1, 2. ¿Te mä tsꞌo thogi di jaki gä sufrihu̱, ꞌne te mä ntꞌani o̱tꞌe ndunthi yä jäꞌi?

HA NꞌA rä dähni habu̱ xa xä nja yä tuhni, bi nja mä nꞌa rä däta tuhni näꞌä bi hyo yä mꞌotho yä ꞌme̱hñä ꞌne yä zi bätsi. Gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi bi tꞌagi mähye̱gi ha nꞌa rä däta oꞌtsi, ꞌne ha gatꞌho rä nthetsꞌi bi tꞌetꞌi yä tꞌu̱kä ponza habu̱ xki tꞌofo: «¿Por hanja?». Gehnä ntꞌani mänꞌa o̱tꞌe nuꞌu̱ yä jäꞌi xa di sufri. Ko ndunthi rä dumu̱i, nuꞌu̱ yä jäꞌi di ñꞌani njabu̱ nuꞌmu̱ di ꞌme̱di yä nguu, di ꞌme̱di yä jäꞌi ha rä du o nuꞌmu̱ di sufri po yä däta tuhni, yä ñheni, yä tsꞌomꞌu̱i jäꞌi o po märꞌa yä tsꞌo thogi. Nuꞌu̱ yä jäꞌi ne dä bädi por hanja di sufri njabu̱.

² Mu̱ Jeoba pe̱ꞌtsi gatꞌho rä tsꞌe̱di, di mäkägihu̱, rä bämhñä ꞌne o̱tꞌe rä justisia, ¿por hanja he̱gi dä nja yä sufrimiento? ¿Por hanja yä jäꞌi di nkontra nꞌa ngu mänꞌaa ꞌne hingi ja rä justisia ha rä xiꞌmhai? ¿Xkä yꞌo̱tꞌe nꞌa rä pa nuya yä ntꞌani?

3, 4. a) ¿Te udi ge Äjuä hindi nkue̱ nuꞌmu̱ di ñꞌanihu̱ por hanja ja yä sufrimiento? b) ¿Te di mbeni Äjuä de rä ntsꞌomꞌu̱i ꞌne rä sufrimiento?

³ ¿Xä ñho gä ñꞌanihu̱ por hanja Äjuä he̱gi dä nja yä sufrimiento?  Rꞌa yä jäꞌi di mbeni ge hinä, ngeꞌä kamfri ge mu̱ dä ñꞌani udi ge hingi ja yä jamfri o hingi pe̱ꞌtsi rä tꞌekꞌei po rä Zi Dada Jeoba. Pe mu̱ gi nxadi rä Mäkä Tꞌofo, ma gi hyandi ge mäyaꞌmu̱ bi mꞌu̱i rꞌa yä ꞌme̱go rä Zi Dada Jeoba nuꞌu̱ bi yꞌo̱tꞌe rꞌa yä ntꞌani ngu nuꞌu̱ o̱tꞌe yä jäꞌi mäpaya. Ja ngu nuꞌmu̱ rä profeta Habacuc bi yꞌambäbi rä Zi Dada Jeoba: «¿Por hanja gi jaki gä handi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe? ¿ꞌNe por hanja gi he̱gi dä nja yä ntsꞌomꞌu̱i?» (Habacuc 1:3).

⁴ ¿Bi nkue̱ rä Zi Dada Jeoba ngeꞌä rä profeta Habacuc bi yꞌo̱tꞌe nuꞌu̱ yä ntꞌani? Hinä, himbi nkue̱, hänge Jeoba bi hye̱gi xä thutsꞌi ha rä Mäkä Tꞌofo nuꞌu̱ yä ntꞌani bi yꞌo̱tꞌe Habacuc. ꞌNehe bi matsꞌi bi ntiende por hanja mi thogi yä ntsꞌomꞌu̱i ꞌne njabu̱ bi te rä jamfri. ꞌNe geꞌä ne dä me̱fi rä Zi Dada Jeoba po geꞌi. Beni ge rä Mäkä Tꞌofo udi ge Äjuä turämu̱i po nuju̱ (1 Pedro 5:7). ¡Hängu di u̱tsa Jeoba rä ntsꞌomꞌu̱i ꞌne rä sufrimiento! (Isaías 55:8, 9.) Nuꞌmu̱, ¿por hanja xä ñudi rä Xiꞌmhai ko rä sufrimiento?

