Mꞌe̱fa de ku̱tꞌa zänä bi uadi näꞌä ntꞌudi de rä Mäkä Tꞌofo, nubye̱ rä klase 136 de rä Ngunsadi de rä Mäkä Tꞌofo de Galaad bi yꞌo̱tꞌe rä graduación näꞌä nsabdo 8 de rä zänä märso de rä je̱ya 2014. Mäske di tsꞌohni nuꞌu̱ yä testigo rä Jeoba xa ja yä mfädi, ha nunä skuela di tꞌuti mänꞌa xä ñho hanja dä ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä ꞌne hanja dä japi dä ze̱di yä jamfri nuꞌu̱ yä ku. Ha nunä graduación bi ntini 11.548 yä jäꞌi. Ndunthi de geꞌu̱ bi za bi ntini ha näꞌä rä ngunsadi pe̱ꞌtsi yä testigo rä Jeoba ha Patterson (Nueva York), ꞌne märꞌa bi za bi hyandi näꞌä graduación dende Canadá, Estados Unidos, Jamaica, ꞌne Puerto Rico.

“Pe̱ꞌtsihu̱ ꞌnehe nunä rä mfeni.” David Splane de rä Cuerpo Gobernante de yä testigo rä Jeoba geꞌä mi mää toꞌo ma xä uni nꞌa rä thoꞌtsi. Nuꞌu̱ yä noya bi mää nuꞌmu̱ bi mu̱di näꞌä graduación bi gu̱ki de näꞌä hutsꞌi ha Filipenses 2:5-7, nunä testo de rä Mäkä Tꞌofo enä: «Beñhu̱ ngu bi bengä mä zi Hmuuhu̱ rä Ñhesukristo [näꞌä] himbi ñꞌetsꞌi». Nuꞌmu̱ rä Hesu bi mꞌu̱kua ha rä Xiꞌmhai nunka bi hyandi te mä nsu mi pe̱ꞌtsi, näꞌä himbi ñꞌetsꞌi ꞌne nzäntho bi usa rä te pa bi yꞌo̱tꞌe näꞌä rä ꞌme̱fi xki mändabi Äjuä.

ꞌNehe bi mää hanja rä Hesu bi ꞌñudi rä tꞌekꞌei po nuꞌu̱ märꞌa yä ꞌme̱go Äjuä. Ja ngu nuꞌmu̱ rä Zithu mi ne xä hyatꞌi ko yä tentasio, rä Hesu bi dädi ꞌne bi ꞌñenä: «Xä ntꞌofo ha rä Mäkä Tꞌofo» ꞌne bi no̱ni nuꞌu̱ yä noya xki mää rä Moises ha nꞌa de nuꞌu̱ yä thoꞌtsi xki umbäbi yä israelita (Mateo 4:4, 7, 10; Deuteronomio 6:13, 16; 8:3). Mäske rä Hesu go geꞌä rä Tꞌu̱ Äjuä ꞌne mi pe̱ꞌtsi rä tsꞌe̱di pa xä mää näꞌä mi mbeni, näꞌä himbi ñꞌetsꞌi ꞌne bi ꞌñudi ge mi pe̱ꞌtsi rä tꞌekꞌei po näꞌä rä ꞌme̱fi xki yꞌo̱tꞌe Moises. Nuju̱ ꞌnehe mähyoni gä udihu̱ rä tꞌekꞌei po märꞌa ꞌne gä nupäbihu̱ yä mfeni po näꞌä o̱tꞌe.

