Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

Сӕргӕндтӕм рахиз

Кӕсджыты фарстатӕ

Кӕсджыты фарстатӕ

Мӕ цардӕмбалимӕ нын зӕнӕг нӕ цыди ӕмӕ рӕстдзинад куы нӕма зыдтам, уыцы рӕстӕг дохтыртӕм бацыдыстӕм ӕмӕ нын сывӕллон пробиркӕйы сӕвзӕрын кодтой. Фӕлӕ пробиркӕйы цы эмбрионтӕ сӕвзӕрд, уыдон се ’ппӕт нӕ бахъуыдысты. Чи ма дзы баззад, уыдон ныссӕлын кодтой ӕмӕ сӕ бавӕрдтой. Ӕмӕ сын куыд бакӕнӕм, уый нӕ зонӕм: дарддӕр сӕ афтӕ дарӕм ӕви сӕ ис фесафӕн?

Сывӕллон пробиркӕйы сӕвзӕрын кӕнын чи сфӕнд кӕны, уыцы бинонтӕм фӕзыны, ӕгъдау ӕмӕ ӕфсармы цӕстӕй кӕсгӕйӕ тынг зын чи у, бирӕ ахӕм фарстатӕ. Алы бинонтӕ дӕр Йегъовӕйы раз дӕттынц дзуапп, куыд бакӕндзысты, уый тыххӕй. Уымӕ гӕсгӕ сын стыр ӕххуыс уыдзӕн, сывӕллоны цард пробиркӕйы куыд сӕвзӕры, уый тыххӕй фылдӕр базонын.

Фыццаг хатт 1978 азы Английы иу сылгоймагӕн райгуырд, пробиркӕйӕ ист кӕй хонынц, ахӕм сывӕллон. Йӕхицӕн зӕнӕг нӕ цыди, уымӕн ӕмӕ йӕ яичникты трубкӕтӕ хъыгдард уыдысты ӕмӕ йӕ лӕджы мыггаг йӕ яйцеклеткӕтӕм нӕ хӕццӕ кодта. Дохтыртӕ йын операци скодтой ӕмӕ дзы цӕттӕ яйцеклеткӕтӕ систой, пробиркӕйы сӕ нывӕрдтой ӕмӕ сӕ йӕ лӕджы мыггагимӕ баиу кодтой. Цы эмбрион дзы сӕвзӕрд, уый иуцасдӕр фӕдардтой, сылгоймаджы зӕнӕгдоны цы уавӕртӕ вӕййы, ахӕм уавӕрты, цӕмӕй гыццыл фестырдӕр уыдаид. Стӕй йӕ сылгоймаджы зӕнӕгдоны бавӕрдтой, ӕмӕ уым рӕзын райдыдта. Цасдӕры фӕстӕ йын чызг райгуырд. Афтӕ фӕзынд ацы метод (экстракорпоральное оплодотворение).

Алы бӕстӕйы дӕр ацы метод цӕмӕйдӕрты хицӕн кӕны, фӕлӕ йӕ сӕйраджыдӕр кӕнынц афтӕ: цалдӕр къуырийы дӕргъы сылгоймагӕн фӕдӕттынц тыхджын хостӕ, цӕмӕй йӕ яичникты фылдӕр яйцеклеткӕтӕ сывзӕра. Йӕ лӕгӕн та фӕзӕгъынц, цӕмӕй мастурбаци скӕна, ӕмӕ сын йӕ мыггагӕй радта. Стӕй мыггаг ссыгъдӕг кӕнынц ӕмӕ йӕ лабораторийы сылгоймаджы яйцеклеткӕтимӕ баиу кӕнынц. Мыггагимӕ цы яйцеклеткӕтӕ баиу вӕййынц, уыдон дих кӕнын райдайынц ӕмӕ дзы сырӕзынц адӕймаджы эмбрионтӕ. Иу боны фӕстӕ уыцы ног эмбрионтӕм лӕмбынӕг ӕркӕсынц, цӕмӕй феной, сахъат ӕмӕ дзы ӕнӕниз кӕцытӕ сты, уый. Иу ӕртӕ боны фӕстӕ уыцы эмбрионтӕн сӕ дзӕбӕхдӕртӕ сылгоймаджы зӕнӕгдоны бавӕрынц, уымӕй дӕр иу нӕ, фӕлӕ дыууӕ кӕнӕ ӕртӕ, кӕд дзы иу уӕддӕр фӕрӕстмӕ уаид, зӕгъгӕ. Ӕмӕ кӕд эмбрионтӕй иу кӕнӕ цалдӕр ӕрфидар вӕййы сылгоймаджы зӕнӕгдоны, уӕд басывӕрджын вӕййы ӕмӕ йын стӕй сывӕллон райгуыры.

