1, 2. a) ¿Te debe dä me̱fi mꞌe̱tꞌo nꞌa rä kristianu näꞌä ne dä nthäti? b) ¿Te di signifika ora nꞌa rä soltero ꞌne nꞌa rä soltera dä mu̱di dä nobio? (Hyandi ꞌnehe habu̱ enä «Pa gä benihu̱»).

 XI NUꞌI, ¿gi hohmä gi nthäti? Pa dä mꞌu̱i ko rä johya nꞌa rä jäꞌi hindi ja mꞌe̱di dä nthäti. Pe mäske njabu̱, ndunthi yä ku ꞌne yä nju desia dä nthäti. Mu̱ nuꞌi gi ne gi nthäti, debe gi beni ge mꞌe̱tꞌo xa mähyoni gi pe̱ꞌtsi nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ko rä Zi Dada Jeoba, gi ꞌñudi ge ya dä za gi kumpli ko nuꞌu̱ yä responsabilida ꞌne yä gasto ma dä ꞌñehe, ꞌne gi ꞌñudi ge ja ri mfeni ꞌne gi porta ngu nꞌa rä däta jäꞌi hingä ngu nꞌa rä bätsi (1 Cor. 7:36). a Mu̱ gi pe̱fi njabu̱, hingä ma dä jaꞌi xä ñhei gi mꞌu̱i ko rä johya ha ri medinthäti.

² Pe xä ñhei gi tini nꞌa rä hogä jäꞌi kontoꞌo gi nthätui (Prov. 31:10). Rꞌabu̱, mäske ya gä tini nꞌa rä jäꞌi näꞌä gi hohmä gi konose mänꞌa xä ñho, ꞌnehe xä ñhei gi fu̱di gi nobioui. b Ha nunä imformäsio di nxadihu̱, ma gä handihu̱ te dä za dä matsꞌi nuꞌu̱ ne dä nthäti pa dä dini nꞌa rä hogä jäꞌi ꞌne dä mu̱di dä konose.  ꞌNehe ma gä pädihu̱ te dä za dä me̱fi märꞌa yä ku de rä mhuntsꞌi pa dä matsꞌi nuꞌu̱ yä ku ne dä nthäti.

HANJA DÄ ZA GI TINI NꞌA RÄ HOGÄ JÄꞌI

3. ¿Te mähyoni dä beni nꞌa rä soltero o nꞌa rä soltera änte de dä mu̱di dä hyoni kontoꞌo dä nthätui?

³ Änte de gi fu̱di gi nobioui nꞌa rä jäꞌi, mähyoni mꞌe̱tꞌo bi beni te mä mꞌu̱i gi to̱ꞌmi dä me̱ꞌtsi näꞌä rä jäꞌi gi ne gi tini pa gi nthätui. ¿Por hanja? Ngeꞌä mu̱ hingi mpiensa mꞌe̱tꞌo tenguꞌä rä mꞌu̱i näꞌä rä jäꞌi gi ne gi tini, tal vez hingä ma gi da ngue̱nda xti zo̱ho̱ näꞌä rä jäꞌiꞌä o tal vez ma gi fu̱di gi po̱ngui nꞌa rä jäꞌi näꞌä hingä ma gi hopäbi rä mꞌu̱i mꞌe̱fa. Näꞌä rä mu̱di rekisito debe dä me̱ꞌtsi näꞌä jäꞌi: eske debe drä testigo rä Jeoba (1 Cor. 7:39). Pe hindi signifika ge gatꞌho nuꞌu̱ xä nxixtehe, geꞌä näꞌä rä däme o näꞌä rä ꞌme̱hñä gi honi pa geꞌi. Hänge mähyoni gi ñꞌanise̱: «¿Te di ne gä pe̱fi ko mä bida? Pa geki, ¿te mä mꞌu̱i xa mähyoni dä me̱ꞌtsi näꞌä rä jäꞌi di ne gä tini? ¿Hää ꞌmu̱i yä ku o yä nju ngu näꞌä di ne gä tini?».

4. ¿Te xä yꞌapäbi rä Zi Dada Jeoba rꞌa yä soltero?

