¿Nse̱kitho bi zu̱ꞌä nꞌa rä hñeni? Mu̱ hää, nuꞌmu̱ gi pädi ge xa tsitsꞌi ndunthi rä bojä ꞌne jaꞌi xa gi turimu̱i. ¿Te dä za gi pe̱fi mu̱ nse̱kitho gä hñeni? O ¿te dä za gi pe̱fi mu̱ nꞌa ri amigo o nꞌa de ri familia bi hñeni nse̱kitho? Mäjuäni ge rä Biblia hingä nꞌa rä mfistꞌofo de gä ntꞌo̱the, pe hää uni yä hogä tsꞌofo nuꞌu̱ dä za dä maxkägihu̱.

•   Gi ma gi nu rä mediko.

   Näꞌä udi rä Noya Äjuä: «Nu rä jäꞌi hinte mä hñeni pe̱ꞌtsi hingi japäbi ꞌme̱di rä ꞌñethi, pe nuꞌu̱ toꞌo di hñeni hää hongä rä ꞌñethi» (Mateo 9:12).

   Te ne dä mää: Hyombäbi rä mfatsꞌi nꞌa rä mediko ora mähyoni.

   Näꞌä dä hogi gi pe̱fi: Hyoni nꞌa rä hogä tratamiento. ꞌNehe dä za gi konsulta ko mä nꞌa rä mediko, pa mu̱ hindä maxꞌäꞌi nꞌa rä tratamiento, ya gi pe̱ꞌtsi mä nꞌa rä opción (Proverbios 14:15). Asegura ge gi ntiende näꞌä xiꞌäꞌi yä mediko ꞌne ge ri mediko pädi xä ñho näꞌä gi senti (Proverbios 15:22). Pädi xä ñho tengu näꞌä rä hñeni gi pe̱ꞌtsi ꞌne te mä ꞌñethi ja pa näꞌä hñeniꞌä. Mu̱ gi pädi xä ñho tengu näꞌä ri hñeni, mänꞌa ma gi pädi hanja gi ñhandui nuꞌu̱ yä xuñha ma dä ꞌñehe mꞌe̱fa.

•   Pe̱fi nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe di benefisiabi ri ndoyꞌo.

   Näꞌä udi rä Noya Äjuä: «Rä ejercicio xä ñho pa mä ndoyꞌohu̱» (1 Timoteo 4:8).

   Te ne dä mää: Yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po gi ja rä ejercicio.

   Näꞌä dä hogi gi pe̱fi: Ja rä ejercicio, ñuni xä ñho ꞌne ähä xä ñho. Ndunthi yä mediko xä hyandi ge toꞌo pe̱fi njabu̱, mänꞌa di senti xä ñho. Pe hyandi ge näꞌä gi pe̱fi hindä afekta ri nzaki.

•   Hyombäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ ri amigo.

   Näꞌä udi rä Noya Äjuä: «Nꞌa rä hogä amigo nzäntho ma dä mäꞌi, ꞌne ꞌñenä geꞌä nꞌa ri ku xä mꞌu̱i pa nuꞌmu̱ ja yä xuñha» (Proverbios 17:17).

   Te ne dä mää: Nuꞌu̱ ri amigo dä za dä maxꞌäꞌi ora gi thogi yä dumu̱i.

   Näꞌä dä hogi gi pe̱fi: Mu̱ gi pe̱ꞌtsi nꞌa de nuꞌu̱ ri amigo xa gi pe̱ꞌspäbi rä komfiansa, dä hogi gi xipäbi hanja gi senti. Mu̱ gi jabu̱, ma dä maxꞌäꞌi gi senti mänꞌa xä ñho. Nuꞌu̱ ri amigo ꞌne ri familia zäi ꞌnehe ne dä maxꞌäꞌi, hänge dä hogi gi xipäbiꞌu̱ te mä mfatsꞌi gi honi. Jamädibi po näꞌä rä mfatsꞌi rꞌaꞌäꞌi ꞌne pe̱ꞌspäbiꞌu̱ rä pasensia. Nuꞌu̱ ri amigo zäi ge xa ma dä ne dä zo̱ñꞌäꞌi, pe beni ge ꞌnehe dä za dä zabiꞌi. Hänge dä hogi gi xipäbiꞌu̱ te mä pa ꞌne te mä ora dä za dä zo̱ñꞌäꞌi.