Фӕлӕ ма дзы цы эмбрионтӕ баззайы, зӕгъӕм, дохтыртӕм бынтон ӕнӕниз чи нӕ фӕкаст кӕнӕ сахъат чи разынд, уыдон та цы фӕвӕййынц? Уыцы эмбрионтӕ, зӕгъгӕ, афтӕ ныууагътой, уӕд цасдӕры фӕстӕ амӕлдзысты. Уымӕ гӕсгӕ сӕ уайтагъд азот доны ныссӕлын кӕнынц. Цӕмӕн? Сылгоймаджы зӕнӕгдоны фыццаг хатт цы эмбрионтӕ бавӕрынц, уыдон куы нӕ фӕрӕстмӕ вӕййынц, уӕд дыккаг хатт уыцы эмбрионтӕй спайда кӕнынц, ӕмӕ уый бинонтӕн асламдӕр слӕууы. Фӕлӕ ам ӕфсармы цӕстӕй кӕсгӕйӕ ис бирӕ хъуыдыйаг фарстатӕ. Статьяйы райдианы цы бинонты кой цӕуы, уыдонау бирӕтӕ нӕ зонынц, кӕй ныссӕлын кодтой, уыцы эмбрионтӕн цы кӕнгӕ у, уый. Чи зоны сӕ сывӕллон ӕндӕр нал хъӕуы. Йе та сын сӕ кар нал амоны кӕнӕ та сӕм ӕхца нӕй, цӕмӕй ма дыккаг сывӕллон дӕр рауадзой. Науӕд тӕрсынц, сылгоймаджы йӕ хуылфы цалдӕр сывӕллоны хӕссын куы бахъӕуа, уымӕй *. Лӕг ӕмӕ усӕй сӕ иу куы амӕла кӕнӕ ӕндӕр бинонтӕ куы скӕна, уӕд та хабар ноджы зындӕр фӕуыдзӕн. Куыд федтам, афтӕмӕй бирӕ фарстатӕ сты хъуыдыйаг, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ бирӕ бинонтӕ афтӕ азӕй-азмӕ стыр ӕхцатӕ фидынц, цӕмӕй сын сӕ эмбрионтӕ салдӕй дарой.

2008 азы газет «Нью-Йорк таймс»-ы иу зындгонд эмбриолог бафиппайдта, бирӕ ныййарджытӕн ӕнцой кӕй нӕ дӕтты, уӕлдай эмбрионтӕ цы фӕкӕной, уый. Газеты фыст уыди: «Бӕстӕйы алы клиникӕты салдӕй лӕууы ӕппынкъаддӕр 400 000 эмбрионы, ӕмӕ сӕм алы бон фылдӕрӕй-фылдӕр ӕфты... [...] Эмбрионтӕ, куыд ӕмбӕлы, афтӕ куы ныссӕлын кӕнынц, уӕд дӕс азы йе та фылдӕр дӕр фӕлӕууынц. Фӕлӕ сӕ стӕй куы ’ртайын кӕнынц, уӕд се ’ппӕт удӕгасӕй нӕ баззайынц» (зулаив ӕй нӕхӕдӕг ныффыстам). Ацы хабар иуӕй-иу чырыстӕтты сагъӕсы ӕфтауы. Цӕмӕн?