ꞌNehe rä ku Splane, bi ꞌñudi hanja rä Hesu mi pe̱ꞌtsi nꞌa rä hogä mfeni ꞌne himbi ñꞌetsꞌi nuꞌmu̱ ya ma xä uadi näꞌä rä ntꞌudi bi hñäni nuua ha rä Xiꞌmhai. Ha nꞌa de nuꞌu̱ yä sadi rä Hesu bi ꞌñenä: «Nuga xtä o̱tꞌe pa bi nheki ri nsunda nuua ha rä xiꞌmhai, ngeꞌä ya xtä huati ri ꞌme̱fi näꞌä gä ꞌme̱pkägi gä pe̱fi. Nubye̱, mä Dadaꞌi, yꞌo̱tꞌe pa nuꞌmu̱ xkä yopä mabu̱, dä yopä nheki mä nsunda ngu näꞌä ndi pe̱ꞌtsi nuꞌmu̱ ndä ꞌmu̱huibu̱ nuꞌmu̱ mi othotho rä xiꞌmhai» (Juan 17:4, 5). Rä Hesu ma xä mengi pa mähetsꞌi pe hingä mi to̱ꞌmi dä tꞌumbäbi nꞌa rä däta nsu. Näꞌä ho̱nse̱ mi ne xä mengi pa xä yꞌo̱tꞌe näꞌä rä ꞌme̱fi ya mi pe̱ꞌtsi dende ri mu̱di. Nuꞌu̱ ma dä bo̱ni de rä ngunsadi Galaad ma dä za dä de̱mbäbi rä kꞌoi rä Hesu, mu̱ nuyu̱ hindä hyandi ho̱nse̱ näꞌä rä nsu pe̱ꞌtsi ꞌne dä yꞌo̱tꞌe näꞌä rä ꞌme̱fi xä tꞌumbäbi. Njabu̱, nuyu̱ ma dä bädi dä mꞌu̱i ko rä johya mäske hindä tꞌumbäbi yä däta nsu ha nuꞌu̱ yä luga habu̱ ma dä zo̱ni.

«Yꞌo̱thu̱ ntsꞌe̱di po gi pe̱fihu̱ gatꞌho ꞌne ogi ñegihu̱ pa nxu̱tha.» William Malenfant, nꞌa rä ku näꞌä faxte ha rä Comité de Enseñanza de rä Cuerpo Gobernante, bi bembäbi nuꞌu̱ yä ku ge dä de̱mbäbi rä kꞌoi rä apostol Pablo, näꞌä nzäntho bi yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po bi me̱päbi rä bolunta Äjuä. Rä apostol Pablo nunka bi ñegi pa xä hyandi nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe xki zoogi ꞌne bi ꞌñenä: «Nuga [...] di ne gä o̱tꞌe rä tsꞌe̱di gä hongä rä hogä mꞌu̱i asta hingä tsu̱di» (Filipenses 3:13, 14).

Mu̱ nuyu̱ yä ku dä yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po dä me̱fi näꞌä xä ñho nsinke dä ñegi pa nxu̱tha, ma dä za dä de̱mbäbi yä kꞌoi nuꞌu̱ yä hogä ꞌme̱go Äjuä de mäyaꞌmu̱ ꞌne de mäpaya. Rä ku Malenfant bi mää ge rä nju Clara Gerber Moyer, bi mu̱di bi me̱päbi Äjuä dende nuꞌmu̱ mi zi tꞌu̱kä nxutsi. Nunä zi nju bi yꞌofo: «Pa geki nꞌa rä däta nsu nuꞌmu̱ di beni nuꞌu̱ goho nꞌate yä je̱ya xtä pe̱päbi Äjuä ꞌne hindi yobri po geꞌä. Mu̱ dä tꞌaki nse̱ki gä pengi gä pe̱fi njabu̱ mänꞌaki».

«Uñhu̱ ntꞌo̱de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä ko yä e̱nxe̱ ꞌne ja ngu di ja yä e̱nxe̱.» Mä nꞌa rä ku de rä Cuerpo Gobernante Gerrit Lösch, bi matsꞌi bi hyandi yoho yä däta nsu pe̱ꞌtsi gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo di ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä. Näꞌä rä mu̱di nsu pe̱ꞌtsi, nuyu̱ o̱tꞌe nꞌa rä ꞌme̱fi ngu nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ Äjuä ngeꞌä udi de nuꞌu̱ yä rꞌayꞌo hogä noya de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä. Ngeꞌä ha rä idioma griego ꞌne ebreo rä noya «e̱nxe̱» ri bo̱ni «toꞌo häxä nꞌa rä raso». ꞌNehe yä e̱nxe̱ go geꞌu̱ di gu̱tꞌi rä ꞌñuu pa di tꞌungä ntꞌo̱de ja ngu udi rä kꞌoi Felipe, di pädihu̱ ge näꞌä bi zo̱ho̱ bi de̱ni rä Hesu (Hechos 8:26-35).