⁴ Mu̱ gi ne gi nthäti, dä hogi gi xatuäbi rä Zi Dada Jeoba ꞌne gi xipäbi (Filip. 4:6). Mäjuäni ge rä Zi Dada Jeoba hinxä prometebi yä soltero go dä hyombäbi toꞌo dä nthätui. Pe hää xa turämu̱i po näꞌä gi senti, näꞌä jaꞌi mꞌe̱di ꞌne dä za dä maxꞌäꞌi gi tini näꞌä rä jäꞌi gi honi. Hänge ogi he̱gi de gi xatuäbi pa gi xipäbi näꞌä gi ne ꞌne näꞌä gi senti (Sal. 62:8). Yꞌapäbi dä rꞌaꞌi rä mfädi ꞌne rä pasensia (Sant. 1:5). Nꞌa rä zi ku rä mengu Estados Unido rä thuhu John c enä: «Di xatuäbi rä Zi Dada Jeoba ꞌne di xipäbi te mä mꞌu̱i di ne dä me̱ꞌtsi näꞌä rä nju di ne gä tini pa gä nthätꞌmee. Di apäbi dä presenta yä oportunida pa gä konose nꞌa rä zi nju. ꞌNehe  di apäbi ge dä maxkägi pa gä pe̱ꞌtsi nuꞌu̱ yä hogä mꞌu̱i di japäbi mꞌe̱di dä me̱ꞌtsi nꞌa rä hogä däme». Nꞌa rä zi nju de rä dähni Sri Lanka rä thuhu Tanya enä: «Di apäbi rä Zi Dada Jeoba ge dä maxkägi gä yꞌo mänjuäntho ha rä ꞌñuu ꞌne gä ꞌmu̱i ko ndunthi rä johya mientra di sigi di honi nꞌa rä hogä jäꞌi pa gä nthätꞌmee». Pe ¿xiꞌmu̱ gi handi ge thogi rä tiempo ꞌne tobe hixkä tini näꞌä rä jäꞌi gi honi? Mäske njabu̱, rä Zi Dada Jeoba di promete dä rꞌaꞌi gatꞌho näꞌä di jaꞌi mꞌe̱di ꞌne ma dä maxꞌäꞌi pa nzäntho gi ꞌmu̱i ko rä johya (Sal. 55:22).

5. ¿Te ma dä matsꞌi nuꞌu̱ yä soltero dä konose nuꞌu̱ yä zi ku mädi ndunthi rä Zi Dada Jeoba? (1 Corintios 15:58; hyandi ꞌnehe rä foto).

⁵ Rä Mäkä Tꞌofo xikägihu̱: «Nzäntho pe̱ꞌtsihu̱ ndunthi te gi pe̱fihu̱ ha rä ꞌme̱fi rä Hmuu» (hñeti 1 Corintios 15:​58, TNM). Mu̱ gi jamäsu nunä konseho, ma dä za gi thogi ndunthi rä tiempo ko märꞌa yä ku ꞌne yä nju. Hää, ma gi pe̱ꞌtsi ndunthi ri amigo ꞌne ma gi pe̱ꞌtsi rä oportunida de gi konose märꞌa yä soltero nuꞌu̱ ꞌnehe ꞌmu̱i ocupado pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba. Koꞌmu̱ nuꞌi ꞌnehe ma gi mꞌu̱i ocupado po gi pe̱päbi rä bolunta rä Zi Dada Jeoba, geꞌä ma dä rꞌaꞌi ndunthi rä johya.

6. ¿Te mähyoni dä beni yä soltero ꞌne yä soltera?

⁶ Nuꞌu̱ yä zi ku ne dä nthäti, mähyoni dä beni ge di debe dä jamäsu yä mfeni pa njabu̱ hindä hyopäbi ge näꞌä rä dumu̱i po dä dini kontoꞌo dä nthätui ho̱nse̱ꞌä go dä yꞌodä ha yä mfeni (Filip. 1:10). Gä nthätihu̱ o hinä, näꞌä xa mäjuäni rä johya bi ehe de gä pe̱ꞌtsihu̱ nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ko rä Zi Dada Jeoba (Mat. 5:3). Mientra nuꞌi grä soltero, gi pe̱ꞌtsi ndunthi yä oportunida de gi pe̱päbi mä ndunthi rä Zi Dada Jeoba (1 Cor. 7:​32, 33). Hänge probecha ꞌne usa xä ñho ri tiempo nubye̱ grä soltero o grä soltera. Nꞌa rä zi nju rä thuhu Jessica rä mengu Estados Unidos, pede ge bi nthäti nuꞌmu̱ mi pe̱ꞌtsi kasi 40 yä je̱ya. Nunä zi nju enä: «Mäske ndi desia gä nthäti, hingä ho̱nse̱ꞌä ndi e̱ntꞌä ha mä mfeni. Sino ke ndi o̱tꞌe ntsꞌe̱di po gä usa ndunthi de mä tiempo pa gä predika. Geꞌä bi maxkägi pa gä mꞌu̱i ko rä johya».