Ацы хъуыддаг аскъуыддзаг кӕнын кӕй хъӕуы, ахӕм чырыстон бинонтӕн сӕ бон ахъуыды кӕнын у ӕндӕр уавӕрыл. Зӕгъӕм, чырыстонӕн йӕ хиуӕттӕй чидӕр мӕлӕтдзаг рынчын у ӕмӕ ма аппараты фӕрцы улӕфы. Рацыды 20:13 ӕмӕ Псаломы 36:9 цы фыст ис, уымӕ гӕсгӕ ӕцӕг чырыстӕттӕ цардӕн тынг аргъ кӕнынц ӕмӕ дохтырты ӕххуысыл сӕ къух нӕ исынц. «Пробудитесь!»-ы 1974 азы 8 майы номыры фыст уыди: «Йӕ цард Библимӕ гӕсгӕ чи аразы, уыдон ӕй ӕмбарынц, цард Хуыцауы цӕсты тынг зынаргъ кӕй у, стӕй хъусынц, се ’фсарм сын цы дзуры, уымӕ ӕмӕ хицауады закъӕттӕ ӕххӕст кӕнынц, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ никуы сразы уыдзысты, цӕмӕй рынчынӕн ахӕм хос скӕной, ӕмӕ ӕнцонтӕй амӕла», ома зонгӕ-зонын рынчынӕн йӕ цард аскъуыной. Фӕлӕ вӕййы афтӕ дӕр, ӕмӕ рынчын ӕрмӕстдӕр аппараты фӕрцы фӕцӕры. Ӕмӕ уӕд йӕ бинонты аскъуыддзаг кӕнын фӕхъӕуы, уыцы аппарат ахицӕн кӕной ӕви нӕ.

Кӕй зӕгъын ӕй хъӕуы, ацы уавӕр ӕмӕ, пробиркӕйы сывӕллон чи сӕвзӕрын кодта ӕмӕ ныр цӕттӕ эмбрионтӕ салдӕй чи дары, уыцы бинонты уавӕр бынтон ӕмхуызон нӕу. Фӕлӕ сын, чи зоны, дохтыртӕ зӕгъой, зӕгъгӕ, уыцы эмбрионтӕ, салдӕй кӕм лӕууынц, уыцы азотӕй сисӕм ӕмӕ сӕ ӕртайын кӕнӕм. Уазалгӕнӕны куы нӕ уой, уӕд уайтагъд амӕлдзысты. Уӕдӕ лӕг ӕмӕ ус хъуамӕ аскъуыддзаг кӕной, ууыл разы сты ӕви нӕ (Гал. 6:7).

Лӕг ӕмӕ ус сӕхӕдӕг кӕй аскъуыддзаг кодтой, цӕмӕй сын сывӕллон пробиркӕйы сӕвзӕра, уымӕ гӕсгӕ сӕ, чи зоны, бафӕнда дарддӕр ӕхца фидын, цӕмӕй ма дзы цы эмбрионтӕ баззад, уыдон салдӕй дарой кӕнӕ та сӕ фидӕны спайда кӕной. Ӕндӕр бинонтӕ та, чи зоны, хъуыды кӕной, зӕгъгӕ, уыцы эмбрионтӕ уазалгӕнӕны кӕй сты, ӕрмӕстдӕр уый фӕрцы цӕрынц, ӕмӕ уымӕ гӕсгӕ, чи зоны, аскъуыддзаг кӕной, дарддӕр сӕ салдӕй кӕй нал дардзысты. Ахӕм фарста аскъуыддзаг кӕнын кӕй хъӕуы, уыцы чырыстӕттӕ Хуыцауы раз дӕттынц дзуапп, се ’фсарм сын Библимӕ гӕсгӕ куыд дзуры, афтӕ бакӕндзысты ӕви нӕ, уый тыххӕй. Уыдоны хъуамӕ фӕнда, цӕмӕй сӕ цӕсгом сыгъдӕг уа ӕмӕ цӕмӕй иннӕтӕн дӕр цӕлхдур ма суой (1 Тим. 1:19).