Mꞌe̱fa de geꞌä rä ku Lösch bi mää rꞌa de nuꞌu̱ yä thogi xä me̱ꞌtsi yä ku nuꞌmu̱ di ungä ntꞌo̱de. Bi no̱ni nꞌa rä testigo rä Jeoba näꞌä rä mengu México. Nuni rä ku kasi nzäntho mi zu̱ntꞌi yä goxthi ho̱nse̱ yo mꞌiki nuꞌmu̱ mi ungä ntꞌo̱de. Pe nꞌa rä pa bi zu̱ntꞌi asta goho mꞌiki nꞌa rä goxthi, ꞌne bi bo̱ni nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ ꞌne bi ꞌñembäbi: «¿Gi handi nuni rä nthähi zu̱hni? Nuꞌmu̱ gä zu̱ntꞌi mä goxthi ha näꞌä rä goho mꞌiki nuga ya xti thätꞌi mä yꞌu̱ga ko nuni nthähi. Pe dä xoꞌti pa dä ehe dä xoki rä goxthi. Jamädi ngeꞌä gä sigi gä zu̱ntꞌi mä goxthi, ngeꞌä mu̱ hixkä pe̱fi njabu̱ nuga ma xtä ñhose̱».

Nuya yä tꞌo̱tꞌe xa mäjuäni xä thogi njabu̱, mäske rꞌabu̱ di jakägihu̱ xä ñhei gä kamfrihu̱. Nunä kꞌoi udi ge nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ Äjuä, mäjuäni di gu̱tꞌi rä ꞌñuu ha näꞌä rä ꞌme̱fi pa dä tꞌungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä po gatꞌho rä Xiꞌmhai (Apocalipsis [Revelación] 14:6).

«Nuꞌu̱ toꞌo pe̱ꞌtsi rä tꞌekꞌei geꞌu̱ ma dä hñäni yä jäpi.» Ha näꞌä thoꞌtsi bi uni rä ku Michael Burnett, nꞌa de nuꞌu̱ yä xahnäte de rä ngunsadi Galaad bi usa rä kꞌoi Jabes nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ xpi ꞌñehe de rä familia Juda. Rä Mäkä Tꞌofo bi mää ge nuni mänꞌa mi pe̱ꞌtsi rä tꞌekꞌei ke nuꞌu̱ yä ku. Nꞌa rä pa Jabes bi yꞌapäbi Äjuä ge xä jäpäbi ꞌne xä matsꞌi pa xä me̱ꞌtsi ndunthi yä hai, ꞌne xä su de yä xuñha (1 Crónicas 4:9, 10).

Nuꞌu̱ yä ku dä za dä de̱mbäbi rä kꞌoi Jabes, nuꞌmu̱ xatuäbi Äjuä pa apäbi ge dä matsꞌi dä me̱fi näꞌä bi tꞌuti ha rä ngunsadi Galaad. ꞌNehe dä za dä yꞌapäbi ge dä su ꞌne dä matsꞌi dä ze̱ti nuꞌu̱ yä xuñha ꞌne yä dumu̱i. Äjuä bi yꞌo̱de näꞌä rä sadi bi yꞌo̱tꞌe Jabes, njabu̱ ꞌnehe ma dä yꞌo̱de yä sadi nuꞌu̱ yä estudiante de rä ngunsadi Galaad.

«Ogi hopihu̱ dä huetꞌi rä tsibi.» Gehnä rä thuhu näꞌä rä thoꞌtsi bi uni rä ku Mark Noumair nꞌa de nuꞌu̱ yä xahnäte de rä ngunsadi Galaad ꞌne rä maxte de näꞌä Comité de Enseñanza. Näꞌä rä thoꞌtsi bi gu̱ki de näꞌä hutsꞌi ha 1 Tesalonicenses 5:16-19. Näꞌä bi mää ge pa dä nzo̱o̱ nꞌa rä tsibi ꞌne hindä huetꞌi mähyoni nuya hñu yä tꞌo̱tꞌe: combustible [o yä zaa], oxígeno [o nꞌa xe̱ni rä he̱ꞌmi] ꞌne rä pa [o nꞌa rä seriyo]. Njabu̱ ꞌnehe, nuꞌu̱ yä ku di japäbi mꞌe̱di hñu yä mfatsꞌi pa hindä ꞌme̱di näꞌä rä johya pe̱ꞌtsi po dä ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä.