MꞌE̱TꞌO HYANDÄ XÄ ÑHO NÄꞌÄ JÄꞌI

7. ¿Te dä hogi gi pe̱fi änte de gi xipäbi nꞌa rä jäꞌi te gi senti po geꞌä? (Proverbios 13:16).

⁷ Pe, ¿xiꞌmu̱ ya gä tini nꞌa rä jäꞌi näꞌä gi handi ge geꞌä gi honi pa gi nthätui? ¿Debe mäntꞌä gi ma pa gi xipäbi ge gi ho? Rä Mäkä Tꞌofo mää ge nꞌa rä jäꞌi näꞌä ja rä mfädi, mꞌe̱tꞌo handi xä ñho ꞌnepu̱ ja pe̱fi näꞌä beni (hñeti Proverbios 13:16). Hänge dä hogi ge nsinke dä ngue̱nda, mꞌe̱tꞌo gi hyandi xä ñho tenguꞌä näꞌä jäꞌi änte de gi xipäbi näꞌä gi senti po geꞌä. Nꞌa rä ku rä thuhu Albert näꞌä rä mengu ha nꞌa rä dähni fädi ngu Países Bajos enä: «Näꞌä gi senti po nꞌa rä jäꞌi nguntꞌä dä za dä te, pe ꞌnehe nguntꞌä dä za dä mꞌe̱di. Hänge dä hogi gi hyopäbi dä thogi rä tiempo ꞌne hingä mäntꞌä gi zofo näꞌä jäꞌi gi ho pa gi nobioui». Hää, mu̱ änte de gi zofo nꞌa rä jäꞌi mꞌe̱tꞌo gi hyandi xä ñho tenguꞌä, tal vez ma gi da ngue̱nda ge hingä geꞌä rä jäꞌi gi honi pa gi nthätui.

8. Mu̱ nꞌa rä soltero o nꞌa rä soltera ya bi dini nꞌa rä jäꞌi näꞌä di ho, ¿te di debe dä me̱fi mꞌe̱tꞌo? (Hyandi ꞌnehe rä foto).

⁸ Pe zäi ge gi ñꞌani: «¿Te dä za gä pe̱fi pa njabu̱ gä handi xä ñho tenguꞌä nꞌa rä jäꞌi nsinke dä da ngue̱nda?». Por ejemplo, ha rä Ngu de gä Mhuntsꞌi o ha nꞌa rä kombibio dä za gi hyandi tenguꞌä rä uso ꞌne tenguꞌä näꞌä rä ntsitsꞌi pe̱ꞌtsi ko rä Zi Dada Jeoba. ꞌNehe dä za gi pädi toꞌo nuꞌu̱ yä amigo ꞌne de te di ho dä mplatika (Luc. 6:45). ¿Te di mbeni dä me̱fi ko rä bida? ¿Di nthe̱ ko näꞌä di ne gä pe̱fi ꞌnehe? Tal vez yä anciano de rä mhuntsꞌi o märꞌa yä ku nuꞌu̱ pe̱ꞌtsi nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ko rä Zi Dada Jeoba dä za  dä xiꞌi tenguꞌä rä uso näꞌä rä ku o näꞌä rä nju gi ho (Prov. 20:18). Dä za gi yꞌambäbi hanja fädi o tenguꞌä rä mꞌu̱i (Rut 2:11). Pe ora ja penä gi handi tenguꞌä näꞌä ku o näꞌä nju, ogi japäbi dä senti ge xa gi fadi. Ngeꞌä dä za dä mfada mu̱ gi jabu̱.

9. Änte de gi xipäbi nꞌa rä jäꞌi te gi senti po geꞌä, ¿de te di debe gi mꞌu̱i kombensido?

