Yä testigo rä Jeoba di fädi ngeꞌä hoki yä he̱ꞌmi nuꞌu̱ udi de rä Mäkä Tꞌofo ha ndunthi yä idioma. Pa näꞌä zänä nobiembre de rä je̱ya 2014, ya xki tradusi rä Mäkä Tꞌofo ha 125 yä idioma ꞌne xki tradusi ha 742 yä idioma nuꞌu̱ yä he̱ꞌmi udi de rä Mäkä Tꞌofo. Pe ꞌnehe hoki yä bideo. Dende rä zänä enero de rä je̱ya 2015, rä bideo ¿Te di tꞌo̱tꞌe ha rä Ngu de gä Mhuntsꞌi? ya mi ja ha 398 yä idioma, ꞌne näꞌä rä bideo ¿Por hanja mähyoni gä nxadihu̱ rä Mäkä Tꞌofo? ha 569 yä idioma. ¿Hanja bi thoki ꞌne por hanja?

Ha näꞌä rä zänä märso de rä je̱ya 2014, rä Cuerpo Gobernante de yä testigo rä Jeoba bi xipäbi nuꞌu̱ yä däta ngu de gä ꞌme̱fi de gatꞌho rä Xiꞌmhai, ge xä hyoki nuya yä bideo ha gatꞌho nuꞌu̱ yä idioma xä za, pa njabu̱ dä mbitabi yä jäꞌi dä hñäni nꞌa rä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo.

Ja ndunthi yä tꞌo̱tꞌe pa dä thoki yä bideo. Ri mu̱di, yä traduktor di tradusi rä guion. Mꞌe̱fa, di thahni nuꞌu̱ yä jäꞌi di ñä näꞌä idioma, pa kada nꞌa de nuꞌu̱ ma dä ñä ha näꞌä bideo. ꞌNepu̱ nuꞌu̱ mpe̱fi ha rä audio y video di graba näꞌä guion xä ntradusi, hoki näꞌä bi ngraba ꞌne mu̱ näꞌä bideo di ñꞌoui yä letra nuꞌu̱ ma dä bo̱ni ha rä pantalla, nuꞌmu̱ di komuda. Pa ri uadi, di komuda gatꞌho näꞌä xä thoki pa njabu̱ dä za dä ꞌmo̱tse ha Internet.

Rꞌa yä däta ngu de gä ꞌme̱fi, mi pe̱ꞌtsi habu̱ dä za dä graba ꞌne mi ꞌmu̱i yä jäꞌi nuꞌu̱ pädi dä hyoki nunä ꞌme̱fi. Pe, ¿te dä za gä mäñhu̱ de nuꞌu̱ yä idioma di ntradusi ha nuꞌu̱ yä luga kohi yabu̱?

Po gatꞌho rä Xiꞌmhai, nuꞌu̱ pädi dä ja yä ꞌme̱fi de gä audio bi usa yä bo̱jä nuꞌu̱ hingä mi yä däta pa njabu̱ xä za xä hñätsꞌi habu̱ gatꞌho mi pa. Ko nꞌa rä microfono, nꞌa rä komputadora ꞌne nꞌa rä programä näꞌä di usa pa dä za dä graba, mi ja de nꞌa rä ofisinä, nꞌa rä Ngu de gä Mhuntsꞌi o nꞌa rä nguu, nꞌa rä luga habu̱ bi za bi graba. Nuꞌu̱ yä jäꞌi pädi dä ñä näꞌä idioma go geꞌu̱ mi heti, mi ja de gä director ꞌne mi rebisa näꞌä mi graba. Nuꞌmu̱ mi huadi rä grabasio ꞌne mi thandi ge ya xki hogi xä ñho, näꞌä toꞌo mi ja näꞌä ꞌme̱fi de gä audio mi muntsꞌi gatꞌho näꞌä xki usa ꞌne mi pa ha mä nꞌa rä luga.

Ko nunä ꞌme̱fi, bi thogi de hñu mꞌiki yä ndunthi ha nuꞌu̱ yä idioma bi thoki nuya yä bideo ke nuꞌu̱ ya mi ja.