Nꞌaa, mähyoni dä me̱ꞌtsi rä johya. Ha rä 1 Tesalonicenses 5:16 enä: «Johyahu̱ nzäntho». Pa hindä ꞌme̱di yä johya, nuyu̱ yä estudiante mähyoni dä ntso̱ꞌmi nzäntho hängu yä jäpi häni ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba di numäñho. Ja ngu rä combustible o yä zaa hingi hopi dä huetꞌi rä tsibi, njabu̱ ꞌnehe, rä johya ma dä matsꞌi dä sigi dä ungä ntꞌo̱de. Yoho, mähyoni dä xatuäbi Äjuä. Ha rä 1 Tesalonicenses 5:17 enä ge hingä tsayahu̱ gä «aphu̱ [o gä xatuäbihu̱] Äjuä». Rä sadi ꞌñenä ngu rä oxígeno o nꞌa xe̱ni rä he̱ꞌmi näꞌä faxkägihu̱ gä tso̱gehu̱ rä tsibi, po rängeꞌä pe̱ꞌtsi te gä xatuäbihu̱ rä Zi Dada Jeoba pa gä xipäbihu̱ gatꞌho näꞌä ja ha mä korasohu̱ pe mähyoni hingä jahu̱ de gä so̱ni. Ha rä 1 Tesalonicenses 5:18 no̱ni näꞌä rä mfatsꞌi hñu nuꞌmu̱ enä: «Umbäbihu̱ njamädi Äjuä de gatꞌho». Ko rä mpa nꞌa rä seriyo faxkägihu̱ gä the̱tihu̱ rä tsibi, njabu̱ ꞌnehe, rä njamädi faxte pa hindä mꞌe̱di rä johya. Mu̱ gä umbäbihu̱ njamädi rä Zi Dada Jeoba, mä ntsitsꞌihu̱ kongeꞌä ꞌne ko mä kuhu̱ nunka ma dä tse̱tꞌi. ꞌNehe rä ku Noumair bi ꞌñenä: «Ogi ꞌme̱dihu̱ näꞌä rä hogä nzäi de gi uñhu̱ njamädi. Njabu̱ hingi tagihu̱ ha näꞌä rä tsꞌoki de gi tsañhu̱ märꞌaa».

«Nsundahu̱ rä Zi Dada Jeoba ja ngu di ja nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe bi ja ha mähetsꞌi.» Rä ku Sam Roberson, rä xahnäte de nuꞌu̱ yä ngunsadi de rä Mäkä Tꞌofo. Mi mu̱di rä thoꞌtsi bi no̱ni rꞌa de nuꞌu̱ yä testo habu̱ mää hanja rä Hyadi, rä Zänä ꞌne yä tso̱o̱ di nsunda rä Zi Dada Jeoba (Salmo 19:1; 89:37; 148:3). Mꞌe̱fa de geꞌä bi mää ge rꞌa yä estudiante xki nsunda rä Zi Dada Jeoba nuꞌmu̱ mi ungä ntꞌo̱de. Rä ku Roberson bi yꞌapäbi rꞌa de nuꞌu̱ yä estudiante xä mää ꞌne xä ꞌñudi rꞌa de nuꞌu̱ yä hogä thogi xki me̱ꞌtsi. Nꞌa de nuꞌu̱ yä estudiante bi mää ge mientra mi yꞌo ha rä ꞌñuu ko rä karro, bi mꞌai pa bi hyopäbi bi thogi nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä mi yꞌo ha rä siya de rueda. Näꞌä ñꞌo̱ho̱ xa bi jamädi ndunthi ꞌne mꞌe̱fa de geꞌä bi mengi bi nthe̱ui mänꞌaki ꞌne bi jamädibi ngeꞌä näꞌä xki ꞌñudi rä ñho jäꞌi kongeꞌä. Ko näꞌä bi me̱fi bi za bi mu̱di bi ñäui ꞌne bi ꞌñuti de rä Mäkä Tꞌofo. Nuꞌmu̱ näꞌä estudiante mi pa mi umbäbi rä estudio näꞌä ñꞌo̱ho̱, ꞌnehe mi umbäbi ntꞌo̱de nuꞌu̱ yä jäꞌi mi tso̱ni. ꞌNe njabu̱ bi mu̱di yoto yä estudio de rä Mäkä Tꞌofo.