Ахӕм фарста аскъуыддзаг кӕнын кӕй хъӕуы, уыцы чырыстӕттӕ Хуыцауы раз дӕттынц дзуапп, се ’фсарм сын Библимӕ гӕсгӕ куыд дзуры, афтӕ бакӕндзысты ӕви нӕ, уый тыххӕй

Зӕнӕг кӕныны хъуыддаджы иу дӕсны дохтыр бафиппайдта, зӕгъгӕ, бинонтӕн сӕ фылдӕр «нӕ зонынц, сӕ [салд] эмбрионтӕ цы фӕкӕной, уый ӕмӕ сын уыцы хъуыддаг ӕнцой нӕ дӕтты». Уый ахӕм хатдзӕгмӕ ӕрцыд: «Бирӕ бинонтӕм афтӕ кӕсы, ӕмӕ ацы фарста куыдфӕнды ма аскъуыддзаг кӕной, уӕддӕр дзы хорзӕй ницы ис».

Уӕдӕ ӕцӕг чырыстӕттӕй уыцы хъуыды кӕмӕ фӕзынд, ӕмӕ пробиркӕйы фӕрцы сывӕллон рауадзой, уыдон хъуамӕ алцӕуыл дӕр бӕстон ахъуыды кӕной. Библийы хорз уынаффӕ ис: «Ӕмбаргӕ адӕймаг фыдбылыз уыны ӕмӕ дзы йӕхи хизы, ӕвӕлтӕрдтӕ та размӕ ацӕуынц ӕмӕ бӕллӕхы бахауынц» (Ӕмб. 22:3).

Иумӕ чи цӕры, ахӕм нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг Библи ахуыр кӕнынц ӕмӕ сӕ фӕнды донаргъуыд райсын. Фӕлӕ сӕ бон нӕу сӕ къухтӕ ӕрфыссын, уымӕн ӕмӕ нӕлгоймагӕн уыцы бӕстӕйы закъӕттӕм гӕсгӕ бар нӕй, цӕмӕй дзы цӕра. Ӕмӕ хицауад та ахӕм адӕймагӕн бар нӕ дӕтты, цӕмӕй закъонмӕ гӕсгӕ искӕимӕ йӕ цард баиу кӕна. Цымӕ сӕ бон у, кӕрӕдзийыл иузӕрдион кӕй уыдзысты, уый гӕххӕттыл ныффыссын ӕмӕ йыл сӕ къух ӕрӕвӕрын ӕмӕ уый фӕстӕ донаргъуыд райсын?

Ӕцӕгдӕр ис ахӕм документ, сарӕзта йӕ Йегъовӕйы Ӕвдисӕнты организаци. Чи зоны, исчи ахъуыды кӕна, ӕмӕ ахӕм уавӕры ис уыцы документӕй спайда кӕнӕн. Фӕлӕ Библимӕ гӕсгӕ уый раст нӕ уыдзӕн. Цӕмӕй йӕ бамбарӕм, цӕуылнӕ, уый тыххӕй уал ӕркӕсӕм, ахӕм документ цӕмӕн ӕрцыд арӕзт ӕмӕ кӕд ӕмӕ кӕм бахъӕуы, уымӕ.

Дӕлдӕр кӕй кой цӕудзӕн, уыцы аххосаджы тыххӕй закъонмӕ гӕсгӕ сӕ цард баиу кӕнын сӕ бон кӕмӕн нӕу, уыцы нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг ацы документыл ӕвдисӕнты раз сӕ къух ӕрӕвӕрынц. Афтӕмӕй Хуыцауы раз дӕр ӕмӕ адӕмы раз дӕр дзырд раттынц, кӕрӕдзийыл иузӕрдион кӕй уыдзысты ӕмӕ сын фадат куы фӕуа, уӕд сӕ къухтӕ кӕй ӕрфысдзысты. Уый фӕстӕ сӕ ӕмбырды нымайдзысты лӕг ӕмӕ усыл, цыма сӕ къухтӕ хицауады закъӕттӕм гӕсгӕ ӕрфыстой, афтӕ.