5. ¿Te mä raso uni yä jäꞌi de por hanja di sufrihu̱, pe te udi rä Mäkä Tꞌofo?

⁵ Yä jäꞌi de ndunthi yä relijion xä yꞌambäbi nuꞌu̱ toꞌo di  gu̱tꞌi rä ꞌñuu ha yä relijion por hanja ja yä sufrimiento. Pe ho̱nse̱ xä sipäbi ge go geꞌä rä bolunta Äjuä ꞌne ge näꞌä ya mi pädi gatꞌho näꞌä ma xä thogi, asta nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe di nheki. Ndunthi yä jäꞌi xä sipäbi ge nuꞌu̱ yä ꞌñuu Äjuä hinto dä za dä bädi o ge Äjuä tsitsꞌi yä jäꞌi ꞌne yä zi bätsi pa dä ꞌmu̱i kongeꞌä ha mähetsꞌi. Pe ja ngu ya xkä pädi, Jeoba nunka xä me̱fi nꞌa rä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. Rä Mäkä Tꞌofo enä: «¡Näꞌä xa mäjuäni Äjuä nunka xä beni dä me̱fi rä ntsꞌomꞌu̱i, ꞌne Näꞌä pe̱ꞌtsi Gatꞌho rä tsꞌe̱di nunka xä beni dä me̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe!» (Job 34:10).

6. ¿Por hanja ndunthi yä jäꞌi enä ge Äjuä pe̱ꞌtsi rä tsꞌoki po gatꞌho nuꞌu̱ yä sufrimiento?

⁶ ¿Gi pädi por hanja yä jäꞌi enä ge Äjuä pe̱ꞌtsi rä tsꞌoki po gatꞌho nuꞌu̱ yä sufrimiento thogi? Ngeꞌä nuꞌu̱ huyämu̱i ge Äjuä go di mända nunä rä xiꞌmhai, ꞌne nuꞌu̱ hingi pädi näꞌä udi rä Mäkä Tꞌofo de gehnä. Pe ha Rä ntheke 3 de nunä mfistꞌofo, nuꞌi ya gä pädi ge rä Zithu go geꞌä di mända nunä rä xiꞌmhai.

7, 8. a) ¿Hanja udi yä jäꞌi ko yä mꞌu̱i ge di de̱ni rä Zithu, näꞌä rä ndä de nunä rä xiꞌmhai? b) ¿Por hanja xpä hä ndunthi yä sufrimiento näꞌä tsꞌoki di pe̱ꞌtsihu̱, «rä tiempo ꞌne nuꞌu̱ yä nthogi hinto to̱ꞌmi»?

⁷ Rä Mäkä Tꞌofo udi ge gatꞌho «rä xiꞌmhai o ha rä yꞌe̱ rä tsꞌondähi» (1 Juan 5:19). Hänge ha rä xiꞌmhai di nheki näꞌä rä mꞌu̱i rä Zithu, ngeꞌä go geꞌä «hatꞌi gatꞌho yä jäꞌi» (Apocalipsis [Revelación] 12:9). Hää, koꞌmu̱ rä Zithu xa rä hyate, rä tsꞌomꞌu̱i ꞌne hinte ja rä nhuekäte, näꞌä xä ñuꞌtsi nunä xiꞌmhai ko yä ntsꞌomꞌu̱i, yä ntꞌu̱tsate, ꞌne yä nthate. Geꞌä rä mu̱di raso de por hanja xa ja ndunthi rä sufrimiento.