«Hñänihu̱ näꞌä ntꞌudi bi ehe dä Äjuä pa mänꞌa dä nja ri tsꞌe̱dihu̱.» Rä ku Donald Gordon, nꞌa rä maxte de näꞌä rä Comité de Publicación bi entrebista yoho yä medinthäti de rä klase. Nꞌa de nuꞌu̱ yä ku bi mää ge ha gatꞌho nuꞌu̱ yä zänä bi dura näꞌä ntꞌudi nzäntho bi mhää nuꞌu̱ yä noya hutsꞌi ha Efesios 3:16-20. Bi bädi ge mu̱ hindä ñꞌetsꞌi ꞌne dä ñhojäꞌi ma dä da ngue̱nda ge rä Zi Dada Jeoba tobe pe̱ꞌtsi ndunthi rä ꞌme̱fi pa gatꞌho yä ꞌme̱go ꞌne ge näꞌä ma dä umbäbi rä «tsꞌe̱di». Nꞌa rä nju xa bi ho ndunthi nꞌa de nuꞌu̱ yä kꞌoi bi usa nꞌa rä xahnäte. Näꞌä bi xipäbi yä estudiante ge mähyoni dä nja ngu nꞌa rä zi tꞌu̱kä peskado ha rä ndehe, hingä ngu nꞌa rä däta peskado ha nꞌa rä tꞌu̱kä bote habu̱ hingi ja ndunthi rä luga pa dä ñꞌe̱ni ꞌne dä sigi dä te. Näꞌä nju bi ꞌñenä: «Nunä kꞌoi utkägi ge ha rä hnini Äjuä mähyoni hingä ñꞌetsꞌi pa njabu̱ dä sigi dä te mä ntsitsꞌi ko Äjuä».

«Rä Zi Dada Jeoba dä beñꞌäꞌihu̱ pa ri ñhohu̱.» Rä ku Mark Sanderson de rä Cuerpo Gobernante, bi tokabi bi uni näꞌä rä thoꞌtsi mänꞌa xa mähyoni de gatꞌho nuꞌu̱ bi tꞌuni ha näꞌä rä graduación. Näꞌä rä titulo bi gu̱ki de nuꞌu̱ yä noya bi mää Neemias ha nꞌa rä sadi. Näꞌä bi ꞌñenä: «Bengägi, hää mä Zi Dadaꞌi bengägi pa mä ñho» (Nehemías 5:19; 13:31). Neemias hingä bi mää nuya yä noya ngeꞌä mi tsu ge rä Zi Dada Jeoba xä pumfri o näꞌä ꞌme̱fi mi o̱tꞌe. Näꞌä mi apäbi rä Zi Dada Jeoba ge xä beni ko rä mhäte ꞌne xä umbäbi rä jäpi.

Yä estudiante ꞌnehe dä za dä kamfri ge rä Zi Dada Jeoba nzäntho ma dä beni, mu̱ nuyu̱ dä yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po dä me̱fi nuꞌu̱ yä ntꞌudi bi bädi ha rä ngunsadi Galaad. Nuꞌu̱ bi bädi ge dä xo̱kämbeni rä Zi Dada Jeoba ko ngatꞌho yä koraso geꞌä mänꞌa xa mähyoni de gatꞌho (Marcos 12:30). Abraan bi mädi rä Zi Dada Jeoba ko ngatꞌho rä koraso po rängeꞌä Äjuä ꞌnehe beni ko ndunthi rä mhäte. ꞌNe mäske Abraan bi du o̱tꞌe thogi de nꞌa mꞌo yä je̱ya, rä Zi Dada Jeoba mää ge rä «amigo» (Isaías 41:8).

