Habu̱ ma gi tini te hutsʼi

Habu̱ ma dä xiʼi te hutsʼi

Yä karro ꞌne yä avión de gä gerra: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

¡ÑHOKI ꞌNE NDO̱ꞌMIHU̱!

Dri gasta xa ndunthi yä bojä ha yä gerra | Hyandi hängu

Dri gasta xa ndunthi yä bojä ha yä gerra | Hyandi hängu

 Yä gobiernu di tsꞌontho ndunthi yä bojä ha yä gerra.

  •   «Po gatꞌho rä xiꞌmhai xä ngasta 2.2 yä biyon yä dolar ha gatꞌho nuꞌu̱ yä gerra xä nja» (The Washington Post, 13 de rä febrero de rä 2024).

 Pe hingä ho̱nse̱ yä bojä xä mꞌe̱di ha yä gerra. Hyandi näꞌä bi thogi ha näꞌä rä gerra ja ha Ucrania.

  •   Yä soldado. Rꞌa yä bämhñä jäꞌi enä ge kasi ndee miyon yä jäꞌi xä du o xä ñꞌerido ha näꞌä rä gerra bi mu̱di ha Ucrania o̱tꞌe kasi yo nje̱ya.

  •   Märꞌa yä jäꞌi. Segun näꞌä rä grupo yä dähni fädi ngu las Naciones Unidas, bi ꞌñenä ge thogi de 28.000 nuꞌu̱ yä jäꞌi xä du o xä ñꞌerido ha nunä rä gerra. Nꞌa rä jäꞌi näꞌä di mpe̱fi ha rä ONU bi ꞌñenä: «Hinto pädi xä ñho hängu yä jäꞌi xä du asta mäpaya ha näꞌä rä gerra ja ha Ucrania». a

 Po gatꞌho rä xiꞌmhai, xa ndunthi nuꞌu̱ yä u̱gi ꞌne yä sufrimiento xä zoogi yä gerra.

  •   114 yä miyon. Gehnä rä ndunthi nuꞌu̱ yä jäꞌi xä bo̱ni de yä nguu po ränge yä gerra o yä ntsꞌomꞌu̱i.

  •   783 yä miyon. Gehnä rä ndunthi nuꞌu̱ yä jäꞌi thogi rä ñhoya ꞌne xa othobi te dä zi. «Yä jäꞌi thogi rä ñhoya ꞌne rä thuhu ngeꞌä yoto de kada rꞌe̱tꞌa yä jäꞌi bi ꞌmu̱i ha nuꞌu̱ yä luga habu̱ ja yä gerra ꞌne yä ntsꞌomꞌu̱i» (Programa Mundial de Alimentos).

 ¿Ma dä zo̱ho̱ rä pa dä uadi yä gerra ꞌne dä nja nꞌa rä mꞌu̱i temäꞌentho? ¿Ma dä zo̱ho̱ rä pa habu̱ yä jäꞌi ma dä me̱ꞌtsi gatꞌho nuꞌu̱ yä ñhuni japäbi mꞌe̱di? Hyandi te udi rä Mäkä Tꞌofo.

Ma dä nja yä gerra

 Rä mfistꞌofo Apocalipsis pede de nꞌa rä to̱ge ko rä fani pa dä ꞌñudi ge mäpaya, ma xä nja yä gerra ꞌne yä tuhni po gatꞌho rä xiꞌmhai.

  •   «ꞌNe de gehni bi bo̱ni nꞌa rä to̱ge mri to̱ge nꞌa rä the̱ngä fani, ꞌne bi tꞌumbä rä tsꞌe̱di pa dä japi dä nja yä tuhni ha rä xiꞌmhai, ꞌne dä japi dä ñhose̱ yä jäꞌi ꞌne bi tꞌumbä nꞌa rä dängä huai» (Apocalipsis 6:4).

 Mꞌe̱fa de näꞌä rä fani ko rä to̱ge, mi mꞌe̱fa mä yoho yä fani ko yä to̱ge. Nuya di representa rä thuhu ꞌne rä du po ränge yä hñeni o po märꞌa yä raso (Apocalipsis 6:5-8). Mu̱ gi ne gi pädi mä nꞌa tu̱i de nunä profecía ꞌne hanja di kumpli mäpaya, hyandi rä artículo «¿Qué representan los jinetes del Apocalipsis?».

Ma dä nja nꞌa rä mꞌu̱i temäꞌentho

 Mänꞌitꞌho ma dä mꞌe̱di gatꞌho yä gerra, pe hingä ko rä mfatsꞌi yä mexiꞌmhai. Rä Mäkä Tꞌofo enä:

  •   Äjuä «ma dä hñäki yä gerra po gatꞌho rä xiꞌmhai» (Salmo 46:9).

  •   Äjuä ma dä hñäki nuꞌu̱ yä sufrimiento xä zoogi yä gerra. «Äjuä ma dä dukuäbi gatꞌho yä gidaꞌu̱. Ya hindä nja rä du, ni yä tsꞌoni, ni yä dumu̱i, nixi yä u̱gi, ngeꞌä nu yä tꞌo̱tꞌe mi ja mä mꞌe̱tꞌo, nubye̱ ya otho» (Apocalipsis 21:4).

  •   Äjuä ma dä japi ge gatꞌho yä jäꞌi dä mꞌu̱i en paz nꞌa ngu mänꞌaa. «Mä hnini pe̱ꞌtsi te dä mꞌu̱i ha nꞌa rä luga habu̱ hinte mä tuhni di ja ꞌne ma dä mꞌu̱i nsi rä ntsu ha yä luga de gä tsaya» (Isaías 32:18).

 Po nuꞌu̱ yä gerra ꞌne yä xuñha di nheki mäpaya, tsa gä handihu̱ ge ya hingi mꞌe̱di ndunthi pa nja näꞌä rä hogä mꞌu̱i xä prometegihu̱ Äjuä.

 Äjuä ma dä usa näꞌä rä Gobiernu xpä hutsꞌi ha mähetsꞌi pa dä matsꞌi gatꞌho yä jäꞌi dä ntsitsꞌi nꞌa ngu mänꞌaa (Mateo 6:10). Pa gi pädi te me̱ꞌä näꞌä Gobiernuꞌä ꞌne te ma dä me̱fi po geꞌi, hyandi nunä bideo ¿Te me̱ꞌä rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä?

a Miroslav Jenča, rä subsecretario general de Europa de la ONU (6 de rä disiembre de rä 2023).