⁸ Rä yoho rä raso de por hanja xa ja ndunthi rä sufrimiento, ngeꞌä ja ngu dä handihu̱ ha Rä ntheke 3, yä jäꞌi xä mꞌu̱i ko rä tsꞌoki dende nuꞌmu̱ rä Adan ꞌne rä Eba bi huahni himbi yꞌo̱te Äjuä ha rä uädri Eden. Po rängeꞌä, yä  jäꞌi xa ne dä me̱ꞌtsi rä tsꞌe̱di ꞌne o̱tꞌe gatꞌho näꞌä dä za asta dä dini näꞌä honi, geꞌä xä japi xä nja yä däta tuhni, yä ntsꞌomꞌu̱i ꞌne yä sufrimiento (Eclesiastés 4:1; 8:9). Rä hñuu rä raso de por hanja ja yä sufrimiento, geꞌä näꞌä embäbi rä Mäkä Tꞌofo «rä tiempo ꞌne nuꞌu̱ yä nthogi hinto to̱ꞌmi» (hñeti Eclesiastés 9:11). Koꞌmu̱ ha nunä rä xiꞌmhai hingo di mända rä Zi Dada Jeoba, hingi pe̱ꞌspäbi rä mfatsꞌi. Po rängeꞌä, yä jäꞌi nse̱kitho dä za dä zo̱päbi nꞌa rä tsꞌo thogi ha nꞌa rä ora näꞌä hingi to̱ꞌmi.

9. ¿Por hanja di pädihu̱ ge Jeoba pe̱ꞌtsi nꞌa rä däta raso hänge hinxä huatitho rä sufrimiento?

⁹ ¡Hängu di hubgä mä mu̱ihu̱ gä pädihu̱ ge Äjuä hingo geꞌä japi dä nja yä sufrimiento! Äjuä hingo pe̱ꞌtsi rä tsꞌoki de nuꞌu̱ yä däta tuhni xä thogi, yä ntsꞌomꞌu̱i, nixi nuꞌu̱ yä däta nthogi ngu yä däyꞌe ꞌne yä mbiꞌmhai di jakägihu̱ xa gä sufrihu̱. Pe tobe di ꞌme̱di gä pädihu̱ por hanja Äjuä he̱gi dä nja rä sufrimiento. Äjuä pe̱ꞌtsi gatꞌho rä tsꞌe̱di, ꞌne näꞌä dä za dä huati gatꞌho yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. Nuꞌmu̱, ¿por hanja hinxä me̱fi njabu̱? Rä Zi Dada Jeoba näꞌä xa di mäkägihu̱, ꞌne di pädihu̱ xä ñho ge ma dä xikägihu̱ te mä däta raso pe̱ꞌtsi (1 Juan 4:8).

10. ¿Te bi mää rä Zithu de Äjuä?

¹⁰ Pa gä pädihu̱ por hanja Äjuä he̱gi dä nja yä sufrimiento, pe̱ꞌtsi te gä benihu̱ dende habu̱ bä fu̱di nuꞌu̱ yä xuñha. Rä Zithu bi japi näꞌä mu̱di ñꞌo̱ho̱ ꞌne näꞌä mu̱di ꞌme̱hñä himbi yꞌo̱te Jeoba. Dende geꞌmu̱, bi mu̱di nꞌa rä duda kontra rä Zi Dada Jeoba. Rä Zithu himbi mää ge Jeoba hingi ja rä tsꞌe̱di, ngeꞌä pädi xä ñho ge Jeoba ho̱nse̱ꞌä pe̱ꞌtsi gatꞌho rä tsꞌe̱di. Pe hää bi mää ge Jeoba hingä go ri ꞌñepi dä mända. Rä Zithu bi mää ge Äjuä rä kꞌuamba o nemhñä ꞌne ge hingi he̱gi ge yä jäꞌi dä me̱ꞌtsi yä hogä  tꞌo̱tꞌe. Hää, rä Zithu bi mää ge Äjuä näꞌä nꞌa rä tsꞌomꞌu̱i gä rey o gobernante (hñeti Génesis 3:2-5). ꞌNehe bi ne bi mää ge yä jäꞌi dä mabi mänꞌa xä ñho mu̱ hingo dä mända Äjuä. Njabu̱, rä Zithu bi nju̱tsꞌi kontra rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä.

11. ¿Por hanja Jeoba himbi huati nuꞌu̱ yä nkontra?