⁹ ¿Pe hängu tiempo debe gi hyandi näꞌä jäꞌi gi ho nsinke gi xipäbi näꞌä gi senti? Mu̱ ja penä gä konose ꞌne mäntꞌä gä xipäbi näꞌä gi senti, tal vez näꞌä ku o näꞌä nju ma dä mbeni ge otho ri juisio ꞌne hingi mbeni mꞌe̱tꞌo änte de te gi mää (Prov. 29:20). Pe mu̱ näꞌä jäꞌi ya bi da ngue̱nda ge gi ho ꞌne gi hopäbi dä thogi ndunthi rä tiempo ꞌne hinte gi xipäbi, tal vez ma dä mbeni ge hingi pädi näꞌä gi ne o ge nzäntho gi duda pa gi tomä nꞌa rä desision (Ecl. 11:4). Mu̱ ma gi zofo nꞌa rä jäꞌi, mähyoni gi beni ge tal vez ma gi nthäti kongeꞌä, o tal vez hinä. ¿Por hanja? Ngeꞌä ja penä ma gi nkonosehu̱. Pe, ndaꞌä di debe dä nheki, eske nuꞌi hää ya xkä ñhoki pa gi nthäti ꞌne pa gi hñätsꞌi nꞌa rä responsabilida nguꞌä. ꞌNehe mähyoni gi mꞌu̱i kombensido ge näꞌä jäꞌi gi ne gi zofo, geꞌä näꞌä rä jäꞌi gi honi pa gi nthätui.

10. ¿Te debe gi pe̱fi mu̱ gi da ngue̱nda ge ꞌmu̱pu̱ nꞌa rä jäꞌi näꞌä gi gustabi, pe nuꞌi hingi ne kongeꞌä?

¹⁰ ¿Pe xiꞌmu̱ gi da ngue̱nda ge ꞌmu̱pu̱ nꞌa rä jäꞌi näꞌä gi gustabi? ¿Te dä hogi gi pe̱fi? Mu̱ nuꞌi hingä mähye̱gi gi senti po geꞌä, dä hogi gi jamäsu näꞌä gi pe̱fi o näꞌä gi mää pa hingi japäbi dä mbeni ge hää gi ne kongeꞌä. Mu̱ nuꞌi gi japäbi dä senti ge gi ne kongeꞌä mäske gi pädi xä ñho ge hinä, ma gi ꞌñudi ge otho ri konsiderasio nixi ri tꞌekꞌei po näꞌä senti märꞌaa (1 Cor. 10:24; Efes. 4:25).

11. ¿Te mähyoni gä o̱thu̱ ngue̱nda mu̱ di tokagihu̱ gä mfaxtehu̱ pa gä honihu̱ kontoꞌo dä nthätui nꞌa rä soltero o nꞌa rä soltera?

¹¹ Ha rꞌa yä luga, rä familia o yä dada go geꞌu̱ di desidi kontoꞌo dä nthätui yä bätsi. Pe ha märꞌa yä luga, rä familia o yä amigo go geꞌu̱ di nkargo dä hyoni ngu kontoꞌo dä za dä nthätui nꞌa rä soltero o nꞌa rä soltera. ꞌNepu̱ honi hanja dä presentabi pa dä mpädi ꞌne dä desidi mu̱ hää ne dä nkonose o hinä. Mu̱ di tokagihu̱ gä fatsꞌihu̱ nꞌa rä soltero o nꞌa rä soltera dä hyoni kontoꞌo dä nthätui, mähyoni gä o̱thu̱ ngue̱nda ndaꞌu̱ yä gusto ꞌne te honi nꞌa ngu mä nꞌaa. Mu̱ di handihu̱ ge ya dä tinihu̱ nꞌa rä hogä jäꞌi näꞌä dä za dä nthätui mä amigohu̱ o mä familiahu̱, mähyoni gä o̱thu̱ ntsꞌe̱di po gä konosehu̱  tenguꞌä rä mꞌu̱i näꞌä jäꞌiꞌä. Pe gä handihu̱ te mä ntsitsꞌi pe̱ꞌtsi ko rä Zi Dada Jeoba, geꞌä mänꞌa xa mähyoni ke rä bojä ꞌne märꞌa yä tꞌo̱tꞌe. Mähyoni gä benihu̱ ge näꞌä rä soltero ꞌne näꞌä rä soltera, go geꞌu̱ ma dä tomä rä desision mu̱ dä nthäti o hinä (Gál. 6:5).

