APENDISE
Rä profeta Daniel bi mää hämꞌu̱ ma xä zo̱ho̱ rä Mesia
RÄ PROFETA Daniel bi mꞌu̱i thogi de 500 yä je̱ya änte de xä mꞌu̱i rä Hesu. ꞌNe dende nuꞌu̱ yä paꞌu̱, rä Zi Dada Jeoba bi xipäbi ndunthi yä tꞌo̱tꞌe, pa njabu̱ xä fädi hämꞌu̱ ma xä thahni o xä thutsꞌi rä Hesu ngu rä Mesia o rä Kristo. Jeoba bi ꞌñembäbi rä profeta Daniel: «ꞌNe mähyoni gi pädi, gi ntiende ꞌne gi da ngue̱nda ge dende xti bo̱ni rä noya pa dä mhända dä thoki ꞌne dä nju̱tsꞌi mänꞌaki Jerusalen asta rä Mesia näꞌä rä Ndä, ma dä nja yoto yä semänä, ꞌnehe hñu nꞌate mä yoho yä semänä» (Daniel 9:25).
Ma gä handihu̱ hanja ma xä fädi hämꞌu̱ ma xä zo̱ho̱ rä Mesia. Mꞌe̱tꞌo, ma gä handihu̱ hämꞌu̱ ma xä mu̱di xä ꞌmede nuꞌu̱ yä je̱ya ma xä thogi asta xä zo̱ho̱ rä Mesia. Rä profesia mää ge ma xä mu̱di xä ꞌmede «dende xti bo̱ni rä noya pa dä mhända dä thoki ꞌne dä nju̱tsꞌi mänꞌaki Jerusalen». ¿Te mä je̱ya bi bo̱ni näꞌä «mhända»? Nehemías, mä nꞌa rä yꞌofo de rä Mäkä Tꞌofo bi mää ge ha «näꞌä je̱ya nꞌate de rä mhända rä rey Artajerjes» bi bo̱ni näꞌä noya, o näꞌä mhända pa dä thoki mänꞌaki nuꞌu̱ yä jädo de rä hnini Jerusalen (Nehemías 2:1, 5-8). Ndunthi de nuꞌu̱ yä bämhñä bi yꞌofo nuꞌu̱ yä thogi de mäyaꞌmu̱, mää ge pa näꞌä rä je̱ya 474 antes de rä era común (a.e.c.), rä rey Artajerjes ya xki mända nꞌa nje̱ya. Hänge pa näꞌä je̱ya 455 a.e.c., ya mi yꞌo «näꞌä je̱ya nꞌate de rä mhända rä rey Artajerjes». Hänge näꞌä profesia bi yꞌofo Daniel de rä Mesia, bi mu̱di bi kumpli ha näꞌä je̱ya 455 a.e.c.
Rä Daniel bi mää hängu nje̱ya ma xä thogi dende geꞌmu̱ asta xä zo̱ho̱ rä «Mesia näꞌä rä Ndä». Näꞌä profesia bi mää ge ma xä thogi «yoto semänä, ꞌnehe hñu nꞌate mä yoho semänä», po gatꞌho, geꞌä 69 yä semänä. ¿Xi hängu nje̱ya tsu̱di nuya 69 yä semänä? Ja ngu udi märꞌa yä Mäkä Tꞌofo, nuya yä semänä de gä je̱ya, hingä de gä pa. Nuya yä semänä pe̱ꞌtsi yoto nje̱ya kada nꞌaa. Nuꞌu̱ yä judio mi pädi xä ñho nuya yä semänä de gä je̱ya, ngeꞌä nuꞌu̱ xki nzäi mi beni nꞌa nsabdo de gä je̱ya tatꞌä yoto nje̱ya (Éxodo 23:10, 11). Njabu̱ ꞌnehe, nuꞌu̱ 69 yä semänä mää rä profesia, geꞌä 69 yä semänä de gä yoto nje̱ya kada nꞌaa, ꞌne po gatꞌho, geꞌä 483 yä je̱ya.
Nubye̱ ho̱nse̱ ma gä u̱thu̱ ngue̱nda. Mu̱ gä pedehu̱ 483 yä je̱ya dende näꞌä je̱ya 455 a.e.c., ma dä zixkägihu̱ ha näꞌä je̱ya 29 de rä era común (e.c.), geꞌä je̱ya bi nku̱ꞌmdehe rä Hesu ꞌne bi zo̱ho̱ bi Mesia (Lucas 3:1, 2, 21, 22). * Nunä profesia de rä Mäkä Tꞌofo bi kumpli ja ngu xki yꞌofo rä profeta Daniel.
^ parr. 3 Dende rä je̱ya 455 a.e.c. asta näꞌä je̱ya 1 a.e.c. di pedehu̱ 454 yä je̱ya. Dende rä je̱ya 1 a.e.c. asta rä je̱ya 1 e.c. di pedehu̱ nꞌa nje̱ya (ngeꞌä himbi nja rä je̱ya sero). ꞌNe dende rä je̱ya 1 e.c. asta rä je̱ya 29 e.c. di pedehu̱ 28 yä je̱ya. Mu̱ gä pedehu̱ 454+1+28 ma dä rꞌakägihu̱ 483 yä je̱ya. Rä Hesu bi «thäkuäbi rä te» o bi tho ha näꞌä je̱ya 33 e.c., mientra mi thogi näꞌä semänä 70 (Daniel 9:24, 26). Mu̱ gi ne gi pädi mä nꞌa tu̱i, hyandi rä ntheke 11 de näꞌä mfistꞌofo Prestemos atención a las profecías de Daniel, ꞌne Perspicacia para comprender las Escrituras, vol. 2, yä nxii 1014-1017. Nuya yä he̱ꞌmi go xä hyoki yä testigo rä Jeoba.