Mꞌe̱fa de geꞌä rä ku Sanderson bi bembäbi yä estudiante ge mänꞌa pe̱ꞌtsi te dä mädi yä ku ꞌne yä mikꞌei (Marcos 12:31). Ja ngu bi me̱fi näꞌä hogä samäritano, näꞌä bi yꞌo̱tꞌe rä mikꞌei näꞌä ñꞌo̱ho̱ xki dagi ha yä yꞌe̱ yä be, njabu̱ ꞌnehe nuꞌu̱ yä estudiante pe̱ꞌtsi te dä gu̱tꞌi rä ꞌñuu pa dä umbäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ toꞌo di japäbi mꞌe̱di (Lucas 10:36). Näꞌä rä ku bi hñutsꞌi ngu nꞌa rä hogä kꞌoi näꞌä rä ku Nicholas Kovalak. Nuni ꞌnehe xki ma ha rä ngunsadi Galaad ꞌne xki mpe̱fi ngu nꞌa rä superintendente de gä distrito ꞌne mi fädi ngeꞌä xa mi hogä jäꞌi ꞌne mi udi rä mhäte. Nꞌa rä pa näꞌä rä ku Nicholas Kovalak, mi ne dä nupäbi rä mfeni nꞌa rä superintendente de gä circuito ꞌne rä ꞌme̱hñä pa njabu̱ xä yꞌo̱tꞌe mä ndunthi ha nuꞌu̱ yä mäkä ꞌme̱fi. Hänge bi ꞌñembäbi: «Fu̱dihu̱ ngu dä mu̱di rä pa, ngu dä mu̱di rä semänä, ngu dä mu̱di rä zänä ꞌne ngu dä mu̱di rä je̱ya». Pe mꞌe̱fa de rꞌa yä pa, bi hyandi gatꞌho näꞌä mi pe̱fi näꞌä rä nju ꞌne bi ꞌñembäbi: «Ogi turimu̱i po näꞌä dä xiꞌäꞌi mä paꞌmu̱. Ya gi pe̱fi ndunthi. Käꞌmi nꞌa tu̱i näꞌä gi pe̱fi pa njabu̱ dä za gi ze̱ti po ndunthi yä je̱ya ha nunä rä mäkä ꞌme̱fi». Nuꞌu̱ yä hogä noya ꞌne rä ñho jäꞌi näꞌä rä ku xä matsꞌi ndunthi näꞌä rä nju pa xä ze̱ti po ndunthi yä je̱ya ha näꞌä rä mäkä ꞌme̱fi Äjuä.

Pa ri uadi, rä ku Sanderson bi xipäbi nuꞌu̱ yä estudiante ge dä ꞌñuti ꞌne dä matsꞌi märꞌa yä ku pa dä za dä yꞌo̱tꞌe nuꞌu̱ yä ꞌme̱fi dä tꞌumbäbi (2 Timoteo 2:2). Nunä rä ngunsadi xä thoki pa dä tꞌuti yä estudiante hanja ri ꞌñehe dä nupäbi yä mfeni yä ku ꞌne dä mfaxte pa dä japi dä ze̱di rä hnini Äjuä. Mu̱ dä me̱fi njabu̱, ma dä ꞌñudi ge xa mäjuäni bi hñäni yä ñho de näꞌä rä ngunsadi. ꞌNehe nuyu̱ dä za dä bädi xä ñho ge rä Zi Dada Jeoba ma dä beni pa yä ñhose̱ (Salmo 20:1-5).

Pa bi uadi näꞌä rä graduación. Nꞌa de nuꞌu̱ yä estudiante bi hñeti nꞌa rä karta habu̱ gatꞌho nuꞌu̱ märꞌa yä estudiante mi uni rä njamädi. ꞌNe pa ya bi uadi gatꞌho näꞌä rä programä 15 yä estudiante bi ntuhu näꞌä rä jähñä 123 de rä mfistꞌofo Cantemos a Jehová näꞌä jähñä rä thuhu «Nuestros pastores son un regalo de Dios».