фыццаг мыхуыры цыди мӕй иу хатт иу ӕвзагыл 6 мин экземплярӕй. Уӕдӕй фӕстӕмӕ райдыдта цӕуын мӕй дыууӕ хатты 146 ӕвзагыл, йӕ тираж та у 24 милуанӕй фылдӕр. Ӕппӕтдунеон библион рухсадон куыст уадзынӕн Ӕвдисӕнтӕ 110 бӕстӕйы сарӕзтой кӕнӕ та балхӕдтой агъуыстытӕ филиалтӕн. Уый ӕддейӕ ма сарӕзтой мингай стыр ӕмӕ гыццыл Залтӕ фембӕлдтӕ уадзынӕн. Ныр афтӕмӕй цымыдисгӕнӕг адӕмӕн фадат ис Библийӕ фылдӕр цыдӕртӕ базонын.

Кӕд Иегъовӕйы Ӕвдисӕнтӕ сӕйраджыдӕр адӕмы уырнындзинадыл тыхсынц, уӕддӕр се ’муырнджытӕ истӕуыл куы фӕтыхсынц, уӕд сӕ рохуаты нӕ ныууадзынц. Се ’фсымӕрты хӕстытӕ, зӕххӕнкъуыстытӕ, хус рӕстӕджытӕ кӕнӕ тыхджын дымгӕтӕ куы бахъыгдарынц, уӕд сын ӕвӕстиатӕй баххуыс кӕнынц хостӕ, хӕринаг, уӕлӕдарӕс кӕнӕ ӕндӕр ӕнӕмӕнгхъӕугӕ дзаумӕттӕй. Уыдӕттӕн ӕхца раттынц хицӕн чырыстӕттӕ ӕмӕ ӕнӕхъӕн ӕмбырдтӕ.

Мысайнӕгтӕ барвӕндонӕй лӕвӕрд кӕй цӕуынц, уый фӕрцы фаг ӕхца ӕрӕмбырд вӕййы ӕмӕ ма, уӕлдӕр цы Женивалы тыххӕй дзырдтам, уый хуызӕн мӕгуыр адӕм дӕр хӕсджын никӕмӕй уал вӕййынц. Йӕ амондӕн, Женивал цалынмӕ йӕ хӕдзар нӕ ауӕй кодта, уӕдмӕ йӕм бацыд Мария, Иегъовӕйы Ӕвдисӕн ӕмӕ ӕххӕстрӕстӕг лӕггадгӕнӕг. «Уӕд кӕй аныхас кодтам, уый мын мӕ бинонты бахызта бирӕ фыдӕбӕттӕй»,— зӕгъы Женивал.

Женивал бамбӕрста, Хуыцауы хъуыддаг дӕсӕм хай дӕттынӕй аразгӕ кӕй нӕу. Уымӕй уӕлдай ма, Библимӕ гӕсгӕ дӕсӕм хай дӕттын нал хъӕуы. Уый базыдта: чырыстӕттӕ рӕдауӕй куы фӕдӕттынц, уӕд арфӕгонд кӕй ӕрцӕуынц ӕмӕ сӕ бон цы у, уымӕй фылдӕр дӕттын сӕ кӕй нӕ хъӕуы.

Барвӕндонӕй лӕвар кӕнгӕйӕ Женивал ӕцӕгдӕр райгонд у. Уый тыххӕй афтӕ загъта: «Мӕ бон у 10 проценты раттын, мӕ бон у ма раттын. Куыдфӕнды ма уа, уӕддӕр мын мысайнаг дӕттын ӕхсызгон у, ӕмӕ мӕ уырны, Иегъовӕйӕн дӕр кӕй у ӕхсызгон».

[Рамкӕ/Нывтӕ 6 фарсыл]

Аргъуаны рагон фыдтӕ дӕсӕм хай ӕмбырд кӕныныл ахуыр кодтой?

«Не ’хсӕн цы хъӕздгуытӕ ис, уыдон ӕххуыс кӕнынц мӕгуыртӕн. [...] Ӕмӕ амалхъомтӕ сӕхи фӕндонмӕ гӕсгӕ дӕттынц, ӕмбӕлон сӕм цас кӕсы, уыйбӕрц» («Первая апология», Хъизӕмаргӕнӕг Юстин, н. э. 150 азмӕ ӕвв.).

«Иудейтӕ [Хуыцауы] номыл лӕвӕрдтой сӕ исбонӕй дӕсӕм хай; чи ссӕрибар ис, уыдон та ӕппӕт мулк дӕр дӕттынц Хицауы хъуыддӕгтӕн... афтӕ мӕгуыр идӕдз сылгоймаг, цы йӕм уыд, уый иууылдӕр радта Хуыцауы хӕзнадонмӕ» («Против ересей», Ириней Лионский, н. э. 180 азмӕ ӕвв.).

«Ӕхцайӕн нӕм цы асыкк ис, уым ӕхца кадджын номы тыххӕй ӕмбырд нӕ цӕуы, цыма исчи динӕй ӕхца аразы. Нӕ асыччы нын алчидӕр ныппары иу гыццыл ӕхца мӕйы фыццаг бон кӕнӕ йӕ куы бафӕнды, ӕмӕ йӕ кӕд ӕцӕгӕйдӕр бафӕнды ӕмӕ йӕ кӕд йӕ къух фӕамоны, уӕд. Тыхӕй никӕмӕй исынц ӕхца, адӕм мысайнӕгтӕ дӕттынц барвӕндонӕй» («Апология», Тертуллиан, н. э. 197 азмӕ ӕвв.).

«Аргъуан куыд стырдӕр кодта ӕмӕ йӕ алыхуызон уагдӕттӕ куыд фылдӕр кодтой, афтӕ бахъуыд сфидар кӕнын, сауджынты иудадзыг хорз дарынӕн чи ӕххуыс кодтаид, ахӕм закъӕттӕ. Дӕсӕм хай исыны ӕгъдау ӕрбайстӕуыд Моисейы закъонӕй... Ацы фарсты фӕдыл иуыл фыццаг кӕй рахастой, уыцы бӕлвырд уынаффӕ, ӕвӕццӕгӕн, ис, 567 азы Туры чи ӕрӕмбырд, уыцы епископты фыстӕджы ӕмӕ 585 азы макойнаг ӕмбырды [ӕгъдӕутты]» («Католикон энциклопеди», англ.).

[Барлӕвӕрдӕй]

Лыстӕг ӕхца, уӕлейӕ галиуырдыгӕй: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Ныв 4, 5 фарсыл]

Адӕймагӕн ӕхсызгон у барвӕндонӕй лӕвар кӕнын.

[Нывтӕ 7 фарсыл]

Мысайнӕгтӕ хардз цӕуынц хъусын кӕныны хъуыддагыл, алыхуызон бӕллӕхтӕ кӕй бахъыгдарынц, уыдонӕн ӕххуыс кӕныныл, фембӕлдтӕ уадзынӕн, агъуыстытӕ аразыныл.