Ha näꞌä rä je̱ya 2012 bi bo̱ni näꞌä rä mfistꞌofo rä thuhu, Mä he̱ꞌmi hutsꞌi yä ꞌmede de rä Mäkä Tꞌofo ha näꞌä rä idioma pangasinán, de rä hnini Filipinas. Nunä he̱ꞌmi xä matsꞌi ndunthi näꞌä rä Departamento de Educación de näꞌä rä hniniꞌä, hänge xä hyandi xä ñho ge yä bätsi de ha yä skuela dä nxadi nunä mfistꞌofo ha nuꞌu̱ yä idioma pädi.

Ha rä hnini Filipinas ja thogi de nꞌa nthebe yä idioma, ꞌne po ndunthi yä je̱ya yä jäꞌi hinxä bädi te mä idioma ri ꞌñehe dä usa yä xahnäte ha yä skuela. Ha näꞌä rä je̱ya 2012, näꞌä rä Departamento de Educación bi da ngue̱nda ge nuꞌu̱ yä bätsi di tꞌuti «ha näꞌä rä idioma ñä ha yä nguu [...] nguntꞌä ꞌne mänꞌa pädi xä ñho». Hänge nuꞌu̱ yä tsꞌu̱tꞌhui bi hñuxä nꞌa rä programä pa njabu̱ dä tꞌuti yä bätsi ha yä skuela ha nuꞌu̱ yä idioma pädi.

Rä idioma pangasinán, gehnä nꞌa de nuꞌu̱ yä idioma bi huahni yä tsꞌu̱tꞌhui pa dä usa yä xahnäte ha yä skuela. Pe nꞌa rä direktor de nꞌa rä skuela bi mää ge mi ja nꞌa rä xuñha: hingä mi ja ndunthi yä he̱ꞌmi ha näꞌä rä idioma pangasinán. Hänge dä za gä mäñhu̱ ge näꞌä rä mfistꞌofo, Mä he̱ꞌmi hutsꞌi yä ꞌmede de rä Mäkä Tꞌofo bi bo̱ni ha näꞌä ora xa mi ja mꞌe̱di. Nunä he̱ꞌmi bi tꞌuni ha näꞌä däta mhuntsꞌi de gä distrito bi me̱ꞌtsi yä testigo rä Jeoba ha näꞌä rä zänä nobiembre de rä je̱ya 2012.

Ngu 10.000 nuꞌu̱ yä mfistꞌofo bi imprimi pa bi tꞌuni ha nuꞌu̱ yä däta mhuntsꞌi. Tanto yä dada ꞌne yä bätsi xa bi johya ndunthi nuꞌmu̱ bi hyandi näꞌä rä mfistꞌofo ha yä idioma. Nꞌa rä medinthäti bi ꞌñenä: «Mä zi bätsihe xa di ho ndunthi nunä he̱ꞌmi ngeꞌä xa di ntiende xä ñho».

Mꞌe̱fa de näꞌä rä däta mhuntsꞌi, rꞌa de nuꞌu̱ yä Testigo mi pa ha näꞌä rä skuela de rä hnini Dagupan, bi hñäxä yä mfistꞌofo Mä he̱ꞌmi hutsꞌi yä ꞌmede de rä Mäkä Tꞌofo. Nuꞌu̱ yä xahnäte xa xki yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po dä dini yä mfistꞌofo ha näꞌä rä idioma pangasinán, xa bi johya ndunthi mi hyandi nunä he̱ꞌmi. Ha näꞌä rä skuela bi tꞌuni thogi 340 yä mfistꞌofo, ꞌne nuꞌu̱ yä xahnäte nguntꞌä bi mu̱di bi usa nunä he̱ꞌmi pa bi ꞌñuti yä bätsi dä hñeti ha nuꞌu̱ yä idiomase̱.

Yä testigo rä Jeoba xa di umbäbi ndunthi rä johya nuꞌmu̱ handi ge nunä mfistꞌofo faxte pa dä tꞌuti yä bätsi. Nꞌa de nuꞌu̱ yä traduktor bi ꞌñenä: «Ya pe̱ꞌtsi ndunthi yä je̱ya dende nuꞌmu̱ dä ntiendehe ge xa mähyoni dä thoki yä he̱ꞌmi ha nuꞌu̱ yä idioma tso̱ni ha yä koraso yä jäꞌi. Hänge po rängeꞌä, yä Testigo di o̱the ntsꞌe̱di po gä tradusihe̱ rä Mäkä Tꞌofo ꞌne ndunthi märꞌa yä he̱ꞌmi nuꞌu̱ udi de rä Mäkä Tꞌofo ha nthebetho yä idioma».