•   Trata gi ꞌmu̱i ko rä johya.

   Näꞌä udi rä Noya Äjuä: «Nꞌa rä koraso näꞌä di johya ꞌñenä nꞌa rä hogä ꞌñethi, pe nꞌa rä espiritu näꞌä xä ꞌuagi japi dä yꞌotꞌi yä ndoyꞌo» (Proverbios 17:22).

   Te ne dä mää: Mu̱ gi ꞌmu̱i ko rä johya mäske gi thogi yä xuñha, dä za dä maxꞌäꞌi gi ñhandui näꞌä rä hñeni gi thogi.

   Näꞌä dä hogi gi pe̱fi: Mientra gi nzäi gi ꞌmu̱i ko näꞌä hñeniꞌä, yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po gi hyandi näꞌä dä za gi pe̱fi. Ogi komparase̱ ko märꞌa yä jäꞌi, ꞌne ogi kompara näꞌä rä mꞌu̱i ngi pe̱ꞌtsi mä mꞌe̱tꞌo ko näꞌä gi pe̱ꞌtsibye̱ (Gálatas 6:4). ¿Por hanja hingi hoki nꞌa rä lista de nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe dä za gi pe̱fi? Mu̱ gi jabu̱, ma gi senti mänꞌa xä ñho (Proverbios 24:10). Beni ge mu̱ gi hyoni hanja gi fatsꞌi märꞌaa, mänꞌa ma gi ꞌmu̱i ko rä johya ꞌne asta ma gi pumfri näꞌä rä hñeni gi pe̱ꞌtsi (Hechos 20:35).

 Mäjuäni ge Äjuä hingä ma dä yꞌo̱theꞌi ko nꞌa rä milagro, pe rä Biblia hää udi ge rä Zi Dada Jeoba a dä za dä rꞌaꞌäꞌi rä tsꞌe̱di pa gi ñhandui näꞌä hñeniꞌä. ¿Te pe̱fi Äjuä po nuꞌu̱ yä ꞌme̱go?

 Umbäbi nꞌa rä tsaya ha yä mfeni. Rä Biblia enä: «Näꞌä tsaya uni Äjuä ꞌne täpäbi gatꞌho yä mfeni, geꞌä ma dä su ri korasohu̱ ꞌne ri mfenihu̱» (Filipenses 4:6, 7). Hää, näꞌä rä tsaya uni Äjuä dä za dä maxkägihu̱ pa hingä tumämu̱ihu̱ ndunthi. Pe pa geꞌä mähyoni gä xatuäbihu̱ Äjuä ꞌne gä xipäbihu̱ gatꞌho näꞌä tupkä mä mu̱ihu̱ (1 Pedro 5:7).

 Umbäbi rä mfädi. Rä Zi Dada Jeoba dä za dä maxkägihu̱ gä huahnihu̱ yä hogä desision (Santiago 1:5). Mu̱ gä nxadihu̱ rä Biblia ꞌne gä pe̱fihu̱ nuꞌu̱ yä tsꞌofo uni, nuꞌmu̱ ma dä nja mä mfädihu̱.

 Umbäbi nꞌa rä humu̱i. Rä Zi Dada Jeoba xä promete ge mänꞌitꞌho hinto ma dä ꞌñenä: «Di hñeni» (Isaías 33:24). Nunä promesa, xä matsꞌi ndunthi yä jäꞌi pa dä sigi dä ꞌmu̱i ko rä johya mäske di hñeni (Jeremías 29:11, 12).