YÄ KRISTIANU xä mhändabi dä yꞌo̱tꞌe näꞌä rä Fenäte de rä du rä Kristo o «rä Mäkä Ntꞌoxi» (1 Corintios 11:20). ¿Por hanja xa mähyoni dä tꞌo̱tꞌe nunä Fenäte? ¿Hämꞌu̱ ꞌne hanja ri ꞌñehe dä tꞌo̱tꞌe?

 Näꞌä xui de rä Paskua de rä je̱ya 33 de rä era común (e.c.), Ñhesukristo bi mu̱di bi ja nunä Fenäte. Rä Paskua mi tꞌo̱tꞌe nꞌa mꞌiki tatꞌä je̱ya, ha näꞌä rä pa 14 de rä zänä nisán (de näꞌä kalendario judio). ¿Hanja mi pädi yä judio hämꞌu̱ mi tagi näꞌä fecha? Tatꞌä je̱ya yä judio mi to̱ꞌmi dä zo̱ho̱ näꞌä rä pa habu̱ tanto rä hyadi ꞌne rä xui di dura mähye̱gi 12 yä ora (mäpaya tꞌembi rä equinoccio de primavera ꞌne thogi po rä zänä märso). Änte o mꞌe̱fa de nunä equinoccio, mi fu̱di mi nheki rä tꞌu̱znä o rꞌayꞌo zänä ha Jerusalen, ꞌne ja gekua mi fu̱di rä fecha 1 de nisán. ꞌNepu̱, yä judio mi to̱ꞌmi dä thogi mä 13 yä pa, pa mi o̱tꞌe rä Paskua, mꞌe̱fa de xti yu̱i rä Hyadi.

Näꞌä xuiꞌä, rä Hesu bi yꞌo̱tꞌe rä Paskua ko yä apostol, ꞌnepu̱ bi xipi rä Judas Iskariote ge xä ma, ꞌne mꞌe̱fa bi mu̱di bi ja näꞌä Mäkä Ntꞌoxi. Nunä rꞌayꞌo Fenäte gehnä rä mpo̱te näꞌä Paskua mi beni yä judio tatꞌä je̱ya. Hänge rä Mäkä Ntꞌoxi pe̱ꞌtsi te dä tꞌo̱tꞌe ꞌnehe tatꞌä je̱ya.

Rä apostol Pablo bi yꞌofo mꞌe̱fa näꞌä bi me̱fi rä Hesu ha näꞌä Fenäte: «Bi gu̱ rä thuhme, ꞌnepu̱ bi umbä njamädi Äjuä. ꞌNe de geꞌä bi hyekä nuꞌä rä thuhmeꞌä, ꞌnepu̱ bi ꞌñenä: “Tsihu̱ nunä rä thuhme, ja rä ue̱nda go gehnä mä ndoyꞌo nunä ma dä nhaꞌmpäbi po ränge ri tsꞌokihu̱. ꞌNe ora gi tsihu̱ nunä rä thuhme, yꞌo̱thu̱ ngu nꞌa rä feni de gekägi”. ꞌNepu̱ ngu bi uadi bi ntꞌoxiꞌu̱, rä Hesu bi gu̱ nꞌa rä baso [o kopa] habu̱ mi po rä binu, ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: “Nunä binunä, go gehnä nꞌa rä ntꞌudi de nuꞌä rä rꞌayꞌo kohi ma gä o̱tꞌe ko mä ji nuꞌä ma gä fani. Ora gi tsihu̱ nunä binunä, yꞌo̱thu̱ ngu nꞌa rä feni de gekägi”» (1 Corintios 11:23-25).

Rꞌa yä jäꞌi kamfri ge rä Hesu bi japi bi ngo̱ näꞌä thuhme ꞌne bi nji näꞌä binu. Pe, ¿por hanja dä za gä mäñhu̱ ge nuꞌu̱ yä apostol himbi zipäbi rä ngo̱ nixi rä ji rä Hesu? Po yoho yä raso. Nꞌaa, ngeꞌä rä Hesu tobe mi tetho nuꞌmu̱ bi umbäbi rä thuhme nuꞌu̱ yä apostol. Yoho, rä ley Äjuä mi proibi ge yä jäꞌi dä zipä rä ngo̱ ꞌne rä ji yä mi jäꞌiui (Génesis 9:3, 4; Levítico 17:10). Ha Lucas 22:20, rä Hesu bi mää: «Nunä binu gehnä nꞌa rä señä de rä rꞌayꞌo kohi xä tꞌo̱tꞌe ko mä ji näꞌä ma gä fani po geꞌähu̱». Ja ngu di handihu̱, rä Hesu bi ꞌñenä ge näꞌä rä binu mi nꞌa rä señä o simbolo de nꞌa rä rꞌayꞌo pacto o kohi.