HANJA DÄ ZA GI FU̱DI GI NOBIOUI NꞌA RÄ JÄꞌI

12. Mu̱ ya gä tini nꞌa rä jäꞌi näꞌä gi ho, ¿hanja dä za gi xipäbi ge gi ne gi nobioui?

¹² Mu̱ nꞌa rä jäꞌi gi ho ꞌne ya gä handi xä ñho ge geꞌä gi ho pa gi nobioui, ¿hanja dä za gi xipäbi näꞌä gi senti? d Dä za gi hyoni rä modo hanja gi mplatikaui, tal vez por telefono o gi hyoni nꞌa rä luga habu̱ thogi yä jäꞌi. Xipäbi claro näꞌä gi senti ꞌne gi mbeni (1 Cor. 14:9). Mu̱ dä xiꞌi ge ne dä mbeni mꞌe̱tꞌo, umbäbi rä tiempo pa dä mpiensa (Prov. 15:28). Mu̱ näꞌä jäꞌi dä xiꞌi ge hindä za dä asepta, respetabi rä desision.

13. ¿Te dä za gi pe̱fi mu̱ nꞌa rä jäꞌi dä xiꞌi ge gi gustabi ꞌne dä yꞌaꞌi gi nobioui? (Colosenses 4:6).

¹³ ¿Te dä za gi pe̱fi mu̱ nꞌa rä jäꞌi dä xiꞌi ge gi gustabi ꞌne dä yꞌaꞌi gi nobioui? Beni ge näꞌä pe̱ꞌtsi te bi gu̱ rä balo pa bi xiꞌi te di senti, hänge trata ko ndunthi rä ñhojäꞌi ꞌne rä tꞌekꞌei (hñeti Colosenses 4:6). Mu̱ gi handi ge jaꞌi mꞌe̱di rä tiempo pa gi mbeni mꞌe̱tꞌo, xipäbi. Pe dä hogi gi trata gi umbäbi nꞌa rä respuesta mänꞌitꞌho (Prov. 13:12). Mu̱ nuꞌi hingi ne gi nobioui, xipäbi claro pe ko ndunthi rä ñhojäꞌi ꞌne rä tꞌekꞌei. Nꞌa rä ku de rä dähni Austria rä thuhu Hans, mää te bi me̱fi ora nꞌa rä zi nju bi xipäbi te mi senti po geꞌä. Rä ku Hans enä: «Ko ndunthi rä tꞌekꞌei dä xipäbi ge nuga hingä ndi senti mähye̱gi po geꞌä. Mäntꞌä dä xipäbi pa njabu̱ bi hyandi näꞌä zi nju ge mäjuäni näꞌä ndi xipäbi. Dende geꞌmu̱ xa dä jamäsu hanja ndi trata näꞌä zi nju pa njabu̱ hinxä te näꞌä mi senti». Pe mu̱ hää gi ho näꞌä jäꞌi ꞌne hää ma gi asepta, xipäbi te gi mbeni ꞌne hanja gi to̱ꞌmihu̱ gi thogihu̱ näꞌä rä tiempo ma gi nobiohu̱.

¿TE DÄ ZA GÄ PE̱FIHU̱ MU̱ DI NE GÄ FATSꞌIHU̱ NUꞌU̱ YÄ SOLTERO?

14. ¿Te dä za gä pe̱fihu̱ mu̱ di ne gä fatsꞌihu̱ nuꞌu̱ yä soltero?