¹¹ Nuꞌmu̱ Adan ꞌne Eba bi huahni himbi yꞌo̱te Jeoba, ja ngue̱nda ge bi ꞌñenä: «Hindi jakägihe mꞌe̱di dä mändagihe Jeoba. Dä za gä huahnise̱he näꞌä xä ñho ꞌne näꞌä xä ntsꞌo». Xibye̱, ¿te ma xä me̱fi Jeoba ko näꞌä bi mhää de geꞌä? ¿Hanja ma xä ꞌñudi Jeoba ge nuꞌu̱ yä nkontra hingä mi pe̱ꞌtsi nraso? ¿Hanja ma xä ꞌñudi Jeoba ge gatꞌho näꞌä pe̱fi geꞌä mänꞌa xä ñho? Rꞌa yä jäꞌi di mbeni ge mänꞌa xä hogi mu̱ Jeoba xä huati nuꞌu̱ yä nkontra ꞌne xä hyoki märꞌa yä jäꞌi. Pe Jeoba ya xki mää ge gatꞌho rä Xiꞌmhai ma xä zo̱ho̱ xä uädri ꞌne xä ñudi ko nuꞌu̱ yä bätsi rä Adan ꞌne rä Eba (Génesis 1:28). ꞌNe Jeoba nzäntho di kumpli gatꞌho näꞌä ne dä me̱fi (Isaías 55:10, 11). ꞌNehe, mu̱ Jeoba xä huati nuꞌu̱ yä nkontra dende ha rä uädri Eden, ma xä sigi xä nja näꞌä duda xki mää rä Zithu kontra Jeoba.

12, 13. ¿Por hanja Jeoba xä hye̱gi ge rä Zithu dä mända rä xiꞌmhai, ꞌne por hanja xä hye̱gi ge yä jäꞌi dä mändase̱? Hñutsꞌi nꞌa rä kꞌoi.

 ¹² Ma gä handihu̱ nꞌa rä kꞌoi: nꞌa rä xahnäte uti yä yꞌoskuela hanja dä hyoki nꞌa rä ꞌme̱fi xä ñhei de gä matemática. Pe nse̱kitho, nꞌa rä yꞌoskuela näꞌä xa ja rä mfeni pe xa rä gogu ꞌne rä nduxte, enä ge hingi njabu̱ ngu udi näꞌä rä xahnäte, ꞌne asta di ñꞌetsꞌi ge mänꞌa pädi hanja dä hyoki xä ñho näꞌä ꞌme̱fi de gä matemática. Rꞌa de nuꞌu̱ yä mi yꞌoskuelaui, huyämu̱i ge hää pe̱ꞌtsi nraso, ꞌne nubye̱ nuꞌu̱ ꞌnehe di mfaxhui näꞌä nduxte yꞌoskuela. ¿Te ri ꞌñepi dä me̱fi rä xahnäte? Mu̱ dä ne, dä za dä yꞌe̱ni de rä skuela nuꞌu̱ yä bo̱ka o nduxte bätsi. Pe mu̱ dä me̱fi njabu̱, ¿te gi kamfri dä mbeni nuꞌu̱ märꞌa yä yꞌoskuela? Nuꞌu̱ dä za dä mbeni ge rä xahnäte hingi pädi dä ꞌñudi xä ñho, ꞌne ge pe̱ꞌtsi nraso näꞌä nduxte yꞌoskuela ꞌne nuꞌu̱ di mfaxhui. Pa ri uadi, asta dä za dä ꞌme̱tuäbi rä tꞌekꞌei näꞌä rä xahnäte. Hänge, ¿gi pädi te ma dä me̱fi rä xahnäte? Hingä nguntꞌä ma dä yꞌe̱ni näꞌä nduxte bätsi. Mꞌe̱tꞌo, ma dä yꞌapäbi dä thogi ha rä pizarrón pa dä ꞌñudi mu̱ xa mäjuäni mänꞌa pädi ke geꞌä.