 Hänge rä thuhme ꞌne rä binu, ho̱nse̱ nꞌa rä simbolo ꞌnehe. Näꞌä thuhme geꞌä bi representa rä ndoyꞌo rä Hesu. Rä Hesu bi usa nꞌa rä thuhme nsi rä lebadura näꞌä xki bongi de rä Paskua (Éxodo 12:8). Rä Mäkä Tꞌofo rꞌabu̱ no̱ni rä lebadura ngu nꞌa rä simbolo de näꞌä rä tsꞌoki di pe̱ꞌtsihu̱. Hänge näꞌä rä thuhme nsi rä lebadura bi usa rä Hesu, di representa näꞌä rä ndoyꞌo nsi rä tsꞌoki bi uni po gekhu̱ (Mateo 16:11, 12; 1 Corintios 5:6, 7; 1 Pedro 2:22; 1 Juan 2:1, 2).

Näꞌä rä the̱ngä binu di representa rä ji rä Hesu. Näꞌä ji, geꞌä japi dä nja rä muui näꞌä rä rꞌayꞌo pacto o kohi. Rä Hesu bi mää ge ma xä fani rä ji pa dä punꞌgägihu̱ mä tsꞌokihu̱. Njabu̱, rꞌa yä jäꞌi dä za dä mꞌu̱i xä ntꞌaxi ha yä da Äjuä ꞌne dä za dä yu̱tꞌi ha näꞌä rꞌayꞌo kohi (Hebreos 9:14; 10:16, 17). Nunä rꞌayꞌo pacto o kohi, xoki rä ꞌñuu pa njabu̱ nuꞌu̱ 144.000 yä kristianu xä thahni, dä za dä ma mähetsꞌi. Ja gehni ma dä ꞌmu̱i ngu yä rey ꞌne yä majhä pa rä ñho yä mexiꞌmhai (Génesis 22:18; Jeremías 31:31-33; 1 Pedro 2:9; Apocalipsis [Revelación] 5:9, 10; 14:1-3).

¿Toꞌo ri ꞌñepi dä zi rä thuhme ꞌne rä binu ha näꞌä Fenäte de rä du rä Hesu? Ja ngu xtä pädihu̱, ho̱nse̱ nuꞌu̱ toꞌo ku̱tꞌi ha näꞌä rꞌayꞌo pacto o kohi. Hää, ho̱nse̱ nuꞌu̱ to̱ꞌmi dä ma mähetsꞌi. Rä espiritu santo, geꞌä japi nuꞌu̱ yä jäꞌi dä bädi ge Äjuä xä huahni pa dä nrey ha mähetsꞌi (Romanos 8:16, TNM). Nuyu̱ ꞌnehe ku̱tꞌi ha näꞌä rä pacto o kohi pa näꞌä rä Tsꞌu̱tꞌhui habu̱ ma dä mända ko rä Hesu (Lucas 22:29).

Pe, ¿xi nuꞌu̱ yä jäꞌi to̱ꞌmi dä mꞌu̱i pa nzäntho ha rä Xiꞌmhai nuꞌmu̱ xti uädri? Mäske nuyu̱ hingi tsi näꞌä thuhme nixi näꞌä binu, nuyu̱ yä jäꞌi di ntini ꞌne handi ko rä tꞌekꞌei näꞌä rä Mäkä Ntꞌoxi ja ngu bi mända rä Hesu. Yä testigo rä Jeoba o̱tꞌe rä Mäkä Ntꞌoxi nꞌa mꞌiki tatꞌä je̱ya, mꞌe̱fa de dä yu̱i rä Hyadi ꞌne geꞌmu̱ fu̱di näꞌä rä pa 14 de nisán. Mäske ha gatꞌho rä Xiꞌmhai, ꞌmu̱i ho̱nse̱ nꞌa hängu mꞌo nuꞌu̱ yä jäꞌi mää ge pe̱ꞌtsi rä humu̱i de dä ma mähetsꞌi, nunä Fenäte xa ja ndunthi rä muui pa gatꞌho yä kristianu. Ngeꞌä ha nunä Fenäte, japi yä kristianu dä ntso̱ꞌmi hängu di mäkägihu̱ Äjuä ꞌne Ñhesukristo (Juan 3:16).