¹⁴ ¿Te dä za gä pe̱fihu̱ pa gä fatsꞌihu̱ nuꞌu̱ yä soltero ne dä nthäti? Nꞌa rä däta mfatsꞌi pa geꞌu̱ mu̱ di jamäsuhu̱ näꞌä di mäñhu̱ (Efes. 4:29). Mähyoni gä ñꞌanise̱hu̱: «Ko näꞌä di mää, ¿di nheki ge di ja yä chiste o di burla de yä soltero o yä soltera? Ora di handi ge nꞌa rä soltero  ñäui nꞌa rä soltera, ¿ya di mbeni o di mää ge ne dä nobio?» (1 Tim. 5:13). ꞌNehe mähyoni gä jamäsuhu̱ näꞌä di pe̱fihu̱ o näꞌä di mäñhu̱ pa hingä u̱mbäbihu̱ yä mfeni nuꞌu̱ yä soltero ꞌne gä japäbi dä senti ge ja te di ꞌme̱päbi ngeꞌä hinxä nthäti. Rä ku Hans näꞌä ya dä no̱nihu̱ ha rä parrafo 13 enä: «Rꞌa yä ku o rꞌa yä nju enä: “Ya grä däta jäꞌi, xi gi hyongä nꞌa rä zi jäꞌi pa gi nthätui pa njabu̱ hingi kohise̱”. Pe nuya yä noya hinte fatsꞌi nuꞌu̱ yä zi ku yä soltero. Al contrario, dä za gä japäbi dä u̱ yä mfeni o dä duyämu̱i». Hänge mänꞌa dä hogi gä honihu̱ yä oportunida pa gä nupäbihu̱ yä mfeni (1 Tes. 5:11).

15. a) Ja ngu di handihu̱ ha Romanos 15:​2, ¿te di debe gä o̱thu̱ ngue̱nda änte de gä fatsꞌi nꞌa rä ku o nꞌa rä nju dä hyoni toꞌo dä konose? (Hyandi ꞌnehe rä foto). b) ¿Te gä pädi de rä bideo? (Hyandi rä nota).

¹⁵ ¿Pe xiꞌmu̱ di konosehu̱ nꞌa rä soltero ꞌne nꞌa rä soltera ꞌne di mbenihu̱ ge di nheki xä ñho di yoho? Rä Mäkä Tꞌofo utkägi ge di debe gä o̱thu̱ ngue̱nda te di mbeni ꞌne te di senti märꞌaa (hñeti Romanos 15:​2, TNM). Ndunthi yä soltero ꞌne yä soltera hingi ne ge märꞌa yä jäꞌi dä nthintꞌi ꞌne dä hyoni toꞌo dä presentabi, hänge di debe gä respetahu̱ ꞌne hingä nthintꞌihu̱ (2 Tes. 3:11). Märꞌaa hää ne toꞌo dä umbäbi nꞌa rä tꞌu̱kä mfatsꞌi, pe mähyoni gä umbäbihu̱ ho̱nse̱ mu̱ dä yꞌakägihu̱ (Prov. 3:27). e Märꞌa yä soltero ꞌne yä soltera, hää ne dä tꞌumbäbi rä mfatsꞌi pe nsinke toꞌo dä da ngue̱nda. Nꞌa rä zi nju rä thuhu Lydia de rä dähni Alemania enä: «Dä za gi mfaxte pa njabu̱ näꞌä ku dä nthe̱ui näꞌä zi nju. ꞌNepu̱ ya go dä nuu mu̱ dä ne dä nkonose o hinä».

16. ¿Te debe dä beni nuꞌu̱ yä soltero ꞌne yä soltera?

¹⁶ Hindi mporta ua xtä nthätihu̱ o dyä solterohu̱, gatꞌho dä za gä mꞌu̱ihu̱ ko ndunthi rä johya (Sal. 128:1). Hänge mu̱ nuꞌi grä soltero o grä soltera ꞌne gi hohmä gi nthäti pe tobe hixkä tini näꞌä rä jäꞌi gi honi pa geꞌi, sigi gi pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba ko ngatꞌho ri koraso. Nꞌa rä zi nju rä thuhu Sin Yi de rä dähni Macao enä: «Näꞌä rä tiempo ma gi mꞌu̱i de gä soltero o de gä soltera, hingä ndunthi ja ngu näꞌä rä tiempo ma gi pe̱ꞌtsi ha rä Paraiso pa gi mꞌu̱hui näꞌä toꞌo ma gi nthätui. Hänge probecha ꞌne usa xä ñho ri tiempo nubye̱ grä soltero o grä soltera». ¿Pe xiꞌmu̱ ya gä tini näꞌä rä jäꞌi gi honi ꞌne ya gä fu̱di gi konose? Ha näꞌä rä ntꞌudi xä ꞌñepu̱ ma gä ñähu̱ de te dä za gi pe̱fi pa njabu̱ dä za dä bo̱ni temäꞌentho näꞌä rä tiempo ma gi nobiohu̱.