¹³ ¿Te bi me̱fi Jeoba? Hingä nguntꞌä bi huati rä Zithu, nixi rä Adan ꞌne rä Eba. ¿Por hanja? Po yoho yä däta raso: 1) yä miyontho nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ mi handi näꞌä mi thogi (Job 38:7; Daniel 7:10). Nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ pe̱ꞌtsi te xä hyandäse̱ toꞌo xa mäjuäni mi pe̱ꞌtsi nraso, mu̱ Jeoba o rä Zithu. 2) Jeoba mi ne ge gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi ma xä zo̱ho̱ xä mꞌu̱i ha rä Xiꞌmhai, xä hyandäse̱ toꞌo ri ꞌñepi dä mända, mu̱ Jeoba o rä Zithu. Ja ngu di handihu̱, Jeoba bi hyopäbi rä Zithu dä ꞌñudi mu̱ xa mäjuäni mänꞌa pädi dä mända ke geꞌä. ꞌNehe, xä hye̱gi yä jäꞌi dä mändase̱ ꞌne dä huahni te mä ꞌñuu ne dä de̱ni ha nunä xiꞌmhai habu̱ di mända rä Zithu.

14. ¿Te mi ne rä Zi Dada Jeoba ge xä hyandäse̱ yä e̱nxe̱ ꞌne nuꞌu̱ yä jäꞌi yä yꞌo̱de?

 ¹⁴ Näꞌä rä xahnäte dä no̱ñhu̱, mi pädi xä ñho ge näꞌä nduxte bätsi ꞌne nuꞌu̱ märꞌa yä yꞌoskuela bi nju̱tsꞌi kontra geꞌä, himi pe̱ꞌtsi nraso. Pe rä xahnäte bi hyopäbi dä thogi pa dä ꞌñudi mu̱ mäjuäni mänꞌa mi pädi ke geꞌä, pa njabu̱ gatꞌho nuꞌu̱ märꞌa yä yꞌoskuela yä yꞌo̱de, bi hyandäse̱ ge näꞌä nduxte yꞌoskuela ꞌne nuꞌu̱ mi mfaxhui, himi pe̱ꞌtsi nraso ꞌne ge ho̱nse̱ rä xahnäte ri ꞌñepi ꞌne geꞌä mänꞌa pädi dä ꞌñudi. Nubye̱, nuꞌu̱ märꞌa yä yꞌoskuela, ꞌnehe ma dä ntiende por hanja ma dä tꞌe̱ni de rä skuela nuꞌu̱ yä nduxte bätsi. Njabu̱ ꞌnehe, rä Zi Dada Jeoba himbi huati nuꞌu̱ yä nkontra, pa njabu̱ nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ ꞌne yä jäꞌi yä yꞌo̱de, dä hyandäse̱ ge rä Zithu ꞌne nuꞌu̱ toꞌo di de̱ni hingi pe̱ꞌtsi nraso ꞌne ge yä jäꞌi hindä za dä mändase̱. ꞌNe ja ngu rä profeta Jeremías, nuꞌu̱ ma dä da ngue̱nda ge xa mäjuäni nuya yä noya nuꞌmu̱ bi ꞌñenä: «Nuga di pädi xä ñho, oh Jeoba, ge rä mexiꞌmhai hingä ri ꞌñepi ꞌne hingi pädi dä huahnise̱ rä ꞌñuu. Hingä ri ꞌñepi ꞌne hingi pädi nixi dä yꞌe̱ise̱ rä paso nuꞌmu̱ yꞌo» (Jeremías 10:23).

15, 16. a) ¿Por hanja rä Zi Dada Jeoba xä hye̱gi xä nja yä sufrimiento po ndunthi yä tiempo? b) Mu̱ Jeoba pe̱ꞌtsi rä tsꞌe̱di, ¿por hanja hopi dä thogi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe?