Ацы документ кӕд ӕмӕ цӕмӕн бахъӕуы? Йегъовӕ у бинонты царды бындурӕвӕрӕг ӕмӕ йын тынг аргъ кӕны. Йӕ Фырт Йесо Чырысти загъта: «Хуыцау цы баиу кодта, уый адӕймаг ма ахицӕн кӕнӕд» (Матф. 19:5, 6; Райд. 2:22–24). Уый фӕстӕ ма йӕ ныхӕстӕм бафтыдта: «Йӕ усмӕ хӕтыны азым ӕрхӕссӕн кӕмӕн нӕ уа, афтӕмӕй дзы чи ахицӕн уа ӕмӕ ӕндӕры чи ракура, уый хӕтгӕ кӕны» (Матф. 19:9). Уӕдӕ, Библимӕ гӕсгӕ, лӕг ӕмӕ усӕн хицӕн кӕныны бар ис ӕрмӕстдӕр хӕтындзинады аххосӕй. Зӕгъӕм, лӕг йӕ усӕй уӕлдай ӕндӕр искӕимӕ ӕмуат куы ’рцӕуа, уӕд усӕн йӕ бон у аскъуыддзаг кӕнын, ахицӕн дзы уыдзӕн ӕви нӕ. Куы дзы ахицӕн уа, уӕд йӕ бон уыдзӕн ӕндӕрмӕ смой кӕнын.

Фӕлӕ иуӕй-иу бӕстӕты, уӕлдайдӕр та раздӕр, сӕ сӕйраг дин разы нӕ уыд, Библи ацы фарстайы фӕдыл бӕлвырдӕй цы дзуры, уыимӕ. Уыцы дин амыдта, зӕгъгӕ, лӕг ӕмӕ усӕн хицӕн кӕнӕн ӕппындӕр нӕй. Уымӕ гӕсгӕ, дины разамонджыты ныхасӕн стыр уӕз кӕм ис, уыцы рӕтты хицауады закъӕттӕ хицӕн кӕнынӕн бар нӕ дӕттынц, суанг, Йесо кӕй кой кодта, уыцы аххосагмӕ гӕсгӕ дӕр. Кӕцыдӕр бӕстӕты та кӕд хицӕн кӕныны бар ис, уӕддӕр уый у тынг зын. Стӕй ууыл ацӕуы бирӕ азтӕ. Афтӕ уайы, ӕмӕ Хуыцау адӕймагӕн бар цӕмӕн дӕтты, уый аразын ӕй дины разамонджытӕ кӕнӕ хицауад нӕ уадзынц (Хъуыд. 11:17).

Зӕгъӕм, нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг цӕрынц, хицауады закъонмӕ гӕсгӕ хицӕн кӕнӕн ӕппындӕр кӕм нӕй кӕнӕ тынг зын кӕм у, ахӕм бӕстӕйы. Кӕд ӕмӕ, сӕ бон цыдӕриддӕр уыд, уый сарӕзтой, цӕмӕй сӕ раздӕры цардӕмбалӕй ахицӕн уой, ӕмӕ сын кӕд Библимӕ гӕсгӕ бинонтӕ скӕныны бар ис, уӕд сӕ бон у, цы документы кой кӕнӕм, ууыл сӕ къух ӕрӕвӕрын. Йегъовӕйы организаци ахӕм бӕстӕты цӕрӕг адӕмӕн сӕ уавӕры бацыд ӕмӕ уыцы документ дӕр уымӕн сарӕзта. Фӕлӕ уый тыххӕй арӕзт не ’рцыд, цӕмӕй дзы пайда кӕной, хицӕн кӕныны бар кӕм ис, уыцы бӕстӕты, кӕд уым дӕр уыцы хъуыддаг саразын афтӕ ӕнцон нӕу ӕмӕ йыл ӕхца дӕр ацӕуы, уӕддӕр.

Хицӕн кӕнӕн кӕм ис, уыцы бӕстӕты чи цӕры, уыдонӕй иуӕй-иутӕ хорз не ’мбарынц, ацы документ цӕй тыххӕй у, уый. Ӕмӕ сӕ хицӕн кӕныны хабӕрттимӕ архайын кӕй нӕ фӕфӕнды, уый тыххӕй фӕкурынц, цӕмӕй уыцы документӕй спайда кӕной.