Nuya yä bideo xpä hä ndunthi rä johya. Gehya yä mu̱di bideo xä hyandi ndunthi yä jäꞌi ha yä idioma.

Nꞌa de nuꞌu̱ yä idioma bi graba nuya yä bideo geꞌä rä idioma pitiantiatiara, gehnä rä idioma ñä thogi de 2.500 yä jäꞌi de rä dähni Australia. Nuya yä bideo bi ngraba ha Alice Springs (Territorio del Norte). Callan Thomas näꞌä bi mfaxte ha yä grabasio bi mää: «Ndunthi xa di ho nuya yä bideo. Yä jäꞌi de näꞌä luga hingä mi ꞌueke yä da de rä tablet ꞌne hingä mi tsaya de mi ñꞌani habu̱ ma xä dini märꞌa yä bideo. Koꞌmu̱ kasi hingi ja yä he̱ꞌmi nuꞌu̱ udi de rä Mäkä Tꞌofo ha rä idioma pitiantiatiara, yä jäꞌi mänꞌa xa di johya nuꞌmu̱ o̱de ꞌne handi ge hää ja ha nunä idioma».

Yoho yä testigo rä Jeoba de rä dähni Camerún, mi yꞌo ha nꞌa rä däthe ko nꞌa rä motsa, mi thogi ha nꞌa rä luga habu̱ mi ꞌmu̱i nuꞌu̱ yä jäꞌi fädi ngu yä pigmeo, bi mꞌai ꞌne bi ñä ko nꞌa rä jäꞌi näꞌä mi rä ndä ꞌne mi rä xahnäte de näꞌä luga. Mi da ngue̱nda ge rä ndä de näꞌä luga mi ñä rä idioma bassa, ko nꞌa rä tablet yä ku bi ꞌñutuäbi ha rä idioma näꞌä jäꞌi rä bideo ¿Por hanja mähyoni gä nxadihu̱ rä Mäkä Tꞌofo? näꞌä jäꞌi xa bi ho näꞌä bi tꞌutuäbi ꞌne bi yꞌadi rꞌa yä he̱ꞌmi nuꞌu̱ udi de rä Mäkä Tꞌofo.

Ha nꞌa rä luga de rä dähni Indonesia, nꞌa rä jäꞌi näꞌä gu̱tꞌi rä ꞌñuu ha rä relijion ꞌne hingi numäñho yä testigo rä Jeoba, bi tsäꞌti gatꞌho yä he̱ꞌmi xki zoogi yä Testigo ha näꞌä lugaꞌä. Rꞌa yä jäꞌi de näꞌä luga bi mää ge ma xä tsäꞌti rä Ngu de gä Mhuntsꞌi. ꞌNehe, goho yä polisia bi ma ha rä ngu nꞌa rä Testigo pa bi yꞌo̱ꞌtuäbi rꞌa yä ntꞌani mähye̱gi ko rä familia. Nuꞌu̱ yä polisia mi ne xä bädi te thogi ha nꞌa rä Ngu de gä Mhuntsꞌi, hänge näꞌä nju bi ꞌñutuäbi ha rä idioma indonesio rä bideo ¿Te di tꞌo̱tꞌe ha rä Ngu de gä Mhuntsꞌi?

Mi uadi bi hyandi nunä bideo, nꞌa de nuꞌu̱ yä polisia bi mää: «Nubye̱ hää xa mäjuäni di da ngue̱nda ge yä jäꞌi hinte pädi de geꞌähu̱». Mä nꞌa rä polisia bi ñꞌani: «¿Dä za gi rꞌakägihu̱ nunä bideo pa gä utuäbi märꞌa yä jäꞌi? Nunä bideo udi xä ñho toꞌoꞌihu̱». Nubye̱, yä polisia xä paati näꞌä mi mbeni de yä Testigo ꞌne nubye̱ honi hanja dä su.

¿Tobe hingi pe̱ꞌtsi nuya yä bideo? ¿Gi hohmä gi hyandi ha ri idioma?