¹⁵ Pe, ¿por hanja rä Zi Dada Jeoba xä hye̱gi xä nja yä sufrimiento po ndunthi yä tiempo? ꞌNe, mu̱ Jeoba pe̱ꞌtsi rä tsꞌe̱di, ¿por hanja hopi dä thogi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe? Pa gä ntiendehu̱, ma gä handihu̱ yoho yä tꞌo̱tꞌe himbi me̱fi näꞌä xahnäte dä no̱ñhu̱. Nꞌaa, himbi hñäkuäbi näꞌä nduxte bätsi dä thogi pa dä ꞌñudi mu̱ mäjuäni näꞌä mi mää. Yoho, himbi matsꞌi. Njabu̱ ꞌnehe, ja yoho yä tꞌo̱tꞌe hinxä me̱fi rä Zi Dada Jeoba. Nꞌaa, hinxä hñäkuäbi rä Zithu ꞌne nuꞌu̱ toꞌo di de̱ni, dä tsapi dä ꞌñudi ge pe̱ꞌtsi nraso. Pa geꞌä,  Jeoba xä umbäbi ndunthi rä tiempo. Ha nuꞌu̱ yä mꞌotho yä je̱ya xä thogi, yä mexiꞌmhai xä hyoni hanja dä mända ꞌne xä me̱ꞌtsi rꞌa nꞌañꞌo yä gobiernu. Yä jäꞌi xä zo̱ho̱ xä me̱ꞌtsi ndunthi rä mfädi ꞌne xä hyoki rꞌa yä hogä tꞌo̱tꞌe, pe hinxä za xä hñäki rä ntsꞌomꞌu̱i, rä thuhu, yä thote, nixi yä däta tuhni. Gatꞌho nuya yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe mänꞌa xä xu. Kongehnä xä nheki xä ñho ge yä gobiernu yä mexiꞌmhai hingi pädi ha nixi ri ꞌñepi dä mända.

¹⁶ ꞌNe yoho, rä Zi Dada Jeoba hinxä matsꞌi rä Zithu pa dä mända nunä xiꞌmhai. Jeoba pe̱ꞌtsi rä tsꞌe̱di pa hindä hyopi dä thogi nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. Pe mu̱ dä jabu̱, ꞌñenä go di umbäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ yä kontra di mända mäpaya, ꞌne yä jäꞌi dä za dä mbeni ge hää dä za dä mändase̱ nsinke dä ꞌñepäbi yä xuñha. Pe nunä nꞌa rä nkꞌuamba o nhemhñä bi ehe de rä Zithu. Hänge Jeoba hinxä mfaxte ha nunä rä nkꞌuamba, «ngeꞌä Äjuä hingi tsa dä ñhate» (Hebreos 6:18).

17, 18. ¿Te ma dä me̱fi Jeoba ko gatꞌho nuꞌu̱ yä dumu̱i xpä hä nuꞌu̱ yä gobiernu de rä xiꞌmhai ꞌne rä Zithu?

¹⁷ Pe, ¿te dä za gä mäñhu̱ de gatꞌho nuꞌu̱ yä u̱gi xä nheki, dende nuꞌmu̱ nuꞌu̱ yä nkontra Äjuä bi nju̱tsꞌi kontra geꞌä? Mähyoni gä beñhu̱ ge rä Zi Dada Jeoba pe̱ꞌtsi gatꞌho rä tsꞌe̱di. Po rängeꞌä, dä za dä huati gatꞌho nuꞌu̱ yä u̱gi ꞌne ma dä hñäki nuꞌu̱ yä sufrimiento pe̱ꞌtsi yä mexiꞌmhai. Ja ngu ya xtä pädihu̱, gatꞌho rä Xiꞌmhai ma dä zo̱ho̱ dä uädri ꞌne yä hinto ma dä tsꞌoni. ꞌNehe, po mäde de näꞌä jamfri di pe̱ꞌtsihu̱ po näꞌä rä te bi uni rä Hesu, ma dä za gä ꞌmu̱hu̱  nsinke rä tsꞌoki. ꞌNe asta nuꞌu̱ yä jäꞌi xä du, ma dä mengi dä mꞌu̱i mänꞌaki. Njabu̱, Äjuä po mäde de rä Hesu ma dä «huatuä yä ꞌme̱fi» rä Zithu (1 Juan 3:8). Rä Zi Dada Jeoba pädi hämꞌu̱ ꞌne te mä ora ma dä kumpli gatꞌho näꞌä xä mää. Nuju̱ xa di johyahu̱ ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba xä ꞌñudi rä pasensia, njabu̱ xä za xtä pädihu̱ näꞌä mäjuäni de geꞌä ꞌne nubye̱ di pe̱päbihu̱ rä bolunta (hñeti 2 Pedro 3:9, 10, TNM). ꞌNe mientra dä zo̱ho̱ näꞌä paꞌä, Äjuä honi nuꞌu̱ yä jäꞌi xa mäjuäni ne dä me̱päbi ꞌne fatsꞌi pa dä ze̱ti gatꞌho nuꞌu̱ yä sufrimiento di nheki ha nunä tsꞌo xiꞌmhai di ꞌmu̱hu̱ (Juan 4:23; 1 Corintios 10:13).