Фарстайы кӕй кой ис, уыцы нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаджы хабар афтӕ у, ӕмӕ иумӕ цӕрынц ӕмӕ сӕ фӕнды сӕ къухтӕ ӕрфыссын. Библимӕ гӕсгӕ, дыууӕйӕн дӕр ис уый бар. Иу дӕр дзы йӕ раздӕры цардӕмбалимӕ баст нӕу. Фӕлӕ нӕлгоймагӕн уыцы бӕстӕйы закъӕттӕм гӕсгӕ бар нӕй, цӕмӕй дзы цӕра. Ӕмӕ хицауад та ахӕм адӕймагӕн бар нӕ дӕтты, цӕмӕй закъонмӕ гӕсгӕ искӕимӕ йӕ цард баиу кӕна. (Бирӕ бӕстӕты хицауад бар дӕтты, цӕмӕй нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаг сӕ цард закъонмӕ гӕсгӕ баиу кӕной, сӕ иуӕн кӕнӕ сӕ дыууӕйӕн дӕр закъонмӕ гӕсгӕ уыцы бӕстӕйы цӕрыны бар куы нӕ уа, уӕд дӕр.) Фарста цы бӕстӕйӕ ӕрбарвыстой, уым закъон хицӕн кӕныны бар дӕтты. Уымӕ гӕсгӕ ацы документӕй уым нӕй спайда кӕнӕн. Ацы нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймаджы хабар афтӕ нӕу, ӕмӕ сӕ чидӕр хъуамӕ йӕ раздӕры цардӕмбалӕй ахицӕн уа ӕмӕ йын уыцы бӕстӕйы закъонмӕ гӕсгӕ та уый бар нӕй. Сӕ дыууӕйӕн дӕр бинонтӕ нӕй, ӕмӕ сӕ бон у сӕ цард баиу кӕнын. Фӕлӕ кӕд нӕлгоймагӕн закъонмӕ гӕсгӕ уыцы бӕстӕйы цӕрыны бар нӕй, уӕд уый сӕ бон куыд у саразын? Чи зоны сӕ бахъӕуа, закъонмӕ гӕсгӕ сын сӕ цард баиу кӕныны бар кӕм ратдзысты, ахӕм бӕстӕмӕ ацӕуын. Науӕд, гӕнӕн ис, ӕмӕ ныр цы бӕстӕйы цӕрынц, уым дӕр сӕ бон уа сӕ къухтӕ ӕрфыссын, кӕд нӕлгоймаг, уыцы бӕстӕйы закъонмӕ гӕсгӕ йӕ цы гӕххӕттытӕ хъӕуы, уыдон скӕна, цӕмӕй йын уым цӕрыны бар уа.

Уӕдӕ, ахӕм уавӕры чи ис, уыцы нӕлгоймаг ӕмӕ сылгоймагӕн сӕ бон у, Хуыцауы закъӕттӕ ӕмӕ сӕ хицауады закъӕттӕ цы домынц, уый саразын (Мар. 12:17; Ром. 13:1). Ӕмӕ сӕ къухтӕ куы ’рфыссой, уӕд сӕ бон уыдзӕн донаргъуыд дӕр райсын (Дзут. 13:4).

^ 6 абз. Сылгоймаджы хуылфы цы гуырдз рӕзы, уый сахъат куы уа кӕнӕ дзы цалдӕр гуырдзы куы рӕза, уӕд та? Йӕхи куы асыгъдӕг кӕна, уӕд уый аборт у. Сылгоймаг, пробиркӕйы чи сӕвзӕры, ахӕм эмбрионтӕй куы басывӕрджын вӕййы, уӕд ын арӕх райгуыры фаззӕттӕ кӕнӕ ӕртӕ йе та фылдӕр сывӕллоны дӕр. Ӕмӕ уый тыххӕй ноджы тӕссагдӕр вӕййы, сылгоймаг афонӕй раздӕр куы ныййара ӕмӕ дзы туг цӕуын куы райдайа, уымӕй. Сылгоймагӕн йӕ хуылфы цалдӕр сывӕллоны куы фӕрӕзы, уӕд ын фӕзӕгъынц, зӕгъгӕ, кӕцы дӕ дзы фӕнды, уый ныууадз, иннӕты та амардзыстӕм. Фӕлӕ сылгоймаг зонгӕ-зонын аборт куы скӕна, уӕд уый лӕг амарынӕй уӕлдай нӕу (Рац. 21:22, 23; Пс. 139:16).