¹⁸ Rꞌa yä jäꞌi di mbeni njaua: “Mu̱ Äjuä xä hyoki rä Adan ꞌne rä Eba pa nzäntho xä yꞌo̱te, gatꞌho nuya yä sufrimiento hinxä nhekihmä”. Pe, ¿gi beni te mä däta regalo xä rꞌakägihu̱ rä Zi Dada Jeoba?

19. ¿Te mä däta regalo xä rꞌakägihu̱ Jeoba, ꞌne por hanja mähyoni gä jamädibihu̱?

¹⁹ Ja ngu dä handihu̱ ha Rä ntheke 5, Äjuä bi hyogägihu̱ pa dä za gä huahnise̱hu̱ te mä ꞌñuu di ne gä ju̱hu̱. ¿Gi da ngue̱nda ge xa nꞌa rä däta regalo näꞌä xä tꞌakägihu̱? Äjuä ꞌnehe bi hyoki ndunthi yä zuꞌue o yä mboꞌni. Pe nuyu̱ hingi pädi dä huahni näꞌä xä ñho ꞌne näꞌä hinä (Proverbios 30:24). Xiꞌmu̱ Äjuä xä hyogägihu̱ njabu̱, ¿gi kamfri ge grä ꞌmu̱ihu̱ ko rä johya? Hinä. Hängu di jamädibihu̱ Äjuä ngeꞌä nuju̱ dä za gä huahnihu̱ te mä mꞌu̱i di ne gä pe̱ꞌtsihu̱, te di ne gä pe̱fihu̱ ꞌne asta dä za gä huahni mä amigohu̱. Geꞌä bi ne Jeoba pa gekhu̱. ¿Hänge di johyahu̱ ngeꞌä bi hyogägihu̱ njabu̱?

20, 21. Mu̱ rä Zi Dada Jeoba xä hyokꞌäꞌi pa gi huahnise̱ te mä ꞌñuu gi ne gi ju̱u̱, ¿te dä hogi gi pe̱fi?

²⁰ Rä Zi Dada Jeoba ne gä pe̱päbihu̱ po mä boluntase̱hu̱  hingä ngeꞌä toꞌo dä obligagihu̱ (2 Corintios 9:7). Ja ngu nꞌa rä dada o nꞌa rä nänä, xa di johya nuꞌmu̱ o̱de ge nꞌa de nuꞌu̱ yä bätsi po rä boluntase̱ embäbi: «Di mäꞌi ndunthi». Po rängeꞌä dä hogi gi ñꞌanise̱: «Mu̱ rä Zi Dada Jeoba xä hyogägi pa gä huahnise̱ te mä ꞌñuu di ne gä ju̱u̱, ¿te ma gä huahni gä pe̱fi?». Rä Zithu, Adan ꞌne Eba bi huahni bi nkontraui rä Zi Dada Jeoba. Xi nuꞌi, ¿te ma gi pe̱fi?

²¹ Koꞌmu̱ Jeoba he̱gi gi huahni po ri boluntase̱ te mä ꞌñuu gi ne gi ju̱u̱, nuꞌi dä za gi huahni gi pe̱fi näꞌä xä ñho. Dä za gi huahni gi pe̱päbi Jeoba mähye̱gi ko nuꞌu̱ märꞌa yä miyontho yä jäꞌi pe̱päbi. Nuꞌu̱ yä jäꞌi japi dä johya rä Zi Dada Jeoba, ngeꞌä udi ge rä Zithu hingi mängä näꞌä mäjuäni ꞌne ge hingä nꞌa rä hogä gobernante (Proverbios 27:11). Mu̱ nuꞌi gi huahni gi pe̱ꞌtsi nꞌa rä hogä mꞌu̱i, ma gi johyabi ꞌnehe rä koraso Jeoba. Ha näꞌä rä ntheke xä ꞌñepu̱, ma gä pädihu̱ te mä mꞌu̱i di ho Äjuä.